„MOOIE VRIJHEID!?"
DE
HIPPIE-
Z0NDVL0ED
MET
KUN
JE
ZON
BEETJE
ALLE
KANTEN
UIT...
HET
HOEFT
EIGENLIJK
NIET
MEER...
ZATERDAG 18 APRIL 1970
(Van een onzer verslaggevers)
Amsterdam - Koningin Julia
na zal op 23 april een geheel
vergulde auto aanschouwen.
Het voertuig staat op een twee
meter hoge sokkel, die de tekst
draagt: „De zevende dag zult
gij uw auto poetsen" en stelt
het gouden kalf van de twin
tigste eeuw voor. Vervolgens
zal de koningin een krijtje
pakken en op een meterslang
schoolbord een ontboezeming
kunnen kalken, aldus het
voorbeeld gevend aan vele
duizenden, die hoopt men
vurig op deze manier van
hun hart geen moordkuil wil
len maken. Daarmee is dan
officieel de tentoonstelling
„Mooie Vrijheid!?" geopend.
Zij duurt tot 20 juni en be
doelt een nationaal symbool
te zijn ter ere van 25 jaar be
vrijding.
De lokatie is de Nieuwe Kerk,
door de brandweer ongetwijfeld
bestempeld als het belendende
perceel van het paleis op de
Dam. Zagen gillen. Boren brom
men, hamers beuken. Tientallen
arbeiders zijn al sinds half fe
bruari doende de 1600 vierkante
meters expositieoppervlakte met
véél hardboard te vullen. Secre
taris van de organiserende
stichting, die er drie ton voor
heeft neergeteld, is R. Pekel, in
het dagelijkse leven gemeente
ambtenaar ten dienste van de
vorming en scholing van gehan
dicapten. maar nu tijdelijk-vriy-
gesteld ten bate .van een andere
.Oranje Vrijstaat dap de kabou
ters wilier!.
„Het wordt geen lieve tentoon
stelling", zegt hij. „Daarom
staat er achter* Mooi Vrijheid
;ste eeuw vormt het merkwaardige symbool
de expositie „Mooie Vrijheid!?", die twee maanden in Amsterdam te bezichtigen is.
behalve een uitroepteken ook
een vraagteken. Dat heeft me
neer Wielek verzonnen, de
voorzitter van het 5-meicomité.
We willen de .mensen niet met I
een. pasklaar .antwoord de deur
uitsturen. Het publiek moet zelf
een antVmórd vinden. Met1
Mooie Vrijheid kun je zo'n
beetje alle kanten uit".
Dat moet figuurlijk bedoeld
zijn, want letterlijk kom je de
Nieuwe Kerk aan de Damkant
binnen en ga je er aan de
Nieuwezijdskant uit. Tweerich-
tingverkeer is er niet bij de
looppaden hebben een strikt pa
troon. Dat is ook wel logi'sch,
want de herdenkingstentoonstel
ling, zoals ontwerper Dick Elf-
fers hem zag, moest vooral niet
een oorlogsexpositie worden.
Een duidelijke afbakening in
drie onderdelen daaromhet
voorspel, de bezetting en het tot
op vandaag doorwerkende na-
Ti jdsbeeld
„We hebben de oorlog in het
kader van de tijd willen plaat
sen", zegt de heer Pekel. „Eerst
de periode 19301940. De crisis.
De vraag, hoe we er in 1940 zo
belabberd voor konden staan.
De dingen, die we hebben nage
laten. zodat het voor de Duitsers
geen kunst was om ons in record-
tempo te overmeesteren. Dan de
meidagen, de bezetting, de ille
galiteit, de hongerwinter, het
drama van de joden, de bevrij
ding. En tenslotte, heel belang
rijk, de periode 19451970, die
de vraag aan de orde stelt: wat
hebben we met onze vrijheid
gedaan? Wat hebben we ervan
gemaakt? We geven positieve
antwoorden de industrialisa
tie, het sociaal toerisme, de wo
ningbouw, maar ook negatie
ve. We gaan zaken als de wo
ningnood, de rassendiscrimina
tie, Vietnam, niet uit de weg.
De verhouding tussen positief
en negatief zal ongeveer fifty-
fifty zijn".
