Beteen issie a De heersende klasse De Kabouters eten ook 'kaas uit 't vuistje'. Ze hebben geen alternatief. Veelzijdig' foord voor ekenfilms it Zagreb is het de Bizar spel door John geregisseerd van de Rest „MASKER VAN RODE DRAAD" BEWEGEND SCHILDERIJ DE The way kleurig of the world toneelfeest WEEK VOOR DE NEDERLANDSE MISSIONARIS Nieuwe Komedie gaat voor rijpere jeugd spelen GRANCINO TRIO Ambitieuze activiteit Solisten Ensemble in „Klanksnoer -serie )ENSDAG 13 MEI 1970 LEIDSE COURANT rs de achter ons liggende ftien jaar heeft het ofdkwartier van de ;enfilm zich duidelijk Hollywood naar Oost- ropa verplaatst. Landen Roemenië. Hongarije, lgarije. Polen en ego-Slavië twikkelden een geheel en stijl, die totaal rsehilde van het door ilt Disney gedicteerde tssaprodukt. De cenfilms van de Zagreb udio's staan nog steeds tistiek aan de top, maar verschil met de jiliggende landen is '""•i3 rgeleken bij tien jaar leden duidelijk veel geworden. 'tlg et Haags filmmuzeum jerkc eft er een goede woonte van gemaakt leden ieder seizoen nieuwste produkten uit igreb te laten zien e sterenavond bleek v de Joegoslavische instenaars nog lang niet in vastgeroest in een ■pa aid patroon, eelzijdig is het woord het best bij het steren getoonde ■ogramma past. Naast >t serieprodukt, de kenfilms voor kinderen de vriendelijke itvinder professor althazar, waarvan Maestro Koko" en .ighthouse keeping" erden vertoond, zagen bijvoorbeeld ook een itekende griezelfilm van lexander Marks „De n het zeer Grgic. Oscarwinnaar Dusan Vukotic experimenteerde verder met de combinatie live- action-animation in „Art gratia artis" maar ver geleken bij b.v. „Het spel" en het vorig jaar gereedgekomen „Opera cordis" is dit filmpje over een degenslikker, die geen maat weet te houden een stap achteruit. „The strange bird" van Borovoj Dovnikovic is een Joegoslavisch-Russische coproduktie vol visuele grappen, die vooral op de jeugdige kijker mikken. Een klasse apart is „Het masker van de rode dood" naar een kort verhaal van Edgar A. Poe. Wat Pavao Stalter en Branko Rantovic in dit werkstuk bereikten op het gebied van animation grenst aan het ongelooflijke. Het zijn geen bewegende tekeningen meer, maar bewegende schilderijen, prachtig van sfeer. Aan deze film van tien jaar gewerkt en het minuten werd liefst drie 9? 9? Het muzikaal olifantje Koko uit de professor Balthazarserie. museum of Modern Art in New Yrok wil zelfs een hele tentoonstelling maken van de tekeningen. Naa9t bovengenoemde coll-ectie werden gisterenavond ook nog een zestal minifilmpjes vertoond, getekende sick- jokes van één minuut, waarin de tekenaars zich tussen meer ambitieuze produkties eens even geheel konden uitleven en dat ook deden. Een avond tekenfilmgenot omdat de Zagrebstudio's nog steeds hoge artistieke eisen aan zichzelf stellen en zich nog niet uit commerciële overwegingen geheel in het routineprodukt hebben gestort. Geest vaardig over Theatre Group Dc klassieke Restoration Comedy „The way of the world" van het toneel- genie William Congreve was niet min der dan een must voor The Anglo- American Theatre Group The Hague. Dit hoogtepunt in het oeuvre van deze auteur geldt als karakteristiek voor de opleving in de Britse cultuur na het herstel van het koningschap in 1600. De maecenassen namen opnieuw de arties ten financieel onder hun hoede en Con greve honoreerde dat met stukken, waarin het meer om het spel ging dan om de knikkers. In lyrisch proza, dat zich ongekunsteld melodisch laat zeg gen, schiep hij o.m. een satirisch beeld van het verfijnde levensraffinement van betere