Atleet Nevala
verdient 30.000
gulden per jaar
MEESTE RENNERS
REDEN FOUTLOOS
Botwinnik maakt schaakmachine
oodwill herstelde
zich maar eenmaal
AMATEURS IN OPSPRAAK
Spanische
Reitschule
attractie
Jumping
Francis Lee
schreef boek
n
10
TOCKHOLM Pauli Nevala, winnaar van de gouden medaille op de
lympische Spelen van Tokio bij het speerwerpen, heeft in een interview
irklaard, dat hij per seizoen aan zijn activiteiten als sportman tussen de
,000 en 48.000 Finse kronen (27.500 tot 33.000 gulden) heeft verdiend.
JONDERDAG 8 OKTOBER 1970
LEIDSE COURANT
AMSTERDAM. Jumping
Amsterdam, het jaarlijkse inter
nationale concours hippique,
dat van donderdag 29 oktober
tot en met zondag 1 november
in de Amsterdamse R.A.I. wordt
gehouden, wijkt programma
tisch belangrijk af van de twaalf
voorgaande.
Dit in verband met het optreden van
de beroemde Spanische Reitschule
uit Wenen, die met 16 paarden en 8
ruiters naar Amsterdam lcomt en
elke dag demonstraties zal geven. De
Spanische Reitschule, het laatste rij-
instituut van de wereld, waar de
klassieke rijkunst nog in haar pure
vorm wordt bedreven, zal totaal ze
ven voorstellingen verzorgen met op
vrijdagavond, de Gala-avond, die zal
worden bijgewoond door prins Bern-
hard, prinses Beatrix en prins
Claus, prinses Margriet en mr. Pie-
ter van Vollenhoven. Het is de derde
keer, dat de Spanische Reitschule
naar Nederland komt. De voorlaatste
keer was in 1950, toen zij optrad
tijdens het Internationale Concours
Hippique in Rotterdam.
Niet alleen echter de minnaars van
de hogeschool der rijkunst, ook zij
die enthousiast zijn voor de spring-
sport kunnen ruimschoots aan hun
trekken komen. Want Jumping Am
sterdam heeft de crème de lacrème
ANTON EBBEN
van 's werelds ruiters
wederom kunnen aantrekken. De
eerste drie van het in La Baule
gehouden wereldkampioenschap ko
men in Amsterdam uit, te weten
wereldkampioen David Broome, de
Italiaan Graziano Mancinelli en de
Engelsman Harvey Smith. Ook 'de
wereldkampioene der amazones, de
Frantjaise Janou Lefèbvre, en de En
gelse Anneli Drummond-Hay, twee
de in Kopenhagen, zijn onder de
totaal veertig deelnemers, die in de
RAI hun krachten zullen meten.
Maar behalve deze gekroonde top
komen er nog velen met een grote
reputatie, zoals uit West-Duitsland
Herman Schridde, Kurt Jarasinski,
Hauke Schmidt en Soenke Soenksen,
uit België Herve Daout, uit Brazilië
de gebroeders Nelson en Helio Pes-
sao, Lucia Faria en José Fernandez,
uit Engeland behalve de reeds ge
noemden Ann Moore. Janet Smith
en Ted Edgar, uit Ierland Seamus
Hayes, Lesley Fitzpatrick en Tommy
Brennan. uit Italië dr. Vittorio Or-
landi. uit Zweden Goesta Asker en
Jan-Olof Wannius.
Voor Nederland zullen uit
komen Anton Ebben, die naast
zijn eigen paard Kairouan ook
de paarden Dorian Gray en
Abadan van de geblesseerde
Harry Wouters van den Ouden-
weyer zal rijden, Jan Maathuis,
Hans Brugman, Maarten Bag-
chus, Gerrit Maathuis en Lau
rence van Droogenbosch.
