J OH AN CRUYFF
*êin
Speelbal
tussen sentiment
en
miljoenen
v w- %jgmgj0F
Scholeksterlaan 41 in Vinkeveen, een van buiten
weinig opvallend huis in een gloednieuwe buurt bij
de grote plassen. Het ligt weggedrukt in een lange
rij huizen van seriebouw, waarvan het meest in het
oog springend het wat fors uitgevallen geverniste
kozijn. Zodra de voordeur dicht valt, wordt echter
alles anders. Fraaie klapdeurtjes van, pakweg, een
meter hoogte tussen de vertrekken en dure houten
latten egen het plafond. In de salon een tafel
van bladgoud, die twee mille heeft gekost en een wat
protserige telefoon. Het geheel ziet er toch zeer
aardig uit. Niet alleen duur, er spreekt ook karakter
uit. Johan en blonde Danny Cruyff hebben er hun
ziel in gelegd. Hier leeft dus in zijn schaarse vrije
uren de voetballer die een speelbal tussen sentimen
ten en miljoenen is geworden. Hier probeert hij
zichzelf te blijven. En dat valt steeds moeilijker.
Johan en blonde Danny hebben hun ziel gelegd in de inrichting van het van buiten weinig opvallend huis in Vinkeveen.
ii die Barcelona-affaire. Nauwelijks is bekend dat
paar rijkaards in Spanje wel zo'n slordige twee
liljoen kwijt willen om hem uit Vinkeveen weg te
alen of aan de toch al keiharde oppositie op de grasmat
lordt een nieuwe dimensie toegevoegd. Weggezakt in
n vreemdsoortige fauteuil die zich in allerlei standen
kneden, vertelt Johan Cruyff: „Het is al drie jaar
at ik in elke wedstrijd negentig minuten lang de
i van een of twee verdedigers in mijn nek voel. Daar
ik aan gewend geraakt. Maar sinds die toestand met
panje is het veel erger geworden. De spelers worden
igehitst door het publiek en dan hoor je zeggen: dat
üljoenenknulletje pak ik wel even. En je wordt gepakt,
arom leef ik de laatste tijd in voortdurende angst
ir die fatale trap. die morgen komen kan, overmorgen
de volgende maand. Een trap waardoor je niet meer
snt spelen, zoals Willy Dullens. En daar denkt nou
iis niemand aan. Wat moet ik dan doen? Je bent weg
op de mensen hoef je niet te rekenen".
.Er is zo weinig begrip voor mijn probleem. Tenminste,'",
la/t lees ilk nooit in de kranten. Altijd staan er nare
iingen in, trekken ze woorden uit hun venbamd waardoor
mensen tentoongesteld word als een naar
mtje, dait alleen maar erg veel poen wil hebben. Maar
erplaaits je nou eens in mijn persoon. Je kunt goed
netballen, zodat honderdduizenden mensen die de hele
eek hard moeten werken, daar wat afleiding aan
ebben. En voor jongens als ik wordlt over de gehele
■ereld zwaar betaald. Neem nu aan dat ik bij Ajax
riderhalve ton per jaar verdien. Daar hou je zo'n
ijfenvijffcigduizend gulden aan over. Maar het leven is
rg duur. De muziekvereniging komt aan de deur. Die
ïoet gesteund worden. En dan durf iik niet een rijks-
aalder te geven, want dan vertellen ze overal rond:
Die Cruyff is ook een vrek. Die verdient pakken geld
n hij heeft niets over voor een goed doel. Hij is een
otmannetje". Dan komt. zoals laatst, het bestuur van
et buurthuis bij me. Johan, zeggen ze, wij moeten hier
n nieuw buurthuis hebben, de gemeente wil maar de
die] it betalen en de andere helft moet de bevolking
ij een brengen. Nu is er zaterdagavond een openbare
1 erkoping, wil jij meedoen? Je kunt niet weigeren dus
ik op die avond allerlei spulletjes aan de mensen te
erkopen".
zocht ik bij een partijtje altijd de grootste jongens op.
