POLITICI WACHTEN IN GROTE
SPANNING OP OMWENTELING
Nederlandse verzameling
circusboeken als één bod bij
Sotheby onder de hamer
Verkiezing Provinciale Staten
WEER
ZATERDAG 14 MAART 1970
DE LETOSE COURANT
2000 werken
uit bijna
vier eeuwen
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN. In de befaamde
Londense veilingonderneming So
theby's wordt maandag 16 maart
voor de eerste maal in de geschie
denis van openbare verkopingen
een verzameling circusboeken bij
opbod verkocht. Ze bestaat uit
2000 werken, die samen bijna vier
eeuwen „circusliteratuur" ver
tegenwoordigen.
Deze collectie werd samengesteld door
wijlen Jo van Doveren, en door diens
weduwe van Amsterdam naar Londen
gestuurd om daar in veiling gebracht te
worden.
Van Doveren begon zijn carrière als
„plakker" van circusaffiches. Hij werd
een buitengewoon publiciteitsagent voor
circussen eerst het circus Hagenbeek,
dan Busch en Sarrasani. en tenslotte ge
durende vele jaren voor het circus Strass-
Van Doveren schreef met vee! liefde
over het circusleven en verzamelde ijve
rig oude aanplakbiljetten, programma's,
tekeningen en speciaal boeken. Het oud
ste en kostbaarste werk uit zijn
Een van de met de hand gekleurde prenten
kinderboek dat in 1850 in Amsterdam uitgegeven werd.
Fusie gidsen
verkenners en
jeugdclubs in
Zuid-Holland
DEN HAAG (KNP) De gidsen, ver
kenners en katholieke jeugdclubs in
Zuid Holland zijn samengegaan in de
„Stichting Centrum voor Katholiek
Jeugdwerk in Zuid Holland". Directeur
van het centrum is E. van Doornma
len.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De provinciale statenverkiezingen op woensdag 18 maart
ormen het startsein voor de Tweede-Kamerverkiezingen op 26 mei 1971.
S'adat de politieke partijen in de laatste weken wat voorhoedegevechten
ïebben geleverd, zullen zij na woensdag hun stellingen gaan innemen en
iet offensief voor 1971 gaan openen. De betekenis van de stemming op
roensdag strekt zich dan ook ver over de provinciegrenzen uit. Op basis
an de uitslag zullen de partijpolitieke, verhoudingen zich scherper gaan
iftekenen. Meer dan ooit worden provinciale verkiezingen partijpolitiek
iepaald. Enerzijds worden de statenverkiezingen beschouwd als de belang
rijkste van na de oorlog, omdat de kiezers na drie jaar vol partij-I
lolitieke beroeringen en afsplitsingen weer hun stem op hun favoriete
lartij kunnen uitbrengen. Anderzijds wordt gezegd dat het hier gaat om
provinciale verkiezingen, waaruit geen Conclusies voor de landspolitiek
;etrokken mogen worden.
De oppositie doet dit wel. Als, zo wordt
leredeneerd. woensdag grote politieke
erschuivingen te zien zijn, dan zou het
;abinet-De Jong hieruit zijn conclusie
noeten trekken en zijn biezen moeten
lakken. Keren de kiezers -zich in de pro-
incies in grote getale af van de partijen,
vaarop 't kabinet steunt, dan beschouwt
Ie oppositie dit als onvrede met het ka-
linetsbeleid. In dat geval zouden de kie-
zich eerder dan mei 1971 moeten uit
spreken over de vraag of de Tweede Ka
de politieke kleuren van het Neder
landse volk duidelijk weerspiegelt.
Met minister-president De Jong voelen
ie leiders van de grote confessionele par
ijen er niet voor 't kabinet te laten wij-
i'en voor de uitslag van de provinciale
erkiezingen. „Wij wijken alleen voor 'n
conflikt met de Tweede Kamer", zei de
iremier. Hij voegde daar wel meteen aan
dat bij grote politieke verschuivingen
ip provinciaal niveau de kans op een
ronflikt-kabinet-kamer groter wordt.
CVP-leider Schmelzer merkte hierover
,De uitslag op 18 maart is geen be
slissende factor voor de positie van het
cabinet".