De 30-jarige Fin, die als een belang-
jke kanshebber wordt beschouwd
Olympisch eremetaal in 1972 in
ünchen, verklaarde tegenover een
rslaggever van het Zweedse blad
Lftonbladet", dat hij tenminste 800
onen ontvangt voor elke wedstrijd
larin hij start. De Fin komt jaarlijks
50 tot 60 wedstrijden uit. „Officieel
et het", zo zei hij, „dat de reis wordt
taald en de loonder ving. Iedereen
jet dat dit beslist niet zo is. Het is
iter de zaken bij de ware naam te
;n". Nevala is zich bewust, .dat
verklaring kan leiden tot een
irtverbod en dat hij zelfs van zijn
ympische titel vervallen zou kunnen
Orden verklaard. „Avery Brundage
in dat doen", betoogde hij, „hoewel ik
et geloof dat de president van het
ternationaal Olympisch Comité het
k zal doen. Maar als het gebeurt dan
ik de bedragen bekend maken, die
patleten aan hun sport verdienen. Ik
n ziek van de huidige dubbele mo-
Iedereen weet dat topatleten be-
ald worden voor hun verrichtingen.
dat onjuist zijn? Een
et is op zijn manier een artiest",
■ala voegde eraan toe dat zijn
irdiensten minder hoog zijn dan die
in de Amerikaanse sportman-student
de Oosteuropse atleet-militair.
De Amerikaan Avery Brundage, de
lorzitter van het Internationaal Olym-
sch Comité heeft gisteren in Parijs
gereageerd op de uitdagende verklarin
gen van de Finse atleet Pauli Nevala.
Avery Brundage toonde zich niet in
het minst geschokt. „Dat zal dan het
einde zijn voor de oneerlijk atleten"
aldus de Amerikaan. „Natuurlijk kan ik
Nevala zijn Olympisch kampioenschap
niet ontnemen. Dat is een zaak van. de
Internationale Amateur Atletiek Fede
ratie. En ik denk dat die er wel op zal
ingaan".
De 83-jarige miljonair meende dat
zelfs al zou de IAAF alle topatleten
schorsen, de Olympische beweging zal
blijven bestaan. Op de vraag of de Olym
pische Spelen niet ernstig aan kwaliteit
zouden inboeten, antwoordde Brun
dage: „Integendeel, dat zou juist prach-
Avery Brundage, de 83-jarige voor
zitter van het Internationaal Olym
pisch Comité, staat de pers te woord
naar aanleiding van de affaire-
tig zijn. Op die manier zouden w
eindelijk eerlijke en zuivere Olympi
sche Spelen krijgen".
PSY speelt gelijk
met Ajax thuis
EINDHOVEN Het oorspronkelijke
speelplan voor de wedstrijden tussen
PSV en Steaua Boekarest voor het Eu
ropese bekerwinnaarstoernooi blijft on"
gewijzigd.
De eerste wedstrijd vindt op 21 okto
ber in Eindhoven, de tweede op 4 no
vember in Boekarest plaats. Ben van
Gelder van PSV had dinsdag onmiddel
lijk na de loting in het Caransahotel
gevraagd de uit- en de thuiswedstrijd
om te zetten aangezien zowel Ajax en
PSV als Ut Arad en Steaua Boekarest
op dezelfde datum hun thuiswedstrijden
spelen, maar de Roemenen reageerden
i gisteren negatief.
PSV heeft wel met Ajax overeen-
j stemming bereikt over het verschuiven
van de competitiewedstrijd AjaxPSV,
j die op 2 november zou worden gespeeld,
i Die wedstrijd wordt nu op vrijdagavond
30 oktober gespeeld in het Olympisch
Stadion te Amsterdam. Over een
eventuele wijziging in de aanvangsuren
van de Europacupwedstrijden PSV
Steaua Boekarest en AjaxBasel op 21
oktober is nog geen beslissing geno-
In verband met het Europa Cupduel
van Ajax tegen FC Basel op 21 oktober,
wordt de competitiewedstrijd Ajax
Sparta op vrijdagavond 16 oktober ge
speeld in het Olympisch stadion te Am
sterdam.