Een provisorische rondgang" on
der een motregen van zaagsel,
die de heer Pekel doet opmer
ken: „We komen beslist op tijd
klaar, al moeten we er bij
neervallen". Bij de ingang een
molen in de kleuren zwart, roze
en geel. Daarin grote foto's die
het drama voorspellen, onder
meer gewijd aan de burgeroor
log in Spanje („Arriba parrias
de la terra"), die Hitier de kans
gaf zijn luchtmacht uit te pro
beren. Dit vooroorlogse gedeel
te wordt verzorgd door de kun
stenaar Lex Metz. De meidagen
vervolgens: vastgelegd in kolos
sale zwart-witplaten van Karei
Blazer. Tegen een kale wand
het beeld „Het Onweer" van
Germaine Richer een wan
hoopskreet in brons een ver
schrikkelijke close-up van de
ontredderde mens. Even naar
rechts geeft Metten Koornsta,
eindelijk eens niet in de rol van
versierder van het boekenbal,
zeer plastisch gestalte aan een
onderduikhok en een honger
winterhuiskamer, waar de plan
ken uit de muur gebroken zijn
omdat de schoorsteen toch ro
ken moet.
In een gang is de illegaliteit
ondergebracht. De ruimte wordt
met opzet stikdonker gelaten.
Alleen de vitrines met valse do
cumenten. stempels en andere
ondergrondse attributen zijn
verlicht. Het bevrijdingsgedeel
te. waarin de kleuren „leve de
Willenden" zingen. Foto's foto's
foto's. Teksten. Feiten. Het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocu
mentatie heeft als altijd zijn
best gedaan. Een filmzaaltje,
waarin verschillende keren per
dag „Een leger van gehouwen
steen" zal worden vertoond.
Tenslotte wat we van de mooie
vrijheid hebben gemaakt, cul
minerend in het moderne gou
De affiche van „Mooie Vrijheid!?" vlak voor de fraaie preekstoel in de Nieuwe Kerk te
Amsterdam, die onderdak verleent aan deze „niet lieve tentoonstelling".
den kalf, een enorme kranten-
en kleurcollage van Jan Bons
en het opschrijfbord. waar ie
dereen de emoties, die de ten
toonstelling bij hem heeft opge
roepen, kan neerkalke;..
De heer Pekel: „We verwachten
geen reacties. We zijn ervan
overtuigd, dat zelfs de meest
progressieve jongeren het eens
zullen zijn met wat ze zullen
zien. Nogmaals: dit wordt geen
lieve tentoonstelling". Centraal
bij dit alles is een grote halfcir
kelvormige ruimte, waarin het
Auschwitsmonument van Wessel
COöV.ijn staat opgesteld en
waarin ook de vlaggen van de
geallieerden^ plus van plafond
tót"*bijna'de vloer de natio
nale driekleur hangen. Een
plaats, waar men zich met uit
zicht op een wandgrote foto van
een erebegraafplaats kan bezin-
Harmonisch
De expositie wordt met inni
ge dank van stichtingszijde aan
het kerkbestuur gehouden in
dat deel van de Nieuwe Kerk.
waarvan de restauratie bereids
is voltooid. Ontwerper Dick Dif
fers heeft de voortreffelijke ge
dachte gehad de bouwkunstige
elementen van het bedehuis he
lemaal in zijn opzet te integre
ren. De omhoogstuwende pila
ren, de kuise gewelven, het in
getogen koorhek, het orgel, dat
ieder moment lijkt uit te kun
nen barsten in verontwaardi
ging of blijdschap, leveren een
harmonisch, oer-Nederlands sa
menspel met hetgeen de exposi
tie wil tonen en zorgen voor
een meditatieve sfeer, die velen
op de 25-ste verjaardag van de
bevri jding zullen waarderen.
Tot slot de zakelijke kant. De
organisatoren verwachten min
stens 60.000 bezoekers. Men zal
in het hele land een propagan
dacampagne voeren, zowel via
scholen en VW's als via aan
plakzuilen en de Spoorwegen.