Londense kringen in die De Engelstalige tonelist, die zichzelf serieus neemt, moet zich vroeg of laat aan de om zijn gecompliceerde intriges beruchte „Way of the world" wagen. En gisteravond was het dan zover voor genoemde Theatre Group om in het HOT deze salonkunst bij uitstek in de oorspronkelijke vorm te gieten, verfijnd vermaak als levensnoodzaak voor een maatschappelijke klasse, die ten tijde van de republiek cultureel was droog gelegd. Dit verklaart de exuberantie in de taal en de stijl van dit toneelstuk en stelt daarmee tevens de hoogste eisen aan de huidige toneelspeler, die er al thans inhoudelijk ook een stuk engage ment met zijn eigen tijdbestek in wil stoppen. De door de wol geverfde ama teurs van de Theatre Group zijn daar in de grote lijn gezien wel in geslaagd; in de intriges, in de kruiperijen rond een mariage, waarvoor vanwege het geld een raison moet worden aangedra gen, plaatsen zij mensen, die in hun ge stileerde elegantie liederlijk en loeder- lijk naar het algemeen, menselijke tendeerden, gedreven door hebzucht en eigen baat. Regisseur Norman Longdon, die zelf ook een hoofdrol speelde, prees zich gelukkig om het HOT-theater in het rond te kunnen bespelen, waardoor hij de kans kreeg dit stuk qua-vorm zoveel mogelijk oorspronkelijk te concipiëren. Hij bereikte daar een welsprekend ef fect mee door een welbedacht gebruik van de ruimte. Door deze opvatting schiep hij in de salons en de boudoirs der rijken, waar de intrige zich ont spint, een imponerende ruimtewerking, waarin alle spelers zich vrijelijk bewo gen en simultaan-effecten mogelijk ble ken, die aanzienlijk bijdroegen tot ver levendiging van het geheel. Het sprankelende manierisme van de galante jonkers, gestoken in de origine le kleding van die dagen, die men deze gelegenheid uit Londen had laten overkomen, het even gemakkelijk kenende als redenerende dédain van het verfijnde manvolk, alsmede de vastbe raden laverende vrouwen stonden borg voor een kleurige waaier van karak ters, die nolens volens gedreven worden naar een demasqué van de duivelse doortraptheid, verpakt in fluwelig nijn. Uitblinkers drongen zich niet op, wel kwam duidelijk het team als totaal naar vorén, waarover de geest vaj werd, ook al werd niet steeds even rap met de taal gemanoeuvreerd, maar dit kan nog komen in de voorstellingen vanavond en morgenavond. De eerste voorstelling mondde in elk geval uit een kleurig toneelfestijn door de rijke costumering, de speelse aanpak, de be dwelmende weelde aan kirrende ka mermeisjes en de soepele salonmuziek jes als entr'act. T.O. (ADVERTENTIE) ïebben altijd de dokter nodig als ze met verlof in het vaderland zijn. Bijna iedere missionaris heeft wel een of andere infektieziekte opge- open, moet naar de tandarts en de oogarts, 't Is lang geen uitzondering dat ze een specialistische behande-^ ing moeten ondergaan en een tijdje iet ziekenhuis indraaien. Verzeke ring dekt de schade. Maar er moet natuurlijk wel premie worden be taald. En dat kan een missionaris met verlof gewoonlijk niet. Wie betaalt zijn of haar ziekenfonds premies (en de verblijfkosten, zak geld, kleding, studiekursus en nog zo veel meer noodzakelijkheden)? Vit een brief van een missionaris ''...Al meer dan twee maanden lig ik in het ziekenhuis. Wanneer ik eruit mag, weet ik niet. Maar wat dan? Door al dat gepieker wordt het [herstel niet bevorderd. Ja, ik had m'n verlof wel wat anders gedacht, maar het schijnt nu eenmaal zo te moeten zijn..." Wilt u er alstublieft iets aan doen? 11 - 18 mei Kerkkollekte met Pinksteren r-tfbPostgiro 676, LK—_/1_J