Hagel en sneeuw in motorstrijd
SAN LORENZO DE EL ESCORIAL Net rils dinsdag zijn gisteren elf
van de nog in de strijd zijnde twaalf Nederlandse deelnemers aan de
internationale motorzesdaagse in San Lorenzo de el Escorial strafpuntloos
„rond" gekomen. Alleen Jan van der Hoek had opnieuw moeilijkheden met
zijn gaskabel en liep weer vijf strapunten op. In de omgeving van het zestig
kilometer van Madrid gelegen San Lorenzo de el Escorial heeft het gisteren
voor het eerst sinds drie maanden weer eens geregend. Bij de weers
verandering paste de temperatuur zich ook onmiddellijk aan, op de derde
dag van de motorzesdaagse was het zeker twintig graden koeler dan op de
eerste twee dagen.
Er viel hagel en zelfs sneeuw. De
renners moesten het parcours van dins
dag in omgekeerde richting afleggen en
opnieuw hield de organisatie de B-tijd
aan, die de rijders wat meer speelruim
te laat. Een maatregel die niet overbo
dig was, want al was de absoluut on
doorzichtige stofwolk, die het vooral de
later gestarte renners uiterst moeilijk
maakte, verdwenen, een lange, steile
- 7
jaar
LONDEN De Engelse voet
baller Francis Lee, voorhoedespe
ler van Manchester City, heeft
een bock geschreven: „Soccer
round the world.". Hij doet enke
le opzienbarende uitspraken over
de eindronden van het toernooi
om het wereldkampioenschap in
Mexico, met name over de uit
schakeling van de Engelse doel
man Gordon Banks aan de voor
avond van de kwartfinale tegen
West-Duitsland.
Francis Lee: „Zou het niet moge
lijk zijn dat men iets met Banks
„geprobeerd" heeft op de avond
voor de wedstrijd tegen West-
Duitsland? Dat ze hem iets heb
ben gegeven waardoor zijn maag
van streek raakte?" Volgens Lee
was de haat tegen Engeland in
Zuid- en Midden Amerika zo
groot, dal: „Het niet gek geweest
was als een of andere idioot zich
aan .ons te buiten zou gaan door
ons ie beroven van de speler die
iedereen de beste keeper van de
wereld vond".
Gordon Banks, die van de wed
strijd tegen West Duitsland heeft
moeten afzien wegens maag
klachten, had wellicht de neder
laag (23) kunnen voorkomen.
Na een voorsprong van 20 wer
den er in de defensie ernstige
fouten gemaakt, die misschien bij
de betrouwbare Banks niet wa
ren voorgevallen. Volgens Lee
hadden de plotselinge geheimzin
nige ziekte van Banks en de ge
vangenneming van Bobby Moore
in de Columbiaanse hoofdstad
Bogota, op verdenking van dief
stal, bij de spelers de gedachte
doen ontstaan aan een con;pin
dat erop gericht was Engeland
ten koste van alles af te houden
van een tweede wereldtitel. „Mis
schien is het vergezocht", aldus
Lee, „maar het zou een gokker
geweest kunnen zijn die er baat
bij had dat Engeland er vroeg
uitging. Misschien dat zo iemand
iets in het eten of drinken van
onze keeper zou doen".
NES
cJ
(Van o
e paardesportmedewerker)
VASSENAAR Goodwill had gisteren op Duindigt een slechte bui. Twee keer
de koers voor de hoogste klasse maakte h(j een grote fout en slechts de eerste
er kon h(j zich herstellen. De tweede keer gebeurde het in de laatste bocht en
ct tempo dat de leidende Faola Hollandia toen liep maakte de kans op inhalen
ering. Fillette Six met een fout begonnen werd nog tweede zjj het (veel te)
ivaar onder de karwats. Verrassend was ook Zilvervos die derde werd.
