J)e smalle in gave weg naar het verre noorden voorstelling in het HOT Proces Guerini na incident met rechter verdaagd FIESTA GITANA: DANS ALS TOTALE BELEVENIS Knap en gruwelijk stuk van Edward Bond Relatie arts-patiënt ondermijnd door onrusten wantrouwen Proloog als gast in het Paviljoentheater Aanslag op Sovjetschrijver De Jong wil alsnog prof. Van den Brink vragen voor Econ. Zaken 3dagen gratis reizen Vertragingen bij rijexamens door griep en sneeuwval ZATERDAG 10 JANUARI 1970 DE LEIDSE COURANT t Het slotbeeld van „De Smalle Weg naar het Verre Noorden" van Edward Bond Is van die zeldzame, zeer aangrijpend* ogenblikken, die zich in het theater kun voordoen en die het theater eigenlijk zin geven. Op het toneel zit een Japans priester, die in het stuk op zoek geweest is naar de zin van het leven Langzaam en met weldoordachte gebarcD pleegt hij hara-kiri, terwijl een hysteri- risclie vrouwelijke missionaris haar seksuele frustraties uitschreeuwt. Men sleept haar weg, zij is bezeten. Nog is de priester niet dood. Een man in de rivier roept om hulp. Terwijl de priester sterft klimt de man, naakt, uit het water op de r en zegt: „Heb je me niet horen roepen? Ik riep om hulp. Je moet het gehoord hebben en je kwam niet. Ik had kunnen verdrinken". Eindelijk, eindelijk had de priester, Kiro, een daad kunnen stellen, die het ;ven zin gegeven zou hebben, maar het te laat geweest. Ook hij is het slacht offer van een samenleving, waarin ieder- i, hoog en laag, ten onder gaat, door i geestelijke of lichamelijke dood. Het stuk van Bond gaat over macht en machthebbers. Zij kunnen niet anders dan corrumperen, zich laten aanvreren door alle valsheid en voosheid van een wereld zonder uitzicht en hoop. Edward Bond is een somber man die een moede loze kijk op de wereld heeft en daar op een uitermate aangrijpende wijze in het theater vorm aan geeft. Vondeling „De Smalle Weg naar *t Verre Noorden", speelt in Japan. Een van de belangrijkste 1 figuren in het stuk is de zeventiende- I eeuwse Japanse Haiku-dichter Matsuo I Basho, van wie enkele grafische gegevens in het stuk verwerkt zijn. Het stuk begint als Basho r verre noorden vertrekt, om daar het „Grote Inzicht" te verwerven, vondeling gelegd kind laat hij oever van de rivier liggen. Als hij der tig jaar later op die plek terugkeert, blijkt er een grootse stad te zijn gegroeid I onder het bestuur van de wrede Shogo die zijn macht met de grootst mogelijke hardheid in-gtapd, hpudt. Een jonge monnik, Shiro, wil Basho'i L teerling worden. Maar hij weigert; later I komt Shiro echter aan het hof, evenals BaJho. De situatie in tie stad wijzigt- Engelse kolonisten, een militair en zijn heilssoldate nemen de macht over. De wrede heerser vlucht met Shiro naar het verre noorden, keert later terug. Basho sluit zich aan bij de nieuwe heersers Westerse en oosterse levensfilisofiecn worden door Bond aan de kaak gesteld Basho bljjkt een onbetrouwbaar man. di» meeheult met de machthebbers en zyn wijsheid, het „Grote Inzicht" in hun dienst stelt De westerlingen blijken de christelijke beginselen prachtig te kun nen gebruiken in hun pogingen om d« macht te handhaven. Shiro zoekt zijn plaats en kan die niet vinden pleegt gruwelijk hara-kiri, wanneer alle macht hebbers ten onder zijn gegaan (Shogo sterft, de heilssoldate wordt krankzinnig) Geschenk van provincie voor HOT DEN HAAG (ANP) De commissaris van de koningin in de provincie Zuid- Hollland. mr J- Klaasesz. heeft gister avond iil het Haags Ontmoetingscentrum voor Theaterkunsten (H.O.T.) aan het be stuur van het H.O-T een subsidie van de provincie aangeboden van 25.000 gulden. Het bedrag is bestemd voor de ver bouwing. waardoor in de Oogterkerk in het afgelopen Jaar lot een theater