Rotterdam
heeft
zijn
„banaan"
LAGER
ONDERWIJS
IN
DE KNEL
MAMMOETGEBOUW BIEDT PLAATS AAN ACHT BEROEPSOPLEIDINGEN
ZATERDAG 16 MEI 1970
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De vorig jaar gemaakte prognoses
voor het lager onderwijs en het kleuteronderwijs
blijken nu al te hoog te zijn. In de sector van het
lager onderwijs breekt zo langzamerhand zelfs al
een noodtoestand aan door gebrek aan arbeids
krachten. De Federatie van bonden van onderwijzend
personeel, de Anof, gaat nu een onderzoek instellen
naar de mogelijkheid om onderwijskrachten, die niet
meer voor de klas staan geheel of gedeeltelijk terug
te halen. Vooral moet er een groot onbenut poten
tieel aan gehuwde onderwijzeressen bestaan volgens
de Anof.
In vier streken van Nederland zijn deze week
advertenties verschenen en zijn brieven naar lagere-
en kleuterscholen gestuurd om de oud-onderwijs
krachten op te roepen zich beschikbaar te stellen
om voor de klas te staan. De Anof hoopt op deze
manier het ministerie van Onderwijs te kunnen
aantonen met deze krachten de grootte van de
klassen sneller te verkleinen.
De vier gebieden van onderzoek zijn de agglomeratie
van Rotterdam, de provincie Zeeland, Noord-
Kennemerland van Velsen tot Alkmaar-Bergen en
het grensgebied N.W.-Groningen en N.O.-Friesland.
Ook al zouden de onderwijskrachten niet in staat
zijn de gehele week voor de klas te staan, dan nog
moet het volgens de Anof mogelijk zijn dat de
scholen deze part-time krachten in vaste dienst
nemen. Het zou bijvoorbeeld dan mogelijk zijn, dat
twee krachten samen een hele week vol maken.
Niet alleen bij het basisonderwijs is een noodsituatie
aan het ontstaan, ook bij het kleuteronderwijs zal,
ondanks het overschot van een paar jaar geleden,
over een jaar of twee een schrikbarend tekort zijn.
Het feit, dat een aantal kleuterleidsters, die enige
tijd terug niet geplaatst konden worden en nu een
andere werkkring hebben gevonden, niet meer terug
willen, speelt daarbij een grote rol.
De Anof pleit er bij de regering voor om net als in
de bouw ook in het onderwijs te voorzien in een
I Vrijstelling van dienstplicht
gevraagd
vrijstellingsregeling voor dienstplichtigen. De Anof-
woordvoerder merkte op dat het al te zot was, dat
onderwijzers greppels aan het graven zijn, wanneer
er zo'n tekort bestaat. Voordeel van alternatief
dienstplichtigen zou zijn dat zij ingezet kunnen
worden op de plaatsen waar de nood het hoogst ls.
welijks gediscussieerd te worden. Het
was er in recordtijd, netjes zoals
dat een welbestuurde gemeente be
taamt verdeeld in de nodige fazen,
over tien jaar uitgestreken.
De eerste paal ging september 1961
de grond in en nu 81/: jaar later, pre
cies zoals de plannen wilden is het
klaar: het „Technicon" verzamelnaam
voor het „Centrum Technisch Onderwijs"
dat op 19 mei officieel door koningin
Juliana geopend zal worden. Een werke
lijke officiële opening zegt stadsontwik
keling-Rotterdam. Want pas na 19 mei
gaan de acht scholen verhuizen en op
25 mei beginnen de lessen. Hoewel: 8
scholen met alles wat daarbij te pas
komt, verhuis je niet in één week tijd.
Er gaan nog maanden overheen, voordat
werkelijk het laatste stukje materiaal,
het allerlaatste snippertje schooldossier
overgebracht is. Wat wil je met 3000
leerlingen en 250 leraren. Ongeacht nog
het personeel voor iedere afzonderlijke
administratie van de acht scholen.
Het „Centrum Technisch Onderwijs"
is voor West-Europa een uniek complex
voor beroepsonderwijs. Het Engelse Huil,
dat nauwe banden onderhoudt met Rot
terdam, bezit iets dergelijks, maar op
kleinere en eenvoudiger schaal. Het kan,
zeggen de Rotterdammers, niet tippen
aan dit mammoetgebouw voor zoveel
verschillende soorten van beroepsonder
wijs.
