DR. HORST GERSON LAAT MAAR
LIEFST 250 REMBRANDTS VALLEN
SPORTPROGRAMMA
[-VRIJDAG 31 OKTOBER 1969
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 15
HOEVEEL schilderijen zijn er van
Rembrandt overgebleven? In het
begin van deze eeuw waren er nog
lijsten waarin men op een aantal van
tegen de duizend kwam. Het was Bre
dius die daar paal en perk aan stelde.
In 1935 publiceerde hij zijn catalogus,
waarin nog 612 schilderijen waren op
genomen. Bredius was een groot kenner,
een bijzonder erudiet mens ook en zijn
gezag was (en is!) enorm. Maar sinds
1935 is er veel gebeurd. Moest Bredius
nog vrijwel geheel afgaan op eigen
waarneming en bronnenonderzoek,
sindsdien heeft de beoefenaar van de
kunstwetenschap er vele hulpmiddelen
bijgekregen. Denken we b.v. aan
röntgenonderzoek. In 1966 kwam Kurt
Bauch met „Rembrandt Gemalde". In
het voetspoor van Bredius blijvend
kwam hjj tot een aantal modificaties die
het oeuvre met 70 werken verminderde.
En nu, in het Rembrandtjaar 1969, her
zag dr. Horst Gerson het boek van Bre
dius en hij liet daarbij ruim 250 schil
derijen vallen. Toen deze (Engelstalige)
uitgave eerdei dit jaar verscheen is zij
in de internationale kunstwereld als 'n
„beeldenstorm" gekenschetst. Wat na
die „beeldenstorm" is overgebleven kan
men nu ook in een Nederlandse uitgave
lezen. Want bij Meulenhoff te Amster
dam is Horst Gersons „De schilderijen
van Rembrandt" in vertaling uitge
komen.
Op het eerste gezicht ziet men aan
„De schilderijen van Rembrandt" van
Horst Gerson het revolutionaire ka
rakter niet af. Het is een schitterend
uitgevoerd, zij het wat moeilijk han
teerbaar boekwerk van uitzonderlijk
groot formaat. Er ls een groot aan
tal goedgelukte kleurenreprodukties
opgenomen en alle werken die Ger
son authentiek acht staan erin afge
beeld. Er is een uitvoerig tekstge
deelte waarin de auteur Rembrandts
leven volgt aan de hand van zijn
schilderijen. Die tekst maakt een ge
degen indruk. We zouden niet anders
verwacht hebben van Horst Gerson,
toch een der belangrijkste Rem-
brandtkenners van deze tijd. Dr.
Gerson is geboren te Berlijn. Hij stu
deerde kunstgeschiedenis aan de uni
versiteiten van Wenen, Berlijn en
Göttingen en promoveerde aan de
laatste. Jarenlang was hij directeur
van het Rijksbureau voor Kunsthisto
rische Documentatie te Den Haag en
tegenwoordig is hij directeur van het
Instituut voor Kunstgeschiedenis te
Groningen. Hij heeft veel gereisd en
kent het grootste deel van Rem
brandts oeuvre uit eigen waarneming.
Oeuvrecatalogus
als
standaardwerk
in
Rembrandtjaar
1969
Die staat van dienst lijkt een
betrouwbare achtergrond te
bieden voor het werk, dat thans
is uitgekomen. Dat blijkt ook
wel uit zijn tekst waarin hij
diep ingaat op onderwerpen als
techniek en motieven. Hij toont
de stijlverandering aan, die zich
geleidelijk bij Rembrandt heeft
voltrokken, hoe het dramatisch
gebaar en de technische bravour
van de vroege jaren geleidelijk
plaatsmaken voor de verstilling
van de laatste tijd waar
Rembrandt steeds minder
aandacht vroeg voor details en
een steeds grotere plaats
inruimde aan zijn wonderlijke
Gerson bi ij fit onder dit alles
opvallend nuchter- Hij laat zich
in zijn bewondering voor de
schilder nergens meeslepen. Hij
wijst op zwakke punten in het
oeuvre, op zwakke punten ook
in overigens grandioze schilde
rijen. Die nuchterheid is er ook
als hij de mens Rembrandt
beschrijft. Gerson gaat elke
mythevorming te lijf met de
nuchtere feiten. Ook hier geen
vermooiiing; bij de affaire rond
Geertje Dircx schrijft hij rustig
over een „gemeen plan" van de
schilder. Hij plaatst Rembrandt
tegen de achtergrond van zijn
tijd en de kunst van die tijd.
