De dag'
eiMiacnt
hoek.
£ddóe(Soti/fca/nt
„Tijd van Paul Vlaanderen
is wel voorgoed voorbij
op
Lee Marvin
getrouwd
FRANCIS DURBRIDGE:
Mod Squad
Grote omroepen staan
zendtijd af aan NOS
Tito op radio
De klop
de deur
LEIDSE COURANT
DINSDAG 20 OKTOBER 197®
Barrières bij
gemodern iseerd
basisonderwijs
I ANGZAAM komt er wat meer schot
in de discussie over het voorontwerp
van de wet waarmee onze overheid het
basisonderwijs zijn nieuwe vorm geven
wil. Organisatorisch, financieel en didac
tisch heeft de schijnwerper jaren lang
te veel op andere sectoren van het onder
wijs gericht gestaan. Een bijna kritiek
wordende veroudering bij het voortgezet
onderwijs en het door getalsmatige en
wetenschappelijke factoren tot een snelle
evolutie opgestuwd hoger onderwijs heb
ben in de jaren vijftig en zestig de aan
dacht van overheid, politici en ook peda
gogen te veel van het basisonderwijs
afgehouden. Zo zelfs dat ook de publieke
opinie met in de hoofdrol de ouders
amper voor dat basisonderwijs in bewe
ging gekomen is.
Op een groot nadeel van deze syste-
matisch-vreemde aanpak hebben we al
eens gewezen: kleuter- en basisonderwijs
vormen het fundament, zodat de over
heid, door met de mammoetwet te be
ginnen, het risico genomen heeft binnen
korte tijd het gereorganiseerde voort
gezet onderwijs weer te moeten reorga-
Er zijn symptomen die doen vermoe
den dat het al zover is, maar tegen in
grijpende wijzigingen in de mammoet
wet, anders dan experimenteel, moet ons
inziens bezwaar worden gemaakt, zolang
over de modernisering van het basis
onderwijs niet beslist is.
Een reden te meer om met die moderni
sering, zoveel als mogelijk is, spoed te
betrachten.
Hindernissen
UET Katholiek Onderwijzersverbond
heeft in zijn weekblad een initiatief
genomen om de eigen leden kritisch aan
het denken over het voorontwerp te
zetten. In de aflevering van 10 oktober
werd een informerend artikel gepubli
ceerd met dicussievragen na elke para
graaf „om het samen-denken en het
samen-spreken vruchtbaar te beïnvloe
den". Dit zou ook buiten de onderwijzers-
verbonden meer gestimuleerd moeten
worden.
Vooral nu de onderwijzers verbonden
blijkens het kritisch artikel van het
K.O.V. grote vraagtekens zetten bij de
door het voorontwerp aanbevolen struc
turen. Men vreest daar namelijk dat de
barrières die de wetgever in de onder
wijsstructuur wfl aanbrengen of hand
haven, maar bij hoge uitzondering
samenvallen met de in het onderwijs
gestelde natuurlijke (leeftijds)grenzen.
Het Katholiek Onderwijzersverbond
stelt hier de vraag of niet veeleer gepleit
moet worden voor de in een destijds
verschenen rapport aanbevolen struc
tuur: kleuteronderwijs dat globaal bij
de leeftijd van 4jaar begint en dan
zonder wettelijke barrières overloopt in
basisonderwijs tot 10% jaar, waarna
(ook weer zonder de thans bestaande
hindernissen) alle kinderen overstappen
op twee jaar brugonderwijs.
Pas op ongeveer dertienjarige leeftijd
zou dan de eerste wezenlijke hindernis
genomen moeten worden; een hindernis
waar uitgemaakt wordt naar welke vorm
van voortgezet ondegwijs de jongen of
het meisje wordt verwezen.