NUCHTERE OPTELLING
Een nuchtere opsomming van stads
ontwikkeling-Rotterdam spreekt dan ook
boekdelen:
de gemeentelijke m.t.s. voor fijn-
mechanica (opticiëns)
de gemeentelijke dagschool voor kap
sters en kappers
de gemeentelijke algemene beroeps-
school voor lager technisch onderwijs in
aangepaste vorm
de gemeentelijke scholengemeenschap
voor detailhandel, lager en middelbaar
middenstandsonderwijs
en van het bijzonder-neutraal onder
wijs:
de grafische school Rotterdam
de school voor hotel- en bakkerij-
personeel
de m.t.s. voor meubel- en houtbewer
king
de opleidingsschool voor leraressen
bij het nijverheidsonderwijs.
In totaal betekent dit 3000 leerlingen
met een totaal anders gerichte beroeps
interesse, bijeengebracht in het „Techni
con", dat volgens de afdeling onderwijs-
Rotterdam niet meer of minder betekent
dan „bezig zijn" of „werkzaam zijn".
Daarnaast is er de zogenaamde gym-
nastiektoren, die boven het scholencom
plex omhoog torent. Men vindt er nu
niet minder dan zes gymnastieklokalen,
een trainingshal. een zwembad en een
sporthal met natuurlek de nodige was-
en kleedgelegenheden. „Acragon" heet
deze toren wat dan in gewoon Neder
lands „de hoogste kampplaats" betekent.
En in dit geval is het dan nog letterlijk
•>n figuurlijk het geval.
Er is echter nog meer. In het hoofd
gebouw, het deel dat de Rotterdam
mers direct al „de banaan" gedoopt
hebben, bevindt zich ook een voorlich
tingscentrum. Men is er namelijk zake
lijk genoeg om te beseffen, dat dit
uniek Westeuropees complex de nodige
belangstelling in binnen- en vooral bui
tenland zal trekken. Het voorlichtings
centrum bevat alles wat met de bouw
van de mammoetorganisatie te maken
gehad heeft; alles ook over,de, wat men
tegenwoordig zo graag de secundaire
voorzieningen noemt en tenslotte alles
wat met dit beroepsonderwijs te maken
En of het dan nog niet genoeg is
het Technicon bevat verder nog een cen
trum van geneeskundig schooltoezicht en
een filiaal van de gemeentelijke biblio
theek. Men is in dit filiaal uiteraard
vooral gespecialiseerd op de' technische
boekwerken en geschriften, beschikbaar
voor de 8 scholen en verder voor ieder
een. die de theorie van de techniek tei
harte gaat. Een „open" bibliotheek dus.
zoals het centrum voor geneeskundig
schooltoezicht ook ten dienste staat van
ROTTERDAM Nu al, nog vóór de ope
ning draagt het „Centrum Technisch
Onderwijs" een eigen visitekaartje mee
bij de Rotterdammers. „De banaan" (zeg
gen ze niet zonder trots) is er dan ook
nzar acht scholen voor beroepsonder
wijs; een gymnastiektoren van 56 m hoog
met daarbij de onontbeerlijke sporthal met
zwembad en een typisch boulevard
theatertje voor een kleine 500 bezoekers.
En dat alles in één complex, vlakbij het
Hofpleinstation en de vroegere heli
haven van Rotterdam, zaliger gedachtenis.
Voor 3000 leerlingen uit Rotterdam zelf,
uit een zeer groot deel van Zuid-Holland
en zelfs uit Noord-Brabant en andere ge
westen, zoals ze de provincies nu al wil
len noemen. „De banaan" voor iedere ras
echte Rotterdammer; het „Technicon"
voor hem, die in zijn leven verliefd ge
worden is op moderne bouwwerken, op
modern beroepsonderwijs en vooral op
een progressieve aanpak van de proble
men. Kortweg: Rotterdam, uitgegroeid tot
wereldhaven en wereldstad bij uitstek. En
dat alles bekroond door een gigantisch
kunstwerk van Karei Appel 26 meter
lang, 4 meter hoog. Een uitgesproken
Appel, aldus de kenners, met sterke
kleuren en prachtige composities.
Een gigantische Karei Appel
26 meter lang en 4 meter
hoog wordt de trots van
de Rotterdamse Technische
Mammoetschool.
Dit hele complex van 8 scholen, een
gymnastiektoren, een theatertje en een
enorme Karei Appel voor zegge en
schrijve 73 miljoen gulden, af te los
sen in pak weg 30 jaar. Zo doen ze dat,
in Rotterdam, wiens burgemeester Tho
massen naar men zeker meent te weten
dagelijks in Den Haag wel in de minis
terskamer van het een of andere depar
tement te vinden is.
