vivisectie?
...ZIJ ZIJN DE MARTELAREN VAN DE WETENSCHAP
gek,Men
houden van mensen...
WAAROM OFFEREN WE MIUOENEN
DIEREN OP AAN
De Nederlandse Bond tot
Bestrijding van de Vivisectie-
vraagt weer aandacht voor
de vivisectie, middels dit
soort advertenties in de
Nederlandse kranten.
„Dieren zijn niet in staat
om voor hun eigen belangen
op te komen. Iemand moet
toch iets voor ze doen",
is het advertentiemotto.
Dat „iets doen" is: vragen
om een betere vivisectiewet.
Want helemaal zónder
vivisectie kan de wetenschap
niet bestaan, geeft voorzitter
G. Seppen toe: „Ethisch zijn
dierproeven onjuist. Maar
we weten ook dat het vaak
niet anders kan". De bond
zetelt in Den Haag. Het
ledental is helaas nog erg
klein; rond de vierduizend
leden. De reclamecampagne
die via de dagbladen wordt
gevoerd is daarom ook een
fikse financiële post. Niet
alleen hoopt de bond hiermee
te bereiken dat meer mensen
aandacht gaan krijgen voor
het vivisectieprobleem, maar
eveneens is het een actie
om meer leden te krijgen.
en hoe Een hond houdt zelfs me*;
van zijn beas dan van zichzelf
Hij pest op 2!}n huis. op zijn
vrouw, op 2ijn kinderen
Hsj amuseer! hem ergert hem soms
b!i| ais de baas plezier heeft en
ongelukkig met hem bij narigheid
Geweldige dieren honden Mens en hond
zijn al heel oude vrienden Zonder honden
bestonden we misschien al lang niet meer
Waren onze verre over over-overgroot-
ouders gestorven van honger
't 16 een fijn leven als hond Hond met een
aardige baas Hond in een leuk gezin
Lekker eten goed hondenvoedsel.vlees
en botten. Lekker ravotten.in het park
met dè kinderen en met andere honden
Honden hebben het goed in deze wereld
Jaarlijks worden er in Nederlandse
laboratoria millioenen dieren
m a gebruikt voor onmenselijke,
k •.■JPV pijnlijke proeven.
JËT Over enkele weken wordt in de
W tweede kamer een wetsvoorstel tot regeling
Jfr der vivisectie ingediend Dit wetsvoorete!
Hes beschermt eerder de (meestal
commerciële) belangen van instellingen
en personen die vivisectie bedriiven.
dan die van het proefdier, terwijl de
controle op de behandeling van de dieren
vordt overgelaten aan de Inspectie der
Volksgezondheid, een instantie die zelf op
grote schaal vivisectie bedrijft.
De initiatiefnemers van de2e actie
vragen niet veel yan u Zij vrag6n u alleen
maar door uw adhesiebetuiging mee te
werken aan het tot stand komen van een
wet waarbij het proefdier zoveel mogelijk
wordt beschermd Een wet die bij alle
pijnlijke proeyen uitdrukkelijk het
toedienen van verdoving voorschrijft.
Een wet die de openbare behandeling
van vergunning-procedure garandeert
en de benoeming regelt van een
onafhankelijke contróle-dienst. Een wet die
inspraak geeft aan die organisati*
die zich bezig houden met de beschi
proefdieren
Deze apen hebben in hun hersenen op verschillende diepte elektroden zitten. Door stroomstoten worden de reacties gemeten en kan
men de kennis van de hersenwerlting vergroten.
„Dit konijn heeft een baas met een witte jas aan. Hij
heeft misschien wel een gezin met aardige kinderen en
huisdieren, maar hij houdt dit konijn en een paar honderd
andere in-een afdeling vaneen laboratorium. Daar gebruiken
Zé 'dit dier erf zijn faMilïe voor proeven. Proeven met chemische
middelen, proeven met virussen, vaak dodelijke proeven, vaak
afschuwelijk pijnlijke proeven. En er wordt niet altijd verdoofd.
Konijnen in laboratoria moeten veel afschuwelijks verduren
voor ze doodgaan. Ze gillen bij pijn. Maar de meest humane
laboratoriumassistent hoort na zijn tweehonderdste of duizendste
konijn het gillen niet meer. Alles went
Dit stond onlangs tn een advertentie
ln alle Nederlandse kranten. Elke dag
sterven er ergens in een laboratorium
dieren. Honderden, duizenden. Steeds
opnieuw. Niet alleen in ons land maar
over de hele wereld. Voor het welzijn
van de mensheid ondergaan vele mil
joenen muizen, ratten, cavia's, ham
sters, fretten en konijnen de eerste
proeven van nieuwe bedenksels van
menselijk vernuft. Maar ook vallen
duizenden apen, honden en katten ten
prooi aan de onderzoekingen: chemi
sche, transplantatieve en psychische.