t.n.v. Nederlandss V"V~V7 Missionaris- \_A__/ Den Haag. Voorstellingen in HOT en vele plannen voor school-„toneeldagen" DEN HAAG (ANP) Het komende seizoen zal toneelgroep De Nieuwe Ko medie, overeenkomstig de wensen van het ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, haar activi teiten voornamelijk richten op de rijpe re jeugd en de jong-volwassenen. De naam Toneelgroep Arena heeft men voor de duidelijkheid laten vallen. £)n- der deze naam heeft het gezelschap 15 jaar kindervoorstellingen verzorgd. In samenwerking met de Haagse Comedie zal de Nieuwe Komedie het Haagse Ontmoetingscentrum voor Theaterkun sten (HOT) gaan bespelen. Alle premiè res zullen er worden uitgebracht. Vanuit het HOT zullen de verticale verspreidingsactiviteiten worden ont plooid. Het ligt in de bedoeling zoveel mogelijk scholen uit heel Zuid-Holland naar het HOT te halen. Daarnaast heeft de Nieuwe Komedie een landelijke spreidingstaak Het me rendeel van de voorstellingen zal „bui ten" worden gespeeld. De Nieuwe Komedie heeft zich in de laatste jaren beijverd om Nederlandse werken te spelen, hiervoor werd het gezelschap bekroond mot de Albert van Dalsumprijs. "Werken werden uitgevoerd van Gerben Hellinga, uit werk van Paul van Ostaijen samengesteld door Cor Stedelinck, van Leo Vroman en van Harry Geelen. Jan Staal aanvaardde een opdracht voor een toneelwerk, dat het komende seizoen onder regie van Bram van der Vlugt wordt uitgebracht. In het komende siezoen wil het gezel schap trachten meer Nederlandse schrijvers voor deze werkwijze te inte resseren en ook andere kunstvormen in het toneel te integreren, waarmee reeds een begin is gemaakt met de musical „Sajjens Fiksjun" en „Goed gesloten, koel bewaren". Bij de repertoirekeus wordt in de eerste plaats uitgegaan van de vraag of een stuk zowel naar vorm als naar probleem stelling aansluit bij de jongere generatie. Tableau en repertoire Het tableau de la troupe voor het seizoen '70'71 vermeldt: Aad Greida- nus, directeur, Erik Plooyer, artistiek leider, Nic Brink en Albert Maurits, dramaturgen, Eugenie Verlinden, pu blieksbegeleiding, en de actrices: Truus Dekker, Tatiana Radier, Ineke Roosen, Monique Msla, Dore Smit, Ellen Ver hei j, en Kitty van Wijk, alsmede de acteurs: Ed Bollmann, Joop van der Donk, Rein Edzard, Jan van Kasteren, John Kelly, Jan Korevaar, Valentijn Ouwens, Niiek Pancras, Erik Plooyer, Roelant Radier, Johan Sirag, John Soer, Cor Stedelinck, Bram van der Vlugt, Henk Votel en Willem Wagter. Voor de komende seizoen blijven op het repertoire: „Vallen en opstaan" van Megan Terry en „Dag stoel naast de tafel" uit het werk van Paul van Ostai jen. Nieuw zijn „Variaties op een Oidi- puscomplex" waarvoor als basis werd genomen „La machine infernale" van Jean Cocteau en dat eind augustus, begin september in première gaat, „Computer" een project van Jan Staal, en „De kneep" van Ann Jellicoe. Naast deze grote produkties en de eenakters wordt gewerkt aan een instructief to neelprogramma. Onderdeel van de publieksbegeleiding vormen de toneeldagen, waarop inlei dingen worden gehouden, zelfwerk zaamheid wordt beoefend, een voorstel ling wordt gegeven en waarbij voor- en nabesprekingen mogelijk zijn. Behalve in het HOT zullen „toneeldagen" ook op scholen kunnen plaatshebben. Voorts heeft de Nieuwe Komedie weer een zogenaamd „toneelpakket" voor scholen, dat over het gehele schooljaar kan worden gespreid: „Lesuren" ingepast in het lesrooster, met tot besluit een voor stelling uit het „grote repertoire". HAL heeft m.s. Prinses Margriet aan Nauru verkocht ROTTERDAM (ANP) De afdeling