AMBONEZEN
een volk dat weet
wat trouw is...
Leiden doktert
aan het neusje
van de zalm
Haven Rotterdam
blijft doorstaken
Zuidmolukse woonoorden
verzetten zich tegen politie
I
BELOOFDE LAND IN BANDAZEE
ESSENTIEEL DEEL
VAN HET LICHAAM
Adam Malik
duidelijker
dan Soeharto
Vakbonden
waarschuwen
tegen acties
Bezetters
Wassenaar
in verhoor
LEIDSr COURANT
Al te gauw is men geneigd dc
Ambonezen te beschouwen als één
grote, hechte gemeenschap, maar bü
nader inzien vallen ze toch uiteen
in vele groepen. Men trof hen aan
verspreid over de gehele Indonesische
Archipel, als ambtenaar, als arts,
maar vooral als militair. Vóór de
oorlog in het toenmalige KNIL, maar
na 1945 even goed in de gelederen
van het leger van de nieuwe republiek
Indonesia. Wijlen president Soekarno
had destijds een lijfwacht van
Ambonezen en niet zelden hadden de
Nederlandse troepen in. de woelige
jaren tussen 1945 en 1950 te maken
met TNI-bataljons, die goeddeels
bestonden uit Ambonezen en oor
spronkelijk uit Noord-Celebes afkom
stige Menadonezen. Toen tegen de
jaarwisseling 19491950 de^oeverei-
niteit werd overgedragen, traden heel
Het is een volk, dat weet wat trouw
is, welke zaak het ook dient. Was
hun keuze eenmaal gemaakt, dan
kon men op hen bouwen als op een
rots. Dat gold voor hen, die de zijde
van de republiek kozen, maar ook
voor hen. die de Nederlandse zaak
trouw bleven. Het is een deel van
déze laatste groepering, dat het
Zuidmolukse probleem", zoals zich
dat de laatste dagen zo ruw heeft
aangediend, vormt. Deze groepering
voelt zich, dat kan haast niet anders,
gekwetst in zijn vroegere solidariteit
met Nederland, nu Nederland, naar
hun mening, te weinig solidariteit
betoont met hun Republiek Zuid-
Molukken.
De uitroeping van de Republiek Zuid-
Molukken was eigenlijk het gevolg
van een bepaling in de Ronde-Tafel-
wat Ambonese en Menadonese onder
officieren toe tot het republikeinse
leger, waar ztf om hun gedegen mili
taire kennis meestal tot officier be
vorderd werden.
Hun stamland is het in de Bandazee
gelegen eiland. Amboina of Ambon,
waar eens de Nederlanders hun spe
cerijen vandaan haalden, maar er ook
hun beruchte hongitochten hielden
om de handel winstgevend te houden.
Tot in het begin van de vorige eeuw
waren de Nederlanders er ook niet zo
erg geliefd. Toen na de val van
Napoleon het Britse interregnum
ten einde liep ^n de Nederlanders
weer van Ambon bezit namen, brak
er een geweldige opstand uit, waarbij
de gehele Nederlandse bezetting bij
Saparoea over de kling werd gejaagd.
Van Ambon uit verspreidde dit intel
ligente en muzikale volk zich over de
Indische archipel. Ze droegen trots
hun oude Ambonese namen zoals
Manoehoetoe, Kakasina, Toeanakotta,
Pelaupessy, Kaihatoe, maar ook die,
welke nog herinnerden aan de oude
Portugese tijden: De Fretes, Rodri
guez, Rosario, Quartero en zelfs de
zeer Nederlandse naam Pieters komt
onder hen voor. Zij toonden zich
nauwgezette dienaren van de „Kom-
penie", maar leverden ook geduchte
contingenten aan de gewapende
macht, die de rust en orde in het
toenmalige Nederlands-Indië moest
handhaven.
conferentie, waarin het zelfbeschik
kingsrecht van de verschillende vol
keren van de Indonesische archipel
gewaarborgd werd. De achtergrond
van de uitroeping was de intensieve
afkeer, die veel Ambonezeji hadden
van de „Javaanse republiek". Onge
veer tweederde deel van de Ambo
nese KNIL-militairen stelde zich
achter de RMS, eiste demobilisatie in
Nederland en de Nederlandse rechter
stelde hen in het gelijk. Het reste
rende deel nam of dienst in het Indo
nesische leger of Gemobiliseerde en
bouwde zich een nieuw bestaan in de
Indonesische maatschappij op.
