«BE»
CotclóeSotiAci/fit
Ned. Comedie met reprise van Diirrenmatt
,Het bezoek van de oude dame
RADIO NORDSEE
Tienduizenden reacties
op KRO-advertentie
RITUEEL
Broertjes
PAGINA 2
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 24 SEPTEMBER 1970
Samemverkings-
dilemma voor
KVP in 1971
T\EZER dagen hebben we van een lezer
de volgende kritische vraag
voorgeschoteld gekregen: Waarom heeft
Het Binnenhof jarenlang aangedrongen
op meer duidelijkheid bij de K.V.P. en
op een tijdige bekendmaking van haar
partnerkeuze bij kabinetsformatie, als
nu in enkele hoofdartikelen wordt
gesuggereerd, dat met beslissingen
beter gewacht kan worden tot de
verkiezingsuitslag op tafel ligt?
Ergens is deze vraag heel begrijpelijk;
in elk geval hebben wij begrepen, dat
we ons standpunt duidelijker moeten
verklaren. Die verklaring komt dan
vooral hierop neer, dat de houding van
enkele andere politieke partijen het de
Katholieke Volkspartij wei eens
onmogelijk zou kunnen maken om in
het begin van 1971 uitspraken te doen,
die op de kabinetsformatie van meer dan
theoretische betekenis zijn.
Wanneer bijvoorbeeld de K.V.P.
dr. Veringa laat verklaren, dat hij graag
met drs. Den Uyl zou samenwerken en
de Partij van de Arbeid handhaaft haar
anti-K.V.P.-motie, dan is de kiezer niet
veel wijzer 'geworden en heeft de
K.V.P.-verklaring de politieke constellatie
wel theoretisch verduidelijkt, doch
praktisch waarschijnlijk alleen maar
bemoeiiijkt
Tweemaal v. d. Stee
UOE groot het samenwerkingsdilemma
voor de K.V.P. straks worden kan,
heeft dinsdag niemand minder dan
K.V.P.-voorzitter mr. Van der Stee
impliciet onderschreven.
Eerst verklaarde hij, dat zijn
partij. zolang de socialisten hun
anti-K.V.P.-motie handhaven, geen
uitspraak zal doen over samenwerking
met de Partij van de Arbeid. Later
verzekerde mr. Van der Stee, dat zijn
partij nog vóór de verkiezingen kenbaar
wil maken met welke andere partijen
zij de komende vier jaar zou willen j
regeren. Dit laatste met als uitgangspunt j
de programmatische mogelijkheden en
wenselijkheden.
Zo goed als vast staat, dat de
K.V.P. in elk geval samen met de i
Anti-Revolutionairen en met de C.H.U.
in zee wil gaan. Blijven voor de j
samenwerkingsuitspraak verder over de i
Partij van de Arbeid, D '66 en de j
liberalen (de P.P.R. sluit van haar kant
immers vrijwel alle mogelijkheden uit).
Nu is het theoretisch natuurlijk mogelijk
dat de K.V.P. straks verklaart in de
programma's van alle drie genoemde
partijen voldoende aanknopingspunten
politieke samenwerking te zien; dan
staat voor ons vast dat bedoelde
programma's niet duidelijk genoeg zijn.
anneer dr. Veringa straks zou moeten
;rklaren, dat de programma's van de
P.v.d.A. en/of D '66 voor de K.V.P. het
meest aantrekkelijk zijn, terwijl zo
ongeveer vast staat, dat drs. Den Uyl
toch „neen" zal moeten zeggen, omdat
bijvoorbeeld de K.V.P. begin 1971
geweigerd heeft het kabinet-De Jong te
laten vallen?