Ik wilde winnen. Daarom zou ik ook nooit voor een
minder goede ploeg kunnen spelen, dan zou ik weggaan.
En in het elftal wil ik ook altijd de beste zijn. Wat dat
betreft ben ik verschrikkelijk moeilijk. Ik zou het niet
kunnen hebben als iemand beter speelt".
Geen profmentaiiteit
„Die fatale trap kan morgen komen, overmorgen, over een maand. Een trap waardoor je niet meer
kunt spelen. En daar denkt nou eens niemand aan".
lan ga je denken
Maai- je moet zelf ook meebieden. Er was een wit
ïmmetje te koop. Ik bieden en bieden, en ja hoor, toen
honderdentien gulden toe -waren, had ik plot-
geling dat lammetje. Dat ga ik, als het weer buiten b'eter
/ordt, op het gazon zetten. Wel geinig, maar ik was
iie avond toch tweehonderd pop kwijt. Ik wil maar
tei eggen, het leven is zo duur en als je alles bijeen houden. Begrijp
genomen 20.000 gulden op een jaar overhoudt, mag je
blij wezen. Maar de inboedel hier kost al meer dan
dertig mille, dus kom je op een bepaald moment erachter
dat je in feite nog niets bezit en dan ga je denken: je
kunt morgen die trap krijgen er
dan? Ben ik wel geschikt om
geloof het niet zo erg. Ik laat i
ben te goed".
i je overkomt iets. Wat
in zaken te gaan? Ik
ne vlug bedonderen, ik
Verkeerd gebracht
„En dan komt er een man uit Spanje, die zegt dat je
twee jaar zeshonderdvijftigduizend gulden kunt over-
goed. overhouden. Dus dan heb je
„Die fatale trap kan morgen komen, overmorgen, over een maand. Een trap waardoor je niet meer
kunt spelen. En daar denkt nou eens niemand aan".-
royaal geleefd en alles gedaan wat nodig is en dan
heb je nog meer dan een half miljoen over. Natuurlijk
wil ik niet graag uit Amsterdam weg. maar het moei.
dan gewoon. Zodra het bekend werd, is er bij Ajax
en in Nederland losgeweekt. Er kwamen reacties
en Freek van der Meyden, de bouwer, komt op hel
idee een stichting in het leven te roepen die mij straks
750.000 gulden garandeert. Maar het wordt verkeerd
gebracht. Die stichting moet er voor elke Ajacied zijn,
maar de mensen denken dat hij alleen voor mij is. Zo,
zeggen ze, dat knulletje wil van ons geld driekwart
miljoen hebben. Er komen nare stukjes in de krant.
Een reactie is: er zijn in Amsterdam niet genoeg speel
tuinen, laat ze daarvoor dat geld geven. Maar dat vind
ik een verschrikkelijk dom antwoord".
Lijdend voorwerp
„Als die mensen zo sociaal voelend zijn, laat ze dan
allemaal een tientje voor een speeltuin geven. Maar
dan moeten ze mij niet afkraken. Er zijn journalisten
die rotstukjes geschreven hebben. Maar ik wil de
journalist zien die twee baantjes heeft waaraan hij
verdient en die zegt: die meneer is werkeloos, ik geel
hem een van mijn baantjes. Ze hebben het mij kwailijk
genomen toen ik voor een interview geld vroeg. Maar
ze komen mij niet interviewen omdat ze mij zo aardig
vinden. Nee, de lezers vinden het interessant en dan
krijgen de kranten meer abonnees. En ik ben het lijdend
voorwerp dat maar moet afwachten of hij niet gekraakt
wordt. Nou, daarvoor vraag ik geld".
Niet zo idioot
Vindt Cruyff zichzelf een miljoen waard? Daar meet
hij toch even over nadenken. Dan zegt hij: „Ik vind
het zelf gedeeltelijk idioot. Toen ik het bedrag pas
hoorde, dacht ik: een miljoen? Hoe krijgen die mensen
dat in hemelsnaam bij elkaar? Maar toen ben ik gaan
doordenken. Voetbal is voor mij geen sport meer. maar
een beroep. Ik moet er vroeg voor naar bed, enzovoort.