Laat zien dat er Voor en na
De Nachtwacht geen sprake
is geweest van grove mis
kenning door zijn tijdgenoten
en dat er, zeker Europees
gezien, eigenlijk ook later altijd
weil waardering voor zijn werk
is geweest, ook in de jaren, dat
in ons land zijn werk nagenoeg
„uitverkocht" werd.
Toeschrijvingsproblemen
In het laatste hoofdstuk,
Rembrandt en het nageslacht,
gaat Gerson diep in op
problemen van de toeschrijving.
Hij stelt dat we zekerder zijn
van onze kennis betreffende de
grote 16-eeuwse schilders dan
omtrent de 17de-eeuwse, hoewel
de feitelijke gegevens ge
brekkiger zijn en de verliezen
(onder meer door de beelden
storm) aanzienlijk groter- Als
reden daarvan noemt hij het
feit, dat het bewaard geblevene
door werkelijke kenners was
geclassificeerd voordat kunst
handelaren, speculanten en ver
zamelaars de kans kregen him
twijfelachtige reputatie op te
bouwen.
Rembrandt was, zo stelt de
auteur, na 1632 beroemd. In die
tyd waren er al kopieën van
hem in omloop. Toen In de 18de
eeuw het in kringen van Parijse
verzamelaars mode werd om
Hotlandse kunst te verzamelen.
werden Rembrandts gezocht.
Omdat men toen zijn oeuvre
nauwelijks kende ging (al dan
niet tnet valse signatuur) veel
werk van anderen onder zijn
naam door. Het werd mode zyn
werk te kopiëren of pendanten
bü te schilderen .„Ik ben bang
dat we nu nog opgescheept zit
ten met de gevaarlijke gevolgen
van dit geknoei", aldus dr. Ger-
Over zijn edgen catalogus stelt
de auteur dat deze niet bedoeld
is als een definitieve lijst. In
vele gevallen stond Gersons
onwankelbare overtuiging be
treffende problemen van eigen
handigheid lijnrecht tegenover
die heersende opvatting. In nog
veel meer gevallen heeft hij
eigen aarzeling afgewogen tegen
vaste overtuiging van collega's
en is tot een compromis
gekomen. Bestudeert men de
kanttekeningen, die hij plaatst
bij zijn catalogus, dan blijkt
dat Gerson in vele gevallen
nog niet zeker is, dat er in de
toekomst wellicht nog tien
tallen schilderijen zullen moe
ten vallen.
Onder die „twijfelgevallen"
zijn er die de auteur zelf nooit
heeft gezien, zodat hij zich
daarom al een oordeel moet
voorbehouden. Andere ver
keren in een toestand die echte
bestudering moeilijk maakt.
Voor sommige werken leek de
tijd nog niet rijp om ze al af te
schrijven.
Tijdnood?
In dit verband komt het ons
voor, dat dr- Gerson, ondanks
z'n ongetwijfeld grondige voor
bereiding, wellicht in tijdnood
verkeerd heeft. Dat hij het
aantrekkelijke feit, dart deze
catalogus in het Rembrandtjaar
1969 kon verschijnen, heeft la
ten prevaleren boven de wen
selijkheid van nog dieper
gaande studie, boven nog
verdergaand overleg met zijn
collega's. Dit klemt te meer nu
er in die catalogus een
betrekkelijk groot aantal wer
ken is opgenomen, die waar
schijnlijk op de duuir toch
afgevoerd zullen moeten wor
den, terwijl er ook werken
MOEDIG,
MAAR
NIET
GEHEEL
OVERTUIGEND
verdwenen zijn, die naar onze
smaak een nader overleg waard
geweest zouden zijn.
Daaronder ls zeker de „Saul en
David" uit het Mauritshuis. Wy
vroegen de directeur van dit
museum, dr. A. de Vries, naar
zün mening over Gersons werk.