In veel gevallen wordt het dier na de
proeven gedood.
Strijdpunt
De vivisectie is sinds tientallen jaren
een strijdpunt. Enerzijds de weten
schap en de industrie met op de ach
tergrond de reusachtige economische
belangen, anderzijds zij die dierproe
ven afwijzen en alternatieve oplossin
gen willen. Maar tegelijk weten dat
dit alleen geleidelijk kan gebeuren.
Want proeven blijven nocjig, om bij te
blijven en meer te leren. Ook de
Nederlandse Bond tot bestrijding v&n
de vivisectie geeft dit toe. "Voorzitter
G. Seppen: „Ethisch zijn dierproeven
onjuist. Maar wij wieten ook dat het
vaak niet anders kan".
Eenzelfde geluid van de' voorzitter van
de Nederlandsche Vereeniging tot Be
scherming van Dieren, prof. S. Hof-
stra: graag het lijden van de dieren
verzachten, maar afschaffen is onmo
gelijk
Nederland telt honderden laboratoria.
Voor het onderwijs (TNO, universitei
ten), land- en tuinbouwkundig en ve
terinair onderzoek, voor de volksge
zondheid (ziekenhuizen) en de farma
ceutische industrie. Het Radiologisch
laboratorium van TNO in Rijswijk
transplanteert al jaren harten aan de
lopende band. De gebruikte dieren va
riëren van ratten tot apen. In een
groot deel ervan (zo'n 200) worden
proeven op dieren genomen. De vivi
sectie vindt plaats achter een waas
van geheimzinnigheid, want cijfers
zijn er niet of nauwelijks van bekend.
Er is (nog) geen centrale registratie
en elke instelling kan naar behoeven
zijn gang gaan. Maar uit een in
1962 en 1963 door een departementale
werkgroep gehouden enquête bleek
dat toén al ruim een miljoen yarm-
m
bloedlge dieren werden gebruikt ter
wijl het aantal koudbloedige en meer
cellige niet gewervelde dieren dat bij
proeven werd betrokken, omstreeks
1,5 miljoen bedroeg. Het aantal huis
dieren, honden, katten en apen. dat
werd gebruikt bewoog zich rond de
8000 per jaar.
Hoorde tikken
En het staat vast dat deze getallen
sindsdien verveelvoudigd zijn. Uit een
OESO-rapport uit 1968 blïjkt bijv. dat
alleen al in de VS de kosten van
uitsluitend het farmaceutisch onder
zoek van 91 miljoen dollar in '55 steeg
tot 430 miljoen dollar in 1967. En de
wetenschap gaat door. Da dierproeven
houden ermee gelijke tred. Nog wel
hoewel het aantal alternatieve moge
lijkheden toeneemt: films, modelier,
weefselcultures, eieren, computers, la
serstralen enz.
Maar nog steeds wordt de grootste
hoeveelheid proeven op levende dieren
gedaan. Transplantaties, met dierlijke
en menselijke organismen, zijn meer
en meer aan de orde, evenals psychi
sche proeven (hersenonderzoek, bijv.
onderzoekingen naar de gevolgen van
ongevallen, waarbij dieren' hard of
minder hard tikken op hun kop krij
gen) of het kankeronderzoek (batterij
en met dieren, constant bezig met het
roken van sigaretten met meer of
minder nicotinegehalte), proeven met
nieuwe geneesmiddelen, enz. De vivi
sectie is de laatste jaren anders, maai
ook veel geraffineerder geworden.
Wat in de laboratoria gebeurt weet in
feite vrijwel niemand. De toevallige
bezoeker wordt soms met trots rond
geleid in prachtige dierverblijven
waar alles rein gehouden wordt en
vrolijke dieren spelen. Maar er zijn
deuren die angstvallig dichtblijven
Naar wat daarachter gebeurt kan
men slechts gissen. „En dat is nu juist
een van de dingen waartegen wij
altijd in het geweer zijn geweest",
zegt Seppen. „Het is een menselijke
eigenschap altijd meer te willen we
ten; naar ons gevoel gaat het maar al
te vaak om pure wetenschappelijke
maar onverantwoordelijke nieuwsgie
righeid. Het dier wordt een apparaat:
pak er maar een. Het feit dat jonge
studenten zo maar in levende beesten
beginnen te snijden is schande. Daar
voor kunnen kleurenfilms worden ge
bruikt. Maar veel hoogleraren zien
het als een gewenning, als een nood
zakelijke handvaardigheid voor latei-
Anderen vrezen echter een verruwing.
