M
Met vuilnis nieuw
landschap bouwen
Rood boekje voor de bankemployé
In jaar 2000
afval onder
de grond
en
dan
maar
wandelen,
zelfs skiën
rgffij
AMSTERDAM In Engeland 'is bekend,
dat grote bankroven plaats plegen te vin
den na een belangrijke voetbalwedstrijd of
paardenrace. Dat zit zo. Als het evene
ment is afgelopen lopen de pubs vol. Het
bier en de whisky stromen. De lippen
komen los, het is dan, dat de spionnen
van de penose hun wetenschap opdoen
over sloten, alarmsystemen, geldtranspor
ten wat er zoal meer in hun criminele
kraam te pas komt. Dat er in Nederland
een relatie bestaat tussen sportspektakels
en bankovervallen, is (nog) niet aange
toond. Maar meent dr. J. R. M. van den
Brink, voorzitter van de Nederlandse
Bankiersvereniging in het algemeen
geldt ook hier, dat de voortreffelijkste
beveiligingsmaatregelen tot falen ge
doemd zijn, als het personeel op een of
andere manier faalt.
gaan 200 miljoen gulden
om de 9.900 bank- en girokantoren te
beveiligen met pantserglas en stil
elarm. Aan onderhoud zullen deze
voorzieningen nog eens 25 miljoen
gulden per jaar kosten. Bedragen, die
in geen verhouding staan tot de eco
nomische schade, die het bankwezen
j als gevolg van de overvallen lijdt,
want er wordt per jaar niet meer dan
gemiddeld 450.000 gulden geroofd. „We
nemen**, zegt dr. Van den Brink, „de
maatregelen louter in het belang van
de veiligheid van ons personeel en
van onze cliënten. Maar al dat geld is
over de balk gegooid, wanneer ons
personeel nonchalant is of niet opti
maal meewerkt".
Een voorbeeld De gemiddelde buit per
overval is gedaald van 50.000 gulden
i in 1966 tot 15.000 gulden nu. Dit is
een rechtstreeks gevolg van de reeds
mogelijk te houden. Voor de kassier
betekent het wel een taakverzwaring,
want hij zal veel meer dan vroeger
moeten pendelen tussen de balie en de
kluis. De maatregel zal dus pas volle
dig effectief zijn, wanneer de mentali
teit van de kassiers aan de nieuwe
werkomstandigheden is aangepast.
Ander voorbeeld. Sommige bankkan
toren zijn al beveiligd met schitteren
de zelfsluitende deuren. Maar zo
heeft mr. G. P. Kortenhorst, voorzitter
Dat lijkt allemaal heel wat, maar de
werkgroep bankbeveiliging heeft er
geen vrede mee. De achillespees van
welk systeem dan ook blijft het perso
neel. Daarom heeft de werkgroep een
instructieboekje samengesteld. dat
heet: „Zo werkt u mee aan bankbeveili
ging". In het voorwoord staat: „De
werkgroep wil dit boekje in handen
zien van de kantoordirecties en van
allen, die aan balie en loket werken.
Met de aanwijzingen die erin wor
den gegeven, behoort ieder, die ermee
te maken heeft, net zo vertrouwd te
zijn als met het dagelijkse werk. Dat
betekent, dat het boekje gelezen, her
lezen en nog eens herlezen moet wor
den dat het dus niet in kast of la
wordt opgeborgen, maar bij de hand
blijft..."
Kortom de bank heeft zijn bijbel ge
kregen. Onder het hoofdstuk „altijd
waakzaam" lezen we onder meer het
volgende: „Strikt wordt de hand ge
houden aan de verdeling van sleutels
en geheimen over meer personen.
Moeten zij gezamenlijk een ruimte
openen, dan begeven zij zich daar
afzonderlijk en met tussenpozen heen.
Laat nooit onbekenden tot de werk
ruimten toe, zonder dat zij een deug
delijke legitimatie getoond hebben.
het i'ode boekje voor de bankemployé,
„verliezen hun betekenis zodra het
geld, kluis of brandkast verlaat om
getransporteerd te worden.
