URK DREIGT
OPNIEUW
KIND
VAN DE
REKENING
TE
WORDEN
Na jaren strijd is de „KUIL" gevallen
ANP-VERKIEZINGSDIENST
197(1 VRIJDAG 6 MAART 1970 DE LEIDSE OOURANV PAGINA 11
URK „Wat een rotzooi hè met die kuil"!
Burgemeester K. Bossenbroek van Urk, die
zegt met een gekwetst rechtsgevoel rond te
lopen, is nog steeds boos wanneer hij denkt
aan het door minister Lardinois afgekondigde
verbod om met de kuil te vissen op het IJssel-
meer. „Een volkomen belachelijke zaak. De
beroepsvissers worden aan de kant gezet voor
de sportvissers". Dat zegt Piet Jongman, pa
lingroker in Vollenhove. Hij ziet met het kuil-
verbod een flink stuk van zijn inkomen weg
vallen, want evenals de gebroeders Sterk in
Lemmer is zestig procent van de paling die hij
Vlaggetjesdag in Urk. Op zo'n dag steekt de Urker bevolking zich in zijn zondagse kle
derdracht (pak) en laat de bezoekers een eindje het IJsselmeer mee opvaren. Het ziet er
naar uit dat de stemming dit jaar heel wat minder opgewekt zal zijn nu het kuilverbod
is afgekomen.
Vanaf 1 mei mag er op het
IJsselmeer niet meer gevist
worden met de kuil, dat
betekent dat ruim 70
kuilvisscrs naar andere
vistechnieken zullen moeten
omzien of ermee moeten
stoppen. Het verbód op de
kuil is het resultaat van de
strijd die al jaren wordt
gestreden tussen beroeps-
en sportvissers. De
ktiilvisserij mocht beoefend
worden van 1 mei tot 1
september. Van alle paling,
die vorig jaar van 1
januari tot 1 november op
het IJsselmeer werd
gevangen (2.140 ton) werd
43 procent (920 ton)
verschalkt met de kuil. De
kuilaal vertegenwoordigde
een waarde van 3.810.000
galden. Het i6 de lekkerste
soort paling en in feite de
enige die geschikt is om
gerookt te worden.
Wanneer het kuilverbod
gehandhaafd blijft en
daar lijkt het alleszins op
dat ongetwijfeld
tol gevolg hebben dat de
paling een stuk duurder zal
worden. Wellicht zal er dan
Deense paling worden
geïmporteerd. De kuilvisser
heeft een gemiddeld bruto-
inkomen van 40.000 gulden
per jaar, waarvan hij
doorgaans de helft in zijn
bedrijf steekt.
Wat de gevolgen zullen zijn voor aanverwante bedrijven zoals de
scheepswerven laat zich moeilijk voorspellen. Zeker is dat een aantal
vissers het bijltje erbij neer zal gooien. In tal van sectoren zal het kuil
verbod sporen achter laten. Welke omvang deze zullen hebben is nog
onbekend.
rookt gevangen met de kuil. „Een ondoordacht
besluit. Ondoordacht omdat men niet weet wat
de gevolgen van deze maatregel zijn". Die uit
spraak is afkomstig van Nico Rpskam uit
Zwartsluis, die van de zeven miljoen kilogram
nest welke ook met de kuil Wordt gevangen,
een flink kwantum verwerkt tot dierlijk voed-
Rondom het IJsselmeer wordt de naam
Lardinois in de mond genomen alsof
het een vies woord is. In „het wapen
van Urk" tillen de palingvissers be
dachtzaam hun kejakje of citroentje
naar de lippen. Maar de borrel smaakt
niet meer. Het kuilvisverbod is er de
oorzaak van. „Neen, ik heb me nog
niet aangemeld voor een vergoeding",
zegt een door de maatregel getroffen
IJsselmeervisser in Vollenhove. „We
zullen eerst maar eens zien hoe het
uitpakt".
Minister Lardinois heeft een deputatie
Zuiderzeegemeenten (de burgemeesters
van Urk, Edam en Enkhuizen), echter
duidelijk te verstaan gegeven dat het
besluit onherroepelijk is, hoewel het
dan wat geforceerd mag zijn genomen.
