5 gulden premie
van de Amro Bank
,DROP OUT neemt het op
voor stakende schooljeugd
Kabinet zal spoedig
standpunt bepalen
ms&^m
ENKHUIZER ALMANAK 375 JAAR
)teun aan pers
niet altijd
ongewenst
AMRO BANK
Potasch
en
Perlemoer
weer in
Den Haag
Minister fulmineert
tegen sexzwendelaars
Interpellatie
over
Gangreen
Mooie herfst voor 1970
)NDERDAG 18 DECEMBER
DE LEEDSE COURANT
LA i>vrnT£NTIEi
PERSCONCENTRATIES
onze parlementaire redactie)
IEN HAAG Eind december zal de
■departementale commissie perscon-
itratics haar rapport aan minister
smpé (Cultuur) uitbrengen. Het kabi-
zal spoedig zijn standpunt over dit
iport bepalen- Dat deelde minister
ompé gistermiddag in de Tweede Ka-
mee in antwoord op vragen van de
alen Joekes en Vonhoff over de re-
Wetsontwerp
ultra-centrifuge
ingediend
DEN HAAG (ANP) Bij de Tweede
s ingediend een wetsontwerp
wijziging van de begroting 1969 voor
dienstjaar 1969, nodig geworden van-
:e de rijksbijdrage van f 6.437.500 in
onlangs opgerichte naamloze ven-
otschap ultra-centrifuge Nederland NV.
leze N.V. is in het leven geroepen
de bouw en exploitatie van een in-
llatie ten behoeve van een verrij-
igsproeffabriek De investeringen
zo schrijft minister mr. L. de
n Economische Zaken in de me-
'an toelichting, inclusief loon-
prijsstijgingen, geschat op f46 min,
van ca f 10 min. voor 1969, ca f24
voor 1970 en ca f 12 min voor 1971.
rwacht wordt dat, indien de afschrij
ven op de investeringen buiten be-
ïouwing worden gelaten, de exploita-
kosten gedekt kunnen worden uit de
brengst van de produktie bij verkoop
een prijs van 26 dollar, dus ca
per kg scheidingsarbeid. In het ka
il van f 46 min participeren enige
concerns, voor f 20.25 min, te we-
Philips, V.M.F.. Rijn-Schelde, Shell
de Staatsmijnen.
organisaties bij het Vrye Volk en
ontslag van 250 werknemers als gevolg
daarvan!
De minister was het niet met de
genstellers eens dat overheidssubsidie
een pers of omroeporgaan in elk geval
ongewenst is. Niet iedere vorm van s
behoeft categorisch te worden afgewi
aldus mej Klompé. Zij verklaarde in
antwoord op een vraag van het Kamer
lid De Goede (D '66) dal de regering ooi
zal bekijken of het huidige nul-tarief var
de B.T.W- voor dag- en nieuwsbladen, dat
tijdelijk is bedoeld, definitief kan worden
gemaakt of in ieder geval kan worden
verlengd.
Minister De Block (Economische Zaken)
kon geen gegevens verstrekken over de
verlies- en winstcijfers èn de dividend
uitkeringen van de N.V- De Arbeider
pers. Het betreft hier namelijk een b<
sloten vennootschap en de minister k«
niet beschikken over de jaarcijfers vï
een besloten N.V.
Afvloeiing
Minister Roolvink (Sociale Zaken) deel.
de mee kennisgenomen te hebben van* de
afvloeiingsregelingen voor het personeel,
die aan de eisen voldoen Op een vraag
van de KVP'er Westerterp zei de m
Ier geen oordeel te hebben over de moge
lijkheden van herplaatsing voor de twintig
journalisten, die moeten afvloeien.
De heren Joekes en Vonhoff hadden
van minister De Block te horen gekre
gen hoe de raad van commissarissen var
de N.V. De Arbeiderspers is samenge
steld. De socialist Roethof wilde weten
wie in de raden van commissarissen van
andere 'grote dagbladconcerns zitten-
Mondeling kon hierop geen antwoord
worden gegeven. Daarom diende de heer
Roethof hierover later schriftelijke
gen in.
Pim de laParra en
Wim Verslappen
maken hun
belofte ivaar
Het duo Pim de la Parra-YVim Ver
stappen is vastbesloten zijn belofte, voor
een continue spcelfilmproduktie in Ne
derland te zorgen, waar te maken. Nog
geen drie maanden na de première van
hun thriller „Obsessions" in de Filmweek
Arnhem komen zij alweer met een
nieuwe hoofdfilm. Dit keer speelt Wim
de regisseur en is de produktielpiding
in handen van Pim. Het is een komedie
geworden, die heel duidelijk op de be
langstelling van de jeugd mikt en daar
om volgens de makers „alleen maar door
ouders gezien mag worden, vergezeld
door hun kinderen".
