VERVAL
DIE
GROTE
RAMP
UITLOKTE
7 MAART 1945: AANSLAG OP RAUTER
herzet zweeg en zwijgt... uit piëteit of om fout te vergeten?
Bekanntmachung
Der Höhere SS-uml Polizeilrer gilil helsent:
Wegen lies in der lacht vom li. ziini 1. Marz
1945 sul der Keichsfee Jlrnheiia-Apeldoorn ver
iiblen leigen MirMhp sul die lesasseo eines
Morgensiuiiden des 8. Marz 194b inehrere hoeder!
Terroristen end ÜÉIeure
standrechtlicli erschossen.
Bekendmaking
Op een trieste maart
nacht, nu 25 jaar gele
den, de vrijheid doemde
al op aan de kim, door
zeefden vier verzets
strijders op de straat
weg tussen Arnhem en
Apeldoorn een open
Duitse auto met kogels.
Later werden er 243
gaten in de carrosserie
geteld. In de auto zat
de S.S.-Gruppenführer
en Generalleutnant
der hohere S.S. und
Polizei J. B. A. Rauter.
De volgende morgen
bleek hij de enige te
zijn van de inzittenden
die nog in leven was.
De wraak van de Duit
sers was verschrikke
lijk. Meer dan vier
honderd verzetsstrij
ders, overal in Neder
land gearresteerd wer
den in de dagen daar
na gefusilleerd.
WOESTE HOEVE Geert, Sepp, Henk en Wim hadden die
nacht een betrekkelijk gemakkelijke opdracht. Er was een
legerauto nodig. Zwaar bewapend als ze waren moest het voor
hen op de stille straatweg tussen Apeldoorn en Arnhem geen
problemen opleveren een Duitse auto, als die kwam, aan te
houden, de inzittenden dwingen de wagen over te geven en dan
weg te rijden. Om alles nog gemakkelijker te maken hadden
ze zich gekleed in de uniformen van Oberscharführer en Rot-
tenführer der S.S. Elke Duitse auto zou stoppen bij een
„officieel" bevel.
---■fcr
Een nog niet eerder gepubliceerde foto van de auto van Rauter na de overval; 243 kogels hebben de carrosserie doorboord.
Ze hadden zich vroeg in de nacht ge
ïnstalleerd. Traag gaat de tijd. Dan.
motorgeronk. Ze zijn zenuwachtig. Nee
die komt niet hierheen. Vliegtuigen
trekken hoog over. In de verte flakkert
afweergeschut. Stilte. De stilte van de
bossen, plotseling een tak die kraakt.
Een dier dat op prooi uitgaat. Ze wach
ten.
Weer motorgeronk, het is een luxe
auto. Het heeft geen zin die aan te hou
den. De duidelijke opdracht van de dis-
trictssabotagecommandant aan sabo-
tagecommandant Geert was: een wehr-
machtvrachtwagen buit te maken en
daarmee een partij vlees te gaan halen,
eendeels om de verzetsstrijders te voe
den, anderzijds om de Apeldoornse be
volking wat te geven.
Het ronken van een zware motor door
scheurt de stilte. Een vrachtwagen. Ze
horen 't nu duidelijk. Ze springen naar
voren. De wagen, een open BMW. dus
toch een personenwagen, stopt. Sepp
vraagt naar de papieren. De man rechts
voorin Rauter grijpt zijn wapen:
"wass ist denn los Mensch? Wissen Sie
denn nicht wer wir sind?". De achter
ste inzittenden grijpen eveneens naar
hun wapens. Geert, terzijde van de
wagen, beveelt hen uit te stappen en
niet te schieten. De Duitsers hadden
argwaan gekregen.
Dan gaat er iets mis. Geert spring*
schrijlings op de motorkap en vuurt
tweemaal met zijn pistool door de voor
ruit. Hij springt opzij, beveelt „vuur".
Was hij te zenuwachtig? De zaak was
verloren. Er valt een schot uit de Duit
se auto, na dat schot nog een, en nog
Geert, Sepp, Henk en Wim blijv
schieten tot er niet meer wordt terug ge
schoten. Uit de auto komt een diep ro
chelen. „We hebben ze, de honden
Onbruikbaar
Geert, Sepp. Wim en Henk trokken
zich terug. De wagen was voor hen
onbruikbaar geworden: 243 kogels had
den de carrosserie doorzeefd. Ze door
zoeken hem ook niet meerop de
ochtend van de zevende maart wordt de
auto zo gevonden.
De gevolgen van deze nacht zijn ver
schrikkelijk. In de dagen die volgen
worden honderden verzetsstrijders uit
de gevangenissen gehaald. Overal in
Nederland worden ze voor de lopen van
de vuurpelotons gezet. De eersten die
vallen de achtste maart zijn er
in totaal 117. Op de plaats van de over
val de Woeste Hoeve boeten zij
met hun leven voor de mislukking van
Geert, Sepp, Henk en Wim.