„Uniek voor West-Europa", zegt
Rotterdam vol niet eens meer inge
houden trots.
Acht scholen voor speciaal beroeps
onderwijs, gelegen in het dynamisch le
vende centrum van Rotterdam, zaten al
lang in de problemen. Gaandeweg, tus
sen 1945 en 1959, groeiden de moeilijk
heden bijna iedereen, die ermee te
maken had, boven het hoofd. Het leer
lingental nam met reuzensprongen
toe: steeds meer aanstaande kappers en
kapsters, koks, metaal- en houtbewer
kers, opticiëns, en grafici, steeds meer
aanstaande middenstanders, fijnmecha-
nische werkers, bakkers, kelners en
obers, steeds meer aanstaande leraressen
bij 't nijverheidsonderwijs en mts'ers.
Leerlingen uit de verre, zelfs zeer verre
omgeving van Rotterdam. Ruimtegebrek
diende zich in volle omvang aan, want
Rotterdam barstte van de plannen voor
de city. Men zat dus met de handen
in het haar en met de problemen iedere
dag vlak vóór zich op het bureau.
Zeg sindsdien in Rotterdam nooit meer
iets van de gemeenteambtenaren. Wie
daar op het stadhuis, .afdeling stadsont
wikkeling, de brain-wave gekregen heeft,
blijft voor de buitenstaander een zorg
vuldig gekoesterd geheim. Maar het was
En zo vonden in de nadagen van de
vijftiger jaren burgemeester en wethou
ders van Rotterdam in hun dossiers in
eens een idee van hun eigen ambtena
ren: „Met eerbiedige verontschuldigin
gen enz. enz. Maar kunnen die acht
scholen, die uit hun voegen kraken, niet
in een complex zus en zo verzameld wor
den. Met daarbij aan voorzieningen nog
dit en dat?"
Rottex-dams gemeentebestuur verknoei
de daarna niet veel tijd meer om na te
denken. Binnen de kortste keren had
het befaamde architectenbureau Maas-
kant-Rotterdam een ontwerp tot op de
laatste millimeter uitgewerkt: acht scho
len in een gebouwencomplex van acht
verdiepingen inclusief een allerliefst
theatertje en dan ter bekroning de gym
nastiektoren met alles wat daarbij kan
behoren.
Het geld? Ook daarover behoefde nau
De gymnastiektoren van het „Centrum Technisch Onderwijs" in Rotter
dam, klimt 56 meter boven de begane grond uit. Hier gezien als achter
grond van Karei Appel's werk.
andere scholen, dan die van het „Tech-
En tenslotte is er dan het allerliefst
boulevardtheatertje, dat de culturele ge
schiedenis ingaat als het Hofpleintheater,
geschikt voor een kleine 500 gasten. Een
boulevardtheatertje voor toneel en caba
ret vooral, waar artiesten als Paul van
Vliet, Sito Hoving om maar enkelen
te noemen bij hun bezoek aan Rot
terdam onderdak krijgen.
GESCHEIDEN
Dat is het dan wel, zij het, dat allerlei
voorzieningen getroffss Bijn om de oplei
dingen stevig gescheiden te houden. Men
kan niet in eikaars ruimten komen;
iedere school heeft zijn eigen ingang
(niet naast elkaar); de schooltijden zijn
bijna alle verschillend; iedere school
voert zijn eigen administratie maar dan
ook volledig zelfstandig. En voor het in
tern transport staan ldasseliften ter be
schikking; een hele. klas tegelijk om
hoog-omlaag vice versa. Om dan verder
maar te zwijgen over andere moderne
toepassingen tegen geluidshinder en dat
soort aangelegenheden.
„Ja, nu u het zegt: het is een
interessant object", zegt Rotter
dam met niet eens meer inge
houden trots. Intussen liep menig
een dagelijks graag een straatje
om, want iedere dag was daar op
het „Centrum Technisch Onder
wijs" wel weer wat nieuws te zien.
Het zoveelste interessante object
in deze merkwaardige city, die
er maar niet genoeg van kan
krijgen...
T. v. d. HOUTEN
Volgens de Rotterdammer is „de banaan" het hoofdgebouw van het „Centrum Technisch Onderwijs" een van de fraaiste gehouwen in
het centrum van de stad.