„Drop out" of „De meester kan me
nog meer vertellen", waarvoor men twee
weken per beschilderd Volkswagenbusje
kris kras door Nederland trok om van
Staphorst tot Gorkum fraaie plaatjes
van ons land te schieten, is ook een
echte tienerfilm geworden. Het is een
werkje, waaraan de medewerkers dui
delijk meer plezier hebben beleefd, dan
de toeschouwer later, al werd er door
het jonge publiek dat dinsdagavond bont
toegetakeld de landelijke première in
het Amsterdamse Athambratheater bij
woonde, hartelijk gelachen.
Een tiental Amsterdamse scholieren
het niet eens met het onderwijs in
is land. Zij wensen meer inspraak,
minder tachtigjarige oorlog en meer in
formatie over de oorlog in Vietnam. Zij
willen de Nederlandse schooljeugd aan-
spox-en in staking te gaan en reizen per
busje het land af, overal en met succes
hun vage idealen propagerend. De onder
wijzers nemen dat niet en een stelletje
karikaturen (waarbij toneelcriticus en
zelf onderwijzer Jan Verstappen een
prominente rol speelt) richten de ver
eniging van verontruste leraren op, die
niet voor ontvoering en geweld terug
deinst om de landelijke actie te onder
drukken. Onnodig te zeggen, dat in deze
jeugdfilm de jeugd tenslotte todh aan
het langste eind trekt en de boze leraren
letterlijk hun eigen graf graven.
Jan de Bonts fotografie
treffelijke kwaliteit, maar
ook meteen het meest positieve dat
wanneer u daar nog deze maand
een Spaarboekje of Spaarrekening
4, (A h tot 7 rente!) opent.
Bij een eerste inleg van minimaal f 10.-
AMSTERDAM-ROTTERDAM BANK
over deze speels-slordige film kunnen
zeggen. Het verhaaltje is te mager, van
de scholierenstaking is niets anders in
beelden te bespeuren dan een paar foto's
van lege klaslokalen en de actievoerende
jongelui hebben héél andere dingen aan
hun hoofd, verliefdheid en zo. Voeg
daarbij dat er door de jongelui en enkele
ouderen zwak geacteerd wordt, dat de
vage dialogen hen geen enikele steun
geven om hun karakters waar te maken,
dan is wel duidelijk dat „Drop out" een
wat holle film is geworden, waarin de
werkelijk goede grapjes te dun gezaaid
zijn om ons echt te amuseren. Handig
hebben Pim en Wim gebruik gemaakt
van enige nationale evenementen, die
zij in hun film een plaatsje gunden,
maar met handigheid alleen kom je er
Veel beter kwam het duo uit de verf
met het korte voorfilmpje, waarin Wies
Andersen weer als de sohutterige Joop
de kans op een liefdesavontuurtje mist.
Maar een acteur met de gave voor de
camera te „under-acten'' misten we
helaas in „Drop out".
En toch hebben Pim de la Parra en
Wim Verstappen het weer gepresteerd.
Een avondvullend Nederlands filmpro
gramma. Doorgaan is ons advies. Met
meer routine en een sterker scenario
komen zij er op den duur wel.
Kon. Olie streeft
naar uitbreiding
sector chemie
DEN HAAG (ANP) De nettowinst
over 1969 zal ten opzichte van 1963
waarschijnlijk omstreeks tien percent
méér bedragen, afhankelijk van omstan
digheden als het weer en de situatie
in de chemie en op de gasmarkt".
Dit heeft de president directeur van
de N.V. Koninklijke Nederlandse Pe
troleum Maatschappij", ir L. E. J.
Brouwer, in antwoord op een vraag
meegedeeld in de tweede buitengewo
ne aandeelhoudersvergadering in Den-
Haag.
De heer Brouwer zei, dat de sector
chemie steeds verder in betekenis toe
neemt. „In acht tien jaar is het per
centage gestegen van zes tot twaalf
van de omzet. Het is ons streven dit
percentage nog belangrijk te doen
„stijgen". Over de proefboringen in
Alaska zei de heer Brouwer te ho
pen, dat de Schell hier een rol zal
kunnen gaan spelen.
t.eraren in Pim en Winw „Drop out
JOHAN KAART
Tijdens de kerstdagen en op de decemberavonden staan Johan Kaart en
Johan Boskamp in het Haagse Diligentia met „Potasch en Perlemoer". Dit
zeer menselijke, maar ook humoristische stuk over twee joodse handelaren
in textiel beleefde op alle plaatsen in liet land al meer dan 1700 opvoeringen.
