DE HOOGSTE Til
SULÖLIE
ffiSS
SSSssg
Water stijgt ons tot over de lippen
KIL0N
PATENT
BLOEM
2 k<
7
- -
rijke sortering vleeswaren
BINNEN
TIEN JAAR
NEDERLAND
BLANK
0 Stuks
jonge administratieve kracht
ntUTSCHEUSEUT
MAANDAG 29 DECEMBER 1969
DE LEIDSE COURANT
Door dit verhaal onder de huiskamerlamp te
lezen en te eisen dat de krachtcentrale stroom
blijft leveren om de lamp te laten branden,
draagt u ertoe bij, dat Nederland binnen tien
jaar onder enkele tientallen meters water zal
staan. Want de krachtcentrales putten hun
energie uit verbranding van aardgas, kolen of
olie. Door deze verbranding komt er meer kool
zuurgas (Co2) in de atmosfeer, binnen tien jaar
ongeveer het dubbele van wat er nu in zit. Kool
zuurgas echter laat wel de zonnewarmte op de
aarde stralen^ maar werkt als deken voor de
warmte die de aarde zelf wil uitstralen. De ge
middelde temperatuur op aarde zal gaan stijgen,
weliswaar met slechts enkele tienden graden
Celsius, maar wel genoeg om zoveel poolijs te
smelten, dat de zeespiegel enkele tientallen
meters zal stijgen, en dat is meer dan genoeg
om ons land ver onder het zeewater te laten
verdwijnen. Door bovenstaand verhaal niet
serieus te nemen en er minzaam om te glim
lachen, werkt een ieder eraan mee, dat dit ver
haal ook werkelijk zal uitkomen.
Comité N 70 strijdt
voor behoud van
vogelbroedplaatsen
Dit betoogt prof. Künen. directeur van
rijksinstituut voor natuurbeheer. Hij
heeft geen enkele twijfel aan de juist
heid van een recent Amerikaans onder
zoek. dat bovenstaande feiten opleverde.
Het effect van de koolzuurgasvermeer
dering in de atmosfeer vergroot de mens
nog door bomen en planten te kappen,
die bij hun stofwisseling koolzuurgas
consumeren en zuurstof afscheiden.
Middeltje
Prof. Künen heeft een middeltje waar
mee iedereen kan meten of de lucht in
zijn woonplaats zuiver of ernstig ver
ontreinigd is. Als de lucht zuiver is,
gioeien er algen en korstmossen op
boomstronken en muren. Deze plant
aardige organismen hebben echter een
zwakke huid. die geen weerstand biedt
tegen allerlei luchtverontreinigend e
gassen. Groeien er in een stad. streek of
straat geen algen en mossen meer op
de bomen, dan staat het sein op rood,
want dan kan de grens nabij zijn dat
ook de menselijke huid de gassen on
voldoende kan weren. Longaandoeningen
kenmerken de faze die volgt op de ver
dwijning van algen en mossen.
Prof. Künen protesteert tegen de hou
ding van: het zal mijn tijd nog wel uit-
duren. Degene die denkt: „na mij de
zondvloed" is gewaarschuwd: het is
mogelijk dat hij de zondvloed over Ne
derland toch nog zelf mee zal moeten
maken. In Duitsland verbiedt de rege
ring de boeren in bepaalde streken hun
koeien te laten grazen op weilanden
naast de autowegen. Door uitlaatgassen
van auto's bleek de melk een te hoog
gehalte aan giftige loodverbindlngen te
bevatten. In Engeland stierven onlangs
twaalf kinderen een onverwachte dood.
Ooi-zaak: ziektekiemen die een enorme
levenskans kregen in het vlees van kui
kens, kalveren en ganzen die met behulp
van antibiotica waren gefokt en gemest.
De tijd van de lieflijke natuurbescher
mers die in hun vrije tijd op sandalen
de hei optrokken om zich te verbazen
over de bloempjes en de vogeltjes is
voorbij, betoogt prof. Künen. Het leef
milieu en de directe levensvatbaarheid
van het menselijk leven is in het geding.
Het natuurlijk evenwicht in ons leef
milieu is gebleken een zeer nauwsluitend
mechanisme te zijn. Beschadiging van
een klein radertje brengt de hele ma
chine to de war, waardoor zij allerlei
onverwachte en ongewenste reaches gaat
vertonen.
Ophoping
Zo blijkt een lage concentratie DDT in
de zeeën al een nadelige invloed te
hebben op de stofwisseling van de mil
joenen plantettorgandsnien in het zee
water. De zee, onze grootste producent
van zuurstof, levert er minder zuurstof
door. Onverantwoord gebruik van in-
sektenbestrijdingsmlddelen bleek ooi-zaak
van de dood van duizenden vogels en
enkele vogelsoorten in ons land. Oor
zaak: deze middelen komen met het
voedsel de dieren binnen, maai- gaan er
met de uitwerpselen niet meer uit. Ze
hopen zich op.
