met gemeenschappelijke
opslagplaats Slochteren
centrale
verwarming
Sjouwen om warm te worden
Vulcana-gashaarden hebben als énige
0Q000
Koud KiLi jKimorljo?
DE DERDE RING
DAT IS HET...!
DONDERDAG 24 SEPTEMBER 1970 LEIDSE COURANT
I ijl weekenden en u
hebt een eigen
ROTTERDAM. Het Rotter
damse Bouwcentrum herbergt
alles v/at te maken heeft met
bouw. En wat heeft er meer met
woningbouw te maken dan ver
warming? In het Nederlandse
klimaat is dat in een huis het
allereerste waar je aan denkt.
De stat'st'eken hebben uitge
wezen dat kolen hoe langer hoe
minder gestookt worden. Kolen
handelaren hebben het tegen
woordig dan ook lang niet ge
makkelijk. Vrijwel niemand
koopt meer een kolenhaard als
de oude op is. Aardgas staat dan
bovenaan op het verlanglijstje.
'an de nieuwbouwflats
oudere hu "en is het
goed mogelijk
De firma Adax in Dordrecht brengt de zr wandradiator op de markt. Dezelfde firma heeft ook plintverwarming.
„Daar moeten
ze eindelijk
niet flatgebouw centrale ver
hebben en er zelf niets aan
behoeven te doen, toch sjouwt een groot
deel van Nederland zich in de winter
maanden doodmoe met kolen en olie.
Dit geldt \'ooral voor flats, waar de
bewoners op hun eigen etage niet
(kunnen) beschikken over een eigen
opslagplaats. Hier en daar kan men dan
wel een tankje voor olie, of een bakje
voor kolen kwijt op het balkon, maar
heel wat Nederlanders sjouwen toch
maar van boven naar de kelder en van
de kelder weer terug naar boven om de
kachel te kunnen stoken. Ze sjouwen
zich bij wjjze van spreken al warm.
voordat er ook maar een spatje vuur
in de kachel zit. En dat kan niet direct
de bedoeling zijn.
Menige instantie heeft in het verleden
al op dit soort problemen gewezen,
vooral voor oudere mensen In tal van
gemeenten bestaan nog steeds voor
schriften. aldus het Bouwcentrum Rot
terdam, waarin bepaald wordt, dat in
de woning hoogstens 30 tot 50 liter olie
tegelijk opgeslagen mag zijn En waar
kan dit in kleine moderne woningen
met meestal gelijkwaardige dus
Dikwijls moet men dan enkele keren
per week olie laten thuisbezorgen met
meermalen (gladheid, transportproble
men op de lange afstand e.d.) allerlei
moeilijkheden vandien Ook al zal de
handelaar vooral voor oudere mensen.
eens wat
aan doen
les willen zetten, om de be
lang mogelijk vol te houden.
Waarom.
geen centrale tank
grond. Hierdoor
af.
„Moederhaard
regelbaar
>lie moet stoken,
bijvoorbeeld de
nen centraal olie
i distribueren via leidingen naar
iedere woning. Het lijkt nogal spectacu
lair, maar deskundigen verzekeren, dat
deze oplossing niet zoveel moeite of
hoofdbrekens kost- De kosten zou men
natuurlijk op de bewoners kunnen ver
halen. die ze' waarschijnlijk graag
willen betalen. Ze weten dan immers
dat ze- van dat eeuwige gesjouw verlost
Voor de voorziening met kolen wordt
een centrale aanvoer waarschijnlijk
nauwelijks uitvoerbaar. Niet voor wat
de voorraden betreft, die wellicht
centraal opgeslagen kunnen worden. Al
was het alleen maar om tfe kunnen
voorzien in noodsituaties, die zich
iedere winter altijd wel minstens enige
dagen voordoen.
Bij centrale verwarming spelen deze
problemen natuurlijk niet Daar komen
.andere kwesties aan de orde, zoals het
gezamenlijk- met een uniform tarief
betalen van de totale
schicn een bekende d"t mast
de gebruikelijke radiatoren ook nog
andere bestaan. Hoe zit dat?
Meestal zit bij c v -bezitters de ther
mostaat in de huiskamer. In deze
kamer wordt het meest geleefd, staan
over het algemeen de meeste of de
groots'? radiatoren en soms zelfs ook
de „moederhaard"! De thermostaat
slaat af zo gauw deze de aangegeven
temperatuur bereikt Het is dus erg
goed mogelijk.
