Republikeinse
winst in
democratisch
Texas?
JERUZALEM
GRIJPT
OM
ZICH HEEN
ALS
EEN INKTVIS
Israël wil vaststaande feiten
NEW YORK
STRIJDTONEEL
VAN
LINDSAY
EN
ROCKEFELLER
ZATERDAG 31 OKTOBER 197
WASHINGTON De republikeinen
hebben een groot deel van hun inspan
ningen bij de campagne voor de tus
sentijdse verkiezingen op 3 november
geconcentreerd op het veroveren van
de senaatszetel van 'Texas. Na de zetel
van senator Gore in Tennessee is dat
het belangrijkste doel. Er bestaat een
goede kans dat de republikeinen in hun
opzet slagen. Toch zullen zij beide se
naatszetels van een traditioneel demo
cratische staat bezetten. En dat is mis
schien wel de ergste proef voor de de
mocratische kandidaat van Texas,
Lloyd Bentsen. „Texas heeft een demo
cratische senator nodig", zegt een aan
plakbord voor Bentsen. Dat van zijn
tegenstander, George Bush, antwoordt:
„Hij kan meer doen", wat bedoeld is
om in de geest van de kiezer beelden
op te roepen van de toekomstige sena
tor Bush, die zich vlak bij de president
bevindt en onvoorstelbare voordelen
voor de staat Texas bij hem lospeutert.
Zo vechten de twee tegenstanders om
de ene senaatszetel via deze weinig in
spirerende thema's.
litieke opvattingen, dat
werkelijke geschilpunten gevonden
worden; Dat gebeurt alleen omdat ze
tot een verschillende partij behoren.
De tijd dat Texas automatisch demo
cratisch stemde en de enige keus die
was tussen de liberale en de conser
vatieve vleugel van de partij is voor
bij. De repulikeinen vormen werkelijk
nif een sterke tweede partij. "Zij zou
den bijvoorbeeld best eens. voor de
eerste keer deze eeuw, het gouver
neurschap kunnen winnen. Dat komt
zeker gedeeltelijk door de voortduren
de splitsing in de democratische gele
deren. Het is deze liberaal-conserva
tieve splitsing die de kiezers bij de
senaatsverkiezingen van een werkelij
ke keuzemogelijkheid heeft beroofd.
Bentsen heeft in de voorverkiezingen
de zittende senator Yarborough die "n
I B "sen is erg
nigen nog
dan zijn tegenstander Bush. Het
is bijna zeker dat hij de politiek van
Nixon even hard zal steunen als
Bush dat zou doen. Daarom heeft
Nixon zich door de nederlaag van
Yarborough in ieder geval al
liberale
i-Nixonsei
Bentsen, omdat,, Xleze dpor. de \vi,
waaróp de sena id is georganiseerd,
toch op de democraten zou stemmen.
De republikeinen hopen de meerder
heid in de senaat te winnen, opdat ze
dan tevens het voorzitterschap van alle
commissies krijgen met daarmee de
mogelijkheid vast te stellen wat daar
in gedaan wordt.
Omdat de beide kandidaten politiek
gezien weinig verschil vertonen, zou
misschien hun persoonlijkheid en ach
tergrond de doorslag kunnen geven.
Maar zelfs hierin onderscheiden zij
zich nauwelijk van elkaar. Bush is 46,
Bentsen is 49. Beiden zijn getrouwd,
hebben kinderen en zijn miljonair.
Bush is lid van het congres en Bent
sen was dat tot hij zich in 1954
terugtrok. Beiden zijn knappe, wel-
Californië's traditionele demi
meerderheid tot 55 procent, vergeli
ken met 40 procent voor de republ
kiezers dan stemmen? "Het is goed
mogelijk dat het weer de doorslag
geeft. Als het mooi weer is en er is
een goede opkomst, zou Bentsen kun
nen winnen. Tenslotte staan er in
Texas nog altijd veertien keer zoveel
democraten als republikeinen geregi
streerd. Maar ook in deze staat is de
apathie met betrekking tot de verkie
zingen dit jaar groot. De opkomst zou
daarom wel eens erg gering kunnen
ken, waarin de hoofdpersoon helemaal
niet op het toneel verschijnt. Want
hoewel noch president Nixon, noch
vice-president Agnew zich voor de
aneengeslotcn gelederen van
gematigden uit alle partijen ai
andere kant. De uitslag zal niet a
van groot belang zijn voor de i
ners van de staat en de stad New
als de Xixon-Agnewtactiel
New York lukt. moet ze overal
ken.