Experimenten
TEGEN deze opzet hebben wij de vraag
in petto of wanneer kleuter- en
basisonderwijs beter op elkaar zijn afge
stemd, wanneer onderricht en vorming
aan kinderen van globaal 6 tot 11 jaar
een veel sterker individueel karakter
zullen krijgen (dit ligt óók in het voor
ontwerp opgesloten) er nog wel zo'n
behoefte zal bestaan aan een bij het
basisonderwijs getrokken, verlengde
brugperiode?
Gelukkig wordt in het artikel van
K.O.V.-zijde hiervoor een zinnige sug
gestie gedaan: in het basisonderwijs
zullen op redelijke schaal verschillende
structuurmodellen geprbbeerd moeten
worden, vóOr de wetgever tot een defi
nitieve herziening van de onderwijs
structuur kan overgaan.
Wij zijn vóór dergelijke experimenten,
mits met de reorganisatie van het basis
onderwijs niet gewacht behoeft te wor
den op de evaluatie van die experimen
ten, want dan hebben hebben we nog
wel wat jaren wachten voor de boeg.
Het voorontwerp behandelt verschil
lende belangrijke zaken die bij de éne
en de andere structuur precies hetzelfde
liggen. Men zal de weg moeten vinden
om die zaken met spoed te realiseren.
De „mammoet" heeft geleerd dat bijna
vijftien jaar studeren, overleggen en
proberen tot beslissingen te komen nog
niet voldoende is om een structuur te
garanderen waarmee Nederland minstens
een generatie lang vooruit kan.
Is het dan niet zinvol om de moderni
sering van het basisonderwijs in twee
etappes te verwezenlijken: eerst een
algemeen-inhoudelijke, later" na experi
menten ook de structurele kant?
Want inhoudelijke veranderingen dul
den geen uitstel; bij het vastleggen van
ideeën in structuren is haastige spoed
nimmer goed.
Deze bouwput ligt in het hartje van Maastricht aan de voet van de Sint-
Servaaskerk. Het is het begin van een parkeerplaats waar straks een paar
honderd auto's een plaatsje kunnen vinden. Vooreerst is er echter weinig
dat herinnerd oan het Vrijthof van enkele jaren terug.
ADVERTENTIE
Het Ubica-Siaapplan
van de Jaren Zeventig.
(Voor kamer-slapers)
LAS VEGAS (Nevada) (A.P.). De
acteur Lee Marvin is zondag in een
hotelsuite te Las Vegas in het huwelijk
getreden met Pamela Seeley, aldus
vrienden van Marvin. De 46-jarige
Marvin, die in 1966 een Oscar kreeg
voor zijn rol als verlopen cowboy in
„Cat Ballou", schijnt Pamela nog te
kennen van de middelbare school in
Woodscock (New York). Beiden zijn
eerder getrouwd geweest.
Ku nstsigna leri ng
In de rubriek „Kunstsignalering" van
de NOS-televisie vanavond wordt aan
dacht besteed aan: Peter van Straaten,
cartoonist van Het Parool; Hedwig
Smits, een 12-jarige dichteres; Frans de
Boer Lichtveld, maker van kinetische
objecten; Marionettentheater Winnie de
Poe. De eindredactie van „Kunstsigna
lering" berust bij Gerard Soeteman.
Regie: Cor van Leeuwen.
NOS, Ned. II. 19.09 uur.
NEDERLAND I
NOS
•18.45 uur.