Hier is controle dan ook hard no
dig".
Dierenbeschermer Hofstra daarente
gen meent dat men toch wel humaner
tegenover het dier staat dan vroeger
de sociale wetgeving werkt volgens
hem ook hier door. „Persoonlijk geloof
ik wel dat het wetenschappelijk on
derzoek en de manipulaties met het
lichaam vaak te ver gaan. Want wat
is de grens van het bevorderlijk zijn
voor de mens of nieuwsgierigheid?
Vaak spelen commerciële belangen
een rol. Een belangrijke vraag in dit
verband is of er niet te veel medica-
Muizen zijn geschikt v
mond experimenteert i
proeven op velerlei gebied., Niet alleen door injecties maar ook
i om „de mensheid te kunnen dienen".
inenten worden vervaardigd, die even-
zovele proeven met ziich bréngen. Ie
dere arts kan u bevestigen jaarlijks
minstens 500 nieuwe produkten te
krijgen aangeboden. Maar wat is het
nut ervan?"
De tegenstanders van de vivisectie
schreeuwen om het hardst schande.
Anderen, de gematigden, zien de wer
kelijkheid onder ogen en geven toe:
het is een noodzakelijk kwaad. Nood
zaak. Want een recent voorbeeld,
waarbij kennelijk te weinig proeven
met een nieuw middel waren gedaan
heeft duizenden mensenlevens geruï
neerd: de Contergan (Softenon)-affai
re. De deskundigen gavep toe te wei
nig proeven te hebben genomen mei
Sjacheraars
doen
nog steeds
goede zaken in
dierenhandel
ten
behoeve
van
laboratoria
als gevolg dat er te weinig bekend
was over de gevolgen op langere ter-
En dat ls een belangrijk onderdeel
van de proeven. Want een groot deel
ervan vindt plaats over een langere
periode, soms zelfs jaren, met een
beperkt aantal dieren. Het is dus be
paald niet zo dat elk beest na ««n
bepaalde proef wordt gedood.
Maar het is ook bepaald niet zo dat
elke proef verdoofd wordt gegeven,
hoewel de vormen van onderzoek ui
teraard ook niet altijd pijnlijk behoe
ven te zijn. Maar uit het ki 1963
gedane onderzoek is wel gebleken dat
het voornaamste doel van de proeven
op dieren het experimenteel onder
zoek en het diagnostisch en -of thera
peutisch onderzoek zijn en dat daarbi.i
vergeleken ijking, voerderproeveo of
fabricage van biologische produkten in
minder laboratoria plaatsvindt en ook
minder dieren "vergt.
Alle problemen rond het viviseetiepro-
bleem worden binnenkort wettelijk
geregeld. Na tientallen jaren van
touwtrekken is kort geleden een wets
ontwerp op de dierproeven bij het
parlement ingediend. Al in 1880 werd
het nemen van dierproeven in 't par
lement besproken en op reglemente
ring aangedrongen maar steeds werd
de regering van activiteit weerhouden
door de tegenstand uit de wetenschap
pelijke wereld die regelmatig liet we
ten dat er van misbruik geen sprake
was en dat wetgeving belemmerend
De nieuwe wet kan in grote lijnen
worden samengevat als 'n regulering
van de bestaande toestand. Het ont
werp schrijft voor voor welke doelein
den onderzoekingen mogen worden
uitgevoerd, de vorm van verdoving, dc
onderbrenging, de herkomst van de
proefdieren, het toezicht erop, de regi
stratie van de onderzoekingen en eert
stelsel van vergunningen voor hen die
ze mogen nemen.
Het betekent een stap vooruit. Daaro
ver zijn Vivisectie en Dierenbescher
ming liet wel eéns. Maar uit een
advertentiecampagne van de Vivisec
tiebond blijkt dat er nog vele wensen
zijn. „Goed is het wetsvoorstel zeker
niet. Het beschermt eerder de meestal
commerciële belangen van Instellingen
en personen die vivisectie bedrijven.