Tank op drift,
tuin in de olie
De olietank
verwarming i
woonkamer nog 1
hoop moeilijkheden
bezorgen. Misschien heeft u ze al ge
had en w :el u er terdege van mee te
praten. De bodem onder ons land
tig procent
verwerkt. I
echter net z
gen of aan te laten leggen.
leg-
gegeven,
-blok
'ijl het in de slaap-
;n op andere plaatsen beslist
koud is. Daarvoor zijn nu
ieder een eigen ther-
uitgevonden. Iedere radiator
een eigen temperatuur afge-
er is overal de gewenste
Die „moederhaard" in de
meer narigheid «_p haar geweten heb
ben. Over het algemeen staat deze in
het midden van de kamer Als de
haard op volle toeren draait, wat be
slist noodzakelijk is om een heel huis
het te warm
de neiging vertonen I
blok. Het is nu eenmaal
dat niet iedere bewoner iri
evenveel warmte nodig heeft of ver
bruikt. Hier en daar heeft dit al eens
tot conflicten aanleiding gegeven, die
meestal gesust konden worden. In een
aantal flats of etagewoningen heeft men
dit opgelost met aparte meters per
woning of ruimte. Wellicht zijn er ook
andere systemen mogelijk om differen
tiatie in de betaling mogelijk te kunnen
lectief verbruikt wordt. De Nederlander
blijft nu eenmaal een individualist, ook
al zegt hij honderd keer per dag het
niet te zijn. Ieder van ons weet wel
Schoorsteen
vraagt om
onderhoud
De centrale verwarming mag dan in
een groot deel van de Nederlandse
huizen zijn doorgedrongen, nog lang
niet iedereen kan met een enkele
draai aan de knop de warmte door
het hele huis laten stromen. Nog een
groot aantal landgenoten moet 's mor
gens wakker worden in een ijskoude
kamer met de bloemen op de ramen.
Daarna moet de kachel worden aan
gestoken. In het gunstigste geval is
die 's nachts blijven branden. Deuren
moeten hermetisch gesloten blijven,
want die warmte is zo ontzettend
En hoe belangrijk blijkt het hier te
zijn, dat de schoorsteen goed onder
houden wordt. Als deze schoon is, kan
zonder zorg de winter tegemoet gezien
worden Is dit echter niet het geval,
dan is de kans aanwe'zig, dat op een
van die allerkoudste dagen de haard
plotseling niet meer wil trekken en de
kamer vol rook komt testaan. Het
kan natuurlijk wel eens in de biljet
ten gaan lopen, maar het is verstandi
ger af en to.- uw schoorsteen eens te
laten nalopen, dan vandaag of morgen
met de narigheden te zitten.
igezinshuis ko-
Dor een erkend
installateur op on^-veer 4500 gulden.
Voor ijverige en vooral handige doe-
het-zelvers bestaat er sinds enige tijd
de mogelijkheid van het zelfbouwen
van c.v. Prijs dan ongeveer 2500 gul
den.
De heer P. W. van Herk van. de
Stichting Rationeel Bouwen, die ook
in het Rotterdamse Bouwcentrum ge
vestigd is, vertelde, dat naar zijn
schatting ongeveer 20 procent van de
nieuw aan te leggen c.v. door de
mensen zelf gebouwd wordt. Het per
centage van hen die het dan nog tot
een goed einde weten te brengen kon
hij niet meedelen. „De meesten begin
nen flink met informeren naar een
bouwpakket, maar verder komen ze
niet. Het is inderdaad niet makkelijk, omdat
die aanleg. De tijd die erin gaat zitten
bedraagt ongeveer honderd werkuren,
of vijf weekenden, waarin ook echt
aangepakt moet worden'
t het bekende beeld
wanddikte sterk af van de vroeger
gebruikte soorten Tot zon jaar of
vier geleden werd normale gaspijp
gebruikt, die berekend was op de gas
druk Deze druk is echter veel" hoger
dan ooit in een centraal verwar
mingssysteem .voorkomt. De wanden
zijn nu dunner gemaakt. Er wordt ook
wel gebruik gemaakt van koperen
waterleidingbuizen De gangbare pijp
speciaal voor c.v. is een precisiepijp.
Deze moet aan de buitenkant erg glad
zijn om te kunnen passen in het
snelfittingssysteem Ook de binnen
kant moet een glad oppervlak hebben
om niet te veel weerstand te bieden
bij de doorstromjng van het water.
