Periode van zelfbespiegeling gaat voorbij
Palestij'nse
staat straks zonder
guerrilla's
Bevrijding
heeft voor Arabieren
geen haast
Come
back
van
Waarschijnlijk vóór 1 oktober
nationale
conventie van het volk
■JHÜ
]R 1970
China is weer terug in zaken. Pe
king beweert dat de grote culturele
revolutie van het proletariaat nog
steeds doorgaat, maar dat deze natie
weer oprijst uit een periode van
traumatische zelfbespiegeling zal
spoedig gezien worden als een van
de internationale verschijnselen van
1970. Er gaan sterke geruchten dat
men vóór de nationale dag van
China, die op 1 oktober valt, een
nationale conventie van het volk
(zoiets als de opperste Sovjet) zal
houden. Eigenlijk zou er ieder jaar
een congres gehouden moeten wor
den en twee jaar geleden heeft voor
zitter Mao er een beloofd. Sinds
1958 is er geen gehouden. Waar
schijnlijk zal zo'n congres zijn
goedkeuring hechten aan de nieu
we constitutie die verleden jaar be
kend gemaakt werd.
Die onvermoeibare overlevende, Tsjoe
En-lai, is onvermijdelijk het symbool
van dit ontwaken. Tsjoe ia het
afgelopen Jaar naar Noord-Vietnam en
Noord-Korea geweest. Van groter
betekenis is het feit, dat er een
bezoek op het programma staat
aan Pakistan en de volksrepubliek
Zuld-Jemen, en dat er geruchten gaan
dat hij naar Tanzania zal gaan om
daar de opening bij te wonen van de
tjnzamspoorlijn die met medewerking
»an China is aangelegd. Het zou geen
verbazing wekken als hij 'n uitnodiging
ontving voor de topconferentie, die
straks in Lusaka gehouden wordt.
Nog interessanter is de mogelijkheid
dat Tsjoe Parijs zal bezoeken als hoofd
van" een delegatie die na het bezoek
van Bettencourt aan Peking een
tegenbezoek brengt, en dan naar
Belgrado en Boekarest doorreist. China
en Roemenië zijn erin geslaagd hun
diplomatieke betrekkingen tijdens de
culturele revolutie te handhaven. Maar
deze maand hebben China en
Joego-Slavië getoond wederzijds geen
acht op Moskou te slaan door hun
diplomatieke betrekkingen te hervatten
die in 1958 verbroken waren. Naar
men verwacht zal Tito Tsjoe uitnodigen.
Premier Tsjoe En-lai, permanent in de schaduw van voorzitter Mao en
diens kroonprins Lin Piao. Maar vanuit die schaduw opererend als
onvervangbare derde man.
Tsjoe is altijd de belangrijkste man van
Mao Tse-toeng geweest waar het de
buitenlandse zaken betrof. Tsjoe Is de
meest moderne van alle Chinese
leiders. Hij spreekt Engels en Frans, is
een briljant regeringsambtenaar en hij
overtreft zelfs Anastas Mikoyan ide
voormalig Armeense president "Van
de Sovjet-Unie, in het vermogen de
meest heftige en emotionele politieke
beroeringen het hoofd te kunnen
bieden.
Dat hij opnieuw persoonlijk in de
openbaarheid treedt, duidt er niettemin
op, dat men in China de te volgen
beleidslijn herzien heeft. De eerste
tekenen die daarop wezen was
de terugkeer van vele Chinese
ambassadeurs naar hun posten, nadat
ze door drie jaar culturele revolutie
afwezig waren geweest
Tot nu toe is er weinig nieuws geweest
over China en het volk. Af en toe
verschenen er paddestoelen boven
de gebieden waar proeven met
atoombommen werden genomen, terwijl
westerse gevangenen in hun cel
omkwamen zonder dat ze gezien 0f
géhoord waren. Natuurlijk werd er.
tégen Moskou met scheldwoorden
gestreden.
Mei verleden jaar heeft China zijn
ambassadeur terug naar Albanië
gezonden en daarna naar Frankrijk.