Koel wordt die dag overal in Neder
land een bekendmaking opgeplakt
„De höhere SS-und Polizeiführei maakt
bekend: wegens een in den nacht van
6 op 7 maart op den rijksweg Arnhem-
Apeldoorn gepleegden laffen moordaan
slag op de inzittenden van een auto
der bezettende macht, werden in de
vroege morgenuren van 8 maart eenige
honderden terroristen en saboteurs
standrechtelijk gefusilleerd. Wie dit
plakkaat beschadigt of afscheurt, valt
onder de scherpste Sicherheitspolizei-
maatregelen".
Muwtiü
De Höhere SS-- und Polizeiführer maakt bekend:
Wegens een in den nacht van
6 op 7 Maart op den rijksweg
Arnhem-Apeldoorn gepleegden
laffen moordaanslag op de
inzittenden van een auto der
bezettenden macht, werden in
de vroege morgenuren van
3 Maart eenige honderden
terroristen en saboteurs
standrechterlijk
gefusilleerd.
De bekendmaking van de Duitse represaille
Nog nooit heeft de bezetter zo hard
teruggeslagen, de Befehlshaber der
Sicherheispolizei und der SD., Schön-
garth had een goede scholing ge
had in massamoorden in Oost-Europa.
Hevige geruchten
Nederland was geschokt. Het nieuws
van de aanslag op Rauter druppelde
maar langzaam door. De illegale blaad
jes verschenen onregelmatig. Hoe slecht
de nieuwsvoorziening was blijkt wel uit
het feit, dat bijvoorbeeld de Nieuws
bode, orgaan van de vrije peis, van
dinsdag 13 maart 1945 schrijft: „Bin
nenlands nieuws, (van onze speciale
correspondent). Het „geval" Rauter. De
laatste dagen doen hevige geruchten de
ronde dat de super-Germaan Rauter ge
dood zou zijn. Ons bereikte het be
richt dat zijn auto op de Veluwe door
een geallieerd vliegtuig is aangevallen.
Rauter zou aan de zware verwondin
gen zijn overleden. De höhere Polizei
führer kreeg twee schoten door de lon
gen en een door de kaak. Een bij hem
inzittende officier was terstond dood.
Men brengt dit bei-icht in verband met
de massamoord die overal heeft plaats
gehad, waaronder ook een zeventigtal
te Amsterdam die bij het voormalige
Rozenoord a/d Amsteldijk doodgescho
ten zijn. Een andere lezing zegt echter
dat deze massamoord in verband ge
bracht moet worden met het feit dat te
Ouderkerk a/d Amstel een schip met
weermachtsgoederen door ontploffing
tot zinken is gebracht".
Twee dagen later komt er in hetzelfde
blad een rectificatie: „Rauter is niet
zoals oorspronkelijk werd gemeld door
een Engels vliegtuig gemitrailleerd, doch
door Nederlandsche patriotten aange-
Op vuilnishoop
Bezet Nederland krijgt nu executie na
executie te verwerken. De Waarheid
toen ook ondergronds van 23 maart
1945 weet te berichten dat: op een
vuilnishoop(I) aan de kruising Wete
ringschans-Vijzelstraat 26 mannen zijn
gedood. Dat was 12 maart. Enige dagen
daarvoor hebben er 75 „aan den Am-
stel bij Zorgvlied het leven moeten
In Ouderkerk en ook in Rotterdam:
„Werden passanten gedwongen het gru
welijke schouwspel van een' andere
weergaloze misdaad gade te slaan"
Zestig verzetsstrijders lieten in Ouder
kerk het leven. Een voor een werden
zij door een beul in burger, met het
pistool afgemaakt.
Zaterdag 17 maart kan Het Parool
vrij onverveerd aan de onzekerheid
rond de fusillades en de aanslag op
Rauter nog geen einde maken: „Dins
dagnacht 6 maart werd de auto van ge
neraal Rauter. die van Arnhem naar
zijn hoofdkwartier in Apeldoorn te
rugkeerde, bij de Woeste Hoeve aange
houden door enkele mannen in Duitsch
uniform, die op de inzittenden een aan
tal schoten losten. De adjudant van
Rauter en zijn chauffeur werden op slag
gedood. Rauter zelf werd zwaar ge
wond. Eerst vele uren later werd hij
door voorbijgangers gevonden en naar
het hospitaal in Apeldoorn vervoerd
Onmiddellijk verspreidden de Duit-
schers het gerucht, dat hij daar na aan
komst overleden was en tot vandaag
toe trachten zij dit vol te houden, of
schoon intusschen onomstootelijk is ko
men vast te staan, dat hij nog leeft.