Die uitspraak heeft olie op het vuur
geworpen. Vissers, nettenmakers en aan
verwante bedrijven zijn bijeengekomen
om na te gaan of er door middel van
een protest nog iets te bereiken is. De
plannen variëren van een protest
vergadering in Den Haag tot een blok
kade van de Oranjesluizen. Sommige
vissers denken erover op 1 mei toch
met de kuil uit te \>aren.
Hoop
Burgemeester Bossenbroek hoopt ech
ter op een interpellatie in de Tweede
Kamer. Of dat gaat gebeuren? P.v.d.A.-
lid Egas heeft al verklaard het eens
te zijn met het verbod van minister
Lardinois. „En hij is de man, die het.
destijds opnam voor de provo's. Hij
moest eens weten hoe dit spelletje is
gespeeld", merkt Urks burgemeester
schamper op. „De honden lusten er nog
geen brood van". Aan de anderke kant
zegt hij dat wat hem betreft het hoofd
van Lardinois rustig op de ministeriële
romp mag blijven zitten. Maar de wijze
waarop de maatregel tot stand is geko-
A1 in 1963 verscheen er een rapport
(van het rijksinstituut voor visserïjon-
derzoek RIVO) over „enkele aspecten
van de tegenwoordige IJsselmeervisse-
rij". In dat sluk stelt een van de samen
stellers dr. C. L. Deelder dat kuilvisse-
rij in zijn geheel verboden moet wor
den. De toenmalige minister van Land
bouw en Visserij mr. B. Biesheuvel durf
de niet enkel en alleen op het kom
pas van dr. Deelder te varen en besloot
tot de instelling van een voorlopige ad
viesraad.
„Dat vergaderen en het opstellen van
een rapport heeft wel f 50.000 tot
f 75.000 gekost", zegt burgemeester
Bossenbroek, die in die raad zat. Een
unanieme conclusie werd niet bereikt,
maar de meerderheid was voor een ge-
lijkelijke afvloeiing van het aantal be
roepsvissers op het IJsselmeer. De
sportvissers, die in deze commissie
vertegenwoordigd waren, waren voor
totale stopzetting. En minister Lardi
nois heeft voor de laatste groep geko
zen. „De mening van de meerderheid is
onder de tafel geveegd", zegt burge
meester Bossenbroek. En dat zit hem
niet lekker. Lang niet lekker.
Onder de vorige minister van Land
bouw en Visserij werd genuanceerd ge
dacht over het gevaar dat de kuilvisse-
rij zou zijn voor de sportvissers. In Ne
derlandse Gedachten van de ARP
stond in 1964 een verhaal, waaruit blijkt
dat „de belangen van de beroepsvisse
rij boven die van de sportvisserij moe
ten gaan", de Nederlandse hengelaars-
bond bleef actief en in oktober van het
vorig jaar zond voorzitter K. J. Vrijling
(burgemeester van Grouw) de minis
ter een telegram om in verband met de
snoekbaarsexplosie de kuilvisserij te
verbieden. Dat is nu gebeurd.
Evenwicht
Vissen met de kuil wil zeggen, dat een
groot net over de bodem wordt ge
sleept. Kuilaal in Urk werd vorig
jaar alleen al voor 1,7 miljoen gulden
verhandeld is volgevreten aal, die
op de bodem ligt en dus niet naar boven
zwemt om aas te grijpen, Naar de me
ning van vissers, rokers en handelaren,
zorgt dekuilvisserij ervoor dat er een
biologisch evenwicht in stand wordt
gehouden. Want behalve aal worden
er ook ontelbare hoeveelheden pos en
nest gevangen. Pos is een vraatzuch
tig visje, dat alleen maar ellende ver
oorzaakt. Wanneer de kuil er straks
af gaat, gaat* het IJsselmeer wemelen
van pos en nest, zeggen de vissers. De
in het IJsselmeer zwemmende vissen
zullen niet meer op aas jagen omdat
ze enkel de bek nog behoeven open te
doen om hun maal te krijgen. Met an
dere woorden: de sportvisser zal heus
niet de grotere vissen vangen, wat
hij zo graag wil. Daarom spreekt de
heer Roskam in Zwartsluis van een on
doordacht besluit de kuil te verbieden.
Hij is voor inkrimping van de beroeps
visserij er zijn momenteel nog 236
vergunninghouders en ook burge
meester Bossenbroek is die mening
toegedaan. „Maar dan gelijkelijk en
op basis van vrijwilligheid", zegt hij.