Ambassadeurs waren er het tastbaar
teken van, dat men zo ongeveer
teruggekeerd was naar normale
omstandigheden. In chronologische
volgorde zijn ze teruggekeerd naar
Noord-Vietnam, Cambodja, Pakistan,
Tanzania en Zambia, Guinea, Roemenië,
Zweden, Congo (Brazzaville), Syrië,
Nepal, Mauretanië, Afghanistan,
Algerije, Jemen en Zuid-Jemen. Dit
jaar zijn ambassadeurs teruggekeerd
naar Noord-Korea, Finland, Mali,
Egypte, Soedan, Ceylon en deze maand
naar Joego-Slavië en Hongarije.
Giften
Dit herstel van diplomatieke be
trekkingen is gevolgd door een pro
gramma van hulp aan het buitenland,
die naast de pogingen van de laatste
twee jaar bijzonder hoog lijkt. In 1968
werd er aan Tanzania wegens het
voedseltekort een bedrag van 5600
dollar gegeven. Dit werd in 1969
gevolgd door een bedrag van 20.000
dollar aan Joego-Slavië en 16.000
dollar aan Somalië. Dit jaar nog, in
februari, werden er duizend dekens
aan Marokko geschonken.
De meest opzienbarende gift van dit
jaar die door ongelovige China-
kenners gecontroleerd en nog eens
gecontroleerd is was die van 21
miljoen dollar aan Roemenië na de
overstromingen in het yoorjaar. Hierbij
inbegrepen waren drieduizend ton be
vroren varkensvlees, 150.000 varkens
huiden en 100.000 geitehuiden. Hon
garije, dat ook te kampen "had met
overstromingen, ontving 200.000 dollar,
Peru kreeg na de aardbeving 600.000
dollar. Aan Pakistan werd 400.000
dollar gegeven en deze maand heeft
Jemen met China een verdrag ter
waarde van achttien miljoen dollar
ondertekend. Nadat een aantal natuur
rampen dit jaar Rusland getroffen
hadden, heeft Tsjoe En-lai een bericht
van medeleven gezonden.
Iets anders, dat erop wijst dat de
xenofobie van Peking aan het afnemen
is, is dat er steeds weer gevangenen
vrijgelaten worden, die aan de grens
met Hongkong verschijnen. Namen, die
in dit verband genoemd kunnen
worden, zijn die van Anthony Gray,
de correspondent van Reuter, en ver
scheidene Amei*ikanen, waaronder bis
schop Walsh.
Men moet wel bedenken, dat er nog
steeds veel gevangenen ih Chinese
handen zijn. Het meest stekende geval
is misschien wel dat van D. C. Johnston
die op het punt stond het land te ver
laten nadat hij geruime tijd manager
van de Chartered Bank in Shanghai
geweest was, toen hij op 3 april 1968
gearresteerd werd. Er is nog een niet
nader vast te stellen aantal Ameri-
De tijd van zelfbespiegeling van China loopt te:
werken van voorzitter Mao, nog niet afgeschal
is het werk weer op gang gekomen.
ijn demonstraties als deze, ten gunste van de
zuivering van het land door de Rode Gardisten
kanen, waaronder vier die geen com
munist zijn, waarvan twee Ameri
kaanse piloten en een aantal waarvan
niets bekend is. Een Amerikaanse ge
vangene, Hugh Redmond, heeft zelf
moord gepleegd. Er zijn ook de Austra
lische journalist, Francis James, vier of
vijf Japanners, een Belg, een Italiaanse
kapitein van een schip en de staten
loze maar prominente Chinakenner
Israel Epstein.
Derde wereld
Het is moeilijk te zeggen waar de
Chinezen naartoe willen. Ze zijn nog
steeds van plan aan het hoofd te staan
van „de derde wereld", de onderont
wikkelde volkeren.- gewoonlijk kleur
lingen, hoewel de vorige pogingen van
Tsjoe in 1964 en 1965 het tegenover
gestelde effect hadden. Herinnert u
zich zijn uitspraak „Afrika is rijp voor
de revolutie"? Waarschijnlijk zullen de
Chinezen doorgaan met hun subver
sieve activiteiten tegen leiders die zo
in het openbaar het hof maken, maar
na de harde lessen van het verleden
zullen ze misschien op een wat sub
tieler manier te werk gaan.