HU bleek er allerminst opgeto
gen over Met name de argu
menten die Gerson (in de En
gelse edtie) geeft over de Saul
en David noemde hü lichtvaar
dig. „Of de Saul en David van
Rembrandt is, daarover kan
getwist worden. Maar het „be-
wys" van Gerson is licht
vaardig. Ik beschik over veel
meer argumenten voor als Ger
son over argumenten tegen de
authenticiteit van dit schilde
rij", zei dr. De Vries, die voorts
van mening was dat Gerson te
veel met verouderde methoden
heeft gewerkt. Hy heeft, zei dr.
De Vries, alleen maar gekeken
en niet de technische mogelyk-
heden benut die de moderne
vorser ten dienste staan.
Ook het hoofd van de
Schilderij enaf deling van het
Rijksmuseum, drs. P. J. J. van
Thiel, laait in zijn inleiding tot
de catalogus van de Rembrandt-
tentoonstelling de mogelijkheid
open, dat Gerson wellicht te
zuinig is geweest- Dat ls
wellicht mede ingegeven door
het feit, dat de jongste (1965)
aankoop van het Rijksmuseum.
De Heilige familie bij avond,
in het boek van Gerson niet
voorkomt.
Vruchtbaar jaar
Er is nog een argument aan te
voeren, dat pleit voor een
diepergaand onderzoek, ook
over de afgeschreven Rem
brandts. Het feit namelijk dat
juist in dit Rembrandtjaar
allerlei publikaties zijn ver
schenen, die hun weerslag op
de catalogue raisonné zouden
horen te hebben. We noemen
het boek van Haak, die tot
een nieuw gezichtspunt komt
betreffende „Het offer van
Abraham" in de Al te Pinako-
thek te München. Dat schilderij
is gesigneerd: „Rembrandt ver
andert en over geschilderd.
1636". Men heeft hieruit
gelezen, dat Rembrandt een
schilderij van een leerling
heeft veranderd en over
geschilderd Ook Gerson schrijft
het werk op. grond van deze
signatuur af- Maar Haak leest:
Rembrandt heeft dit schilderij
(Het offer van Abraham in de
Ermitage te Leningrad) ver
anderd en opnieuw geschilderd.
Die zienswijze is ernstige aan
dacht waard, ook al omdat het
Münohener schilderij blijkens
röntgenonderzoek, nauwelijks
veranderd of overgeschilderd
Eenmanswerk?
Natuurlijk blijft het boek van
Gerson van groot belang. Maar
het is, gezien het 1
niet de best-denkbare
catalogus van Rembrandt anno
1969 en het verdient zeker
verbetering in het hcht onder
meer van de Rembrandtstudies
die dit jaar verschenen zijn.
Blijft dan de vraag of zo'n
verbeterde catalogus nog wel
het werk van één man zal
kunnen zijn. We geloven het
niet. Het vak van kunst
historicus is tegenwoordig in
zoveel (ook technische) specia
lisaties opgedeeld, dat het nu
niet meer mogelijk is te doen
wat Bredius in 1935 deed Ook
hieromtrent vroegen wij de
mening van dr- A. de Vries, die
het geheel met ons eens bleek
Wanneer die volgende catalogus
uit zal komen? Misschien in
een volgend Rembrandtjaai
(1681?). Dat werk zal de vrucht
moeten zijn van nog diep
gaandere studie en overleg
Waarbij we de samenstellers dc-
moed willen toewensen, die
dr. Horst Gerson in dit werk
ontegenzeggelijk getoond heeft,
elke Rembrandt-
n de toekomst zijn
voordeel kan doen. Want
het lijkt wel vast te staan, dat
veel van wat Gerson heeft
afgeschreven definitief afge
schreven zal blijven, dat de
lijst wellicht nog belangrijker
verder uitgedund zal worden
en dat de „zuinigheid" van
Gerson slechts in weinig ge
vallen tot herplaatsing zal
ledden.
Vg.
Dr. Horst Gerson: De schilde
rijen van Rembrandt (Meulen
hoff Amsterdam. Prijs 160,-,
na 1 november 185,-.).