De Woefs en de
Lamaars
•18.55 uur:
Journaal
AVRO
19.04 uur:
De rare vogels
19.30 uur:
Toppop
•20.00 uur:
Journaal
20.20 uur:
Peyton Place
•21.10 uur:
Muziek is troef
NEDERLAND I
KRO
•17.00 uur:
De klub.van zes en
17.15 uur:
Kijk zelf maar
NOS
22 00 uur:
Televizier
•22.50 uur:
Journaal
TELEAC
22.55 uur:
Cursus modelbegrip
NEDERLAND II
NOS
•18.45 uur:
De Woefs en de
Lamaars
•18.35 uur:
Journaal
19.04 uur:
Den Haag vandaag
20.20 uur:
Pol. uitzending ARP
NOS
20.30 uur: t
Socutera
20.3
luisterspelattributen
Klein publiek
voor hoorspel
•18.45 uur:
22.15 uur:
De Woefs en de
Studio Sport
Lamaars
22.40 uur:
•18.55 uur:
Zienswijze
Journaal
•23.10 ifur:
19.04 uur:
Journaal
Den Haag vandaag
NEDERLAND
•19.09 uur:
Vrij-uit
NOS
IKOR
•18.45 uur:
19.30 uur:
De Woefs en
Kenmerk
Lamaars
•20.00 uur:
•18.55 uur:
19.09 uur:
Kunstsignalering
KRO
•19.30 uur:
Tommy Cooper
•20.00 uur:
Journaal
•20.20 uur:
Mod Squad
21.10 uur:
Brandpunt special
•21.50 uur:
Klop op de deur
•22.30 uur:
Op korhoenderjacht
•22.55 uur:
Journaal
KRO
19.04 uur:
MIK
•20.00 uur:
Journaal
•20.20 uur:
Aflevering
The Outsider
21.10 uur:
Zelf doen
21.50 uur:
Verslag op woensdag
HIRO
22.35 uur:
HIRO-magazlne
•22.55 uur:
Journaal
TELEAC
23.00 uur:
Dammen toot
beginners
(Van o
e omroepcorrespondent)
HILVERSUM Deze maand viert de
hoorspelafdeling van de NOS haar zil
veren jubileum. De huidige kern telt
momenteel nog elf acteurs en actrices
in vaste dienst en zeven medewerken
den op partieel contract. Zij zullen in
alle stilte gezamenlijk dit jubileum
herdenken en daarbij met weemoed
releveren hoe in de vijftiger
miljoenen luisteraars aan hun ontvan
gers gekluisterd zaten om de spannen
de escapades te volgen van bekende
radiofiguren als Paul (Jan van Ees) en
Ina (Eva Janssen) Vlaanderen.
De geestelijke vader van deze radio
thriller Francis Durbridge, die rijk
geworden is van zijn pennevrueMen
en in een prachtige villa in Su.rey
woont, verklaarde onlangs: „De tijd
der triomfen van het hoorspel is voor
goed voorbij. Veertig jaar geleden
zond de BBC de première van de
avonturen van de radiodetective Paul
Vlaanderen uit. Nadien schreef ik
honderden afleveringen, die niet al
leen in Engeland, maar ook in Ameri
ka, Australië en Nederland bij miljoe
nen luisteraars populair weiden. Tien
jaar geleden merkte ik, dat het televi
siespel onherroepelijk het luisterspel
ging verdringen. Daarom schakelde ik
over op televisie en thans vinden mijn
manuscripten zoveel aftrek, dat ik ze
in honderdvoud moet laten copiëren
en vertalen".
In Hilversum is men kennelijk niet zo
„Het meisje in stoel negen" is de
intrigerende titel van de aflevering
van „Mod Squad", welke vanavond in
het KRO-televisieprogramma wordt
uitgezonden. Een paragnost omschrijft
de karakterstructuur van negen jonge
mensen. Een van hen is niet aanwezig
bij de séance, waarin de proef wordt
genomen. De paragnost is duidelijk
verontrust over de omstandigheden
waarin de afwezige, een meisje, ver
keert. Reden voor Julie om haar col
lega's te alarmeren. Ondanks de scep
sis van de politieleiding, gaan zij se
rieus in op de aanwijzingen van de
paragnost. Niet ten onrechte.
KRO Ned. II 20.20 uur.
Korhoenderjach t
Een paar geweren kosten 20.000 gul
den en 7 000 gulden moeten worden
neergeteld om een week op de Engel
se hei te staan in een heel duur
tweed jachtkostuum om op wat kor
hoenders te schieten. Buitenstaanders
worden niet toegelaten, ze zouden
eens op de drijvers kunnen schieten.