Daardoor bevat op de duur een blad-
vretende worm een enkele honderden
keren grotere concentratie vergif van
het blad waarmee hij zich voedt. De
wormetende vogel krijgt na verloop van
tijd een enkele honderden malen grotere
concentratie in zijn weefsels als de
worm, en de vogelctende roofvogel laat
na korte tijd het leven. Ook voor de
vlees- en plantenetende mens is er een
grens van concentratie van insekticiden,
waarboven zijn weefsels ln hun functie
worden aangetast. Niemand weet echter
welke voedingsmiddelen welke overi
gens steeds zeer kleine hoeveelheid
schadelijke stoffen bevat en niemand
weet hoe hoog de concentratie DDT in
zijn lijf is.
Andere vogelsoorten sterven niet direct
aan een hoeveelheid 1 andbouwvergif in
hun lichaam, maar ondervinden storin
gen in hun stofwisseling. Een bekend
verschijnsel is dat bij bepaalde roof
vogels de eierschaal erdoor dunner wordt.
Tijdens het broeden gaan de eieren stuk.
en de vogelsoort in het bewuste gebied
is gedoemd uit te sterven.
Hengelaars zullen in bepaalde polder
districten of waterschappen ondervon
den hebben dat de watergangen en
sloten van overtollige plantengroei wor
den vrij gehouden met onkruidbestrij
dingsmiddelen. De vissen gaan zelf niet
aan het middel-dood. maar een gedeelte
van de flora wel. Daardoor komt er
«elijk de klad in het biologisch even
wicht tussen planten, plantjes, diertjes
en vissoorten. De sportvisser merkt, het
aan de vis, die niet bijten wil ge
verdwenen is
Natuur kapitaal
„De natuur is ons kapitaal, gebruik niet
meer dan de rente". Onder deze leus
houden de zeventien landen van de
Raad van Europa volgend Jaar het
Europese natuurbeschermingsjaar 1970.
kortweg N70. In Straatsburg wordt in
februari de start gegeven met een con
ferentie van deskundigen die een mani
fest zullen opstellen dat als richtlijn
moet gaan dienen voor een beleid op
Europees niveau voor behoud van de
natuurlijke hulpbronnen.
Het Nederlandse comité N70 heeft als
ZM, rt|k« wifyMngrtUdan.
S3 Rijk* «plfyttngtblcdan
(e Btrkmê*)
Op dit kaartje zijn gebieden in Nederland aangegeven waar de algemene
korstmossen als gevolg van bedorven lucht van de bomen en muren verdwenen
zijn. Door de overwegend westelijke winden in ons land blijken deze gebieden
meestal ten noordoosten van belangrijke industriegebieden voor te komen-
eerste Europees initiatief gezorgd, dat
het Wereld Natuur fonds in Holstein
(Noord-Duitsland) het laatste bolwerk
van de zee-arend behouden blijft. Het
gaat om vijf of zes horsten de
precieze plaats wordt angstvallig geheim
gehouden, vanwege mogelijke kwaad
willigen en eierrovers die liggen in
particuliere reservaten.
Verder dringt het comité N70 er bij de
regering op aan te zorgen dat in ons
land grote stukken weidegebied bewaard
blijven voor de weidevogels. De Zaanse
weidevogelgebieden zijn niet alleen lan
delijk. maar ook Europees beschouwd on
overtroffen. Speciale aandacht wordt
gevraagd voor regeling van overwinte
ringsplaatsen voor wilde ganzen. Deze
vogels zijn geografisch op ons land
aangewezen om er de winter door te
brengen. Cineast Jan van de Kam uit
Helmond werkt met subsidie van het
ministerie van CRM aan een film over
liet behoud van pleisterplaatsen voor
wilde ganzen to Nederland. Een werk
groep van het comité N70 heeft de di
rectie IJsselmeerpolders voorgesteld een
vrije pleisterplaats in te richten in de
nieuwe zuidelijke Flevopolder. Getracht
wordt voorts een rustgebied te vormen
in Gaasterland voor de daar in grote
aantallen ruiende grauwe ganzen.