Donder en geweld
Piet Jongman uit Vollenhove wil ook
wel kwijt wat hij van het toekomstige
IJsselmeer denkt. „Het wordt een rot
zooi van donder en geweld". Wat hij
straks denkt te doen? „Ik weet het niet.
Kuilaal is een heel fijn palinkje. Prifna
geschikt om te roken, omdat die al vet
en smeuiig is. Lijnaal en kistjesaal
niet. Die wordt droog. Gerookte kuil
aal wordt vooral in de zomer op ker
missen en op markten (met name in
Brabant en Limburg) gegeten „Als
die kuilaal straks weg is. komen ook de
marktverkopers in moeilijkheden",
zegt de jongeman. „Die mensen moeten
jaarlijks soms al vijftigduizend gulden
opbrengen aan standgeld. Hoe liet alle
maal moet? ik weet het niet".
Vergoeding
„Ik ben ervan overtuigd, dut er van de
60 of 70 rokerijen nog maar zo'n 20 zul
len overblijven", zegt Nico Roskam in
Zwartsluis. Hij heeft 'n bedrijf dat zoet
watervis exporteert en pootvis aan hen
gelsportverenigingen levert. Hij is het
niet eens met de vergoedingen die de
kuilvissers krijgen (zestig procent van
de brutobesommingen, gerekend over de
laatste vier jaar, met nog eens 10 pro
cent voor hun netten. De visser die er
definitief mee wil stoppen krijgt twee
maal 60 procent van de brutobesom
mingen en ook nog eens 20 procent vooi
zijn schip, dat evenwel zijn eigendom
blijft). ,Er zullen ongetwijfeld vissers
zijn, die ermee gaan stoppen", zegt bur-
gemeeste Bossenbroek. „En andere
zullen misschien een eindje de Noord
zee op gaan". De nevenbedrijven, die
schade ondervinden van het kuilverbod
krijgen, zoals het er nu uitziet, niets
uitgekeerd. Men zal het op hel i
terie over een paar jaar nog wel eens
bekijken. „Maar dan is het natuurlijk
te laat", zegt de heer Roskam. Met na
druk stelt hij dat de kuilvisserij niet
moordend werkt op de visstand in het
IJsselmeer. „Hoe zou anders die snoek-
baarsexplosie zijn ontstaan vorig jaar",
vraagt hij, „toen liep de kuil ook nog"
Rouwrand
De meeste kuilvissers plm. 60
wonen in Urk- Het dorp. dat de bakens
drastisch moest verzetten met de
komst van de Afsluitdijk en de Noord
oostpolder gemeenten als Vollenho
ve en Blokzijl zijn er min of meer aan
gestorven dreigt opnieuw het kind
van de rekening te worden. „Maar heeft
Urk niet reeds bewezen steeds nieuwe
wegen in te slaan?"
Burgemeester Bossenbroek ..Ja. er is
eèn gezegde „onder druk komt de bo
ter", maar nu komt het onbehagen".
Naar aanleiding van het verbod op de
kuil liet hij zijn nieuwsjaarsrede ach
terwege. Hij las een stuk voor over de
ze problematiek dat voorzien was van
een 1 centimeter dikke rouwrand. „Ge
rechtigheid verhoogt een volk. maai
zonde is een schandvlek der natiën"
gaf deze bijbelvaste burgemeestei
zijn cri du coeur ans ondertitel mee.
Bestuurlijk wanbeleid, noemt hij de tot
standkoming van het verbod.' Aan hei
einde waarschuwt hij voor eigenmach
tig optreden van ambtenaren en pleit
hij voor een eigen staatssecretaris vooi
de visserijen. „Want als puntje bii
paaltje komt, maalt men niets om de
visser", zegt hij heftig.
Alom is nu de vrees aanwezig dat he'
kuilverbod een voorloper is van een
verbod van alle beroepsvisserij op hel
IJsselmeer. „Als dit doorgaat, gaan ze
volgend jaar wel over de fuiken pra
ten", zegt palingroker Jongman in Vol
lenhove, dat vroeger een vloot van 180
schepen telde. De vis blijkt nog steeds
duur te worden betaald.