Alan Whicker, de gentleman televisie-
reporter, is evenwel uitgenodigd om
met de upper ten de jacht op duizen
den korhoenders te openen. Door zijn
soms ironische benaderingswijze is de
ze film van Yorkshir Television méér
dan een gewone reportage van een
KRO Ned. II 22.30 uur.
Kunrt eeuw VN
op radio en tv
Donderdag en vrijdag wordt in het
Vredespaleis in Den Haag een confe
rentie gehouden n.a.v. het 25-jarig be
staan van de Ver. Naties. Deze confe
rentie, waarin een groot aantal specia
listen tot een evaluatie van het werk
van dé V.N. gedurende de afgelopen
kwart eeuw wil komen, zal worden in
gewijd met een rede «door koningin Ju
liana. De NOS-radio zal deze rede don
derdag rechtstreeks uitzenden in een
reportage van 10 uur tot kwart over
tien via Hilversum I. De NOS-televisie
zal donderdag van 18.15 tot 18.45 uur
via Nederland I een samengevatte ta-
portage uitzenden van de opening van
deze conferentie.
pessimistisch gestemd over deze vorm
van radiocultuur. Frans Somers er
kent eerlijk, dat de periode van de
hoogconjunctuur voor het luisterspel
voorbij is. Maar daar staat tegenover,
dat het hoorspel evolueert van massa
consumptie-artikel naar een experi
menteel en vooral literair op niveau
staand radiodrama, bestemd voor een
select en kritisch luisterpubliek.
Mevrouw Koster-Wolters, administra
trice van de hoorspelkern, vertelt hoe
op 1 oktober 1945 werd gestart met
deze groep, die binnen enkele jaren al
45 vaste acteurs en actrices telde. In
die kwart eeuw werden liefst 12.800
luisterspelen gemaakt. Bij dit getal
zijn inbegrepen de produkties voor de
jeugdafdelingen en schoolradio. Het
absolute record werd bereikt in 1964,
toen liefst 624 luisterspelen werden
vervaardigd. Uiteraard maakte men
bij de rolbezetting regelmatig gebruik
van gastacteurs en -actrices. Zelfs in
1968 werden nog 2300 rollen gespeeld
door tonelisten, die niet in dienst zijn
van de NOS
Hoewel sinds de komst van de tv de
interesse voor het luisterspel van jaar
tot jaar daalde en een hoorspelserie
momenteel nog slechts één- a twee
honderdduizend geïnteresseerden
trekt, zou de chef van de hoorspelaf
deling, de heer G. Lindenberg, zijn
vast arsenaal aan gespecialiseerde ra
dio-acteurs en -actrices voor geen
goud willen missen. De huidige kern
levert een bijzondere bijdrage aan het
hoorspel als kunstvorm. Deze kunste
naars krijgen thans de gelegenheid
om zich toe te leggen op radiorepro-
dukties, die in artistiek opzicht op
hoog niveau staan. Hij verwacht niet.
dat het hoorspel in de loop der jaren
uit de ether z^l verdwijnen. Bovendien
is het werken voor de microfoon inte
ressanter dan de buitenstaanders ver
moeden. Je moet het karakter van de
rol met je stem waar kunnen maken en
dat Is slechts weinigen gegeven.
EVA (INA) JANSSEN
De enige nog in dienst van de hoorspel-
kern zijnde actrice, die bij de oprich
ting van deze afdeling in 1945 ccn vaste
aanstelling kreeg, is de legendarische
mevr. Eva Kellenaars-Janssen. bii de
oudere luisteraars onvergetelijk in de
radiorol van Ina, die haar echtgenoot
speurder Paul Vlaanderen (Jan van Ees)
terzijde stond in talloze produkties. Eva
Janssen begon al in 1936 haar radio
carrière bij de VARA, waar zij onder
regie van S. de Vries jr. talloze rollen
voor de microfoon speelde. Later ging
haar wettige echtgenoot Émièl Kellc-
naars als hoorspel-regisseur werken bij
de AVRO.