De posterijen sturen vanaf 1
mei per dag 25.000 brieven met
een speciaal stempel uit Am
sterdam. Het entree voor vol
wassenen zal een gulden zijn,
voor kinderen 50 cent. Lagere
scholen, die klassikaal op be
zoek komen, betalen niets. Voor
twee kwartjes kan men een
tentoonstellingsgids kopendie,
zo verzekert de h.er Pekel, blij
vende waarde heeft.
Piet Snoeren piet snoeren
Hoelang moeten de hippies nog wachten, voordat ook voor hen de zon opga at over wat zij als „het leven"
Steeds weer werden jongeren naar dat plekje bij het nationale
monument gelokt.
AMSTERDAM. Eén zwaluw
maakt nog geen lente, maar onder
tussen heeft wn handjevol apos
tolisch uitgedoste hippies bij het
Nationaal Monument op de Dam
al wel voor een voorbode gezorgd
van wat de hoofdstad de komende
zomer verwachten mag. Zij wer
den, enkele tientallen sterk, door
de politie afgevoerd wegens ver
boden musiceren op de openbare
weg, hetgeen in ondergrondse
kringen de wanhopige vraag heeft
opgeroepen, of burgemeester Sam
kaiden het nou nooit leert. Zal dat
dan weer het overheersende beeld
worden in Amsterdam, dat zich de
vierde toeristenstad van Europa
mag noemen? De hippies zonne
badend, gitaar tokkelend, lief
hebbend en hasjiesj puffend aan
de ene de politie patrouillerend,
chargerend, arresterend aan de
andere kant?
Een voorspelling valt moeilijk te ge
ven; het feit echter, dat de hippies in
kleine, maar al internationale gezel
schappen de roerige staart van maart
en de eigenzinnige wil van april heb
ben getrotseerd teneinde zich bij het
magische wereldcentrum de voet van
Raedekers pjloon te verbroederen, is
een niet te negeren aanwijzing.
Zo zijn er meer. San Francisco is als
hippietown nummer 1 verleden tijd;
burgemeester Alioto kreeg er de welge
dane spaghettibuik van vol eri nam
krasse maatregelen. En India, waar de
hippies hun Mekka zochten? In onder
grondse kringen kan men beluisteren dat
het staren naar de navel onder de
onverstaanbare fluistering van een
psalm niet iedereen even goed bevallen
is, al kon je de hasjiesj in de regerings
winkel om de hoek bij blokjes tegelijk
legaal en goedkoop betrekken.
Nog meer
Het is dan ook heel goed mogelijk, dat
de onberekenbare hippiet rek zich nog
veel massaler dan vorig jaar via Am
sterdam zal bewegen. Waarbij een
magneetwerking kan uitgaan van de
popconcerten, die met name manager
Sid Bernstein ondanks tegenwerking
van de lokale autoriteiten met grote
koppigheid naar de Veluwe wil halen.
En de mondreclame doet een boel....
Tot groot verdriet van de Amsterdamse
politie, die vorige zomer het tegendeel
bewees door bij elkaar 945 Damslapers
te arresteren, blijft in de internationale
ondergrondse het hardnekkige gerucht
circuleren, dat van Samkaiden voor-
§1 op het gebied van verdovende midde
len alles mag. En dan is er tenslotte
de magische lokroep van de meditatie-
oentra Paradiso en Kosmos, die de
hemel mag weten via welk mysterieus
.fluïdum tot in de uithoeken van de
wereld wordt gehoord.
Helaas is Amsterdam minder vrien
delijk, dan men geneigd schijnt om aan
te nemen. De enkele vreedzaam musice
rende hippies, die de Amsterdamse
druil lente geprobeerd hebben op te
fleuren, wekten meteen de hartstochten
op van de manschappen in bureau
Warmoesstraat en voor zover ze onvol
doende middelen van bestaan hadden
gingen ze floep met een gerouti
neerde trap de grens over. En de poli
tieverordening is ook niet meer wat ze
wasBurgemeester en wethouders
kregen vorig jaar net niet hun zin. toen
ze het slapen in de openlucht en het
verblijf in de onmiddellijke omgeving
van het nationaal monument radicaal
wilden verbieden.