voorlichting van de Holland-Amerikalijn heeft bekend gemaakt dat het m.s. „Prin ses Margriet" is verkocht. Het verkoop contract is echter nog niet getekend. De onderhandelingspartner van de H.A.L. bij deze transactie is het plaatselijk bestuur van het eilandje Nauru, in de Stille Oceaan. Het eilandje heeft een grootte van 22 km2 en heeft enkele duizenden inwoners. Over de bestemming van het schip wist de H.A.L. geen mededelingen te doen. Manuscripten van Sibelius geveild LONDEN (RTR) Op de kunstvei ling Sothcby in Londen zïjn dinsdag meer dan vijftig muziekmanuscriptcn van de Finse componist Jan Sibelius verkocht. De partij bracht 17.450 pond sterling op (ongeveer f 140.000). Ver moed wordt dat de stukken door een onbekende Fin ten verkoop zijn aange- Op één na werden de manuscripten gekocht door prof. Jorma Vallinkoski van de universiteit van Helsinki, die zei er erg gelukkig mee te zijn. Zijn vader had Sibelius gekend. Het meeste geld telde hij neer voor een verzameling van 45 liederen met pianobegeleiding, pia nostukken en stukken voor piano en viool, namelijk 4.800 pond. Voor de volledige humoreske opus 89 nr 2 uit 1917 betaalde hij 2.200 pond. Het enige stuk waarop hij niet de hand kon leggen was de cantate „Oma Maa' opus 92 uit 1918, dat door de Londense han delaar McNutt werd gekocht, voor 2.200 pond. Het stuk van Peter Barnes, dat door het N.R.T. wordt opgevoerd onder de titel „De Heersende Klasse", is door dc auteur een barokke komedie genoemd. Het is dan ook een satire, gericht tegen de Engelse adel, waarin allerlei stijlmiddelen uit het Londense amusementstheater worden aangewend. Van Peter Nichols, auteur van „Een dag uit de dood van Verdomde Loewictje" kenden we dit procédé reeds: in zijn schrijnend stuk kwamen cabaretteksten en vaudcvilledansjes voor. Hetzelfde in „De Heersende Klasse", waarmee^ het N.R.T. gisteravond in de Koninklijke Schouwburg op bezoek was. Een groot gemonteerde voorstelling werd daar door een zeer volle zaal bijgewoond. hevige mate aan ons voorbijgaat. Wat kan het ons schelen, dat rariteitenkabi net uit de Engelse betere kringen. Er is echter meer: in een dieper liggende inhoudslaag van het stuk staan reli gieuze thema's ter discussie. De gods dienstfanaticus denkt dat hij God zelf is; in eerste aanleg probeert hij met zijn komst dan ook vrede te brengen. Dat mislukt echter. Dan wordt hij de God van de wraak en vestigt daarmee zijn definitieve macht. Grote montering van het N.R.T. Nu is het een zeer Engelse problema tiek, die Barnes in zijn stuk aan de orde stelt. Hij vertoont een geschiedenis in een adelijk geslacht, waar de hele familie na de dood van een lord, onder grote druk komt te staan van een erfgenaam, die na jaren afwezigheid in de ouderlijke woning terugkeert. Hij is schizofreen en godsdienstfanaticus. Door deze gang van zaken komt alles over hoop, worden vele facades omver ge haald enzovoorts. Maar het is en blijft een komedie met vele stijlen, soms heel zwartgallig, dan weer tamelijk kluch tig. Nu is het natuurlijk jammer dat een stuk met zoveel duidelijke kwaliteiten alleen al omdat het een basis kan vormen voor een zeer meeslepende voorstelling door deze inhoud in Dit tweede gegeven is boeiende the matiek, waarop het zicht voor ons ech ter te zeer belemmerd wordt door al die satires op Engelse toestanden, die bij ons alleen maar overbodig zijn. Voeg daarbij dat het wisselen van stij len een routine van de acteurs vergt in verschillende soorten werk (zang, dans, revue, comedie, vaudeville, tragedie, west-end-comedic. alles is er) die onze acteurs