En terwijl Djakarta zich opmaakte
om met de Republiek Maluku Se
latan af te rekenen, verbleven ruim
twaalfduizend Zuidmolukse ex-mili-
tairen met hun gezinnen in kampen
in Nederland, weigerden principieel
in de Nederlandse samenleving te in
tegreren en bouwden in hun kampen,
later woonoorden, hun eigen, op mili
taire leest geschoeide samenleving
op. Niet Nederland, maar de Repu
bliek Zuid-Molukken is hun vader
land. Het is evenzeer een beloofd land
als Palestina dat was voor de joden
in hun wereldwijde ballingschap. Hun
aantal groeit en groeit en heeft de
dertigduizend reeds bereikt, want de
gezinnen zijn rijk aan kinderen, die
nooit het verre Ambon aanschouwd
hebben. Of ze dit ooit zullen doen,
ligt in de schoot van de goden ver
borgen
het dagelijkse leven van de Ambonezer
iri sapoe tangan, de zakdoekendans. Rech
van Ambon.
irslag-
(Van een
gevers)
LEIDEN Als eerste
in Nederland begon op 1
september 1965 de Me
dische Faculteit van de
Rijksuniversiteit te Lei
den met het hergroepe
ren van de onderwijs
groepen tot een audiovi
suele dienst. Een jaar
later werd door deze
dienst bij het onderwijs
televisie in zwart-wit-
beelden in gebruik ge
nomen. Thans zijn alle
gebouwen van het Aca
demisch Ziekenhuiscom
plex met elkaar verbon
den door een intern t.v.-
net en heeft ook de
kleurentelevisie haar in
trede gedaan. Hierbij is
uitgegaan van de stel
ling. dat de toekomst
zeker bij de klinische
vakken op kleuren-
onderwijs gericht zal
zijn.
Surgery of the nasal
Septum and the exter
nal pyramid" en wordt
gehouden onder leiding
van de gasthoogleraar
prof. M. H, Cottle uit
Chicago. Gastheer is
prof. dr. P. H. Schmidt.
Aan deze cursus wordt
deelgenomen door onge
veer 150 cursisten (voor
60 pet. niet-Nederlands)
en 65 docenten uit alle
werelddelen. De cursus-
stof is gericht op het
leren van een bepaalde
vorm van neuschirurgie,
namelijk de functionele
verbetering van de neus
als essentieel onderdeel
van het gehele menselij
ke lichaam.
Elke neusoperatie wordt
door een aantal speciale
volgd en uitgezonden
via een controlekamer
enkele collegeza-
de
het Stationsplein, een
tweede centrum zal
worden ingericht. Nor
later wil men een derde
centrum plaatsen in het
dan gerealiseerde Witte
Singelplan van de uni
versiteit, de nieuwbouw
voor de alpha-facultëi-
ten en de Universiteits
bibliotheek
bij gelegenheid van het
gebruiken van dezi
kleuren-t.v. bij de Boei
haave cursus heeft di
72-jarige prof Cottle, die-
de Leidse accommodatie
roemt, omdat hier een
bundeling van mogelijk
heden bestaat zoals ner
gens ter wereld, nog
eens bijzonder gewezen
op de grote rol die de
neus in de psyche van
dc mens speelt. Prof
Cottle heeft in de Ver.
Staten een eigen schoot
ontwikkeld, waarbij het
accent ligt op het func-
Van deze kleuren-t.v.
wordt op het ogenblik
in de kliniek voor keel-,
het Academisch Zieken
huis volop profijt ge
trokken bij het interna
tionaal rhinologisch con
gres, dat in het kader
van de Boerhaave-cur-
sussen van 29 augustus
tot 9 september te Lei
den wordt gehouden.
Deze „Boerhaave Post
graduate course" heeft
als onderwerp ..the
Functional Correctieve
in groepen de operatie
kunnen volgen op moni
toren, die de beelden
ongeveer tienmaal ver
groten en in kleuren
weergeven. Het is juist
deze Boerhaave-cursus,
die het belang van de
audiovisuele dienst on
derstreept. In de nabije
toekomst zal de t v.-ap
paratuur worden uitge
breid. waarna ook in
het universitaire gedeel
te aan de andere zijde
van de spoorlijn Den
Haag-Amsterdam, aan
tionele van de neus in
de relatie met andere
vitale organen als hart
en hersenen. Volgens
deze Amerikaanse hoog
leraar wordt de neus bij
operaties nog te vaak
gezien als versiering,
maar hij moet ook func
tioneren. Prof. dr.