Overal wordt gespeeld voor uitverkochte zalen.
De heren Kaart en Boskamp, resp. 72 en 79 jaar oud, hebben destijds de
première van dit stuk in Den Haag gegeven en wel in de voormalige
Kleine Comedie. In Amsterdam heeft het daarna zeer lang repertoire
gehouden. Zij hadden al eens besloten te stoppen met deze voorstellingen,
maar de vraag ernaar is zo groot, dat zij voor de verzoeken zijn gezwicht.
Zij hebben intussen bovendien ervaren, dat spelen je jong houdt. Daarom
hebben zij besloten tot een nieuwe tournee, waarbij thans Den Haag
wordt aangedaan.
In dit stuk ziet men voorts rollen van Ans Koppen, Lidy Engelsman, Ton
Vos, Nol Stanowsky, Bert Buitenhuis. Bert v. d. Linden, Jos Borelli,
Monique Smal, Marjo de Vries, Karla Wildschut en Dries Woestenburg.
PORNOGRAFIE IN BELGIE
BRUSSEL (ANP) De Belgische mi
nister van Justitie, Vranckx, heeft zich
woensdag in de senaat in Brussel fel ge
keerd tegen wat hy noemde „sexzwende
laars". De ware vijanden van de jeugd
zijn zowel de puriteinen, die elke evo
lutie op het gebied van de zeden willen
PREMIER SEDNEY:
.Suriname staat
voor keuze
PARAMARIBO (ANP) Tijdens
gisteren gehouden statcnvcrgade-
heeft de' minister-president van
iriname, dr. j. Sedney, de regerings-
'klarïng 1969 uitgesproken. Hij zei
rin ondermeer dat Suriname thans
moment heeft bereikt waarop het
>r een beslissende keus staat.
AVij kunnen onze kleine samenleving
onmacht weerstandloos laten ver-
bben tot een verlaten plantage, waar
de levenskrachtigen wegtrekken om
ïrs een zinvol bestaan op te bouwen,
ovex'igen in een vegeterend bestaan
hterlatend. Maar wij kunnen ook ver-
n om met uiterste krachtsinspan-
het lot in eigen hand te' nemen en
trachten het welhaast onmogelijke te
«teren om hier op deze plaats binnen
rienbare tijd een bevredigende vorm
samenleven tot ontwikkeling te
:ngen", zo zei de premier. De aan-
c van onze problematiek, aldus dr.
dney, vraagt om een geestdriftige,
arsale. nationale inspanning. Deze
nze samenleving op dit moment
^hts dan kunnen worden verkregen,
anneer de bevolking in zo ruin) moge-
ke mate in de gelegenheid wordt ge-
e'd mee te denken.
Hü is er weer. de nieuwe Enk-
huizer Almanak, ononderbro
ken verschenen sedert 1595 en
nu dus door de N.V. Gebroe
ders Y'an Stadem te Apeldoorn
met gepaste trots als de 375ste
jaargang gepresenteerd. 288
bladzijden in het eeuwenoude
formaat van 8 bij 11 centimeter
(nu ja, ongeveer dan) tegen de
civiele prys van 1.60 gulden in
een oplaag van 208.000 en vjjf
verschillende soorten. voor
schippers, vissers en strand-
vvachters, voor marktkooplie
den en kermisexploitanten en
voor de boeren.
Die oplage wijst op onafgebro
ken populariteit, en dat is al
7.o sedert de overwintering op
Nova Zembla van 1596in het
Rijksmuseum worden nog een
paai blaadjes uit de Enkhuizer
bewaard, die Willem Barentz.
Ja col van Heemskerk en Cor
nelia de Rijp toen bij zich had-
Die vondst bewijst in elk geval
dat de Enkhuizer Almanak er
toen al was, en met 375 jaar
zit men -"us aan de veilige,
maar ook aan de voorzichtige
kant: deze almanak bestond
waarschijnlijk al eerder, mis
schien wel vanaf 1563. In het
jaar 1563 begint immers„het
korte cronycxken" in de oudste
editie die van de Enkhuizer
compleet en vrijwel ongeschon
den bewaard bleef, die van
1686.
Hoe dan ook: het is volop tra
ditie dat in dit nog altijd han
dige boekje de klok slaat en
dus blijft ook de korte kroniek
gehandhaafd. Tegenwoordig
„beginnen we met het jaar
1900" en wel op 16 oktober de
verloving van koningin Wil-
helmina en hertog Hendrik van
Mecklenbui-g-Schwerin.