Aan de kant van de regeringspartijen
leeft alleen VVD-leider Geertsema ge-
'aagd van vervroegde kamerverkiezin-
en, als de uitslag ongunstig zou zijn voor
Ie regeringspartijen. Maar hij stelde
ïierbij twee restricties: vervroegde ver
kiezingen, pas in het geval de regerings-
lartijen zo'n verlies van kiezers hebben
lat hun meerderheid in de Tweede Ka
an 86 zetels niet meer gedekt wordt
ioor het feitelijke aantal kiezers van nu.
De tweede restrictie is nog belangrijker:
i een alternatief moeten zijn voor
ie huidige politieke samenwerking van
ie regeringspartijen. En hierin wordt 't
illergrootste probleem gezien.
Uitslag onzeker
meer dan „normale" belangstel
ling wordt dit keer naar de uitslag van de
erkiezingen voor de provinciale staten
uitgezien. Er speelt een factor mee die
bi) voorbaat alle voorspellingen onzeker
maakt. Voor het eerst geldt de opkomst
plicht niet meer. Wie niet meer naar het
slembureau komt, is ook niet meer straf
baar. Van stemdwang is geen sprake
meer.
De opkomstplicht is pas afgeschaft. Te
verwachten is dat de doorwerking hier-
groter zal zijn bij de verkiezingen in
1971 dan nu al. Maar er wordt rekening
mee gehouden dat veel meer mensen dan
vroeger thuis zullen blijven. Verwacht
wordt dat minimaal zo'n tien percent
van de kiezers niet zal komen opdagen.
Gezien de percentages van de niet-stem-
mers in het buitenland, zou het percen
tage in de komende jaren zelfs tot zo'n 30
percent kunnen oplopen. Politiek onbeha
gen uit zich niet alleen door stemmen op
extreme partijen, maar misschien nog
meer door wegblijven. Alleen koffiedik
kijkers kunnen aangeven wat de wegblij
vers zouden hebben gestemd als zij wa
ren gekomen.
Mede op grond van opinie-onderzoeken
wordt ervan uitgegaan dat de verkiezin
gen vooral verlies voor de KVP zullen
opleveren. Volgens een opiniepeiling van
vorige week zou dat, in kamerzetels om
gerekend, een verlies van zes zetels zijn.
Dezelfde peiling voorspelt een verlies
van twee zetels voor de AR, winst van
een zetel voor de VVD en gelijk blijven
voor de CHU. In deze becijfering hebben
de regeringspartijen een totaal verlies
van 7 zetels.
Van de partijpolitieke ontwikkeling
en van de daden van het kabinet de Jong
in de komende 432 dagen tussen Staten-
en Kamerverkiezingen hangt de posi
tie van de regeringspartijen in 1971 af
Alleen partijpolitiek gezien kan w.ordei
verwacht dat het verlies voor de KVI
zich in de komende jaren zal voortzet
ten. VVD en CHU zullen weinig te lij
den hebben. De AR-aanhang zal mis
schien wegens afval van enige radicalen
iets verder teruglopen.
Door deze ontwikkeling zou de kans
groot zijn dat de aanhang van de rege
ringspartijen in de Tweede-Kamer van
86 zetels nu zal zijn ingeschrompeld tot
rond de 75 volgend jaar, of zelfs daaron-
Dan zou de PvdA de grootste Kamer
fractie vormen en in aanmerking ko
men voor de eerste opdracht bij de ka
binetsformatie. Tenzijde drie gro
te confessionele partijen volgend jaar
al zo hecht in eikaars armen liggen,
dat zij bij voorbaat de spil voor komen
de kabinetsformaties blijven. En ten
zij D. S. 70, de afsplitsing van de PvdA
zich doorzet.
Tweede kabinet-De Jong
Wat grappig heeft de minister-presi
dent al gerept over het „tweede en der
de kabinet-de Jong". Zijn grapje is niet
helemaal onwerkelijk., want de uitspra
ken van de politieke leiders hebben in de
afgelopen weken wel duidelijk gemaakt
dat de komende kabinetsformatie eind
mei of vroeger nog moeilijker zou
worden dan de al moeizaam verlopen
formaties van de na-oorlogse jaren. Ge
zien de uiterst moeilijke partijpolitie
ke verhoudingen, ligt op dit moment
eigenlijk alleen een voortzetting van de
huidige politieke samenwerking KVP,
AR, CHU en VVD voor de hand.