De veiligheid van geldtransporten is
er in hoge mate mee gediend, dat er
nooit een vast gedragspatroon ont-
in
altijd
als controleurs of werklieden
overheids- en particuliere instelling.
Controleer de legitimatie terdege
Spreek nooit met derden over de be
veiligingsmaatregelen van uw kan-
Bij het onderwerp „beveiliging van
kasvoorraden" vallen de volgende in
structies op. In de werkruimte wordt
de kasvoorraad altijd zo klein moge
lijk gehouden. Grote bedragen worden
natuurlijk niet uitbetaald of in ont
vangst genomen aan de balie of op
andere plaatsen, die voor het publiek
toegankelijk of zichtbaar zijn. Hoe
kleiner de bezetting, des te kwets
baarder het kantoor. Daarom moet de
kasvoorraad bij het begin van de
lunchpauze zoveel mogelijk worden
komsttijden en in routes
voorop staan. Over geldtransporten
wordt binnen het kantoor zo weinig
mogelijk en naar buiten in het geheel
niet gesproken. Voor transport van
belangrijke geldsommen is een auto
het aangewezen vervoermiddel, bij
voorkeur een speciale transportau
to. Indien het transport niet per auto
geschiedt, dan te voet of per openbaar
vervoer, waarbij een speciale alarmtas
of -koffer wordt gebruikt. Geldvervoer
mag nooit per fiets, bromfiets of mo
torfiets plaatshebben. Er worden
steeds andere vertrektijden voor de
transporten gekozen.
Na het vertrek van de transporteurs
het transport bestemd is. Ieder
geldtransport wordt uitgevoerd door
twee man. Bij gebruik van een auto
zijn dat een chauffeur en een bijrij
der. In alle andere gevallen een trans
porteur en een begeleider, die zich
van de in 1966 opgerichte werkgroep
bankbeveiliging, zelf geconstateerd
het komt regelmatig voor, dat het
personeel tussen zo'n deur een blokje
Openheid
De explosie van bankovervallen kon
digde zich in 1965 aan met twee
gevallen. Vorig jaar waren het er al
33. Het was duidelijk, dat de architec
tonische openheid, waarnaar het bank
wezen in de naoorlogs jaren had
gestreefd, zijn nadelen had. Vroeger
waren de bankgebouwen gesloten
burchten geweest met afstotende faca
des en getraliede loketten. In plaats
daarvan kwamen lokkende glaspartij
en en vriendelijke balies. De gewone
man nam de uitnodiging aan en wist
zijn weg naar de bank te vinden.
3EL07ftANSFO£T
Daarom toch maar liever weer een
beetje minder openheid. Zo zag men
de laatste jaren in alle kantoren de
doorgangen onder en langs de balie
verdwijnen. Bij eenderde van de kan
toren is het kasgebied al met pant
serglas beschermd en binnen vijf jaar
zal het overal zo zijn. Ieder kantoor
zal dan een veiligheidssysteem heb
ben, dat is opgebouwd uit drie of vier
elementen. Men is van geval tot geval
vrij, zelf te kiezen, welke elementen
men zal toepassen, zodat rovers bij
lezen we: „Wie in een met pantserglas
beveiligd gebied werkt, moet zich er
van bewust zijn, dat ook dit glas geen
volledige veiligheid garandeert. Welke
■an veiligheid het glas biedt, zal
meegedeeld worden, opdat het perso
neel bij geweldpleging niet voor on
aangename verrassingen komt te
staan. Men mag zich nooit lichtvaar
dig buiten het beschermde gebied be
geven. Hierop moet ieder steeds attent
zijn, omdat overvallers kunnen trach
ten een employé buiten het beveilig
de gebied te lokken teneinde een gij
zelaar te hebben of de betrokkene te
dwingen geld uit de kluis te halen.
Als u zich tijdens een overval in een
met pantserglas beschermd gebied be
vindt, let dan goed op of anderen, die
zich buiten dat gebied bevinden
cliënten, collega's misschien be
dreigd worden. Is dat het geval, han
del dan zo dat zij zo weinig mogelijk
risico lopen. Glasafscheidingen verlie
zen hun waardevolle effect, wanneer 't
bovenstaande niet scherp in het oog
wordt gehouden".