Met .Enkhuizen intussen heeft
deze almanak niet zoveel te ma
ken. Weliswaar vernemen wij
dat Joannes Stichter, de eerste
uitgever, een uit Enkhuizen af
komstige boekhandelaar was.
maar hij vestigde zich later aan
de Kalverstraat in Amsterdam,
en daér kwam de Almanak
vandaan. Die bleef desalniette
min naar Enkhuizen heten om
dat de watex-getijdentafel
ook al een vast programma
punt toen met de hoogwater
stand van Enkhuizen begon,
destijds een veel belangrijker
haven dan Amsterdam, waar
men altijd voor pampus lag.
Tot 1800 toe bleef de almanak
een uitgave van de familie
Stichter. In dat jaar trouwde
een meisje Stichter met ene
Van Staden, en bracht het pu
blicatierecht als erfenis mee.
Ook de Van Stadens zijn nu
dood, maar de firma bleef be
staan en droeg d almanak
voort, eerst in 1893 van Am
sterdam naar Haarlem, in 1948
weer terug naar Amsterdam,
terwijl de laatste tien jaar de
Enkhuizer uit Apeldoorn komt,
nog altijd onder de beproefde
vlag van de van ouds vermaar
de erve C. Stichter.
W eersvoorspelling
Als het waar is dat „almanak"
van het Arabische al manakh
komt, hetgeen leterlijk „het
klimaat" kan betekenen, is
daarmee het treffende kader
de tegenwoordige Enkhuizer
berust bet vooruitzien op een
eigen fabrieksgeheim, de me
thode van wijlen de heer Chr.
A. C. Nell aangaande het be
rekenen van de afwijkingen
van de normale maandtempera-
turen, waarbij elke maand in
dri decaden word' verdeeld
en in elke decade ommekeer
dagen vastgesteld, al dan niet
met een „diepe inzinking". Op
de resultaten van deze methode
blijft de firma die van de ge
broeders Van Staden is overge
bleven terechtkomen.
geschetst voor het onderdeel
waarmee de Enkhuizer Alma
nak vooral ziin vermaardheid
heeft gevestigd: de weersvoor
spelling. Dat is al zo in het
exemplaar uit 1686, dat boven
dien nuttige wenken voor vis
sers bevatte.
Zo begon het jaer ons heeren
toen „met vriese". „Cabeljaeuw
goet", op 8 januari vervolgd
..met snee". „Sprot goet" om
op 12 juhi aan te komen bij
„met hette. Karpers goet".
Nu lijkt het op zichzelf niet
zo'n moeilijke gok om in janu
ari sneeuw en ijs en in juni
warmte te
Om maar eens wat te noemen:
Duitse en Engelse meteorolo
gen voorspelden vorig jaar de
cember. dat januari 1969 een
koude maand zou worden. De
Enkhuizei daarentegen sprak
/.wart op wil van een gemiddel
de maandtemperatuur die vrij
belangrijk boven de normale
zou liggen, zonder lange vorst
periode dus.
En wat gfebeurde er?
De Enkhuizer kreeg gelijk.
Alle aandacht dus ditmaal voor
de pagina's 90 tot 95 met tem-
peratuurvoorspellingen voor het
jaar 1970.
Hier worde slechts een tipje van
de sluier opgelicht: een koud
voorjaar, een mooie meimaand,
juni en juli meer wisselvallig
dan constant warm, augustus
koeltjes maar een mooie herfst
en een zachte, vermoedelijk
stormachtige novembermaand
En hoe dat dan allemaal precies
over de maanden verdeeld is,
le2e men in de goede ouwe Enk
huizer zelf, die ook een van de
zeer weinige kalenders in dit
land bevat met alle heiligen er
nog op: St.-Laurentius, de pa
troon van de koks en Sinte Cla
ra, de patrones van de televisie.
St.-Vitus, patroon van de dans,
sacramentsdag (zonnig, warm)
en de heilige Isidorus (opkla
rend, zachter, later regen).