er in de staat vier partijen. Naai
democraten en de republikeinen
•ee keer zo hoog als die i
impagne van Unruh. Het grootste
?el van het geld voor Reagan komt
in organisaties die zijn rechtse repu-
business. Unruh is verbitterd over het
gebrek aan steun dat hij uit de tradi
tionele bi'onnen voor verkiezingsgelden
krijgt. Hij klaagde er openlijk over
Sacramento. Eugene Wyman,
Wyman doelde hier-
nee op de actieve steun van Unruh
■oor Robert Kennedy en zijn koele
nthousiasme voor Hubert Humphrey,
'olie democratische
kandidaat voor het presidentschap,
•komen. Re;
zelf bekostigde vlotte en kostbare te
levisieprogramma's verschenen. Unruh
daaregentegen moest zich behelpen
met het zelf creëren van gebeurtenis
sen die nieuws waren om zo kosteloos
op de televisie te komen. Deze „ver
rassingsstrategie" heeft hem gedwon-
ten in plaatsen te verschijnen waar
hij bepaald niet populair
punten waar het om gaat. Hij heeft
persconferenties gegeven aan de poor
ten van olieraffinaderijen die hij er-
zijn,
huisvrouwen Adlai Steven;
;or. Voor de verkiezingen
de di
liggen echter gunstig. Zowel Ni
Agnew zullen voor 3 novemk
een bezoek brengen aan de staat
nois om de republikeinse kandida;
Ralph Smith te steunen. Waarschijr
lijk is dit de senaatszetel die ze h
liefst zouden houden, maar eve
waarschijnlijk zullen ze hem verli
zen. Ondanks een van de smerigst
Ook zij
vindt
ligt hun lucht
te verontreinigen, en bij de huizen
van miljonairs die hij als de politieke
boezemvrienden van Reagan brand
merkt. De wanhopige campagne van
Unruh heeft geleid tot een aantal
blunders, die alleen te wijten 'zijn aan
een gebrek aan geld voor onderzoek
en voorbereiding. Wat Unruh enige
hoop moet geven is het recordaantal
in naam democratische kiezers. Een
onmiddellijke respons in de winkel
Veel -vertegenwoordigers van de nat
onale en internationale pers zijn n
Chicago gevlogen om de afstammeli
van de presidentskandidaat in 1952
1956 aan het werk te zien. Zij berich
ten dat hij zich naar het centrui
beweegt. Stevensons achilleshiel
zijn verbintenis met burgemeester D;
ley van Chicago. Hij heeft geprobeei
het zo te laten lijken alsof Daley hei
nodig had, in plaats van andersoi
wat niet helemaal onwaar is. W
heeft Daley te bieden? Zoals Stever
son. vroeger reeds heeft uitgelegd
moet hij proberen het hele Dale;
apparaat uit te rangeren; de democr;
tische organisatie in de staat is nie
minder dan een „feodale structuur, d
huldebetuigingen beloont met gunsti
en baantjes". Zij kan echter ook
noodzakelijke stemmen uit de binnei
stad van Chicago opleveren, die ong
veer een derde van de stemmen v,
aldus Stevenson. ..Er is plaats
burgemeester Daley".
Smith heeft dank zij zijn televis
clame („Als ik Adlai zie, zie ik rook
zijn achterstand op een paar procei
teruggebracht- Enige tijd geledf
kwam hij voor het hooggerechtshof u
tegen Haynsworth. Druk van het W
te Huis maakte dat Smith zich tere
trok. De bezoeken van Nixon en Aj
new zijn ongetwijfeld een deel
afbetaling hiervoor. Noch de presiden
noch de vice-president zullen
de schade kunnen compenseren di
Smith aan zijn eigen front heeft opgi
lopen door zich zo weinig onafhankf
lijk op te stellen.
JERUZALEM Weinig
ren weten waar het naai
niet voor een bouwkundig
weg te krijgen, zoals de Russen. I»c énige
we hebben. Zoals u kunt zien hebben we
haast. Maar jammer genoeg hebben we niet
genoeg geld: als we dat wel hadden, dan
zouden we hetzelfde doen in Hebron en Na
bloes".
Waar de Arabieren en Israëli's voor vechten,
is niet steeds hetzelfde: het leeft, groeit en
verandert. Als men begint te onderhandelen,
praat men misschien in twee heel verschillen
de talen. Dat geldt duidelijk voor de „huizen"
van de vluchtelingen uit 1948. Deze huizen
bestaan al lang niet meer. Het geldt ook voor
Jeruzalem, het centrum van het conflict. Hier
maakt Israëls politiek van het „vestigen van
vaststaande feiten" in gebieden die het in zijn
macht heeft, sneller vorderingen dan waar
ook. Suggesties van beide partijen in het
geschil voor een compromis aangaande Jeru
zalem zijn waarschijnlijk niet meer ter zake
tegen de tijd dat ze rond de tafel zitten.
Zevenhonderd joodse families zijn al naar
Rahmat Eshkol verhuisd. Tegen het eind van
volgend jaar zullen 15.000 joodse Israëli's in
nieuwe villa's en wijken wonen in het ooste
lijke stadsdeel.