Schijnbaar engagement zonder inhoud:
de gevolgen van de tomaatacties
ïaatschappelijke proble-
j men zullen de onze wel niet zijn, daar- j
om al is het in alle opzichten verkeerd,
zo iemand te kiezen voor een dergelijk
I kritisch en geëngageerd stuk. Het is
Te veel condities
OP dit moment beleven we een situatie,
waarin de éne voorwaarde de andere
conditioneert. En dat is de reden waarom
.vat uitspraken betreft een beetje
sceptisch aan het worden zijn. Of moet
de K.V.P. dan aansturen op uitspraken
als „We zouden met de Partij van de
Arbeid willen samenwerken, als die ons
alsnog de kans daartoe wil geven" of
„We willen met de V.V.D. samenwerken,
omdat de socialisten weigeren ons te
laten doen wat we het liefst zouden
Hopelijk wijzigt zich de toestand tijdig
genóeg om andere taal te spreken. Maar
daarop durven we thans geen garantie te
geven.
Hilversum laat de „kleinen"
tot de luisteraars komen
VERSCHOLEN tussen ander „gemegnd
nieuws" lazen we deze week een voor
kijkers en luisteraars belangrijk bericht:
de KRO gaat kinderen van medewerkers
inschakelen voor commentaar op actuele
problemen. Onder voorzitterschap van
Ted de Braak mogen ze in „Van twaalf
komen.
Een idee voor onze eigen hoofdredactie.
Het kan voor de lezers immers hoogst
interessant zijn te weten wat het doch
tertje van onze par lementaire redacteur
over het anti-KVP-veto te zeggen heeft;
dan nog maar te zwijgen van de visie
wize.sp
vrijdat
„kuip". Onze fnuziekredacteur heeft at
gemeld het op prijs te zullen stellen als
"wij bij gelegenheid zijn junior naar het
orgelconcert van Feike Asma zouden wil
len afvaardigen.
En wat denkt u van ons parlementair
bedrijf, indien kabinet en Kamer het
KRO-initiatief (uiteraard tegen betaling
van een bedrag voor het patent) op het
Binnenhof zou gaan overnemen? De zoon
tjes van dr. Veringa hebben wellicht een
nieuwe kijk op onderwijsproblemen, die
wel eens grondig zou kunnen afwijken
van die van des heren Grosheides kroost
dat zoals de staatssecretaris onlangs
onthulde nog altijd naar een catego
raal gymnasium gestuurd wordt. Niet
elke minister en ieder Kamerlid heeft
kinderen die voor dit experiment in aan
merking komen, maar op een paar jaar
moeten we dan zeker niet kijken: Luns
bepaaldelijk ingeschakeld
manier het gróte gezin "in de opinie-
vormendè'kringen weer'meer in tel komt.
Want hoe groter het gezin hoe rijker de
keuze en hoe ruimer de kans voor selec-
Veertien jaar nadat bet geschreven
en voor het eerst gespeeld is, heeft De
Nederlandse Comedie een voorstelling
lijk indertijd door de voorstelling van i
Toneelgroep Theater (met Willy Haak
en Richard Flink) wel veel naam, m
te weinig bekendheid heeft gekrei
Het r4-1-
betekent, dat dc Nederlandse Co-
zich opnieuw verplicht zou heb
reten voelen tot het brengen van
geerd toneel. Niemand, behalve j
ie-Tomaat en soortgenoten, heeft
(ADVERTENTIE)
ichtei
waard: het geeft een beeld
kleine, tamelijk gesloten gemeenschap,
die opeens geconfronteerd wordt met
zijn verleden, hetgeen tot verschrikke
lijke spanningen en afschuwelijke ge
beurtenissen leidt.
Het stuk van Diirrenmatt is eerder
vergeleken met een klassieke noodlots
tragedie, en de toelichting in het pro
gramma wijst erop, dat de voorstelling
van de Nederlandse Comedie dezelfde
uitgangspunten heeft. De oude dame
komt als een schikgodin in het dorpje
en wil daar rechtvaardigheid kopen: zij
eist voor een enorm bedrag het leven
van een van de vooraanstaande inwo
ners van het dorp, die haar 45 jaar
geleden op schandelijke wijze heeft be
handeld. In de reacties van de dorpelin
gen komen allerlei afschuwelijkheden
over de menselijke samenleving aan de
oppervlakte. Het stuk eindigt in een
gruwelijke overwinning van de oude
dame en in een schijnbare feestroes
van de dorpelingen, die in feite de
diepste morele nederlaag hebben gele
den, die denkbaar is.