De uitslagen zijn:
!8 7, 2. In grid 1
f2,30, f 1,90; 1
Jto: w. f 1,70, pl. f 1.30, fl.
bdullah Scott prijs (2000 m):
da (P. R. R. Koppejan) 1.2
'avera.
3to: w. f 18,60, pl. f2,90, fl
116,30; cov. f4.-; trio: f
seprfjs
m):
f 18,60, pl.
1. Faola Hollandia
3,51). f 1,80, f6,20; kop-
f4,50, f 1,90; kop-
Crlterium der amateurrüders VII (2120 m):
1. Feny Hollandia (J. W. Hoddenbach) 1.25.8,
2. Fullspeed, 3. Fair Dale.
Toto: w. f3,20, pl. f 1,90, fl,70. f 1,90: kop
pel f5 30; cov. £3,60.
DEN HAAG „Hij hield zijn
adem in. Al eeuwen lang was
geen schaakpartij meer beslist.
Maar de vijandelijke dame
kon worden veroverd, hij zag
het duidelijk. „Pak haar",
fluisterde hij". Dit citaat uit j
Hill's SF-roman „Jammer var
de aarde", beschrijft de gevol
gen van een perfecte schaak
machine. Want natuurlijk kor
de vijandelijke dame nie'
straffeloos veroverd worden
wat „hij" niet zag, zag zijr
schaakmachine wel. En de
partij eindigde zoals allej
schaakpartijen sinds, eeuwen:
in remise. Dank zij het
sch a akmach i en.
Een dergelijk apparaat, of al
thans de eerste aanzet tot iets
dergelijks, zal worden gereali
seerd door oud-wereldkampi
oen Botwinnik. Lajos Portisch I
mocht bekend maken dat Bot- I
winnik een schaakmachine
gaat construeren „die uitein-1
delijk ieder menselijk wezen i
In het woord „uiteindelijk"
schuilt de grote troost voor de
Nederlandse oud-wereldkam
pioen dr. Euwe, evenals Bot
winnik computerdeskundige,
die niet in de schaakmachine
gelooft. Euwe ontkent dat de
machine creatief werk kan
verrichten, hij acht het hoog
stens mogelijk dat een compu
ter in staat zal zijn technische
eindspelen feilloos af te wer
ken. En als laatste troef houdt
hij achter de hand dat het
„geheugen" van de schaak
computer zo immens groot zou
moeten zijn.
Dat juist Portisch het nieuws
over Botwinniks schaakcom
puter bekend mocht maken,
zou kunnen duiden op een
humoristisch trekje bij de
Russische oud-wereldkampi
oen. Want de allereerste, en
tot nog toe enige, schaakma
chine uit de geschiedenis werd
door een Hongaars edelman
gebouwd: Wolfgang Kempeier,
en dat al in het jaar 1769.
Hersenen
Overigens is een vergelijking
tussen wat Botwinnik voor
ogen staat en wat Kempener
realiseerde, nauwelijks moge
lijk. Gebruikt de Rus alles
wat hij van computers weet;
Kempeier deed het met men
selijke hersenen, al wist hij
dat geheim jarenlang uitste
kend te verbergen, zodat zijn
schaakmachine de toenmalige
wereld kon verbijsteren. In
derdaad had Kempeier niets
nagelaten om de zaak te be
donderen. Hoe goed zijn truca
ge werkt, blijkt uit het feit
dat zijn bouwsel ruim 60 jaar
lang de belangstelling trok
over de hele wereld, totdat de
machine uiteindelijk door
brand werd verwoest. De
schaakmachine van Kempeier
is nooit uitgekomen tegen
werkelijk grote schakers; het
apparaat had het ook zeker
verloren. Maar coryfeeën op
ander gebied zoals Napoleon
(een niet onverdienstelijk
schaker overigens) en Edgar
Allan Poe moesten het onder
spit delven. Over de schaak
partijen Napoleon legen ma
chine in 1809 vertellen sommi
ge verhalen dat Nappie in
verloren stelling een zet uit
voerde die indruiste tegen alle
regels van het schaakspel.