Schmidt vertelde, dat
het bijvoorbeeld in Cali-
fornië heel gewoon is
bij een verjaardag ais
cadeau te geven het in
„orde laten maken" van
(ADVERTENTIE)
(Vervolg van de voorpagina)
Zij kunnen ook zelf besluiten deel te
jn aan provinciale en regionale
projecten en zo een bijdrage leveren aan
de economische ontwikkeling. Ook op
sociaal, en cultureel gebied kunnen zij
Indonesië actief zijn".
Minister Malik vindt niet, (dat de
Zuid-Molukken een speciale status
kunnen krijgen. „Volgens de Indone
sische wetgeving hebben alle provincies
dezelfde rechten en plichten. We moeten
niet te veel op het verleden baseren.
Vroeger hadden sommige gebieden een
bevoorrechte positie. Er zijn groepen,
die deze positie willen handhaven, maar
ien oogpunt van democratie is dat
onmogelijk. Die bevoorrechting van be
paalde groepen was een gevolg van
samenwerking met koloniale autoriteiten
daar kunnen we niet mee doorgaan.
Ik hoop", aldus minister Malik, ,.dat de
jonge Ambonezen terugkomen en dat ze
positieve bijdrage gaan leveren aan
de opbouw van Indonesië".
Hoewel het bezoek aan Nederland
slechts één dag heeft geduurd, vindt
minister Malik dat het wederzijds nuttig
is geweest. „We hebben toch nog be
langrijke dingen kunnen doen. Mochten
voorheen nog twijfels of misverstan
den hebben bestaan over de betrekkingen
tussen Nederland en Indonesië, dan zijn
deze door het bezoek van president
Soeharto weggenomen". Jammer vond
hij het wel, dat er geen gelegenheid was
in contact te komen met de Nederlandse
gemeenschap. „Als de gebeurtenissen in
Wassenaar niet hadden plaatsgevonden,
dan hadden wij ook nog contact kunnen
hebben met zakenmensen, idustriëlen en
het Nederlandse volk". Minister Malik
ging in deze verklaring verder dan pre
sident Soeharto, die gisteren met geen
woord had gerept over de gebeurtenissen
in Wassenaar.
De veiligheidsmaatregelen waren vol
gens de Indonesische minister van
Buitenlandse Zaken ruim voldoende.
•„Maar we zijn wel gewend om in een
dergelijke situatie te verkeren".
ROTTERDAM (ANP) De staking in
het Rotterdams havengebied duurt on-
verminderd voort. Men verwacht, dat
dc havenarbeiders zeker niet eerder dan
volgende week aan het werk zullen gaan. j
Maar dan moet eerst wel overeenstem
ming bereikt worden tussen „Arbeiders-
j macht", de organisatie van de Rotter
damse havenarbeiders en de werkgevers.
Daar ziet het er nog niet naar uit, voor-
al omdat de vakbonden deze wilde
I staking volstrekt afkeuren.
De drie vervoersbonden hebben hun
8000 leden reeds gewaarschuwd tegen
wat zij noemen onverantwoordelijke ac
ties, die niet in het belang zijn van de
havenwerkers, maar die uit politieke
overwegingen gevoerd worden. „Het be
reikte akkoord van 400 gulden voor 1970
wordt op alle mogelijke manieren door
een georganiseerde groep niet-haven-
werkers als niet terzake doende opzij ge
schoven. De Amsterdamse havenwerkers
hebben dit spel doorzien en op krachtige
wijze laten merken van deze groepen niet
gediend te zijn", aldus de scherpe al-
wijzing van de gezamenlijke vervoers
bonden.
Intussen worden de acties van de be
drijfstakken buiten de metaal steeds
dringender om eveneens 400 gulden over
1970 af te dwingen. De gezamenlijke ad
ministratieve bonden (100.000 werk
nemers in deze sector) hebben vastge
steld, dat het akkoord geldt voor alle
belangrijke bedrijfstakken. De vakbon
den voor de mijnwerkers denken er het
zelfde over. evenals de horeca.
Bij Shell zijn de besprekingen over de
400 gulden vastgelopen. De bonden kun
nen niet akkoord gaan met een lagere
uitkering dan 400 gulden, zoals de Shell
had voorgesteld. De Shell motiveerde dit
voorstel omdat de maatschappij nauwe
lijks met het vraagstuk van de koppel
bazen te maken heeft. Volgens Shell is
deze beslissing genomen op de principiële
overweging dat „in Nederland momen
teel krachten aan het werk zijn die rede
lijk overleg terzijde stellen, bestaande
overeenkomsten veronachtzamen en die
uit zijn op aantasting van een gezamen
lijk bereikte welvaart".