Tijdens de culturele revolutie hebben
ze een ervaring opgedaan, die het land
op zijn grondvesten deed schudden
Ze hebben zichzelf in stukken ge
scheurd en zelfs nu nog moeten ze alles
op hun eigen houtje doen, moeten ze
het nog met oude machines doen om
de fabriek op gang te houden, is het
verboden te investeren in nieuwe ma
chines, zwoegen ze omdat het transport
van ruwe grondstoffen en export slecht
is. De oogst is matig geweest en heeft
zeker geen gelijke tred gehouden met
de bevolkingsaanwas. Er zijn in het
land zelf genoeg problemen ora Peking
bezig te houden.
Niettemin schijnt China vastbesloten
te zijn de wereld in te trekken, om
daar te zijn waar het allemaal ga-
beurt, om de vriendelijke hand toe t«
steken waar het denkt dat het de zaak
van de revolutie kan dienen of om die
van de Russen, Amerikanen of'Engel
sen tegen te werken. Dit is nieuw en
onvoorstelbaar belangrijk.
Nu moeten we niet weer opnieuw, als
misschien de Russen, in paniek raken
over het gele gevaar. De Chinezen, die
alle buitenlanders als barbaren be
schouwen, begrijpen van de wereld bui
ten China even weinig als wij van hen.
Ze zullen domme fouten blijven maken.
Maar het is goed dat ze weer actief
geworden zïjn en dat ze vermoedelijk
voor enigerlei vorm van communicatie
openstaan.
MICHAEL LAKE
(Copyright The Guardian)
JERUZALEM De Arabieren in de
door Israël bezette gebieden zijn blij
met bet staakt het vuren. In het oude
deel van Jeruzalem vragen geldwisse
laars voor Jordaanse dinars op elke vijf
Israëlische ponoen er één extra- Dat
geldt ook voor het Egyptische pond in
de Gazastrook. Niet iedereen is even
gelukkig met wat men denkt dat de
toekomst zal brengen. De meeste men
sen denken echter dat de Israëliërs zich
binnenkort uit de bezette gebieden zul
len terugtrekken. Trouwens, de Ara
bieren hebben al het gepraat over vrede
van het begin af veel serieuzer geno
men dan de Israëliërs. De laatsten
zagen het als een list of als louter pro
paganda, toen de Egyptische president
Nasser in juli ja zei tegen het Ameri
kaanse vredesplan voor het Midden-
Oosten. Maar de Arabieren, die zulke
dingen veel beter aanvoelen, wisten
meteen dat er iets belangrijks gebeurd
Lang voordat ook Israël het plan aan
vaard had, zei een groentehandelaar,
een vluchteling uit Gaza, terwijl hij blij
over zijn kar keek: „Nasser zegt dat er
vrede zal komen en daarom zal er vrede
komen". Nagenoeg hetzelfde geluid
kwam uit een heel andere sociale hoek.
De Israëlisch-Arabische schrijver Atal-
lah Mansour beweerde eigenlijk het
zelfde en om dezelfde reden. Ook hij
vond dat er een dramatische stap was
gezet die niet meer ongedaan gemaakt
kon worden. Na de aanvaarding zou
Nasser met resultaten moeten komen,
daarom was de vrede nabij. Mansour
zei tegen zijn vrouw dat zij volgend
jaar in Beiroet zou kunnen winkelen,
de steeds terugkerende dagdroom van
iedereen die in Israël geboren is, of hij
nu jood of Arabier is.
Niet dat iedereen met oogkleppen loopt.
Het is aan de bakker net zo duidelijk
als aan de schrijver dat de huidige
vrede opgelegd is. Rusland en Amerika
zijn overeengekomen dat er een staakt
het vuren moest komen. Hun bondge
noten hadden toen weinig keuze meer.
Vooral hierdoor denken de meeste
Arabieren dat ze binnenkort bevrijd
zullen zijn. Omdat Israël van te voren
een sterkere positie innam, zal het bij
de nieuwe regeling het meest verlie
zen. Vrede betekent terugtrekken uit
alle gebieden.