Bij het hoofdstuk „stil alarm" frap
peert de instructie: „Ieder personeels
lid ook de werksters moet volle
dig op de hoogte zijn van de plaatsen,
waar de alarmknoppen zich bevin
den". Dat men nooit sleutels in de
kluisdeur mag laten zitten, lijkt voor
zichzelf te spreken, maar blijft zeker
heidshalve niet onvermeld „alle
veiligheidsmaatregelen, die binnen het
kantoor genomen zijn", zo vervolgt
niet naast, maar achter de transpor
teur bevindt, zodat hij goed kan oplet
ten. Degenen die het transport uitvoe
ren, zijn niet gewapend en plegen bij
een overval geen verzet. Er worden
steeds wisselende routes gekozen. Stil
le straten worden vermeden.
Er kan niet genoeg de aandacht ge
vestigd worden op de noodzaak om
transporteurs en begeleiders steeds
weer te instrueren. Geldtransport
wordt gemakkelijk een routinezaak,
waardoor de waakzaamheid ver
slapt".
rijk in een zo vroeg mogelijk stadi
ingeschakeld te worden. Daarom moet
reeds bij het vermoeden van spionage
of bij het signaleren van verdachte
personen in of in de omgeving van
het kantoor de politie worden ge
waarschuwd. Help de politie door het
geven van een duidelijk relaas van
het gebeurde en een zo nauwkeurig
mogelijk signalement van de dader(s)
en zoveel mogelijk gegevens over au
to's en dergelijke, die bij de overval
zijn gebruikt. Vul direct na de overval
het daarvoor bestemde formulier in en
laat dit ook doen door cliënten, die
getuige waren van de overval. Be
moeilijk het politieonderzoek niet.
„Laat voetsporen, vingerafdrukken en
dergelijke ongemoeid. Sta of loop niet
op de plaats, waar de overvallers ge
opereerd hebben en op de weg die zij
binnen het kantoor hebben afgelegd.
daar komen, zolang de
neldt, komt uit de mond
Kortenhorst, de voorzitter van de
werkgroep bankbeveiliging en luidt:
„Let goed op in welke richting de
rovers wegvluchten. Dat is belangrijk
voor de politie, waaraan hij toevoegt:
„Wij hopen inderdaad dat de daders
al de benen hebben genomen, wan
neer de politie, gealarmeerd door het
stille alarm, ter plaatse verschijnt.
Bankrovers zijn meestal gewapend en
de politie is dat ook. Wij stellen er
geen prijs op, dat er vuurgevechten
plaatsvinden binnen de muren van
PIET SNOEREN
ruimtelijke ordening is
en nog eens 2 miljoen Industriële af
valstoffen. Bij elkaar 425 kilo per
Nederlandse inwoner. Ga er maar aan
staan, zoals de reinigingsdienst zou
zeggen. Het is nog niet eens alles,
want in het befaamde jaar 2000
over dertig jaar al stijgt deze
produktie tot maar liefst 16 miljoen
ton totaal per jaar. Dat Is dan 900
kilo per Nederlandse inwoner, ofwel
het veelvoudige van dit ogenblik. Een
prettig vooruitzicht voor hen, die het
jaar 2000 tegemoet gaan.
Het zou wel eens kunnen zijn dat
Nederland in de komende jaren tot
een grote vuilnisbelt uitgroeit, als het
zo doorgaat Officieel zijn er. op het
moment al duizend vuilnisbelten. De
overige vindt, men langs de wegen
op de nog niet bebouwde stukken
grond, langs de bosranden. Dat zijn de
niet-gèregistreerde stortplaatsen, maar
ontstaan door de bekende doe-het-zel-
ver, die er op die manier een privé-
vuilnisbeltje op nahoudt. Wanneer in
zijn omgeving nog wat andere mensen
hetzelfde denken, groeit dit beitje on-
1-snel uit tot een vuilnisbelt
:n bedenkelijke allure. En dan is
n stukje Nederland onder het
Kruisinga van Volksgezondheid).