Urker vissers op de kade.
vertrouwt
op
18 maart geheel
op de
computer
De verkiezingscomputer.
DEN HAAG (A.N.P.) Middelpunt
van de verkiezingsdienst van het
A.N.P. op 18 maart is de computer,
lteeds in november vorig jaar Is men
begonnen met de programmering van
ilit apparaat, dat voor dit doel van
iBM-Zwitserland in bruikleen werd
ontvangen. De 912 verklezingscorres-
pondenten van het A.N.P. seinen de
uitslagen via zeven telegraafkantoren
laar de verkiezingsdienst. waar ze per
elex binnenkomen. De uitslagen zyn
>>p een bepaalde manier gecodeerd en
bij het binnenkomen wordt er gelijk
een telexponsband van gemaakt. Met
de ponsbanden wordt de IBM-computer
gevoed, die controleert, totaliseert en
berekent. De computer levert op zijn
beurt ponsbanden voor de telex, waar
mee de dagbladen worden voorzien
van de uitslagen met de percentages
voor de verschillende partijen. De
computer produceert uiteraard ook de
uitslagen per provincie, met de zetelver
deling en de landelijke einduitslag.
De computer is voorzien van een blad
schrijver, die de uitslagen in percen
tages, met voor- en achteruitgang, in
schrift produceert voor direct gebruik
door televisie en radio. Met apparatuur
van Rank Xerox worden in de ver
kiezingsdienst razendsnel afschriften
van de uitslagen gemaakt, ook voor
de journalisten en politici in het pers
centrum van de NOS.
Wat de computer en de kopieer
machine op 18 maart in enkele secon
den zullen gaan doen. heeft maanden
van voorbereiding gekost. Deze voor
bereiding is nu heel wat ingewikkelder
geweest dan vroeger. De computer is
7.o gevoed, dat hij bijvoorbeeld ook
gegevens zal leveren over de wijze
van stemmen in de stad en od het
platteland en vergelijkingen over de
wijze van stemmen in woonkernen van
verschillend karakter.
In verband met het uitkomen in en
kele provincies van een aantal par
tijen met gezamenlijke lijsten (Com
binatie Christelijke Partijen - Progres
sief Akkoord) wordt vergelijking met
de stembusresultaten moeilijk. De
uitslagen worden daarom zodanig
gegeven, dat ze toch vergelijkbaar zijn
met die van vorige Staten- en Kamer
ver kiezingen.
Aan de verkiezingsdienst voor 18 maart
komen ongeveer vijftig man van het
ANP te pas voor het merendeel
mensen die telex en telefoon bedienen,
verder dertig PTT'ers en een paal
man die de computer bedienen. De
computer doet de rest.
Die rest is het werlt. w aarvoor vroeger
nagenoeg alle ANP'ers waren inge
schakeld, benevens vele honderden
helpende handen van buiten. Wel zal
via de t v. het werk van de ver
kiezingsdienst te zien zijn, nu deze
voor de aanstaande Statenverkiezingen
is ondergebracht in de presentatie
studio van de NOS.
De eerste verkiezingsdienst van het
ANP opereerde op 17 mei 1946 in de
Amsterdamse Beurs. Er werkten meer
dan duizend man aan mee: behalve
personeel van het ANP, medewerkers
van de KLM en de Beurs. Vierhonderd
padvinders deden koeriersdiensten,
onder meer voor het overbrengen van
de telegrammen met uitslagen, die met
de hand wei-den getotaliseerd voor
kieskringen en partijen. Dezelfde
werkwijze vond plaats in Rotterdam
en Den Haag.
De eerste wezenlijke verandering in
de opzet van de ANP-verkiezings-
dienst kwam bij de Statenverkiezingen
van 1958 toen men de uitslagen per
Hollerith ging verwerken en de PTT
voor de avond van de verkiezingen
een telegraafkantoor onderbracht bij
de verkiezingsdienst
De computer deed zijn intrede bij de
Statenverkiezingen in 1962. Dit ex
periment voldeed nog niet geheel,
wat overigens niet zo tragisch was.
omdat men kon terugvallen op de
Hollerith die als reserve bleef opgesteld
De ervaring met de computer bij de
Kamerverkiezingen van 1967 heeft <t»
doorslag gegeven om op 18 maart
aanstaande geheel op de computer te
vertrouwen.