Toen de radio nog in de kinderschoenen
stond verdiende mevrouw Janssen voor
een hoorspelrol f25.bij de VARA. In
die periode van opbouw bij de omroe-
pen kreeg de VARA in Hilversum de
titel „van armoede rammelt alles". Eva
Janssen, die in 1936 nog in het tent
theater van Piet Vink werkte, moest
soms f 12,50 aan taxikosten betalen om
naar Hilversum te kunnen reizen, waar
dan de schamele beloning van f 25.lag
te wachten. Die zogenaamde „gouden
tijd" van de radio werd onderbroken
door de Duitse inval. Na de bezetting
volgde de oprichting van de hoorspel
kern. waarvan zij nu nog deel uitmaakt.
Op vrijdag 23 oktober wprdt haar door
de NOS een receptie aangeboden en
over twee Jaren els zij 60 wordt, volgt
het officiële afscheid van de omroep
wereld. Tenzij er een regeling wordt
getroffen, dat hoorspelacteurs en
-actrices ook na hun zestigste bij de INrv
radio werkzaam mogen blijvenmaii<
Impasse
doorbroken
(Van onze omroepcorrespondent)
HILVERSUM Naar verluidt hebben
de voorzitters van de vier grootste
omroepen te weten AVRO, KRO,
NCRV en VARA hun goedkeuring ge
hecht aan het plan van programma
commissaris mr. W. Wagenaar om met
ingang van 1 december a.s. elk een
uur zendtijd per weck af te staan aan
de NOS-radio.
Dit besluit betekent, dat met ingang
van december tussentijds de radio
zendtijd voor het derde net opnieuw
moet worden ingedeeld. Deze afstand
van zendtijd door de vier a-omroepen
ben behoeve van de NOS-radio is
noodzakelijk geworden, omdat minis
ter Klompé reeds vorig jaar had be
sloten. dat de radio-zendtijd van de
NOS per 1 oktober j.l. tot 60 uur per
week diende te worden uitgebreid.
Na wat strubbelingen werd op hoog
niveau in samenwerking met de pro
gramma-commissaris mr. Wagenaar
getracht legemoet te komen aan de
ministeriële wensen. Daarop besloten
de omroepbestuurders elk een uur van
hun zendtijd op het derde net af te
staan. Dat is anderhalf uur meer dan
de gevraagde 2 uur en 31 minuten.
Men deed dit om op korte termijn een
snelle herindeling van de zendtijd te
kunnen verwezenlijken. Dit voorstel,
dat door de NOS-leiding werd geac
cepteerd, houdt levens in dat de radio
zendtijd van de c-omroepen als
VPRO, TROS en EO ongemoeid
blijft.
Dank zij deze zendtijduitbreiding is het
voor de XOS-radio thans mogelijk ge
worden om op vrijdagmiddag van 15
De NOS-radio zal vanavond van 20.20
uur tot 20 30 uur via Hilversum II een
samenvatting uitzenden van de tafel
redes bij het gala-diner, dat wordt ge
houden n.a.v. het bezoek van president
Tito van Joego-Slavië aan Nederland.
Voorts zal in enige actualiteitenrubrie
ken van de omroepen aandacht worden
besteed aan het bezoek van de Joego
slavische president
tot 18 uur de plannen voor een top-
40-programma te gaan realiseren. Bo
vendien krijgt de NOS-radio op zon
dagmiddag van 14 tot 18 uur de gele
genheid om het sport-programma
„Langs de lijn" in één ruk op Hilver
sum III uit te zenden, zodat men voor
het laatste uur met sportreportages en
nabeschouwingen niet meer behoeft
uit te wijken naar Hilversum II.
Voor de KRO betekent deze herverka
veling o.m. dat het radioprogramma
„Djitin" niet meer van 9 tot 12 maar
van 10 tot 13 uur te beluisteren zal
zijn.