Nu zou je verwachten dat de Neder
landse Comedie, anno 1970, wanneer dit
stuk opnieuw in studie wordt genomen,
zich ten eerste afvraagt, wat de meest
boeiende thematiek is, die Dürrenmatt
voor ons, op dit ogenblik, aan de orde
heeft gesteld. Het lijkt me, in het licht
van de actualiteit, dat het dan wel
moet gaan om het probleem van
machtsverhoudingen, het structureel in
de maatschappij ingebouwde geweld, de
verdraaiingen en omkeringen van argu-
r"°"ten en opvattingen om, onder schijn
Nederlandse Comedie daar echter
gedwongen. Wanneer het gezelschap
dit stuk dan brengt, mag de argeloze
theaterbezoeker toch minstens verwach-
dat dit engagement bewust is opge
bracht. Hij krijgt dit stuk maatschap
pijkritiek van Dürrenmatt voorgescbo-
d, het is een beleidskwestie geweest
a het gezelschap het uit te brengen,
zal lang over gedacht zijn. En dan
komt er in de voorstelling niets van
terecht. NIETS.
luchtballonnen of autobanden kunnen
gaan, als over actuele problemen van
leven en dood, gezag en vrijheid, ge
weld en onderdrukking, de zaken die
Dürrenmatt aan de orde stelt. Dat Kees
Brusse dan vakmatig boeiend werk le
vert, dat Ellen Vogel (als oude dame)
reusachtig expressief is (met een formi
dabele plastiek en imposante stemmid-
delen, het is om er koud onder te
worden), is dan eigenlijk heel jammer
lijk. Met zoveel vakmanschap (dat geldt
ook voor veel andere rollen) zozeer de
mist ingaan, door een reeks van mis
verstanden over inhoud en realisatie
van dit stuk, is een diep treurige zaak.
Waarom de Nederlandse Comedie voor
het engagement, dat het niet kan op- i
brengen, terwijl de taak van het gezel
schap momenteel in belangrijke mate
ook het brengen van onbekommerd
amusementstoneel moet zijn? Is deze
voorstelling van „Het Bezoek v:
Oude Dame" een tragisch gevolg
acties van de Tomaat-groep er
meer dan dat? Het had er gisteravond
bij de eerste voorstelling in Den Haaj
NEDERLAND I
NOS
18.45 uur:
Pipo de clown
18.55 uur:
Journaal
VPRO
19.04 uur:
Piknik-heroes
20.00 uur:
Journaal
20.20 uur:
Is de domino-theorie
The last alarm
De VPRO in '70-*71
•22.30 uur:
Journaal
TELEAC
22.35 uur:
The Seventh key
NEDERLAND II
NOS
18.45 uur:
Pipo de clown
18.55 uur:
Journaal
Den Haag vandaag
19.09 uur:
Van gewest tot gewest
19.49 uur:
Toeristische tips
20.00 uur:
Journaal
TROS
20.20 uur:
Voyage to the botton-
of the sea
•21.10 uur:
Leef jong, leef wild,
21.40 uur:
Te gast bij de gast
22.10 uur:
Rendez-vous met
Sandor Vidak, muzieli
22.25 uur:
Journaal
22.30 uur:
Hum. Verbond
20.45 uur:
De jaren 1945-1950
21.25 uur:
en Wise
21.55 uur:
Radio „Vrij Europa"
naar Nederland
RADIO ETAO ISHRD ETAOIN W
DEN HAAG (ANP) Het Tweede-
Kamerlid drs. Visser (D '66) heeft de
regering schriftelijk gevraagd, of het
juist is. of de in West-Duitsland geves
tigde radio „Vrij Europa" van plan is
zijn zender over enige tijd naar Neder
land te verplaatsen en indien dit zo is.