Betaald voetbal
Eredivisie: ADO—GVAV; SW—MW; Tel
star—Go Ahead; DWS—Sparta; NAC—NEC;
Feijenoord—Ajax; DOS—AZ '67; FC Twente
—Haarlem; PSV—Holland Sport.
"-art—EU
icles;
—Willem II; HVC—
Blauw Wit; Veendam—de Graafschap; SC
Cambuur—Fortuna VI.; FSC—FC Den Bosch.
2e divisie: Limburgia—Velox
erdam Zuid—
"Ëre'dl visie poule B: Flamingo's—Agon
Bona Stars—DED; Blue Stars—Suvrlkri.
Dames: eredivisie: Juventus—Giants; HOC
Herly; White Stars—BOB; DED—Landlust
AMVJ—Agon; Blue Stars—Amstelveen Za-
pad.
Korfbal
H.B
Roh-
sch; AZ '67-PSV; Ajax—Feijenoord: k,
Amateurvoetbal
1B: Unltas—OvermaasOlympia—Roode
burg; Papendrecht—C"
Delft-
CeleritasRA VA. 3C: RKDEO—Schle
VFCHION; Verburch—DRL; Westlandia—
VELO; DHL—ADS; Xerxes—i
Foreholte. 4B: de Postd
DSO—VVSB; H. van HoUand-
CromvUet—GDA; HMSH—de Famlngo's. 4C:
AlphlaRKNSVWaddinxveen—Schoonhoven -
Bergambacht—NleuwerkerkLekkerkerk—
Bodegraven; Woerden—Groeneweg. 4D
Moerkapelle't Noorden; Paraat—Concordia:
SMV—KranenburgWesterkwartier—DONK
VIOS—SVDPW. 4E: Moordrecht—Sch<
gen; Wlppolder—DJS: Gr. W. II-Vac—Pro-
ODI; RKWIK—Ex<
Zaterdagvoetbal (K.N.V.B.)
2A: Rijnsb. Boys—Quick Boys; SSC '55-
HulzenSIZO—Spijkenlsse; NDSM—ARC
's-Gravenz. SV—Sprang; DOTO—Kozakkei
Boys. 2B: Zwart Wit'28—CSVD; Arnemui
den—Excelsior M; Barendrecht—HBSS
Zwaluwen—de Zwerver; RVV—de Meeuwen
Noordwljk—Ter Leede. 2C: VRC—IJmulden
SHORljsoordHCSC—I Jsselmeervogels
C JVV—HeerjansdamZuidvogels—Gelnoord
■■P3B:
's—Capelle; RCL—VVGZ; Unicum
—JAC; PPSCASWHSchevenlngen—Gr.
Lindt; Spirit—TOGR. 4A: Hoekse Boys—Ex
celsior P; TSB—Maasdijk; Voorne—HVO;
InsuUnde—RSM; MVV'27—Plershll; Rozen
burg—DeLler. 4B: De Zwervers—Sp^
wijk—Maasdar
Volleybal
Hoofdklasse: dames: PVC—DELTA 14.30
heren: Haag'68—SIGI 14.30.
Overgangsklasse: IX dames- Scorpio—Sy-
Hocfeey
Eerste klasse: heren: Westen: Amster
dam—Delftse Studenten; Laren—Schaerwey-
de; HDM—Kampong; BHMC—HGC; Hilver
sum— HHIJC.
Promotieklasse A: Kameleon—Rapid; Vic
toria—Be Fair; Alliance—Amersfoort: HBS—
TOGO.
Promotieklasse B: Groen Geel—SCHC;
Kieviten—HIC; Dordrecht—PlnokéLeiden—
Tweede klasse B: Ring Pass—Rijswijk;
HUlegersberg—Myra; Soest—AsvlonRBC
Alkmaar.
Derde klasse A: Rood Wit—Scheybeek;
Pollux—MRHC; Leonidas—FIT; VVV—Aeo
lus.
Derde klasse B: Eechtrop—Te Werve; Car
touche— Zandvoort; AMVJ—Siseo; Voordaan—
Hermes.
Dames: Westen: Laren—BDHC; Gooisch<
„rchipel;
er—Blauw Wit; Die Haghe—Stanfrles.