Het Nederlandse comité N70 heeft haar
aotivitedten speciaal op de jongere gene
ratie gericht. De Nederlandse padvinde
rij, 120.000 leden, zai in Juni en na de
zomervakantie tweemaal een grote op.
ruimactie houden. Alle scholen voor
basis- en voortgezet onderwijs krijgen
volgend Jaar vier keer lesbrieven, be
stemd voor de leerkrachten, die er vier
lessen mee kunnen geven
iluustreerde leerlingenbladen bij kunnen
aanvragen. Op 24 april zullen alle kleu
ters van hun kleuterschool i
blad mee naar huis krijgen, dat zij zet'
kunnen kleuren en dat ook de ouder-
opwekt mee te werken aan milieubehoud
Ook de PTT helpt mee, door twee kee:
veertien dagen een speciaal stempel o.
de post af te drukken. De huisvrouwen
krijgen via hun organisaties een „opec
brief" toegestuurd met speciaal op hen
afgestemde suggesties hoe ze kunnen
meewerken aan milieubescherming.
Verder komen er tentoonstellingen in
musea in Maastricht. Enschede. Ter
schelling, Texel en Amsterdam, plu;
een varende tentoonstelling die door he:
hele land trekt.
Zaterdag 20 december wordt in ons
land het startsein gegeven met bijeen
komsten van redacties van schoolkran
ten en blaadjes van jongerenorganisa
ties. Er bleek een overweldigend»
belangstelling: meer dan 900 aanm
dingen. De bijeenkomsten worden l
houden in Eindhoven (Tivoli), Hilver
sum Vara-concertstudioen Hoogeveer
(De Tamboer).
Noodzaak
Bezorgdheid voor het milieu is ernstig»
noodzaak, maar het is niettemin eer,
slotfaze ln het geheel van problemer
van natuurbescherming en natuurbe
houd. zo betoogt prof. Voous, voorzi
van het Nederlandse comité N70.
zonde lucht, zuiver water en een niet-
vergiftigde bodem zijn voorwaarden v
het voortbestaan van de mens als so-
Maar daarmee is de gevarieerdheid i
met, gered, en hebben wij nog niet
daan aan onze ethische verantwoorde
lijkheid voor het behoud van de natuur,1
Prof. Voous: „Mislukken de poglnge:
voor een goede milieuhygiëne, dar
alles verloren, inclusief de mens.
lukken ze, dan kan er toch nog enorme
onherstelbare schade aan de natuur zij:
toegebracht." Prof. Tesch, voorzitte
van de gezondheidsorganisatie TNC
wijst de weg: ,.de mensen hebben ziel
moeten aanpassen aan de machines, d
produktie, de concumptde en de wel
vaaltestijging. Echter, de
niet vergeten dat hijzelf blijft onder
woipen aan fysische en biologische i
tuurwetten. Daarom zal de produktie, d
consumptie en de welvaartest ij gin)
voortaan zich moeten aanpassen aan d
Welvaart, welzijn, ntetzijn. Zo luidt ht
opschrift van een brochure v
comité N70. Desgewenst voege
uitvaart aan toe.
JOHAN VAN WORKU31
SUSKE EN WISKE: DE DROMENDIEFSTAL
LUCKY LUKE: IN DE RECHTER
VAN PRIMA
KWALITEIT
HET WARE
OLIEBOLLEN
GOUD - BIJ
ONS MAAR:
UIER
500 GRAM
S~hee A Thu zegt: afschuw-
ivat zegt/ luk! jk heb de luk-
hu beke, oh/ezel/ge
spokehgez/eh ehzej
s—lp probeerde*.' me
i holle*/j
eh tvat o at tveet !k
betekekjt h/et'k versta
datt^y\ geeh spaah5
EMMER 350 GRAM
giuümm
Wij vragen met spoed voor onze advertentie-afdeling
een vlotte
Schriftelijke sollicitaties aan
^GeidóeGourto/nt
PAPENGRACHT 32 - LEIDEN
t.a.v. de heer De Jong.
luivjiiniitiiii'niPjiiifBUDniiiiQiiHitiiuwwrBHflinB&s
TELEFOON 20935
Zeepost
/olgende sehepei
ran het schip
Argentinië:
„Alken" C30
L29 dec
Brazilië: ms „AJkes" (30 december); Ned.
Antillen: ms ..Prins der Nederlanden" (29
december); Nleuw-Zeeland: ms „Loire Lloyd"
(31 december); Verenigde Staten van
Amerika: ms „Atlantic Saga" (31 december):
Z.-Afrika (Hep.) m.l.v. Z.W.-Afrika:
„Zonnekerk" (30 december).
Inlichtingen betreffende de verzendlngs-
data van postpakketten n»vas> de poet
rvOLOP VERSE
GIST, GEMBER
ORANJESNIPPERS
SUCADE, BIGAROS
EN DE MEEST
EXCLUSIEVE
LEKKERNIJEN
IN ONZE AFD.
i COMESTIBLES
SMYRNA
250 GRAM