óf de Nederlandse regering-al overdit
voornemeq is benaderd. In-zijn vragen
aan de ministers vaivGRM en-van Bui
tenlandse Zaken informeert drs. Vissei
er naar, of de Nederlandse regerint
inderdaad over een dergelijk plan is
gepolst en welke reactie van Neder
landse zijde hierop is gegeven.
(Vervolg van de voorpagina)
Kees Manders zei niet verbaasd te zijn
over de beslissing van Radio Nordsee orr.
ermee te kappen: „Ik b^i momenteel ove;
geen enkél alarmerend bericht meer ver- j
rast. Van de heren Meister en Bolier
heb ik nooit wat gehooid, hoewel ik of
ficieel directeur ben. Ik kan en mag
niets ondernemen zonder hun toestem-
ming. Dus wacht ik rustig af. Overigens
heb ik conservatoir beslag laten leggen
op het bevoorradingsschip van Radio
Nordsee, de Mebo I, die in de Scheve-
ningse haven ligt. Ik haal mijn geleend*
geld er dus wel weer uit".
Kees Manders zei niets te weten van
geruchten, dat de Mebo II verkocht zou
zijn aan een Afrikaanse staat en dat hel
na een opknapbeurt in Sche veilingen
ligplaats zou kiezen in de Middellands*
Zee. De discjockeys zeiden, dat nog niet
bekend ls wat er met het schip gaat
gebeuren.
Radio Nordsee is de laatste maanden
voortdurend in opspraak geweest. Na de
start met de uitzendingen in het voor
jaar voor de Nederlandse kust vielen de
advertentieopbrengsten tegen, reden
waarom men besloot het te proberen
voor de Engelse kust. Daar werd de
zender echter gestoord door de stoor
zender van de Britse regering, reden
ADVERTENTIE
Radio
uit
wijken naar Nederland. Nadien kwamen
er klachten van de PTT, die stelde, dal
deze zender storend werkte op de nood-
frequentie en dat dit vooral in de na
jaarsstormen wel eens mensenlevens zou
kunnen gaan kosten.
Hier en daar werd de mogelijkheid
geopperd, dat directeur Verwey van
Radio Veronica tot een akkoord heeft
kunnen komen met de heren Bolier en
Meister, die als tegenprestatie voor het
vereffenen van hun schulden door de
heer Verwey met hun zender het veld
zouden ruimen vor Veronica Door de
heer Verwey wordt dit echter in alle
toonaarden ontkend. Hij zegt geen enkel
contact met de Zwitsers te hebben ge
had. Hij had zich nooit zorgen gemaakt
om eventuele concurrentie van Radio
Nordsee. „Geen geld, geen Zwitsers", zei
hij. Hij was dan ook niet ondersteboven
van de „sportiviteit" van Radio Nordsee
om terwille van Radio Veronica te
wijken. „Het is louter business", gaf hij
te kennen.
de Mebo II en de gemeen
te Den Haag, die het vorzoek om ir
de haven van Scheveningen af te merer
van de hand wees- De advocaat vai
de heren Bolier en Meister zou deze
zaak toen hebben opgenomen met minis
ter Bakker van Verkeer en Waterstaat,
die direct daarna contact opnam met
mr. A. J. Dankelman- Het resultaat van
dit overleg is niet bekend geworden.
Voor het kabinet betekent het verdwij-
en van Radio Nordsee een gelukkige (ont
wikkeling. Al jarenlang stond men onder
druk van het buitenland, dat piraten
zenders wel weerde en met lede ogen
zag, dat Radio Veronica getolereerd werd
dat het een factor van betekeni
bij de verkiezingen. Geen enkele partij
durfde zich duidelijk tegen deze piraat
uit te spreken en er zijn er, zoals de WD
maar ook de KVP, die stelden, dat er
voor een dergelijke zender plaats moest
zijn. Hoe dan ook, het lukte maar niet
om in het kabinet tot een eensluidend
standpunt te komen. Dit leidde er zelfs
toe, dat er in Hilversum onlangs weer
door de NCRV-directeur gesteld werd,
dat het maar het beste was om Veronica
te legaliseren, ook al omdat de zuilen er
niet voor ie vinden zijn om bij het even
tuele verdwijnen van Veronica het ka
rakter van deze zender over te nemen,
terwijl daar blijkens de ervaringen toch
grote behoefte aan bestaat.