en ontmoetingscentrum is ontstaan Mi. Klaasesz deed dit na afloop van de pre mière die de Haagse Comedie in het HOT. gaf van „Smalle weg naar het verre noorden". Na afloop van het stuk werd onder .eiding van mr M Vrolijk gediscussieerd naar aanleiding van „Smalle weg", aan vankelijk over het thema „Theater en maatschappij", latei- over vele zaken, die naai- meer of minder zijdelings mee te maken hadden. Het ligt in de bedoeling dergelijke discussies ook na afloop van een aantal volgende voorstellingen te nouden en wel over „Macht en dictatuur" (10e), „Geweld en aggressie" (16e). „Ar chitectuur en leefbaarheid" (17e) en „Op voeding en onderwijs" (24 januari). Op 25 januari zal in het H O T een teach-in worden gehouden over de leefbaarheid van Den Haag. (Van onze correspondent Lucas Kleyn) PARIJS Het proces Guerini is verdaagd tot volgende week maandag. Iedereen, beklaagden incluis, krügt daardoor gelegenheid om even op adem te komen. Dat is vfel nodig want de dag van gisteren is besloten met een ernstig conflict tussen een van de verdedigers Maitre Isorni en een rechter van instructie Palanque. Deze magistraat heeft de bekentenissen aangehoord van Fillot, die «1e Guerini's hcert aangewezen als de vermoedelijke moordenaars van Mondroyan. Voor een groot deel berust de akte van beschuldiging op deze bekentenis, die Fillot later ingetrokken, naar Hij zegt door martelingen door de politie. Herinnering aan Gabrielle Deze rechter van Instructie. Palanque. stond in de bank der getuigen voor een meute van advocaten, die hem liefst le vend hadden willen roosteren. De man was er zenuwachtig van en voelde zich begrijpelijk genoeg als voor de leeuwen Scene met van links naar rechts. Maria Sliegelis, Jacques Luyer eti Gijsbert Tersteeg. Caret Alphenaa Layer. Jaap Wieringa de Langq e togh. en episch ook gebracht, schade berokke nen. Zo is de tekstregie in dit debuut van Kees Coolen nog niet voldoende ge weest. Verder heeft hij om een of andere reden afgezien van het gebruik van pop pen voor de weeskinderen, die op gru welijke wijze om het leven gebracht wor den. Het effect daarvan is dat de be trokken scene zeer raadselachtig en on bevredigend wordt, zodat een essentieel moment in het stuk verloren gaat. De oosterse monniken zijn in deze voorstel ling niet kaalgeschoren en ook daardoor gaan, overigens minder belangrijke, ele menten uit het stuk verloren. Spel Er zijn uitstekende spelbijdragen. Anny de Lange speelt op zeer kundige. stelt zün laatste daad net te vroeg aangrijpende wijze de valse, verschrik kelijke verkondigster van het christen dom. met een geweldige climax in de waanzinscènes. Gijsbert Tersteeg speelt Basho en het is prachtig om te zien. hoe hij in het begin van het stuk de dichter heel sympathiek maakt, waarna hij stuk je bij beetje steeds meer walging wekt, om de corruptie die steeds verder het leefpatroon van Basho wordt. Vorige week heeft Centrum van dit stuk de eerste voorstelling gegeven men kan die binnenkort zien in de Koninklijke Schouwburg (op 19 januari) en gisteravond heeft de Haagse Co medie in het Hot ook zijn versie van dit stuk gegeven. De Haagse voorstelling stond onder regie van Kees Coolen, die naar mijn weten hiermee debuteert, op zeer overtuigende wijze overigens. Ik zag de voorpremière op donderdagavond. Langwerpig podium Kees Coolen laat het stuk op een lang werpig podium, dat de zaal ln tweeën deelt, spelen, zodat het publiek aan beide zijden van de speelvloer zit. Het podium sielt een brug voor in de weg naar het noorden. Deze opstelling levert enerzijds een enorme betrokkenheid op met de ge beurtenissen op het toneel, anderzijds is men toch in staat om enige dringend gewenste afstand te bewaren ten op zichte van alle