Een mooi boekje dat rustig zijn
gang gaat op de maat van de
eeuwen en zich van de dagelijk
se ijdelheden niets aantrekt
In 1941 drukte het dan ook de
verjaardagen van het koninklijk
huis af, in 1942 de getijtafels
van de Nederlandse kust (toen
als zeer geheim beschouwd) en
werd deswege beide malen in
beslag genomen, een censuur,
die achter het net viste, omdat
de Enkhuizer in de boekhandels
was weggevlogen. In 1943 werd
de papiei'schaarste als wapen
tegen de Enkhuizer gebruikt,
maar in 1944 was-ie er weer
op van de Duitsers achterover
gedrukt papier, hetgeen tot
confiscatie van het bedrijf leid
de. Een dwaasheid natuurlijk,
want de Enkhuizer overleeft
alles. In de vorige eeuw diende
deze almanak ook a"": voertuig,
wanneer de maatschappij tot
nut van het algemeen baar
„mengelwerk" ondt een groot
publiek bracht zoals vele leer
zame en vex-makelijke zang-
Zilvervloot
Aldus had in 1844 de Enkhuizer
Almanak de primeur van een
lied, dat nog altijd uit ons volk
opstijgt op de grote dagen van
hel vaderlandse voetbal, het
„triomfantelijke lied van de
zilvervloot" van dr. J. P Heije
zijn daden benne groot, hij heeft
gewonnen gewonnen
Dat was toen, maar wat is er
nu? Heel veel, waaronder nut
tige informatie, door P. Pooms-
ma onder de forse titel „lastig
en vies", waarin opnieuw, zo
als in 1967 en 1968 „enkele last
posten de aandacht krijgen"
gelijk daar zijn de steekmuk
de museumkever, de oorworm
(„er zijn geen gevallen bekend
dat een oorworm bij iemand in
het oor was gekropen en de
naam oorworm berust dan ook
nergens op"), de pissebet („ook
wel genoemd steenmot, kelder
mot. platte zeug, kelderzorg.
muurluis enzde bruine rat
en de zwarte rat.
Wij herhalen: een zeer mooi
boekje, een waardige Neder
landse nazaat van de eerste al
manak „pro annis pluribus"
die Georg von Purbach juist
vijf eeuwen geleden in Wenen
En zelfs een advenfentie voor
de oprechte Haarlemmer olie
van 1669 ontbreekt bij deze na
zaat niet.
remmen, als de zogeheten sexrevolutio-
nairen, zo zei hij.
De minister noemde exploitatie van
obscene gevoelens enkel en alleen uit
commerciële overwegingen een plaag
die vooral de jeugd bedreigt. Het grote
bedrog was voorts volgens hem, dat por
nografie werd gebruikt als Inzet in de
strijd voor de geestelijke vrijheid.
Minister Vranckx legde deze verklai'ing
af bij een interpellatie van de socialis
tische senator, Calewaert, óver het feit
dat onlangs door de politie een boek in
beslag was genomen dat kort tevoren
was bekroond met de offioiele staatsprijs
t.w. Gangreen 1 van Geeraerts. Hij zette
uiteen, dat het boek, samen met andere
werken niet Ln beslag was genomen, doch
alleen voor onderzoek meegenomen en la
ter aan de desbetreffende boekhandelaar
teruggegeven.
De socialistische intei-pellant verklaar
de, dat de recente bezoeken van politie
mannen aan boekwinkels een zeker onge
noegen hadden verwekt. Volgens hem
dreigde het vage begrip „goede zeden"
wat al te makkelijk door de gerechtelijke
autoriteiten te worden gehanteerd om,
onder het voorwendsel van verdediging
van de moraal, op te treden tegen een
schrijver die in een slecht blaadje staat
bij de autoriteiten.
De minister legde er de nadruk op, dat
de Belgische onderzoekrechters aan hem
geen verantwoording schuldig zijn en dat
hij ook niet kon beletten dat vervolgingen
worden ingesteld als de gerechtelijke au
toriteiten menen dat de wet wordt over
treden
De minster van Nederlandse Cultuur,
Van Mechelen, heeft overigens over de
ze zaak verklaard, dat toekenning van de
officiële staatsprijs aan het omstreden
werk is geschied door een onafhankelijke
jury, die het heeft beooi'deeld op zijn
literaire waarden. Het was niet de taak
van de jury de vraag te beantwoorden
of het boek ook voor kinderen geschikt
T sjecho-Slo waaks
danspaar vlucht
naar Australië
CANBEA (euter) Twee leden
van een Tsjecho-SlRowaakse balletgroep
zijn er tijdens een tournee door Argen
tinië vandoor gegaan en naar Australië
gevlucht. Dit heeft een woordvoerder
van het Australische ministerie van
Buitenlandse Zaken meegedeeld. Het
tweetal een echtpaar had vorige
maand bij de Australische ambassade in
Bueno Aires asiel gevraagd Zij maak
ten deel uit van de groep „De Toverlan
taren",