Wel wisten zij er bij de gemeente
raad de volgende twee bepalingen door
te drukken:
,,Dat burgemeester en wethouders het
slapen onder de blote hemel op bepaal-
bieden, wanneer daartoe aanleiding be
staat (bijvoorbeeld te veel overlast voor
de omgeving)dat het verboden is zich
te bevinden op of tegen een gedenkte
ken aan de openbare weg. Men mag er
met uitzondering van bloemen of kran
sen ook niets op of tegenaan zetten".
Met deze maatregelen werd enigszins
tegemoet gekomen aan de eisen van de
gegoede burger, die in sjieke etablis
sementen rondom de Dam zichzelf, zijn
relaties of zijn vrouw pleegt uit te laten
en die per se weigert, daarbij een hor
denloop te moeten nemen over volle
slaapzakken.
Met deze maatregelen werden ook de
gemoederen gesust van gemeenteraden
en verenigingen her en der in het land,
die het verguisde nationaal monument
wilden overplaatsen naar een zindelijk
plekje vaderlandse bodem „waar het
niet met anti-autoritaire smetten kon
worden bezoedeld". Maar of de hippies
zich aan de politieverordening zullen
houden, valt te bezien en wat de politie
zal doen. wanneer het antwoord nega
tief blijkt, daarover behoeft men niet
lang na te denken.
Voor de rest heeft Amsterdam niets
gedaan. O ja, er is gepraat, toen de
herfstregens vorig jaar eindelijk de
lange hete zomer kwamen blussen. Het
pijpesteelde vooretellen bij de verant
woordelijke gemeentelijke instanties en
in de gemeenteraad. Er moesten bordjes
in vier talen komen, om de internatio
nale jeugd eerbied bij te brengen voor
hetgeen het nationaal monument staat
te verzinnebeelden rrtissehien zouden
ze er dan afblijven en zou de extra-post
onderhoud (eerste helft vorig jaar 8400
zure guldens) kunnen worden terugge
schroefd. Er zouden meer goedkope lor
giesplaatsen moeten komen dan de
1850, waarover de hoofdstad momenteel
in jeugdherbergen en studentenhotelle
tjes beschikt. Leegstaande scholen zou
den moeten worden omgetoverd tot
slaapzalen en als dat nog niet genoeg
was, zouden er tenten moeten worden
opgericht aan de rand van de stad. Er
zouden goedkope eetgelegenheden moe
ten worden geschapen. De studenten-
mensae zouden ook voor jonge toeristen
moeten worden opengesteld on in een
speciaal voor de hippies uit te geven
krant zouden de adressen moeten staan
van goedkope eethuisjes.
Er zou gesanctioneerde tolerantie
moeten komen tegenover het muziek
maken op de openbare weg, het be
schilderen van liet straatdek en het
venten met zelf vervaardigde sieraden.
Bij de Dam zouden oen toiletwagen
moeten komen, papierbaK'cen en drink-
fonteintjes Ondei dit wensenpakket en
nog veel meer staat de tafel van B en
W kreunend door te buigen, maar er is
nog geen enkel besluit genomen. Na ons
de hippiezond vloed, schijnt Samkaiden
te denken Het zou best een3 kunnen,
dat die deze zomer al voor de deur
Het hoeft niet
Er is een plannetje van het gemeen
telijk bureau jeugdzaken -oor een soort
„generale staf", die tijdens het hoog
seizoen m Amsterdam zou kunnen ope
reren 'n paar mensen, die permanent
beschikbaar zijn om te kunnen bij
springen of hulp verlenen als er ergens
moeilijkheden dreigen. Of om onbemid
delde, toevallig niet werkschuwe hip
pies aan een tijdelijk baantje te helpen.
Het klinkt de ondergrondse kringen in
de ^hoofdstad zacht gezegd padvinderig
Wie naar het magische centrum op
de Dam komt. behoort niet tot de cate
gorie, die bijgesprongen wil worden en
die dank-je-wel zegt tegen hulp of een
baan. Hij wil het zelf rooien. Hij wil
doen en laten wat hem zint en voor do
rest basta. Is hij in het rebelse hoofd
kwartier van provo, Dolle Mina, pan
denkrakers, Maagdenhuisbezetters en
kabouters of niet? Nou dan.
piet snoeren