gruwelijkheden die zich voordoen. Een knappe, zeer aansprekende mise-en-scène is op deze langwerpige speelvloer mogelijk geworden. Jaap Wieringa" is heel eenvoudig, zui ver en overtuigend als de jonge pries ter, Kiro, de hoofdfiguur uit het stuk. Het is voor hem wat moeilijk in be paalde scenes met de vorst Shogo (nog al ongenuanceerd aggressief gespeeld door Reinier Heidemann). de werkelijke be weegredenen van zijn figuur te spelen, maar het lukt hem goeddeels wel. Er is een uitstekende kleine rol van een zich ongerust makende priester van Wiebe Brandsma; Maria Stiegelis speelt haar kleine rollen met grote inzet en Guus Hoes, Jacques Luyer en vooral ook Roe lof den Ambtman (die de slotscène zeer moedig brengt) nemen met de regisseur een aantal bijrollen uitstekend waar. Ook Leo den Hartogh en Guus Verstraete spelen hun rollen zeer bekwaam. „De Smalle Weg naar het Verre Noor den" is de eerste volwaardige voorstel- lieg (een avondvullend stuk) in het-HOT. Men moet het werkelijk gaan zien. «n Si Het was gisteravond jammer genoeg niet al te druk in het Paviljoen-theater. Ten onrechte. Toneelgroep Proloog uit Eindhoven trad er op, éénmaal, met een voorstelling, die vele kwaliteiten had. waar men bovendien een viertal acteurs aan het werk kon zien, die zelden of nooit in Den Haag te zien zijn, maar toch tot veel in staat blijken. Een tamelijk ver rassende prestatie van een gezelschap, dat zich in Brabant bijzonder verdienstelijk maakt foor de toneelspreiding. Manuel van Loggent heeft „Jeugdpro ces" enkele jaren geleden geschreven naar aanleiding van de indertijd zo'n ophef makende Baarnse moordzaak. Het stuk werd toen door Studio voor het eerst ge speeld, maar de voorstelling van Proloog toont, aan dat er alle reden is. het opnieuw uit te brengen. Al is de direote aanleiding verdwenen, het stuk boeit in grote mate, biedt aantrekkelijk spelmateriaal en ls uiteraard erg geschikt voor een groep. Ulbricht hoopt op Westduitse ambassadeur BERLIJN (Reuter) De Oostduitse staats- en partyleider Walter Ulbricht hoopt, dat West-Duitsland in de jaren zeventig een ambassadeur voor Oost-- Duitsland zal aanstellen. Ulbricht, die het woord voerde op een nieuwjaarsreceptie in Oost-Berlijn, zei, dat een vrede in Europa een realistische politiek vereist. Daaronder rangschikte hij erkenning van de territoriale status quo in Europa, in het bijzonder wat de grens tussen de beide Duitslanden be treft. waarin voornamelijk jonge tonelisten wer ken. Het gegeven van het- sütïk. d«t ander half uur duurt en zonder pauze gebracht werd, is bekend: een viertal jongelui heeft zich in een verlaten zomerhuisje aan een meertje teruggetrokken om een basis te hebben voor misdadige praktijken. Een van hen werd door de politie verhoord en als zijn makkers daar achter komen, zet ten ze hem opnieuw voor het blok. Ze be dreigen hem. willen hem doden omdat hij een gevaar voor hen betekent. Uiteinde lijk kiezen twee van de drie bedreigers: zij willen niet verder gaan op deze voet en zien af van verder geweld Proloog heeft de voorstelling laten re gisseren door Herman Vinck, die het stuk plaatste op een klein podium, dat steil oploopt, met een decor van Maurits Buma. dat vele mogelijkheden biedt en zeer veel suggereert. De spanningen tussen de vier Jongens, waar het ln het stuk om gaat, worden ln de voorstelling van Herman Vinck heel duidelijk zichtbaar gemaakt, van moment tot moment geanalyseerd en vertaald in toneelvormen. In zijn bewe- gfaigs- en tekstregie heeft Vinck heel knappe resultaten bereikt, ook met zijn viertal optredenden: Bart Scheepere. Ton Selter, Jan Cornel is Nooteboom en Jochem Roovaarda waarvan de laatste mogelijk wel de meest gespannen bijdrage leverde. Het tekort aan