Wat voor een vrede moet worden uit
gemaakt na alle discussies, komplotten,
pamfletten en zelfs moorden. In Gaza
zijn vier plaatselijke leiders van het
Volksfront dood in een sinaasappel
boomgaard gevonden. Communisten
verspreiden pamfletten die de vredes
onderhandelingen steunen, terwijl El
Fatah hetzelfde doet, maar de bespre
kingen scherp veroordeelt. Het Volks
front stuurt brieven naar de pro-Jor
daanse autoriteiten van Nablus. Daarin
worden zij met de dood bedreigd als ze
bij de komende onderhandelingen uit
naam van het Palestijnse volk durven
te spreken. „Alleen zij die een geweer
in hun handen hebben, hebben het
recht om voor de Palestijnen te spre
ken", aldus de brieven.
Pro-Jordaans
De meeste Palestijnen uit hogere klasse
zijn pro-Jordaans. Onder hen bevinden
zich ex-ministers en functionarissen van
de koning. Ze gaan regelmatig naar de
andere kant van de Jordaan om hun
vroegere collega's te raadplegen. Zij
worden gesteund door heel wat leraren,
gemeentelijke functionarissen en min
der eerlijke figuren uit Amman, die
drie jaar lang hun salaris hebben op
gestreken alsof er niets gebeurd was.
Of ze ook nog een salaris uit Israël
Vrouwen en kinderen verblijven werkeloos in de vluchtelingenkampen in Jordanië, hopend op terugkeer naar
het land aan de overzijde van de Jordaan dat zij hebben verlaten., De achtergeblevenen denken thans aan de
toekomst: hoe het land na een eventuele vrede te besturen.
ontvingen, deed daarbij niet ter zake.
Voor Anwar Nuseibeh, voormalig Jor
daans minister van Defensie, ex-gou-
verneur van Jeruzalem en eens ambas
sadeur van de koning in Londen, is de
westelijke oever „een niet van Jor
danië te scheiden deel". Hij was erg
opgelucht en betreurde het helemaal
niet dat de Palestijnen tot nu toe niet
zijn uitgenodigd aan de besprekingen
deel te nemen. De Palestijnen hebben
volgens hem op het ogenblik geen er
kende leiders. Intussen heeft de Jor
daanse regering, die een volk vertegen
woordigt dat voor een groot gedeelte
uit Palestijnen bestaat, het meeste
recht op deelname aan de onderhande
lingen, aldus Nuseibeh.
Hij is juist teruggekeerd van een van
zijn periodieke bezoeken aan Amman.
Aangenomen wordt dat koning Hoessein
hem gevraagd heeft deel uit te maken
van een eventuele „Palestijnse groep"
binnen de Jordaanse delegatie voor de
onderhandelingen onder leiding van
V.N.-bemiddelaar Jarring. Blijkbaar is'
dit een van koning Hoesseins pogingen
om onder de Palestijnen een leider
schap te scheppen dat niet in handen
van de guerrilla s is. Met hetzelfde doel
voor ogen heeft de regering-Hoessein
de verzetsgroep die zij na de Zesdaagse
oorlog had opgericht, weer nieuw leven
ingeblazen. De groep, het comité voor
Nationale Leiding, verliep echter spoe
dig na de oorlog. Nu heeft het comité
een miljoen Jordaanse dinars op de
bank om zijn boodschap uit te dragen.
Nuseibeh onderschrijft de eis van de
guerrilla's voor een democratische
Palestijnse staat niet. Maar hij zegt dat
hij het liefst zou zien dat, wanneer
de besprekingen beginnen, wordt uit
gegaan van de grenzen die de Ver
enigde Naties in 1947 hebben vastge
steld in plaats van de grenzen van 1967.
Is Nuseibeh als inwoner van Jeruzalem
bereid een opnieuw verdeelde stad te
aanvaarden? „Oost-Jeruzalem en de
oude stad moeten weer onder de soe
vereiniteit en het bestuur van Jor
danië komen. Wat ons betreft kan het
dan een open stad blijven, waar ieder
een vrij in en uit kan. Maar ik geloof
dat de Israëliërs zelf de grens gesloten
zullen houden. Zij hebben immers ge
noeg economische en veiligheidsredenen
om dat te doen".