Aan de vooravond van prinsjesdag is
een delegatie van NOS- en omroepbe-
stuurders uitgenodigd voor een bespre
king op het departement van Verkeer en
Waterstaat, waaraan behalve door minis
ter Bakker ok door minister Klompé
werd deelgenomen. Speciaal minister
Bakker, die sterk onder druk staat van
protesten uit het buitenland, had behoef
te aan een consequente houding, maar
evenzeer aan een oplossing, die geen of
althans de minst politieke gevolgen zou
uitlokken. De delegatie uit Hilversum
heeft bij die gelegenheid er echter op
gewezen, dat het hier duidelijk om een
regeringszaak gaat en dat men het een
kwalijke zaak zou vinden als het kabi
net naar buiten de indruk zou willen
wekken, dat „Hilversum" koste wat koste
deze piraat uit de ether zou willen ban-
Nochtans zou het kabinet op korte ter
mijn deze zaak in de Kamer willen bren
gen, ook al is het kabinet intern ver
deeld. De ministers Luns, Den Toom,
Witteveen en Beernink verzetten zich te
gen het nemen van maatregelen voor de
komende verkiezingen, reden waarom een
andere mogelijkheid is overwogen om de
piraten het zenden onmogelijk te maken
Men zou nl. de Britse regering kun
nen verzoeken om hun stoorzenders te
richten op de voor de Nederlandse kust
opzet gelukken, dan kan het kabinet de
handen in onschuld wassen en de verant
woordelijkheid toeschuiven aan de Britse
regering. Naar verluidt heeft hierover al
overleg plaats gehad met de Britse rege-
Zaanse werf
[edeeld. Men
ïrheugd, dat Radio
als de directie heeft
ontkende, dat dit iets te maker» zou heb
ben met de jongste ontwikkelingen van
de maatregelen tegen piraten. Het schip
van Radio Capital zou over een paar
dagen weer naar de vaste ligplaats op
zee terugkeren-
Bij de PTT is men v.
Nordsee uit de ether i
dat deze popzender uitzond op c
frequentie van Scheveningen-radio en al- j
dus het radiocontact met schepen in nood
ernstig kon bemoeilijken. Het staatsbe
drijf heeft niet het plan iets tegen Radio
Nordsee te ondernemen als het naar
Scheveningen zou komen. Men is ervan
overtuigd, dat de zender door de eige
naren zelf onklaar wordt gemaakt en
daarmee is voor PTT de kous af. Overi
gens wijst de PTT veronderstellingen, dal
dan hadden \yij het al veel eerder ge-
(ADVERTENTIE)
Nieuwe
schouwburg
in Rotterdam
ROTTERDAM (A.N.P.). Het nieuwe j
Hofpleintheater in Rotterdam is gisteren j
door hel Nieuw Rotterdams Toneel j
officieel geopend met de première van
de komedie ..Vrijheid geen probleem"
van de Amerikaanse auteur Woody
Allen. Het stuk, geregisseerd door de
Engelsman Robert Walker, werd
enthousiast door het premièrepubliek j
De hoofdrollen in deze komedie worden
vertolkt door Jules Royaards, Marijke j
Merckens en Pieter Lutz.
een Intrada voor koperblazers: twee
toelichtingen door B. Kahmann
Nieuwe tussenzangen voor koor. volk I
en orgel en Nieuwe muziek voor bla-
Enthousiasme
voor Jo Budie
(Van onze omroepcorrespondent)
HILVERSUM Vele lezers van 25
landelijke en regionale dagbladen heb
ben dezer dagen
KRO-advertentic in de vorm van een
stembiljet. Door het invullen van een
der twee stemhokjes op dit formulier
konden zij „meebeslissen" over het
repertoire van het KRO-huisorkest on
der leiding van Jo Budie.