belangstelling was heel Jammer. JAN VERSTAPPEN „Arts moet vaak j selectie maken" UTRECHT (ANP) De publikaties over gevallen waarin (vrü kort na elkaar in Zwolle. Vlaardingen en Amersfoort) patiënten tevergeefs of althans zonder bevredigend resultaat een beroep hebben gedaan op een huisarts, hebben volgens de Koninkiyke Nederlandsche Maat schappij tot bevordering der Geneeskunst niet alleen bü de patiënten maar ook by de artsen grote onrust veroorzaakt. De maatschappü vindt dat zo ernstig, dat ze gisteren in Utrecht een persconferentie belegde waarop de voorzitter, dr. L. van der Drift, meer begrip vroeg voor de positie van de artsen. Hij verklaarde, dat een sfeer van vertrouwen van het aller grootste belang is voor het uitoefenen vap de geneeskunst en dat dc nu heer sende onzekerheid'tiè'fftafiy arlspatiënt dreigt te ondermanen. Aan de ene kant kan de patiënt niet eisen, dat elk beroep op een arts zonder meer wordt gehonoreerd, maar anderzijds zo zei dr. Van der Drift moet de arts in zijn beoordeling van een verzoek om hulp niet alleen de subjectieve nood LONDEN (AP) Arkady Belinkov. de Russische schrüver die in 1968 uit Rus land is gevlucht, is onlangs gewond ge raakt by een auto-ongeluk in Italië. De schuld voor het ongeluk geeft hij aan de Russische geheime politie. Dit heeft hel Britse dagblad Daily Telegraph gemeld. Volgens het blad werden Belinkov en zijn vrouw op 26 december op de snel weg van Rome naar Florence in de berm gedrukt. De auto raakte een muur en het echtpaar werd eruit geslingerd. Toen zij bijkwamen, ontdekte Belinkov dat zijn tas met aantekeningen en manuscripten was verdwenen. Fabelachtige techniek Het schijnt voor de vrije, onafhankelijke zigeunerartiest moeilijker om in het bui tenland op te treden. De Spaanse regering is van plan deze mensen, en vooral de analfabeten onder hen, beperkingen op te leggen omdat zij door gebrek aan disci pline en aanpassingsvermogeti nogal moeilijkheden veroorzaakt zouden hebben. Dat dit een streep door de rekening van Da Silva's Fiesta Gitana zou betekenen laat zich direct verstaan. En het is even eens duidelijk dat deze kloeke organisator nu juist het accent wil liggen op die pri mitieve dus rasechte kunst van de dans en zang in zijn beroemd geworden mani festaties. Gisteravond ging de premiere van de dertiende Fiesta in het Congresgebouw en wat we te zien en te horen kregen be hoorde inderdaad tot dat oerelement. Da fabelachtige techniel Silva trekt weer met een groep door Euro pa (men was zojuist uit Parijs gekomen i die het beste en het puurste geeft. Er zijn oude bekenden by zoals Dolores Amava en Curro Velcz of Juan Montoya, maar we zagen ook nieuwe gezichten ln dit brede programma dat de totale belevenis van de vrije zigeuner in iedere dans na- drukkeiyk doet uitkomen Dit heeft ten gevolge dat de voorstellingen minder „mooi" zijn dan vroeger, dat het theater bijna geheel ontbreekt en wie nog altijd iets van die kleurige variété wil zien. zal min of meer teleurgesteld worden. Was vroeger de klassieke Flamenco In gepast in een show, thans gaat het alleen om de dans en de doordringende cantares zoals Manola Sevilla. Gaspar de Utrera en Miguel Maya die brengen: hard en rauw met een geweldig stemvolume en zonder een greintje spel. Het accent ls nu op het sol Isme komen te liggen en hoewel we vroeger ook knappe prestaties hebben ge zien, is dit nu ten top gevoerd door de de jonge Ju i Manuel. Waar vroeger de gitaristen den ln hun soli, bespelen zij strument ais uiterst bekwame dans-ac- compagnementen. Alleen waar de hele groep de Cuadro Flarjtenco vertoont ls ei nog iets over van het vroegere evenement jvaarvoor half danslievend Den Haag uit liep. Het lykt of deze kunst, zoals gezegd, harder en