ondanks alle aardige bedoelin- Nleuw Rotterdams Toneel „DE HEERSENDE KLASSE" auteur Peter Barnes vertaling Josephine Soer kostuums Ber van Hirhim regie John van de Rest met Henk van Ulsen, Lies Franken. Annet Nlcuwenhuyzen, Plm Dikkers. Pleter Lutz, Johan Ooms, Wlm van den Heuvel Enny Meunier, Rle Gil- huys, Gerard Hartkamp, Peter Hoddes gen toch missen. Reden om je af te vragen of het wel gelukkig is een stuk als dit in ons land te brengen, ook al noemt de Engelse criticus Harold Hob- son het dan een „keerpunt in de toneel- schrijfku.. I". Aan de hoge eisen die hel stuk de regisseur stelt, heeft John van de Resl niet kunnen beantwoorden. Hoe verder de toeschouwer in het stuk vordert, hoe meer hij de indruk krijgt, dat men er niet is uitgekomen. Alles blijft vaag. troebel zelfs. „De Heersende Klasse" had een meeslepend stuk theater moe ten worden, door de grilligheid van de stijl, door de bizarre gebeurtenissen ook. In Rotterdam is het een doodgebo- Er zijn imposante decors van Frank Raven, er is heel knap spel van Henk van Ulsen soms wel hinderlijk vol met effectbejag van Annet Nieuwen- huyzen en in vele opzichten ook van Pim Dikkers, Johan Ooms, Lies Fran ken, om Wim van den Heuvel niet te vergeten. Alles is ondernomen om de voorstelling van „De Heersende Klasse" te doen slagen. Het is alles bijeen genomen niet gelukt. Jan Verstappen (ADVERTENTIE) De Kabouters willen een alter natieve maatschappij. Ze hebben nieuwe en andere ideeën over wonen, werken, eten. Erg boeiend allemaal, maar 't zat ons wel even hoog. Gelukkig hebben ze ons gerustgesteld: ze willen en weten geen alternatief voor kóAs. Dat was een pak van ons hart. Niet dat we onszelf Kabouters willen noemen, maar eigenlijk: hebben we niet altijci 'kaas uit't vuistje' gepropageerd als een alternatief hapje? Het Grancino Trio ontplooit een bitieuze activiteit. Het is werkelijk niet gering binnen het tijdsbestek van twee maanden met twee veeleisende en veel voorbereiding eisende programma's de openbaarheid te treden. Nog pas eind maart lieten de drie Haagse v ciennes zich in Theatkr PePijn hore meesterwerken van Beethoven Roussel, en reeds gisteravond brachten zij op. Kasteel Duivenvoorde te Voor schoten Schubert en Arensky. Als men weet hpe lang gespecialiseerde en ge- vertolkingen van dit kaliber werken, routineerde kamermuziekensembles op ccr wel enigs- Men verbaast er zich niet over dat de musiciennes er ondanks een onmisken baar grote toewijding en een volledige inzet nog niet helemaal zijn uitgeko men. Gisteravond lukte het best de compositie die als zodanig het zwakst was. Anton Arensky, een Russische ro manticus uit de tweede helft van de vorige eeuw, was een leerling van Rimski-Korsakow maar in het uitge voerde trio in d kleine terts opus 32 toont hij zich vooral e-n epigoon van Tsjaikowski, en dan wel in het bijzon der van diens hang naar een bevallige en ietwat zoetelijke maar ook wel ele gante salonmuziek. Dat de uitvoering van dit vierdelige stuk het best slaagde, was mede hier aan te danken dat de donkere melan cholie van de vioolpartij zich dikwijls in lage liggingen beweegt. Daarin was de toon van de violiste Dulci Ouwer- kerk zuiver en van goed gehalte. In de hoogte evenwel was die toon vaak on zuiver en scherp, wat niet weinig af breuk deed aan menige passage in het trio in Es grote terts opus 100 van Schubert. Toch was het niet alleen aan de violiste te wijten dat deze waarlijk grote Schubert niet kreeg wat hem toekwam. Het spel van de pianiste Ro van Hessen, zonder twijfel de zelfverze- kerdste en stimulerendste van het