Waarop de machine hét stuk
terugplaatste. En Napoleon
een andere onrechtmatige zét
uitvoerde. Waarop de machine
de stukken door elkaar
brachten overigens Eugenie de
Beauharnais zo in verrukking
dat ze het apparaat kocht van
de toenmalige eigenaar, Leo
pold Malzel, die het enkele
jaren later voor een geredu
ceerd prijsje terugkocht. De
grote kracht van de machine
r an Kempeier was het optisch
bedrog. Het toestel bestond
namelijk uit een mansgrote
Turk, gehuld in zeer wijde
gewaden. Voor de pop stond
een kastje van 107 centimeter
bij 60 bij 70. Op deze kast
stond het schaakbord waarmee
gespeeld werd, en erin zaten
een lade en twee deuren.
Voordat de „Turk" optrad
opende Kempeier deze, en de i
toeschouwers kregen dan een
ingewikkeld radarwerk te
zien. Wat, zeker de eerste ja- j
ren niemand in de gaten had j
was dat ondanks alle radar-
werk in het kastje toch een I
man, met de gestalte van een
dwerg, verscholen zat. Dank
zij listig geplaatste spiegels
was hij niet waar te nemen.
Wat ook bij het „optisch be
drog" meespeelde, waren de
wijde kleren van de „Turk",
waardoor het kastje kleiner
leek dan het in werkelijkheid
was zodat de gedachte dat er
iemand in verscholen zat,
volslagen absurd leek. De na
men van degenen die plaats
hebben genomen in de „Turk"
zijn inmiddels bekend gewor
den. Het zijn allen onderhand
nagenoeg geheel vergeten
schakers van respectabele
kracht als AUgaier (de eerste),
Weyle, Lewis, Williams, Mou-
ret, Schlumberger en ande-
Het hoe en wat van de
schaakmachine van Kempeier
is helemaal duidelijk gewor
den. De zetten van de tegen
stander werden niet waarge
nomen. zoals de tijdgenoten
geloofden, door de „Turk",
maar van binnenuitIeder
stuk bevatte namelijk een tot
op de voet doorgaand stukje
ijzer, terwijl aan de onderkant
van het schaakbord, dus in de
tafel, onder- elk veld een ijze
ren naaldje schuilging. Ver
plaatste men een stuk, dan
sprong de naald in het uit-
gangsveld terug en werd de
taald
het veld
komst naar beneden geduwd.
Op een miniatuurspelletje dat
de „ingebouwde schaker" bij
zich had kon hij zodoende ge-"
makkelijk het verloop van de
partij volgen. Zijn eigen zet
ten bracht hij via een stelsel
van magneetjes over naar de
linkerarm van de pop, die dan
met veel geratel (uitsluitend
als showeffect) het stuk ver
zette. Met zijn uitvinding, en
met diverse dwerg-meesters,
gaf Kempeier tot aan zijn
dood in 1804 voorstellingen in
heel Europa. Tegen een be
paalde inzet kon elke huis-,
tuin- en keukenschaker het
tegen de Turjc opnemen, om
doorgaans te verliezen. Al met
al leverde het Kempeier zo
veel geld op dat hij zich de
titel „Baron van Kempeier"
Na de dood van Kempeier
nam Leopold Malzel het toe
stel over, en benutte het op
dezelfde wijze. Alleen kwam
hij op het idee het werkter
rein uit te breiden tot Ameri
ka, waar de „Turk" ook over
weldigende successen boekte.
klim vroeg dinsdag vrij veel
de
De moeilijkheden met het parcours
lijken op de altijd gevreesde vierde en
vijfde dag nog groter te zullen worden.