nóg heftiger is geworden, zij geeft een maximum aan geluid ln een Bulerias of een Tangos en de vertoning ti er op toegespitst de ingewikkelde figuren te demonstreren zodat iedereen die zelf danst of de Spaanse dans wil leren kennen de voorstellingen van Da Silva zeker moet gaan zien. Maar er is toch iets verloren gegaan wat we in de loop der jaren ge wend waren; het feestelijke elan dat toch goed samen liep met bepaalde solistische prestaties van dat die heel büzondere j „vrije beleving". In dc komende dagen 1 kan men zich daarvan overtuigen. JfW. van de betrokkenen betrekken, maar ook het beroep dat andere patiënten op hem Om te kunnen beoordelen of het om een spoedgeval gaat, moet de arts over zoveel mogelijk informatie beschikken. Maar boodschappen aan artsen blinken door de emotionaliteit die nu eenmaal met het ziek zyn gepaard gaat, niet altyd uit door objectiviteit. De arts, die gemiddeld de zorg heeft voor 2500—3000 patiënten, zal vaak met begrip voor het feit dat vrijwel iedereen zijn eigen ziekte het belang rijkst vindt een selectie moeten maken. „In het algemeen neemt de Nederlandse arts daarbij de grootste zorgvuldigheid in acht", aldus dr. Van der Drift, „al neemt dat natuurlijk niet weg dat hij zich bij het afwegen van de in het geding zijnde belangen wel eens kan vergissen". Bij het nemen van een beslissing speelt altijd een element van ongewisheid mee en de arts die een beoordelingsfout maakt loopt tegenwoordig grote kans op de voorpagina's van de kranten terecht te komen. VERWACHTING (Van onze parlementaire redacteur) DEN HAAG In Den Haag wordt ver wacht dat premier De Jong andermaal zal proberen oud-minister dr. J. R. M. van den Brink weer voor hel minister schap tc intcrcsseijpn. Hij zou dan vol daan hebben aan de wens van de A.R. en C.H.U. om mr. L. de Block te la- I ten opvolgen door een vakeconoom met 1 groot gezag. De verwachting is tevens dat dr. Van den Brink andermaal nee zal zeggen. Dan blijft de kandidatuur van Grapper- haus en Nelissen ten volle van kracht, tenzij in het weekeinde de naam van een geheel andere, voor alle regeringspar tijen acceptabele KVP-kandidaat naar voren zou komen Maar deze mogelijk heid is uiterst klein Voorlopig houdt po litiek Den Haag het erop dat dr. Grap- perhaus nummer 1 op de voordracht wordt en dal premier De Jong het week einde zal gebruiken om hiervoor de uit eindelijke instemming van zijn collega's te krijgen. heeft geworpen. Toen hij uitgepraat was stond maitre Isorni op. een van de verdedigers, en herinnerde aan het geval Gabriëlle Russier. Deze dame was lerares op e#n gymnasium en had een liefdesverhouding met een van haar leerlingen. Daarom werd zij niet alleen als lerares afgezet, maar door de rechter van Instructie Pa lanque naar de gevangenis overgebracht waar zy zelfmoord pleegde. Deze zaak rerwekte drie maanden geleden in Frank rijk een enorme beroering. De minister van Justitie werd zodoende gedwongen de voorlopige hechtenis tot de kleinst mo gelijke proporties terug te brengen. Op hoge toon vroeg maitre Isorni aan de rechtbank of het wel juist was een ma gistraat. die in de zaak Gabriëlle zulk een kapitale fout had begaan, te belasten niet het onderzoek in de zaak Guerini. Het werd een paar seconden doodstil ln de zaal. De officier van justitie had de vraag van maitre Isorni blijkbaar niet goed verstaan en vroeg of Isornd zijn vraag wilde herhalen, wat Isornd natuur lijk andermaal met stemverheffing deed. Waarop de officier maitre Isornd toe snauwde dat deze vraag ln hoge mate on behoorlijk was. Hij richtte zich tot de rechter Palanque met de opmerking dat deze niert. behoefde te antwoorden. Pa lanque zei niets maar verzocht de presi dent aote te nemen van Isorni's vraag, wat