Naast de vele voordelen van c.v. be
staan er natuurlijk ook ettelijke na
delen. Eén daarvan is het feit, dat er
geen enkele ventilatie plaats vindt en
bovendien de warmte alleen maar
droog is. Daarvoor zijn dan wel de
verdamningsbakjes en zelfs voorzien
van filters, maar de laatste
raken bij hard water erg snel ver
stopt. Het is verder niet gemakkelijk
ramen en plafonds gaat
zijn wel apparaten in
het op peil houden van
dat in het geval de verwarmingsketel
in de keuken staat, u daar geen ven
tilator mag aanbrengen? De schoor
steen .yan de ketel heeft een eigen
treksyöeem, dat extra-lucht uit.de
ruimta" trekt, waar hij laat. Als aan
de anaêre kant de ventilator ook lucht
wegzuigt, zou deze, omdat hij veel
meer kracht heeft, de verbrandings
gassen uit de afvoer terughalen.
De heer Van Herk wist nog te vertel
len, dat er steeds meer aardgas in de
verwarming wordt toegepast, „Niet al
leen omdat het goedkoper i
dat r
i geld i
zelfbouwen is een eenvoudig
systeem, waarbij de pijpen niet gelast
of gesoldeerd behoeven te worden Het
is het zogenaamde knelfittingsysteem.
Het zou te -ver voeren om er hier verder
op in te gaan.
Het soort buizen, waarmee tegenwoor
dig in de bouw van centrale verwar
ming wordt gewerkt, wijkt in de
Een genoeglijk brand ■nde haard in de huiskamer is n<
of als enige warmtebron toch zeer aantrekkelijk. Deze Siegler gashaard
een goed voorbeeld van.
koud worden.
Daarom zijn er nu ..moederba--den"
in de handel die eventueel zo weinig
mogelijk warmte geven, of die in de
de avond even aan te steken) en in
de winter wat warmteafgifte betreft
vrijwel uitgeschakeld kunnen worden
verzakken.
De olietank ligt over het algemeen in
gebieden die daar het meeste van te
lijden hebben wel verankerd Maar
ook dat wil wel eens niet helpen Als
zo n anker losraakt, raakt de hele
tank als het ware op drift. Lekkages
zijn daar de gevolgen van. Op een
goede ochtend wordt u wakker en de
verwarming wil het niet doen Mon
teur erbij en wat constateert hij? De
olietank is kapot In de olie zit nu
water of lucht en de brander weigert
Natuurlijk moet de tank worden uit
gegraven Na herstel van het lek. zal
de verwarming het wel weer doen.
maar zo goed als er water in de tank
kon stromen kon de olie naar buiten
toe Wat blijkt de volgende zomer? Er
wil helemaal niets meer groeien Het
gras is helemaal bruin en de oorzaak
blijkt de olie te zijn Het enige wat u
nu nog kunt doen is óf verhuizen óf
n de tuinzetten.
(ADVERTENTIE)
V'JiffitP' lC»rr.TrlrfiTÜtt-VGNii
in één en dezelfde gashaard een altijd gezellig brandend houtvuur
en een steeds behaaglijke strallngswarmte.
Vraag de uitvoerige
kleurenbrochure aan bij
Vuicana
Apparaten Industrie N.V.,
Waidorpstraat 148,
Den Haag. Tel. 070-63 79 14.
Vuicana gashaarden.,
volgloed raspaarden
op aardgas
alleen maar een nieuwe ketel te ko
men en een grotere aanvoerbuis of
een grotere gasmeter Maar bij meer
gasverbruik is de prijs per kubieke
meter lager.
Terugkomend op het zelf bouwen van
c.v. sprak de heer Van Herk de hoop
uit, dat meer mensen het zullen
durven zelf de handen uil
te steken. „Je moet er wel een beetje
doorzettingsvermogen voor hebben,
maar onder mijn collega's zie ik er
steeds meer, die het tot een goed
einde brengen". Misschien een steun
voor hen die er nog aan willen begin-
ADVERTENTIE
Voor baby is alleen het
voordelen
drukken. Ga
kolen- of olieman opbellen als u plot
seling zonder brandstof zit. Ook geen
lastige en lelijke opslagplaats. We heb
ben een prachtige opslagplaats onder
Slochteren, waar we voorlopig voor
zo'n zestig jaar wel genoeg aan heb
ben. Verder geen roetafzetting en
steeds schoonhouden van de ketel en
hebben gestookt gaan i
(niet van Feijenoord. maar
van Bouwcentrum Rotterdam)
re informatie over bouwen en wat
daarmee le maken heeft. Bovendien
vinden er veel tijdelijke en perma
nente exposities plaats. De tentoon
stellingsruimte bestaat voor het groot
ste deel uit een rond gebouw verdeeld
in ringen. Elke ring heeft zijn eigen
informatiestand en onderwerp. Op de
derde ring bevinden zich de stands
van de verwarmingsinstellingen.