CAPELLE AAN DE IJSSEL (ANP) Na het kamp Moordrecht zijn gister
avond en vannacht ook moeilijkheden voorgekomen in het Ambonezenkamp
te Capelle aan de IJssel. De moeilijkheden duurden tot vanmorgen vroeg.
Gisteravond trad de politie wel op, vannacht echter bleef zij afzijdig op
verzoek van de burgemeester van de gemeente. Wel was bijstand binnen
gekomen van de mobiele eenheid rijkspolitie uit Den Haag, die met vier
overvalwagens aanwezig bleef. Den Haag had overigens werk genoeg
om rumoerige Zuidmolukkers in de binnensteden in toon te houden.
Indianen vallen
expeditie aan
RIO DE JANEIRO (AP) Volgens
hier ontvangen berichten hebben India
nen een Braziliaanse jachtexpeditie aan
gevallen en een jager gedood. Zeven per
sonen worden vermist. De dode, wiens
hoofd was afgehakt en in wiens lichaam
zestien pijlen staken, werd gevonden op
de oever van de rivier de Tocantins. De
1 hele expeditie was 16 man sterk geweest.
De eerste moeilijkheden in Capelle aan
de IJssel ontstonden gisteravond, toen
twee auto's van de rijkspolitie door
jeugdige Zuidmolukkers met stenen en
flessen bekogeld werden. De auto's wer
den beschadigd en enkele politiemannen-
liepen lichte verwondingen op. Men ver
moedt dat de gemoederen van de Zuid
molukkers verhit geraakt waren door het
optreden in de loop van de dag van de
rijkspolitie.
Vannacht begonnen de moeilijkheden
opnieuw. Er kwam omstreeks half twee
een melding bij het groepsbureau van
de rijkspolitie binnen, dat in het Afnbo-
nezenwoonoord met stenen gegooid zou
worden. De politie rukte evenwel niet
uit omdat het in het kamp zelf was. Een
half uur later kwam echter plotseling
een benzinebom bij het groepsbureau
naar binnen. Een tweede bom werd in
een politiewagen gegooid. In het bureau
kon een brand voorkomen worden, maar
de auto brandde uit.
Het personeel van het groepsbureau
vroeg versterking en deze werd verleend
door vijftig man van de mobiele eenheid
van de rijkspolitie uit Den Haag. Deze
versterking kwam met vier overval
wagens. In overleg met de burgemeester
van Capelle aan de IJssel werd besloten
niet tegen de bewoners van het woon
oord op te treden.
In de ongeveer 1800 leden tellende
Ambonese gemeenschap in Breda is het
vannacht eveneens tot gen uitbarsting
gekomen. Na een vergadering van de
mannelijke bewoners, trok een groep van
ongeveer dertig jongeren de wijk uit.
Zij bekogelden een combi en een surveil
lanceauto van de politie, die in de buurt
van de Ambonezenwijk stonden opge
steld om een oogje in het zeil te houden.
Om geen ernstige conflicten uit te lokken
trok de politie zich terug. De politie riep
in de loop van de nacht dertig man ver
sterking naar het bureau, maar zette
deze niet in.
Er heeft overleg plaats gevonden tus
sen de wijkraad en de politiecommis
saris. Laatstgenoemde verklaarde van-
morgen dat de wijkraad de groep jonge-
(Van onze rechtbankverslaggever)
DEN HAAG Naar w(j vernemen zü»
vanmorgen drie r ccbtercommissarisscn
eerste, voorlopige verhoren van 33 Zuid-
b(j de Haagse rechtbank begonnen met
molukkcrs die tijdens de gebeurtenissen
in de villa van de ambassadeur van In
donesië in Wassenaar dinsdagmorgen ge
arresteerd en sindsdien in het huis van
bewaring te Scheveningen ingesloten zün.
Dë zaak tegen deze verdachten is dooi
de officier van justitie mr. A. W. Ro-
singh ter behandeling gesteld in handen
van de substituut officier van justitie mr.
dr. H v. 't Veer. Deze heeft nu zijn ver
zoek tot het in bewaring stellen van ver
dachten bij de rechtercommissaris inge
diend die na voorlopige verhoren beslist
over het al of niet gevangen houden van
verdachten.
In afwachting van de strafzaag zelf zal
waarschijnlijk een aantal verdachten van
wie niet aanstonds ernstige strafbaarheid
ten laste kan worden gelegd voorlopig op
vrije voeten kunnen worden gesteld.