En als Barcelona door mij vijfduizend bezoekers per
wedstrijd meer krijgt, die gemiddeld zes gulden betalen,
is dat 30.000 gulden per wedstrijd. En als ze in de
competitie en vriendschappelijk dertig wedstrijden
spelen, hebben zei het bedrag al bijna terugverdiend
Dus dan is het weer niet zo idioot".
Als je hem zo hoort praten, vergeet je dal Johan Cruyfi
pas 22 jaar is. Hij is vroeg rijp. Er zijn de laatste jaren,
toen zijn ster steeds sneller rees, duizend-en-een dingen
op hem afgestormd. Hij heeft ze allemaal moeten ver
werken. De mentale druk van bomvolle stadions, van
duizenden handtekeningenjagers, vasthoudende pers
mensen, de uitbundige lof, de kritiek, de televisie
interviews, de nare stukjes, de trappen van keiharde
erdedigers die hem m de grond boorden. Het is nie'.
..llemaal aan hem voorbij gegaan en de laatste tijd heeft
hij zich meeer dan ooit geworpen op het vasthouden
jan zijn twee „ik-ken", de Cruyff voor de buitenwereld
en de Cruyff zoals hij thuis is.
Ik moet winnen
Voor de buitenwereld de harde jongen die overal poen
uit wil slaan en dSe wat blasé de wereld inkijkt; thuis
de gevoelige jongen die houdt van gezelligheid. Een
eerlijke jongen die zijn minder goede karaktertrekjes
niet verzwijgt. Bijvoorbeeld, dat hij erg ijdel is en dat
hij niet tegen verliezen kan. Hij vertelt: „Als ik aam het
kaarten ben, gooi ik soms het hele spel door elkaar. Ik
moet winnen, ik kan niet tegen verlies. Mijn hele leven
is dat al zo geweest. Vroeger, toe ik op straat voetbalde,
Cruyff is altijd obstinaat geweest. Toen hij op de mulo
zat, werd hij van school gestuurd. „Ik had toveel gein
tjes. Op da-ie verschillende scholen heb ilk gezeten, tot
de derde klas. Toen ben ik ermee opgehouden. En nu
heb ik er geen spijt van. Welk jongetje van 22 heeft
zoveel mensenkennis als ik? En mijn Engels spreek ik
nu ook beter dan ik het ooit op een school had kunmen
De ontluikende voetbalster Cruyff werd magazijn
bediende: uitpakken, inpakken en verkopen in een
textielzaak. Tenslotte wterd hij full prof. Hij tekende
om elf uur 's ochtends een contract en <yn hakf vier.
's middags brak hij zijiï reohterkuitbeen. Vier weken
was hij uitgeschakeld. De klim naar de voetbal top vond
nog meer vertraging. Cruyff: "Ik had volgens de heren
geen profmentaütei/t want ik vond het fijn een
mannetje te nemen en hem dan nog eens te nemen".
Maar ook dat ging over en hij kwam in 1666 in het
Nederlands elftal. Tien interlands heeft hij tot nu toe
gespeeld. Het hadden er eigenlijk vijfentwintig moeten
Immoreel
Hoe komt dat? Cruyff: „We gingen naar Kopenhagen
en ik vraag aan de heer Burgwal van de KNVB: „Wat
krijg ik als ze me eruit trappen en ik nooit meer kan
voetballen? Het antwoord wist ik trouwens al: geen
cent. Ik vroeg aan hem: wat krijgt uw vrouw als u
wat overkomt? Burgwal antwoordt: twee ton. Ik zeg
u dus aan de kant met twee ton en ik in het veld
onverzekerd, dat vind ik immoreel. Want ik wist dal
Ajax drie ton zou krijgen en de KNVB ook drie ton
als er met mij wat zou gebeuren. Dus heb ik een tijd
niet in het Oranjeteam gespeeld. Maar er is nu veel
veranderd, want Henk Groot krijgt 100.000 gulden omdal
hij niet meer kan spelen. Dat hebben wij toch maar
bereikt. En ik ga nog meer knokken. Ik vind het bijvoor
beeld belachelijk dat ik straks een D-, C-, B- en A-
cursus moet gaan volgen om trainer te kunnen worden.