De pogingen om „vaststaande feiten te vesti
gen" hebben veel weg van een race. De
Franse heuvel, die grenst aan de westelijke
hellingen van de Scopusberg en bestemd is
voor joodse woonhuizen, is opgedeeld tussen
het ministerie van Huisvesting, dat een derde
heeft, en een particuliere onderneming, die
ook een derde heeft. Het resterende deel is
beloofd aan degene die zijn bouwprogramma
het eerst klaar heeft.
Maar voor Jeruzalem als geheel vindt men
het aantal vestigingen nog lang niet hoog
genoeg. Shimon Peres, de minister die moet
zorgen dat de immigranten worden opgevan
gen, heeft onlangs bijval geoogst voor een
plan dat van Jeruzalem de voornaamste aan
trekkingspool voor nieuwe immigranten moet
maken. Daardoor zou de joodse bevolking (nu
ongeveer 200.0001 op zijn laatst tegen 1980
verdubbeld moeten worden.
Dit is nog niet alles. Een snel groeiende
hoofdstad moet ook buiten zijn huidige gren-
ïvbouw in Rahmat Eshkol,
:en goed gepland worden.
De
it daarbij i
is
huidig
110 km2. De voorzichtige plannenmakers
hebben voor dit gebied in het jaar 2010 een
bevolking van 900.000 mensen in hun hoofd.
Als het plan op weerstanden zal stuiten, zal
dat niet aijn door de geschatte bevolking,
maar eerder door de nieuwe grenzen van dit
bestemmingsgebied. In het noorden reikt het
tot Ramallah en in het zuiden tot Bethlehem,
hoewel geen van beidp plaatsen al gean
nexeerd is. Daarnaast blijft Israëls officiële
standpunt dat er over de twee steden zal
worden onderhandeld als er vredesbesprekin
gen met de Arabieren-zullen komen.
Het plan wordt niet gekenmerkt door een
duistere expansiedrift. Het is zelfs erg realis-
daarbij de
Nu al wordt het herstel van riolen en water
leiding opgehouden doordat Ramallah en Beth
lehem geen deel uitmaken van hel geheel.
Niemand merkt nog iets van politieke gevol
gen. zo die er zijn. Maar men kan zich
moeilijk een Israëlisch Groot-Jeruzalem voor
stellen, meer dan een miljoen inwoners tel
lend, met een oostelijk achterland onder een
andere, misschien wel vijandelijke vlag. Als
men geen compromisoplossing vindt bij
voorbeeld een gedeelde soevereiniteit of een
hernieuwde scheiding met open grenzen
zou de grijpbare annexatie op een keer wel
eens over Ramallah en Nabloes heen kunnen
reiken.
Het nieuwe Jeruzalem is rijk aan ironie. De
joodse woonblokken en villa's in het gean
nexeerde stadsdeel worden voornamelijk ge
bouwd door Arabieren. Deze keren zichzelf
officieel af van een regime dat ze als onwet
tig beschouwen. Tachtig procent van de ar
beiders in Rahmat Eshkol is Arabisch. Dat
geldt ook voor de metselaars die de stenen
pasklaar maken die vanuit de Arabische
steengroeven op de westelijke oever worden
aangevoerd. Arabische aannemers bouwen
bovendien de meeste villa's. Zij zijn goedko
per dan joodse aannemers en hebben weinig
werk doordat hun landgenoten weinig voelen
voor investeringen.
Drie vriendelijke en wetenschappelijk onder
legde architecten maakten het grote plan voor
een unieke heilige stad, waarvan ze sinds hun
jeugd hebben gehouden. Het plan zegt niet
dat de stad joods moet worden. De oude
Arabische wijken zullen Arabisch blijven.
Aan de westkant moeten trouwens, tussen de
Joodse wijken in. nieuwe Arabische wijken
komen. Toch heeft men geen enkele Arabi
sche stem kunnen horen toen het plan ge
maakt werd. Met de uitvoering gaat het
bou'
die
het
Oost-Jeruzalem, Meron Benvenisti, i
Israëls meest vooraanstaande „duiven",
propageert een onmiddellijke regeling om
veel mogelijk berug te trekken uit de bez;
gebieden en Jeruzalem een gedeelde soevei
niteit te geven. Het is dan ook niet ver
zingwekkend dat deze twee mensen de me
dynamische en progressieve bestuurders i
die ooit in de geschiedenis van Jeruzalem
voorgekomen. Arabische straten zijn nu v
het eerst verlicht, de huizen voorzien
stromend water en rioleringen. Ook op
sociale vlak zijn nu diensten in werking w
men nog nooit van gehoord had. Maar
Arabieren zelf zijn uit de gemeente weg
trokken, en zij boycotten alles wat deze di
(Copyright The Guardian) Walter Schwa