Een samenwerking van de confessio
nele partijen en D'66 is amper te ver
wachten. Ook herstel van de samenwer
king tussen confessionelen en socialis
ten ligt niet in het verschiet. D'66 wil
zich niet met links of rechts bezoede
len. De PvdA zal volgend jaar waar
schijnlijk dan wel de grootste partij
zijn, maar het is nu nog de vraag of er
voldoende progressieve aanhang zal zyn
omdaarop een kabinet te laten steu
nen. Voorlopig ziet het daar, alle en
thousiasme van de PAK-genoten ten
spijt niet naar uit.
Woensdag worden ondanks alles
verkiezingen voor de Provinciale Sta
ten gehouden. In totaal zullen 689 sta
tenleden worden gekozen, die begin juni
in de nieuwe Provinciale Staten zullen
aantreden. Deze verkiezingen zijn voor
de provincies daarom van politiek be
lang, omdat de statenleden de colleges
van Gedeputeerde Staten het dage
lijks bestuur van de provincies be
staande uit zes man kiezen. Later
werkt de politieke kleur van de nieuwe
staten door in de verkiezing van de Eer-
Meerderheid
In de Provinciale Staten nemen de
grote confessionele partijen naar
landstotalen gerekend thans de meer
derheid in: 342 zetels tegen 194 van
P.v.d.A., P.S.P. en P.P.R. tezamen. De
V.V.D. heeft nu over het hele land in de
staten 65 zetels, C.P.N. 13, S.G.P. 11,
GPV. 3, Boeren 44.
DEN HAAG Ter gelegenheid van
de Boekenweek 1970 en van het 25-jarig
bestaan van het Contact-Centrum op
Voorlichtingsgebied, wordt op donderdag
middag 2 april in het gebouw van Mar-
tinus Nijhoff's Boekhandel en Uitgevers
Mij NV, Lange Voorhout 9 Den Haag,
een tentoonstelling geopend, welke ge
wijd zal zijn aan Voorlichting, Journalis
tiek, Public Relations en Publiciteil. Mi
nister Klompé (CRM) heeft zich bereid
verklaard de opening te verrichten.
ling is een van de eerste boeken in ver
band met het circus die gepubliceerd
werden. Het draagt de titel: Trois Dia
logues de L'Excercice de Sauter et Vol-
tiger en l'Air", geschreven door Archan-
ge Tuccaro en verschenen in 1599 in Pa
rijs. Het beval 88 houtsneden me: af
beeldingen van acrobaten in verschillen
de standen. Op een van deze tekenin
gen springt de acrobaat halsoverkop
door tien reusachtige hoepels heen, die
door tien mannen omhoog gehouden wor-
Een ander mooi werk uit de verza
meling-Van Doveren heet „Mémoires
pour Servir l'Histoire des Spectacles
de la Foire par un Acteur Forain".
Het bestaat uit twee delen en was eens
eigendom van madame de Pompadour,
de vriendin van koning Louis XV. Beide
boeken werden in 1743 in Parijs gedrukt.
Op de omslag prijkt het wapenstempel
van madame de Pompadour. De titel
pagina van het eerste deel draagt de
handtekening van monsieur de Beau-
chaps, wiens dramatische bibliotheek in
haar geheel aangekocht werd voor ma
dame de Pompadour.
Twee boeken uit het begin van de 19de
eeuw bevatten merkwaardige afbeeldin
gen van gedresseerde circusdieren,
waaronder herten, olifanten en paarden.
Een Duitser, H. W. Otto, beschrijft in
verscheidene boeken uit de 19e eeuw de
prestaties van slangemensen en scherp
schutters, van acrobaten die op zolde
ringen konden lopen en van kerels die
kanonballen grepen wanneer deze in
een boog op ze afgeschoten werden.
De grote Amerikaanse showman Phi-
neas T. Barnum wordt in de verzame
ling-Van Doveren vertegenwoordigd door
talrijke biografieën, waaronder zijn eer
ste, die in 1855 gepubliceerd werd. Een
fotoalbum bevat 30 studioportretten
van de dwergen, reuzen, getatoeëerde
Londense „smog'
verdwenen
hoort tot het verleden. Naar uit een
gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek
van het Londense stadsbestuur blijkt,
hebben de ruim een eeuw geleden in
gevoerde bepalingen over het gebruik
van „rookloze" huisbrandstof, waarvan
de naleving streng wordt gecontroleerd,
de luchtvervuiling van de stad drastisch
In december scheen de zon in Londen
ditmaal aanzienlijk langer dan in het
g! hied eromheen. Zelfs het aantal van
de in Londen waargenomen vogelsoorten
is toegenomen. Het voornaamste pro
bleem van de autoriteiten is thans niet
méér de rook, maar de luchtverontrei
niging door zwaveldioxydehoudende af
gewerkte gassen.