Zij dienden bevestigend of ontkennend
woorden of de muziek,
die door het orkest wordt gespeeld in
het KRO-lunchpauzeprogramma „Van
12 tot 2" gehandhaafd moet blijven of
niet.
Deze unieke enquête staat onder toe
zicht van het kantoor van de notaris
sen Van Erp en Lijdsman te Hilversum
Kennelijk heeft het Nederlandse publiek
daar samenkomen en verschillende
maatschappelijke standen vertegen
woordigen. worden gebonden door de
afwezigheid van mannen. In deze geï-
vrouwenrollen ziet men Karin Haage.
Mart Gevers, Mariëlle Fiolet. Aaf
Bouber, Carola Gijsbers van Wijk. Els
Ingeborg Smits. Diny de Neef, Inge
Tielman, Mary Smithuyzen, Winnifred
Bosboom, Ingeborg uit den Bogaard
een grote behoefte om te kunnen mee
praten over de programma's van Hil
versum. Er werden liefst twee post
zakken vol stembiljetten op de postka
mer van de KRO bezorgd. Vele handen
hebben het
indruk is, dat het overgrote deel van
hen positief heeft gereageerd door zich
uit te spreken voor het huisorekest.
De bewering van de KRO-socioloog. dat
deze opiniepeiling slechts een ludiek
grapje is, staaft hij met een geestige
bijdrage in de nieuwe KRO-gids, waar
in hij op de „binnenkantpagina" ver
telt dat het huisorkest een eigen gees
telijk adviseur heeft in de persoon van
Henri Moulin-Montage. ofwel in goed
Nederlands de acteur Henk Molenberg,
van wie vier foto's staan afgedrukt als
ëen aandachtig luisterende geestelijke
leidsman. Dat de luisteraars dit ludieke
KRO-grapje au sérieux hebben geno
men, bewijzen de duizenden ingezonden
stembiljetten.
Merlijn (10) en de ander
Michaël (9). Over hen werd een pro
gramma gemaakt gedurende een week
eind, waarin zij paardrijden, panne
koeken eten, trompet spelen, voetbal
len en zwemmen en daartussendoor
hun kijk op het leven geven. Merlijn
had zich een oud militair uniform
aangeschaft, omdat hij een Amster
damse brigade wilde oprichten voor
de steun aan Israël. De jongens zeg
gen het prettig te vinden, dat zij joods
zijn, omdat zij zich daardoor anders
Dat is doodgewoon een kwestie van
praktische programmering. De KRO
is daar toch wel goed in. Neem de
plaatsing van „Zelf doen" als alterna
tief van de woensdagavond-hoofdfilm
van de NOS. Op „II" is er dan geen
mogelijkheid om te mikken op een
hoog kijkdichtheidscijfer. Maar „Zelf-
doen" mikt dan op bijzonder geïnteres
seerde kijk-getrouwen voor wie deze
ibriek enorm belangrijk is. Andere
n roepen plegen op woensdagavonden
;t hoofd in de schoot te leggen en
et voordelige buitenlandse series te
Ook bij de KRO
(ADVERTENTIE)
VPRO, Ned. I 21.10 uu:
Rob
vonden het ook leuk
werker
gen met „keizer" Peter Post, dat on:
hullend was voor de enorme vi
van deze sportman. Buiten beeld
geluid was het Terlingen duidelij
geworden dat Posts sportcarrièro
einde loopt. Omdat Post geen lager
rang dan „keizer" accepteert. Opv;
René Frank
en Marokkanen
De TROS heeft vanavond de caban
tier René Frank op het scherm
onder de titel „Leef jong, leef
een soloprogramma geeft, waarir
kele liedjes die ook op zijn onïani
verschenen elpee staan. Frank
vangt voorts het ballet Tomonor
People.
Onder de titel „Te gast bij de gas
TROS Ned. II 21.1