drie tal, was voor dit werk te ongenuan ceerd, en hoewel de celliste Lous Goos- sens doorgaans een mooie toon produ- seert, is zij te bescheiden en in haar voordracht te vlak. En wat het samev- sppl betreft: het is voor Schubert niet genoeg als het alleen maar sluit, het moet ook in artistieke zijn samenspel zijn: in het evenwicht van de stemmen, in het overnemen van de motieven, in het bibrato van de strijkers enz. Aan die hogere" ensemblekunst is het als ensemble nog erg jonge Grancino Trio Ter opening van het programma op Duivenvoorde werden de beide sonates van Muzio Clementi herhaald, die eind maart ook in Theater PePijn werden gespeeld en die getuigen van de musi cologische speurzin van de pianiste. De ze in 1793 in Londen uitgegeven werk jes zijn rococo-achtige speelstukken, waarin het klavier ,,ad libitum" kan worden „begeleid" door viool (of fluit) en cello. De aardige muziekjes deden het in de hoofse entourage van gistera vond extra-goed. Er was veel belangstelling en veel waardering, ook in de vorm van bloe- Ks. Bateau Lavoir in Parijs afgebrand PARIJS (Reuter) En historisch ge bouw in Parijs is gistermiddag in een kwartier tijd in de as gelegd. Het was een blok studio's in Montmartre, „Ba teau Lavoir" genaamd, waar Picasso en andere moderne kunstenaars hebben geschilderd in het begin van deze eeuw. Twee vrouwen hebben lichte verwondin gen opgelopen. Lopen over waterhet is nu mogelijk. Dit dank zij een driehoekvormig apparaat, gemaakt van PVC met wanden van viereneenhalve meter hoog. Het apparaat heet „Water Walk". Dezer dagen werd het geprobeerd tussen de pieren van de Engelse badplaats Brighton. Op de foto lijkt het de vrij williger toch niet zo erg makelijk te vallen. Weer een bijzonder concert in de Rijswijkse „Klanksnoer"-serie. Gisteren concerteerde in de Bonifatiuskerk het Nederlands Solisten Ensemble en de organist Jaap Hillen. Jammer genoeg slechts voor een handjevol belang stellenden; het prachtige zomeravond- weer bleek ditmaal voor „Klanksnoer 1970" een te zware concurrent te zijn. Acht vocalisten vormen het jonge Solisten Ensemble: de sopranen Ank Reinders en Thea Ekker-van der Pas, de alten Els Kloos en Rijkje Wolleswinkel, de tenoren Egbert van Ravestein en Ruud Ruivenkamp, de bassen Rob Holl en Chris Verhoog met laatstgenoemde als technisch leider. Met zijn achten zongen ze gisteravond twee mooie, maar zeer kwetsbare werken: Da Palestrina's achtstemmige „Missa fratres ego enim accepi" en acht Tsjechische madrigalen Bohuslav Martinu; Da Palestrina, elke niet helemaal zuivere noot onverbiddelijk opvalt, Martinu met qua ritmiek en harmonie talrijke kleine, maar o zo penibele problemen. Martinu lukte beter dan Da Palestrina; probleem bij het ensemble is nog, dat de sopranen en bassen qua timbre en vooral qua volume domineren boven de midden stemmen, de tenoren en alten. Vooral wanneer de tenoren proberen hun vo lume wat op te vijzelen, is het klinkend resultaat niet zo best. De madrigalen van Martinu hebben hiervan minder te lijden dan de zo kwetsbare polyfone van Da Palestrina: enkele van deze madrigalen lukten uit stekend en mogen begroet worden als een indicatie van wat mogelijk wordt als het Solisten Ensemble goede koers weet te houden. Uitstekend vonden we gisteravond het orgelspel van Jaap Hillen; hij benutte in een Fantasie van Telemann en de „Dorische" Toccata-met-fuga van Bach en vooral in twee naspelen van Hendrik Andriessen alle mogelijkheden, die het orgel van de Sint-Bonifatiuskerk biedt. G. v. L.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1970 | | pagina 11