Het overgebleven veld, er zijn al 124
uitvallers, ziet het stuk van 24 kilome
ter van morgen, waar een vol uur over
mag worden gereden met angst en be
ven tegemoet.
Kon Jan van der Hoek de strafpunten
niet voorblijven, Jan Tijhuis was ook
heel dicht bij de eerste aftrekpunten op
zijn strafkaart. Hij slaagde er echter in
een lekke band nog net op tijd te
repareren. Drie van de andere Neder
landers zullen ook in de komende da
gen blijven worstelen met problemen
die niet zo eenvoudig zijn te verhelpen
als een lekke band. Het achterwiel van
Herman v. Hoegee blijft uiterst kwestbaar
de motor van Wim van der Meulen was
ten hoogste 50 procent en een hanclbles-
sure levtr Max Wassink noga] wat
hinder op.
Aangezien de computer, die dc resul
taten moet berekenen niet goed functio
neert, is de klassering van de Neder
landse deelnemers alleen bekend na de
tweede wedstrijddag. De resultaten van
woensdag zijn daarin dus niet ver
werkt.
De klasseringen waren als volgt:
100 cc, 13 deelnemers: Van Hoegee 0
strafpunten, 4e plaats, Tijhuis 0 straf
punten 20 verliespunten, 6e plaats.
125 cc, 51 deelnemers: Dreezen 5
2024e, Wim van der Meulen 1020
31., Wassink 132033e, Wiebc van
der Meulen 14036e, Lanting 19
041e, Van Dobben 27047e.
175 cc, 31 deelnemers: Elbert 11
4020e, Bergsma 266024e.
150 cc: 69 deelnemers: Zijdemans
10038e, Van der Hoek 30046e.
In de strijd om de Trophy zijn nog
vijf ploegen strafpuntloos, namelijk
Tsjecho-Slowakije, West-Duitsland, Oost -
Duitsland, Zweden en Italië.
De strijd om de Vaas gaat nog tussen
twee Tsjechische teams. Oost- en West-
Duitsland.
In de krachtmeting tussen de vereni
gingsteams, dertig in totaal, spelen dc
ploegen Holland-West en Holland-Oost
nog redelijk mee. Zij staan respectieve
lijk vierde en vijfde na ploegen uit
Zweden, Oost- en West-Duitsland.
Standen Bundesliga
en Engelse league
DEN HAAG Zondag bestaat het
formulier van sporttoto nummer elf.
naast de interlandwedstrijd Nederland
Zuid-Slavië, uit duels voor de Engelse
league en de Duitse Bundesliga.
De stand in de eerste divisie van de
Engelse League is:
Leeds United 11 gespeeld 18 punten: 2.
Manchester City 10—15; 3. Arsenal 11—15; 4.
Tottenham 11—14; 5. Liverpool 10—13; 6.
Chrystal Palace 11—13: 7. Chelsea 11—13: 8.
Newcastle United 11—12; 9. Wolverhampton
11—12; 10. Southampton 11—11; 11. Stoke City
11—11; 12. Everton 11—1; 3. Derby Country
Coventry City
lO^Huddersfleïd li—8; 2u.
ipswicn Town 117: 21. Blackpool 117: 22.
Burnley 11—3.
Stand in dc Bundesliga
Möncheng Gladbkch
punten; 2. Hertha BSC 9—13:
München 0—12; 4. Eintracht Braunschweig
5. Schalke 04 O-ll; 6. Rotweiss Essen
l 910; 8. VFB Stutt-
Klckers Ofler
Rodriguez verbeterde
werelduurrecord
MEXICO De Columbiaanse wiel
renner Martin Rodriguez heeft gisteren
op de Olympische wielerbaan van
Mexico-Stad het wereld-uurrecord voor
amateurs verbeterd.
(ADVERTENTIE)
erk, allemaal hetzelfde merk. 't is sterk, allemaal hetzelfde merk. 't is sterk, allemaal hetzelfde LI
merk.