Soort bij soort staan er de elektri
sche gas- en oliekachels en -haarden
bij elkaar. De bezoeker krijgt hier
niet alleen een goede indruk van wat
er allemaal op de markt te krijgen is.
maar ook de prijs en meer technische
informatie worden verstrekt. De eer
ste, afdeling, die van de lokale ver
warming, beslaat bijna de helft van
de ruimte. Naast de gangbare model
len vindt men er ook vele soorten en
maten van open haarden. Na deze
afdeling komt een instructiesector, die
zo veel gebruikt is, dat een deel van
de aanwezige apparatuur al niet meer
De centrale verwarming komt daarna
aan de beurt. Uitgebreid worden al
lerlei soorten radiatoren en ketels ge
toond. Er zijn kleine keteltjes voor in
de keuken en ook keteltjes die kun
nen hangen. Voor de zolder zijn er de
grotere met wat meer capaciteit. Uit
een informaliekaartje blijkt dat naast
de verwarming van het huis door de
ketel, deze ook kan dienen voor het
opwarmen van water in de boiler. In
de winter geeft dit uiteraard geen
enkel probleem In de zomer moet de
ketel echter op volle sterkte draaien
om alleen het water in de boiler te
grote verspilling
Een 1
Radiatoren zijn er in allerlei soorten
en maten. Ze zijn er plat en dik, met
ribbeltjes en zonder, met ruimte tus
sen de stroken en met schuifjes om
die ruimte dicht te maken. Buiten de
normale radiatoren zijn er ook de
vloerverwarmingen om bij grote
raamoppervlakken te plaatsen en ook
de plintverwarming wordt getoond
Vanzelfsprekend hebben ai deze soor
ten elementen een verschillende capa
citeit, wat door een vriendelijke me
dewerkster van het Bouwcentrum uit
gelegd wordt
De luchtverwarming komt op de ten
toonstelling -eveneens ter sprake Deze
ondervindt, mede door de wisselvallig
heid van het Nederlandse klimaat
nogal wat moeilijkheden. Het is voor
de technici niet eenvoudig alle lucht
stromen onder bedwang te krijgen,
zodat nogal eens gekampt wordt met
tocht. Bovendien is het uitrekenen
van de nodige capaciteit per radiator
zo'n precies werkje, dat ook daar nog
wel eens de nodige fouten mee wor
den gemaakt. Tenslotte is het toch functie
niet prettig in de woonkamer een
temperatuur van nauwelijks achttien
graden te krijgen als de slaapkamer
constant twintig heeft. Na nog wat
onderzoekingen zal ook hier wel wat
aan te doen zijn.
Kijken in de verwarmingsafdeling van
het Bouwcentrum brengt een 'aspi
rant-koper in ieder geval een stuk
verder dan winkel-in-winkel-uit-lo-
pen. Het overzicht is beslist completer
dan overal elders.
Geen houtje
aan de lucht!
Sinds ons aller Fcüenoord vorig jaar
de IJslandse voetbalclub Reykjavik uicl
een onvoorstelbare hoeveelheid doel
punten de nederlaag tegemoet joeg,
denken wü Nederlanders alles van
IJsland te weten. Vergeet het maar. Tot
veler stomme verbazing immers is het
gewoon realiteit, dat op dit Usciyke
eiland bananen, koffie, vijgen, tomaten
en druiven in grote hoeveelheden
IJsland namelijk heeft gratis en voor
niets een verwarming, waarvoor wij in
Nederland dagelijks onze vingers zouden
aflikken. Warmwaterbronnen zorgen
voor soms zuidelijke temperaturen, dus
zuidvruchten. IJslanders zwemmen in
warme zwembaden en op nauwelijks
4.5 km van de hoofdstad Reykjavik
liggen enorme watertanks, waarin het
warme water uit de bronnen ver
zameld wordt voor huizen, scholen,
fabrieken en openbare ge-
Wandelende
kachel
kopen, die liggen tussen een
complete radiator en een minuscuul
klein kacheltje als kleineruimtevcrwar-
Het lampvormige straalkacheltje kent
iedereen wel, maar wie heeft er wel
eens gehoord van de zogenaamde don-
kerstraler, die in ronde uitvoering
voortreffelijk schijnt te verwarmen D.
elektrische kachel voor zowel ventilatie
als verwarming komt steeds meer in
gebruik, juist door de tweedelige
1