Dit voorstel van de vier grote omroe
pen houdt in. dat de programmalei
ders, die op Hilversum III altijd met
hele zenduren werkten, nu niet het
risico lopen, dat hun uitzendingen op
de meest ongelegen momenten ten be
hoeve van de NOS-radio moet worden
afgebroken. Voor de luisteraars zal de
voorgestelde herindeling een grote
verbetering betekenen.
Amsterdam is in rep en roer in deel 4
van „De klop op de deur". Dit deel
speelt zich af in het jaar 1878. De
burgemeester heeft de kermis verbo
den. Het volk komt op de been In de
roerige menigte wordt oma Golde-
weyn bijna onder de voet gelopen. Ze
was naar de school van haar klein
zoon Frits geweest, met wie ze altijd
praatte en vertelde van vroeger. Die
verhalen heeft Frits in de klas niet
helemaal juist weergegeven. Hij wek
te er in elk geval het misnoegen van
de meester mee op. Oma komt dat
rechtzetten. Eenmaal veilig in het
hyis aan de Keizersgracht, blijken de
emoties te veel te zijn geweest. De
dokter bereidt Annètje voor op de
dood van haar moeder. Oma Golde-
weyn sterft. In de eenzame dagen
daarna, vindt Annètje onverwachts
steun van haar vriendin Stans, terug
gekeerd uit de oost, omdat haar man
niet tegen het klimaat was opgewas
sen. De zusters van Frederik groeien
steeds meer uit elkaar. Het meest lijdt
Adolfine onder de druk van haar
tyrannieke zuster.
KRO Ned. II 21.45 uur.
Gerard Cox is van de jonge Neder
landse cabaretiers wellicht degene die
het meeste kans loopt kapot te gaan
aan de beeldbuis. Hij staat er domweg
te vaak op. Niet helemaal door eigen
schuld; er zijn <lc laatste tijd nogal
wat eerder opgenomen programma»
afgedraaid.
Bij wat hij gisteren in VARA's „Wie
wijst Gerard Cox de weg in Hilver
sum?" te bieden had, zat gelukkig ook
wat nieuw repertoire. Of eigenlijk
niet zo gelukkig, want sommige lied
jes waren voor de huiskamer nogal
wat pertinent.
Een liedje (van Jaap van der Merwe'?)
was zelfs doodgewoon onbeschoft. Het
ging over politici en het was een
nummer zoals zelfs Den Uyl het niet
in de Kamer zou durven opvoeren.
Zelfs met als onderwerp mensen al»
Schmelzer. Geertsema en Roolvink be
hoorde de VARA te proberen de
schijn van de beschaving op te hou*
Achter het Nieuws vond een Kamerlid
bereid 'om te verklaren dat er van
sabotage in het leger nauwelijks spra
ke was. De man had in zoverre geliik
dat er nog geen doden gevallen zijn.
Maar hij krijgt natuurlijk prompt op
zijn kop van zijn fractieleider die zijn
felle afkeur over een sabotagegeval
duidelijk heeft uitgesproken.
Bij de NCRV zagen we een Russische
tv-film naar een Tsjechowerhaal-
Voorbecldig geënsceneerd, goed ge
speeld en gefilmd met het gevoel voor
humor dal zo vaak in Tsjechovher-
scheppingen ontbreekt. Maar wat nam
men er de tijd voor! Half zo lang was
goed geweest, dachten
V-g-
Tommy Cooper
De dinsdagavond in het KRO-televi
sieprogramma is voorlopig niet denk
baar zonder Tommy Cooper. Zijn op
de voorgrond tredende persoonlijkheid
wordt gretig uitgebuit in de „inter
views". die hij verleent. Ditmaal is hij
de grote zeeheld Nelson. Daarna ver
andert hij van rol en wordt zelf com
municator. Hij verstrekt „inlichtingen"
over het beroep van sportman Men
ziet hem tenslotte ook nog tezamen
met Arthur Lowe in een parodie op
,',Dr. Jekyll and mr. Hyde".
KRO Ned. II 19.30 uur.