Natuurlijk moet je biologie en zo leren, maar tactiek
en techniek hoeven ze topspelers toch niet bij te
brengen".
op. Toen heb ik gezegd maar ik kan geen minister
worden en u kunt zo tien andere goeie baantjes krijgen.
Ja, dat is wel zo, antwoordde meneer Luns, maar ik
kan niet dribbelen. Bij aankomst in Londen zijn onze
wegen gescheiden. Hij werd in een glanzende limousine
afgehaald en ik moest met mijn koffertje bij de douane
in de rij gaan staan".
Geen vrienden nodig
Publiciteit vindt Johan Cruyff fijn. Maar beroemd zijn
heeft natuurlijk ook zijn schaduwzijden. Cruyff: „Ieder
jongetje dat volwassen wordt heeft wel eens de neiging
om een moment te denken: nou kan voor mij iedereen
naar de maan lopen, maar vandaag zak ik eens lekker
door. Zo maar maling aan de hele wereld hebben. Dat
kan ik nooit, want de schijnwerpers staan erop. En als
je dat. weet, ga je een houding aannemen. Ik heb ook
geen echte - vrienden. Dat komt omdat ik me moeilijk
aaripas 'én ook ómdat ik niet weet of ze voor mij of
voor ..de voetballer, Cruyff komen, hoe kun je zoiets
uitzoeken? Wie zegt njijhij' is een vriend van mij of
van de voetballer? Daarom is het goed als een voetballer
goed getrouwd is. Als je een goed huwelijk hebt, ga je
minder vliug de stad in, ga je ook vroeger naar bed cn
dan heb je geen vrienden nodig".
Enorme concessie
Gruyff werpt zich dus met alle energie op het voet
ballen en op de uitbouw van zijn zaken. Hij heeft een
shoetique en als hij in Nederland blijft, komt er nog
e enzaak bij, een drankenservice. Bovendien begint
Danny Cruyff een kinderboetiek waarvoor ze zelf kleer
tjes wil ontwerpen. Maar blijft hij nu in Nederland of
niet? Cruyff: „AJs ik blijf, moet er door mij een enorme
concessie gedaan worden. Ik weet het daarom echt niet".
Aldus levend met zijn twijfels en zijn zorgen, moet het
voor Johan Cruyff niet licht vallen daarbij ook nog
elke week op het veld een topprestatie te leveren. Toch
doet hij het. En dat is tekenend voor een genie.
JEAN NELISSEN
Als derde erbij
Onlangs stapte Johan Cruyff met minister Luns in het
vliegtuig naar Landen voor een diner bij madame
Tussaud, van de wassenbeelden. Vond Cruyff dat een
hoogtepunt in zijn carrière? „Jazeker, je ziet dingen
waarnaar je met open mond zit te kijken. Moet je
nagaan, bij madame Tussaud staan slechts twee Neder
landers, de koningin en minister Luns. Dan denk je: het
is toch eindeloos als ik daar als derde bij kom. Ik heb
met de minister gezellig zitten praten over mijn
problemen. Hij vroeg: ga je nu naar Spanje. Ik ant
woordde hoe moet ik me hier handhaven met al
die belasting? Toen zei de minister: jij zat ongeveer in
hetzelfde sehuiiltje als ik. Als i!k bij een motie van wan
trouwen een stem te veel tegen krijg, ga ik ook de laan
..Die fatale trap kan morgen komen, overmorgen, over een maand. Een trap waardoor je niet meer
kunt spelen. En daar denkt nou eens niemand aan".