Frans krediet
voor Rusland
PARIJS (Reuter) Frankrijk heeft
de Sovjet-Unie een krediet van vier en
een half miljard franc toegezegd in het
kader van de handelsovereenkomst die
de twee landen voor de jaren 1969-74
hebben gesloten. Dat is meegedeeld door
het ministerie van Financiën in Parijs.
De handelsovereenkomst, die vorig jaar
is ondertekend, voorziet in een verdub
beling van de handel tussen de twee
landen tot zeven miljard franc in 1974.
Over de kredietvoorwaarden is niets
meegedeeld.
of geen
WEER
DE BILT Gisteren beperkte de
depressieactiviteit in Europa zich
tot de Golf van Biskaje en het
westelijk deel van de Middellandse
Zee. Vooral Mallorca met 25 mm
en Minora met 45 mm hadden te
lijden van langdurige regen en
stormachtige wind. Met uitzonde
ring van Engeland, xuaar een zwak
front nog ivat regen en sneeuw
bracht, bevond de rest van Europa
zich in droge continentale lucht.
Deze werd aangevoerd langs de
zuidflank van een zich van de
oceaan naar Scandinavië uit
strekkende zone van hoge lucht
druk. In de kustgebieden bleef
het bewolkt en koud, maar elders
was het zonnig en liepen de tem
peraturen tot omstreeks acht
graden op. Een nieuw front trekt
via de Noordzee naar het zuiden,
waardoor de winden noordweste
lijk worden. Regen van betekenis
zal het echter waarschijnlijk niet
opleveren.
iiul
Vooruitzichten voor maandag:
overwegend droog, perioden met
zon en temperaturen in het alge
meen iets onder normaal. Weers
vooruitzichten voor maandag in
cijfers gemiddeld over ons land:
aantal uren zon: twee tot acht;
min. temp.: omstreeks normaal:
max. temp.: van ongeveer normaal
tot vier graden onder normaal;
kans op een droge periode van
minstens twaalf uur: negentig pro
cent; kans op een geheel droog
etmaal: tachtig procent.
dames en andere rariteiten waarmee het
Circus Barnum de wereld rondreisde.
In 1842 ontdekte Barnum de dwerg
Charles S. Stratton, die hij als „Gene
raal Tom Duim" wereldberoemd maakte.
Over Stratton bevat de verzameling cir
cusboeken drie autobiografieën, date
rend van 1858.
Jules Léotard, wiens naam nog steeds
gegeven wordt aan de tricots van acro
baten en balletdansers, vond tevens
de trapeze uit. Zijn gedenkschriften, die
in 1860 in Parijs gepubliceerd werden,
onthullen dat hij een vrouwengek was.
Een deel van de verzameling-Van Do
veren is gewijd aan oude en moderne
kinderboeken. Een daarvan werd in 1850
uitgegeven in Amsterdam en bevat aan
trekkelijke met de hand gekleurde illus
traties. vermoedelijk geïnspireerd door
het circus Renz dat in 1848 zijn tenten
opsloeg in Amsterdam.
Een ander werkwaardig werk dateert
uit 1774 en is gewijd aan de kunst van
het buikspreken. De verzameling-Van Do-
vren, die als één nummer geveild zal
worden, bevat bovendien een traktaat
over de reizen en het openbaar optre
den van twee dwergen aan het einde van
de 18de eeuw en een mooi boek, „Le
Cirque", van 1949, met 14 gekleurde li
thografieën van Marcel Vertès.
Een oude afbeelding van circusacrobaten.
OVER TIEN JAAR
Eén plezierboot
per 50 inwoners
AMSTERDAM (ANP) Binnen 10 a
15 jaar zal het botenbezit in Nederland
al zover zijn uitgegroeid, dat er op iede
re 50 inwoners 1 boot aanwezig is. Dit
lijkt volgens de staatssecretaris van
Cultuur. Recreatie en Maatschappelijk
Werk, mr. H. J. van de Poel, die van
morgen de vijftiende internationale wa
tersport- en kampeertentoonstelling. de
Hiswa, in de Amsterdamse RAI open
de, een reële toekomstverwachting.
In zijn openingswoord zei hij een ver
dubbeling van het huidige botenbezit
momenteel telt Nederland circa
80.000 boten binnen 7 a 8 jaar te ver
wachten. Op het ogenblik komt het bo
tenbezit neer op 1 per 150 inwoners. De
staatssecretaris verzekerde, dat het
overheidsbeleid op deze groei in de wa
tersport voorbereid is.