Referendum
In Hebron overheerst een wat andere
geest. Zijn krachtige burgemeester
sjeik Mohammed Ali Ja'Abari, stelt
zich onafhankelijker van Jordanië op.
Hij heeft een plan van de oude Pales
tijnse leider Mussa Alami steun toe
gezegd. Dat houdt in dat een „be
vrijde" westelijke oever voorlopig be
stuurd moet worden door de Verenigde
Naties. Daarna zou een referendum
kunnen uitmaken welk regime de men
sen willen. Ja'Abari probeert al maan
den een commissie bij elkaar te krij
gen, waarin belangrijke figuren van de
westelijke oever zitting hebben. Zo
hoopt hij het begin van een leiderschap
te vormen. De Israëliërs hebben dit
niet toegestaan. Zij denken blijkbaar
dat zo'n lichaam ofwel extremistisch
zal zijn ofwel afgewezen zal worden als
een marionet van Israël. Ja'Abari, een
religieuze sjeik die alleen maar Ara
bisch spreekt, mist de wereldwijsheid
om een serieuze kandidaat te zijn voor
het leiderschap buiten de grenzen van
Hebron. Als de westelijke oever weer bij
Jordanië komt, is zijn positie misschien
even onzeker als onder Israël.
Wat de man in de straat er allemaal
over denkt, is moeilijker vast te stellen.
Zij zijn niet gewend dat hun vragen
worden gesteld, of dat zij openhartig
tegen vragende vreemdelingen spreken.
Geluiden die men zo hier en daar op
vangt suggereren dat er een pro-
Israëlische groep zowel als een mili
tante Palestijnse is, en natuurlijk de
grote meerderheid die het niet weet.
Geen haast
Dagloners, kleine industriëlen en tech
nisch georiënteerde boeren hebben het
nog nooit zo goed gehad. Zjj hebben
geen haast bevrijd te worden, hoewel
ze dat maar beter niet hardop kunnen
zeggen. Hieruit spreekt een materialis
tische mentaliteit, die. Overigens waar
schijnlijk minder te betekenen heelt dan
de Israëlische propraganda graag zou
willen. Het is de tevredenheid van de
Afrikaanse arbeiders, die naar het
schijnt schreeuwen om naar Zuid-
Ai'rika te mogen vanwege het niveau
van de lonen daar. De Arabieren die
nadenken weigeren niet om zich in een
zionistische staal te vestigen, omdat ze
op het ogenblik zoveel te lijden hebben,
maar omdat ze bang zijn voor de toe
komst van hun kinderen.
Men vindt de militante Palestijnen vaak
in dezelfde families als hen die pro-
Israël zijn. Voor hen is de „Vrede van
Rogers" het uiteindelijke verraad. Zij
mopperen dat. ze hun land nooit door
een handtekening zullen verkwanselen.
Ze zijn erg cynisch over de vooruit
zichten op schadeloosstelling van de
vluchtelingen. „De Israëliërs zullen
zeker eisen dat zij eerst schadevergoe
ding van Irak moeten hebben voor de
joden die vandaar gevlucht zijn. Wij
zullen dan Bagdad mogen smeken Is
raël te betalen, zodat Israël ons kan
betalen."
Duidelijk is dut ais er vrede zal
komen de Israëliërs aan de Pales
tijnen geen gemakkelijken zullen heb
ben. Voor hen is het een grotere con
cessie om tegen Israël met ziin gren
zen uit 1967 te praten dan voor Nasser
of voor Hoessein. Er zal geen werke
lijke vrede ontstaan, tenzij de Pales
tijnen hem onderschrijven. Het is niet
waarschijnlijk dat ze dit zullen doen
als Israël erop blijft staan heel Jeru
zalem te houden en helemaal geen
vluchtelingen meer wil opnemen.
WALTER SCHWARS
(Copyright The Guardian)
[2
51