betekent dat hij Isorni kan laten vervol gen wegens laster. De zitting eindigde met het verhoor van een getulge-deskundige, die Menie Gue rini tijdens de oorlog goed heeft gekend. „Deze Guerini", riep de dokter, „is een held in het verzet geweest, hij was voor geen vijand bang en draagt zijn decoraties met voor niets. „Hoe is het mogel.vk", besloot deze dokter, „dat. de goede God en de duivel verenigd zouden zyn in een en dezelfde persoon. Na deze exclamatie liet de voorzitter d)n hamer vallen en verdaagde de zitting tot volgende week maandag. (ADVERTENTIE) Jaartaart of 3-maandskaart 65+? Als speciale nieuwjaars- attentie kunnen alle houders van een 65+-kaart (ook van een 3-maandskaart) op de dinsdagen 13. 20 en 27 januari helemaal vrij reizen. De 65+-kaart is dan uw spoorkaartje 2e klasse. ~v voordelig uit met NS Curro Velez tijdens Burgemeester op bezoek in bezette kweekschool BEVERWIJK (ANP) Burgemees ter J. G. S. Bruinsma van Beverwijk is met het oudste lid van dc commissie voor openbare orde en veiligheid, de heer Jac de Wijer, vanmiddag naar de kat holieke hogere pedagogische school ge gaan om de bezetters mede te delen dat het bestuur van de katholieke hogere pe dagogische school hem had verzocht de gebouwen desnoods met behulp van de wel te ontruimen. De burgemeester spoorde de bezetters aan vrijwilli daartoe over te gaan en de gebouwen te verlaten. In het andre geval zou hij moeten overwegen het ver zoek van het bestuur in te willigen. Tij dens een rumoerige bijeenkomst beslo ten de bezetters geen gevolg te geven aan het verzoek van de burgemeester. De burgemeester verliet daarop het ge bouw. Hij verklaarde dat hem nu geen andere weg meer openstaat dan nog maals ernstig te overwegen de school met behulp van de politie te ontruimen. Hoe veel respijt hij de bezetters nog wilde geven kon hy nie meedelen. Intussen ko men vertegenwoordigers van kweekscho len uit Utrecht, Hilversum en andere plaatsen in het land naar Beverwijk om zich op de hoogte te stellen van de situ atie nadat een stakingsoprocp was ge- DEN HAAG (ANP) Doordat er dit jaar wederom een samenloop is opge treden van griep en sneeuwval die het examenrijden op vele plaatsen onmo gelijk maakte, is enige vertraging in het afwerken van examens helaas niet te vermijden. Dit heef dc directie van de stichting Centraal Bureau Rijvaar digheidsbewijzen (CBR) gisteren mee gedeeld. De examinatoren van het CBR zul len voor zover mogelijk wel de theorie examens afnemen. Aanvragers van een rijexamen zullen er in een aantal ge vallen rekening mee moeten houden dat de behandelingstijd door bovengenoemde oorzaken enigszins zal uitlopen. Wellicht laatste jaar voor Nato- taptoe Arnhem ARNHEM Het ziet er naar uit dat de Na to taptoe voor de laatste keer in Arnem georganiseerd zal worden dit jaar. Ook op hoog niveau vindt al druk overleg plaats over het voortbe staan van dc taptoe, die dertien jaar geleden voor het eerst te Arnhem ge houden werd. De minister van Defensie, de commis saris der koningin in Gelderland en de burgemeester van Arnhem sraken reeds hierover met de voorzitter van de stichting Nato tapoe Arnhem, de heer N. J. D. Verbeek. Van het antwoord op de vraag of het ministerie van Defen sie bereid blijft de legerings- en ver- zorgingskosten van de deelnemende mi litairen muziekkorpsen te vergoeden, hangt het voortbestaan van de tapoe in Arnhem af. De stichting zelf is niet in staat die kosten ook nog te dragen. Voor dit jaar is minister Den Toom genoem de kosten reeds gegarandeerd zodat de dertiende Nato-taptoe die vorig jaar fel le discussies in de hervormde kerk in Arnhem uitlokte in elk geval nog doorgang vindt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1970 | | pagina 5