De reactie heeft niet lang op zich
laten wachten. Sinds kort werken de
Vuilnis Afvoer Maatschappij (VAM),
de Heide- en Grontmij samen in
een zogenaamde „Vuilbank" om vuil
nis te benutten voor de landschaps
verbetering. De ruim 1000 vuilnisbel
ten moeten, aldus de initiatiefnemers,
aldus ook staatssecretaris Kruisinga,
teruggebracht worden tot een beperkt
aantal verwerkingsbedrijven. Onver
teerbare en moeilijk te vernietigen
afvalstoffen moeten verder aangewend
worden voor de vormgeving van be-
paalde «bieden,
Men denkt in dit velband aan onder
meer centra voor openluchtmanifesta
ties, aan skihellingen (waarvoor steeds
meer belangstelling bestaat) aan regi
onale of stadsgewestparken, zoals in
1 bedolvi
verpakking is de grote mode
1970. De welvaartsstaat consun
steeds meer. Gevolg: ook steeds i
vuil,
Twee jaargeleden verbruikten wij
aan verpakkingsmateriaal: blik
217.000 ton, aluminium 10.000 ton, glas
135.000 ton. papier 247.000 ton, golf
karton 263.000 ton, massief karton
110.000 ton, kunststoffen 89.000 ton.
Een klein deel van deze verpakkings-
produktie wordt meermalen gebruikt,
voordat het naar de vuilnisman ver
dwijnt. Het merendeel echter is al na
de eerste keer voor de afval bestemd.
Zo groeien de vuilnisbelten ziendero
gen steeds harder, steeds hoger-
„Onverzorgde vuilnisbelten kunnen
bronnen zijn van stank, broei en on
gedierte", aldus de officiële uitspra
ken. Wij zeggen liever op de man af;
zij zijn bronnen van stank, broei en
ongedierte. Alweer officiële uitspra
ken: „Onverzorgde vuilnisbelten zijn
Volgens een inventarisatie van profes
sor dr. F. M. Maas, hoogleraar land-
schapskunde aan de t.h. te Delft is de
behoefte aan parkgebieden in Neder
land nogal groot.
Vooral de Randstad Holland vraagt
steeds meer regionale, stadsgewest- of
zelfs nationale parken tussen ruwweg
gezegd Rotterdam en het Kennemer-
land enerzijds en Zuid-Holland-
Utrechtse Heuvelrug anderzijds. Ver
der moeten de Zuidhollandse en een
deel van de Zeeuwse eilanden groeien
tot nationale parken voor de sterk
groeiende openluchtrecreatie. De be
hoefte bestaat zelfs in Noord-Brabant
langs de Belgische grens en in Zuid-
Limburg aldus de inventarisatie van
-proMSfcofMÜaS. 9*
Volgens de VAM, de Heidemaatschap
pij en de Grontmij kan in een periode
van 5 tot 8 jaar de basis gelegd
worden voor landschappelijke elemen
ten. Regioparken en andere groenge
bieden kunnen gemakkelijk met vufl
aangelegd worden. Ook kleinere ge
meenten „kunnen gezamenlijk zoveel
vuil aanbieden, dat aantrekkelijke
plannen uitgevoerd kunnen worden".
Want: en dat blijft zovuilverbran
ding ls weliswaar een radicale metho-
niet alles kan worden verbrand..."
Maar daartegenover staan andere
problemen. Bij de aanleg van parken
e.d. met vuil door verschillende ge
meenten blijkt thans, dat vuil toch de
bodem schijnt aan te tasten. Daarom
begint men hier en daar (Den Haag
i de
boder
einiging
na te gaan. Instituten als bijvoorbeeld
T.N.O. zijn voor de plannen van de
VAM-Heidemaatschappij-Grontmij
daarom onmisbaar. Hierin wordt nve-
en andere researchinstellingen van
onder meer wetenschappelijk onder
wijs worden ingeschakeld bij de land
schapsplannen, die uit vuil moeten
ontstaan. „Aspecten van milieuhygië
ne en ecologie zullen hierbij terdege
bestudeerd worden.." Vuil opent in
ieder geval wel nieuwe mogelijkheden
tot bijzondere landschapsbouw. Van
daar deze „Vuilbank".
TON VAN DER HOUTEN