Vandaar ook dat er weinig kritiek
van de zijde van de Stichting Lande
lijke Werkcommissie Laboratorium-
dieren en van de Koninklijke Neder
landse Akademie van Wetenschapper
op het ontwerp wordt gehoord
Met het initiatief van de wet zijn we
het zeker eens. Maar er staan te
weinig verboden in het ontwerp. Ei
wordt met geen woord over de vrese
lijke proeven met schoonheidsmidde
len gesproken, of over proeven in
verband met de chemisch-bacteriologi-
*che oorlogsvoering. Alleen in de me
morie van toelichting schrijft staatsse
cretaris dr. R. J. H. Kruisinga dat hi
dat wel wil verbieden. Maar waarom
niet in de wet? Ook de afschuwelijk*
psychische en psychiatrische proeve*
vallen er niet onder. En die openheid
Het ontwerp stelt controle voor doo
het staatstoezicht op de volksgezond
heid. Maar wij willen onafhankelijk'
ambtelijke controle. Niet door menser
die zelf ook vivisectie bedrijven. E
moeten mensen in zitten die tégei
Ook de vergunning ie een strïjdpunl
het liefst zouden de vivisectiemensei
zien dat deze aan de coassistenter
persoonlijk word gegeven en de al
gemene licentie aan het bedrijf. He'
verkrijgen van een vergunning zoi
geld moeten opbrengen, waarvan he'
controleapparaat weer zou moeten
worden bekostigd. Bij de dierenbe
scherming dezelfde geluiden: met ze-
..Het is nu eenmaal zo dat wij het nut
van de proeven inzien", zegt prof.
Hofstra, die zelf aan het wetsontwerp
De reductie, de verwachte beperking
van de hoeveelheid proeven, is voor
beide partijen een onderwerp van
verwachting en hoop. Want tot nu toe
bestond er geen registratieplicht,
waardoor zonder dat partijen het van
elkaar wisten vaak proeven werden
en worden gedaan die elders al waren
uitgeprobeerd. Dat betekent kosten en
lijden voor niets. Gehoopt wordt nu
dat dit zal veranderen hoewel men in
vivisectiekringen al kan horen dat
hiervan ook niet al te veel moei
worden verwacht. De praktijk zal
moeten uitwijzen of de wetenschaps
man het „zelf ook niet 's een keertje
wil doen". De controle en de begelei
ding door een groep onafhankelijke
deskundigen kan hierbij uiteraard van
groot belang zijn.
Een apart probleem ls dat van de
dierhandel ten behoeve van de labora
toria De wet wil ook die regelen. In
een departementaal rapport uit 1966
wordt de minister geadviseerd het op
richten van speciale fokkerijen aan te
moedigen, terwijl omgekeerd voor de
dierproeflaboratoria de regel zou moe
ten gelden dat zij hun proefdieren
zoveel mogelijk moeten betrekken van
fokkerijen of geregistreerde handela
ren. De ongeregelde handel in dieren
zou hierdoor op den duur kunnen
worden geëlimineerd.
Sjacheraars
En dat is hard nodig. Want het fokken
van dieren is een vrij kostbare aange
legenheid hoewel er al meer en meer
toe wordt overgegaan. In Bilthoven
bijv. zou zelfs een fokbedrijf zijn dat
al 700.000 dieren per jaar levert. Toch
bloeit ook de losse handel welig. Op
de kortgeleden gehouden vergadering
van de vaste kamercommissie voor de
Volksgezondheid, waarin het wetsont
werp werd besproken, werd als voor
beeld gewezen op een clandestiene
dierenmarkt in Mierlo. Een lid van de
CCOD (Centraal Confederatief Orgaan
Dierenbescherming) zag dat ondanks
een verbod van gemeentewege ven
deze markt (overigens op grond van
verkeersbelangende sjacheraars rus
tig én openlijk doorgaan met die
ren tegen, forse prijzen op te. koRea,,
Van f 40 tot f 100 per stuk voor hon
den, waarbij noch over herkomst noch
over wettelijk voorgeschreven certifi
caten van inenting gerept wordt, die
in een handjeklap over de grens ver
dwijnen omdat de prijzen in het bui
tenland hoger liggen.
Maar alle wettelijke regelLngc„ staan
of vallen met de uitvoering ervan. En
ze zullen zeker weinig uithalen als er
ook niet iets op het internationale
vlak gebeurt. Dat geldt voor de han
del, voor de registratie van proeven,
de voorschriften. Op initiatief van
Oostenrijk is daarom bij de Raad van
Europa een dringend beroep gedaan
om volgend jaar een ontwerpresolutie
aan te nemen voor de oprichting van
een instituut voor de bevordering van
alternatieve mogelijkheden op kosten
van de lidstaten.
Maar voor het zover is zullen nog
vele miljoenen dieren het daglicht
buiten de laboratoria nooit zien. Zij
zijn de martelaren van de weten -
HANS VELDHUIS
NA JAREN
VAN
TOUWTREKKEN
EINDELIJK
WETTELIJKE
REGELING OP
KOMST
Harttransplantaties worden veel verricht op dieren. Hier krijgt een
hond een nieuw hart. Aan de hand van op deze manier opgedane
kennis werden ook de eerste harttransplantaties bij mensen verricht.