In verband met de enorme groei niet
alleen in de watersport, maar ook in de
kampeersector bracht de staatssecreta
ris ook de milieuhygiëne onder de aan
dacht van zijn toehoorders. Hij beval
dan ook de acties van de stichting re
creatie en. de ANWB „de groene 10" en
„laat niet als dank..." sterk aan en
pleitte voor een algemene kampeerwet,
waardoor uniformiteit in de regelingen
tot stand zou kunnen komen. „Ik denk
aan de invoering van de wet hygiëne
kampeerplaatsen".
Een jaar geëist
tegen ambtenaar
volkshuisvesting
AMSTERDAM (ANP) De officier
van justitie bij de Amsterdamse Recht-
bank, mr. L. van den Berge, heeft tegen
een 27-jarige huisvestingsambtenaar, hij
was de tweede verdachte in de steek
penningenaffaire, die een half jaar ge
leden bij de Amsterdamse dienst volks
huisvesting aan het licht kwam. een
jaar gevangenisstraf met aftrek geëist.
Hij achtte beweaen. dat de uit Surina
me afkomstige ambtenaar 1200 gulden
van een woningzoekende landgenoot had
aangenomen in ruil voor een voorrangs-
bewijs dat-hem door zijn chef, die de
helft van het bedrag ontving, was ver
strekt. Verdachte zou in opdracht van
zijn chef meermalen ten behoeve van
woningzoekenden met voorrangsbewijzen
naar huiseigenaren zijn gegaan.
Kabinet vraagt
SER-advies over
inkomenspolitiek
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De regering zal bin
nen enkele dagen een adviesaanvrage
richten tot de SER inzake de inkomens
politiek. Premier De Jong heeft dit gis
teren na afloop van de wekelijkse ka
binetsvergadering meegedeeld. Hiermee
geeft de regering gevolg aan de in de
Eerste Kamer tijdens het debat over de
loonwet aangenomen motie van de An
ti-Revolutionair De Gaay Fortman, die
door ale regeringspartijen werd gesteund.
'rijs van de kritiek 1969. De Neder
landse sectie van de Association Inter
nationale des Critiques d'Art (A.I.C.A.)
heeft de jaarlijkse prijs van de kritiek
voor 1969 toegekend aan de ontwerper
en uitvoerder van sieraden Nicolaas
van Beek.
Minder winst
bij Vredestein
DEN HAAG (ANP) Gezien de re
cente koersfluctuaties van het aandeel
Vredestein op de Amsterdamse effecten
beurs meent Vredestein dat de geringe
omzetstijging, in 1969 behaald, te wei
nig is geweest om de sterk toegenomen
kosten op le vangen. Blijkens de voor
lopige cijfers is de nettowinst hierdoor
afenomen tot omstreeks f3 miljoen (vo
rig jaar f 5,3 miljoen). De raad van be
stuur zal op 21 april een besluit nemen
over het voor te stellen dividend over
1969. De algemene vergadering van aan
deelhouders zal in juni worden gehou-
JAARVERGADERING NSP
Rien Bal volgt
Jan Cottaar op
als voorzitter
(Van onze sportredactie)
DEN HAAG Op de jaarvergadering
van de Nederlandse Sport Pers. die gis
teren in het clubgebouw van HBS in Den
Haag werd gehouden, heeft voorzitter
Jan Cottaar na twaalf jaar en een
kwart eeuw bestuurslid tc zyn geweest
zijn functie neergelegd.
Van de twee kandidaten, de heren
Rien Bal en Frans Bersch, die resp. dooi
de afdeling Amsterdam en de afdeling
Den Haag als opvolger waren voor
gesteld, werd de eerste gekozen als
nieuwe praeses van de NSP. De heer
Bal verwierf zesendertig stemmen, de
heer Bersch dertig.
Aan het begin van de vergadering
werd het vorig jaar plotseling overleden
NS P-lid, lid van verdienste van de
Haagse Sport Pers, de heer Jan Lutz,
door voorzitter Cottaar herdacht waar
na een kort moment ebilite werd be-
Antisemitismc Onbekenden hebben
een deel van het joodse begraafplaats
van de gemeente Jöhlingen bij Karls
ruhe voor een deel vernield. Vijftien
zware grafstenen zijn omgegooid.