Zij hadden blijkbaar een voorwendsel
nodig om een moordpartij te ontketenen
Op donderdag 8 maart werden namelijk
op de plaats van den aanslag 120
Nederlandsche mannen op last van Bri-
gadeführer Schöngarth door de Grüne
Polizei vermoord. Hun lijken bleven
uren liggen en voorbijgangers werden
gedwongen erlangs te loopen zonder dat
zij het gezicht mochten afwenden. De
slachtoffers waren gevangenen uit de
S D.-kerkers van de omliggende com
mando's. Dienzelfden dag werden er in
Amsterdam 52 gevangenen gefusilleerd
en in tal van andere plaatsen overeen
komstige aantallen. Het totaal van de
slachtoffers bedroeg dien dag bijna
driehonderd.
Intusschen is het hoogst twijfelachtig,
of de aanslag door Nederlanders werd
gepleegd. De leiders der verzetsbewe
ging hebben er geen opdracht toe gege
ven. Het is veeleer aannemelijk, dat de
schietpartij door Rauters vijanden uit
de Wehrmacht of door N.S.B.'ers werd
georganiseerd of dat een der vele groep
jes Duitsche deserteurs, die plunderend
en roovend over de Veluwe trekken,
voor de schoten verantwoordelijk is".
Oproep tot verzet
In hetzelfde nummer een speciale
uitgave „naar aanleiding van de Duit
sche S.D.-terreur der laatste weken"
wordt Nederland nog eens opgeroepen
het verzet te doen oplaaien: „Ons ge-
heele volk moet toeslaan, dit betee.-
kent nog niet, dat een algemeene volks
opstand ontketend moet worden Daar
voor zijn wij niet sterk genoeg bewa
pend. Maar het beteekent wel, dat de
plaatsen, die de afgeloopen weken door
honderden executies in de gelederen der
illegaliteit opengevallen zijn, aangevuld
moeten worden. Voor eiken gevallen
strijder moeten zich honderd, duizend
nieuwe krachten aanmelden. Voor eiken
Nederlandschen man, die zichzelf res
pecteert, is er nu nog maar één moge
lijkheid: te treden in de rijen van het
ondergrondsch verzet. Het beteekent te
vens, dat het verzet tegen den vijand
opgevoerd moet worden tot een hoogte,
die het tot nu toe nog niet bereikt
heeft".
Maar het verzet lijkt vakkundig gebro
ken, de „bloedmaart 1945". zoals De
Waarheid het noemde, heeft zijn werk
gedaan. Twee maanden later is Neder
land vrij. De laatste klap is uitgedeeld.
In „Het Grote Gebod", gedenkboek van
het verzet van L O. en L.K.P., wordt de
here zaak afgedaan met maar één zin:
„De zesde maart 1945 bracht de Rau-
terramp". Geen woord over hoe alles
gegaan is het verzet zweeg en
zwijgt. Uit piëteit voor de vele honder
den doden? Of omdat een fout moeilijk
goed te praten is?
De waarheid over wat werkelijk ge
beurd is is te vinden in archieven die
slechts voor studiedoeleinden toeganke
lijk zijn. De enig bekende publikatie is
in „Ik draag u op", systeem en werk
der Nederlandse binnenlandse strijd
krachten getoetst aan de lotgevallen
van lokale eenheden (Apeldoorn en om
geving) uitgave uit '45 ten bate van het
londs Nabestaanden Ondergrondse
Strijders (Stichting 4045).
Toch spreekt zelfs dit gedenkboek op
een wat afwijzende toon over het hele
voorval: „Geert, de commandant van de
J. RAUTER
per ongeluk
groep, maakte van de Rauterramp mel
ding bij de afdeling van de Geheime
Dienst Nederland in Hilversum Op de
ze melding werd geen commentaar ont
vangen. Er verschenen over de gebeur
tenis geen publikaties in de illegale bla
den. Licht kan men uit dit alles de con
clusie trekken dat de toedracht om be
paalde redenen ten koste van alles ver
zwegen dient te worden. Naar wij hopen
is voldoende duidelijk geworden dat dit
alles een gevolg is geweest van krijgs
kansen, die elke oorlogshandeling nu
eenmaal noodzakelijk met zich brengt"
Zo ging het
Zo moet het in die rampnacht gegaan
zijn. Zo ging het dagen daarna: „Een
mitrailleur rak-ke-takt.een veertig
tal jongens en mannen' vallen dood te
gen de grond, bloed lpopt uit.... Een
vrachtauto komt aangereden, de lijken
worden op een baar gelegd. Een Am
sterdamse politieagent verleent assis
tentie!!! De baar wordt opgetild tot
even boven de wagen en dan omge
keerd en het lijk rolt, slap, op zijn
buik in de vrachtwagen. Zo gaat het
tientallen keren.
Zo beschreef „De Nieuwsbode" van 22
maart 1945 een fusillade. Vijfentwintig
jaar geleden, een overval die een ramp
uitlokte. Bloemen bij een monument,
voorjaarsbloemen op de Woeste Hoeve.
Van hen die vergeten.
GERARD I