'angsklasse A: Danadïen—Dete; Ro
lderkwartier; Regenboog—Groen Geel;
iaandljk—Spangen; PSV—Swlft.
hoofdklasse: H.K.V. 2—Ons Elb. 2(12);
2—Het Zuiden 2(12); I
!(12)Westerkwart
Ready—Algemer
2e klasse A:
HSVOvi
2—Blauw Wit
ia—Achilles; FluksDKC
Drientls; Sperwers—KNS;
:.V.—Merwlc; Crescendo—
-HSV; Quick—Ons Huis.
3e klasse A: Zwervers—ELKV; Blauw
Wit'51AhoySchiedam—Oranje Nassau.
3e klasse B: Succes—Noorderkwartier; Ter-
heyden—Ten Donck; \i
2 (10.15)Ready 3
isse B: HKV
4—DKC 4; F
KNS 3—HSV 3.
KVR 1—Dubbel Zes 2; For-
Hou Stand 3—DKC
5; Olym-
3e klasse B: A
S.V. 2—Fortuna
Haghe 7Sportlui
4e klasse B: PAMS 4—KVR 2; Ready 5—
ALO 4Houtsnippen 3—Meervogels 1.
Junioren A: Zuiderkwartier A—Phoenix A
(12); Trekvogels A—Ons Elb. A (12); Sper
wers ASucces A (10.15).
Junioren B: KNS A—Noorderkwartier A (12);
Ons Huis A—Eureka A (12); Vlcus O. A—
Fortuna B (12).
Junioren C: Danaïden BGKV A (10.15);
HSV A-Ready A (10.15).
Junioren D: Hou Stand A—Meervogels A;
Fortuna C—Ons Elb. B (12).
(Indien niet anders vermeld, beginnen de
wedstrijden zondag om 14 uur).
Strawberries—Alki
Vierde klasse A: Oeda—Te Werve; Pol
lux—MRHC; HDSAMHC'65; Zuidwijck—
Souburgh.
Handbal
Heren: overgangsklasse A: V en K GR.—
Sport Vereent; AttllaOlympia G.
Overgangsklasse B: PSV—Were Dl; Quln-
tus—Str. Meteoor; Emm—Snelkwiek; Her
mes—Hellas.
Dames: hoofdklasse; Swlft R—Quintus;
Walchern—Verburch.
Overgangsklasse A: V en K Gr.—AVA;
Athleta—Deventer; Zeeburg n—Olympia H.
Overgangsklasse B: PSV—Swlft R II; Pos-
II—Haarle
Eerste klasse afd. I: BCH—'t Golrke; F.
RacketsIduna; VenloEindhoven; Duln-
wljck IV—Amstelstac'
Duinwljck V—MVO.
Raymond Ceulemans
won driebanden-
toernooi
DEN BOSCH Raymond Ceulemans
heeft voor de derde keer achtereen het
vierdaagse driebanden-biljarttoernooi in
Den Bosch gewonnen. Ceulemans kwam
daarmee definitief in het bezit van de
bokaal „De Roode Leeuw".
De eindstand ls: 1. Ceulemans (Belg.)
14 pnt., hgst. ser. 18, 1.573 alg. gem.; 2. Scherz
(Oost.) 12 pnt., hgst. ser. 10, 1.130 alg. gem.;
3. Boulanger (Belg.) 8 pnt.. hgst. ser. 11,
1.037 alg. gem.; 4 Van Bracht (Waalwijk)
7 pnt., hgst ser. 11, 1.040 alg. gem.; 5. Popeyus
(Etten) 7 pnt., hgst. ser. 10. 0.865 alg. gem.;
6. De Ruyter (Waalwijk) 4 pnt., hgst. ser. 12,
1.060 alg. gem.; 7. Dlells (Belg.) 4 pnt., hgst.
ser. 10, 0.881 alg. gem.; 8. Van Oseh (Den
Bosch) 0 pnt., hgst ser. 8, 0.555 alg. gem.
BCorfbalprogramma
Hoofdklasse: HKV-Ons Eibernest; Roh-
da-Het Zuiden; Deetos-Archipel; Wes
terkwartier-Blauw Wit; Die Hage-Stan-
Overgangsklasse A: De Danaïdén-Deto;
Roda-Zuiderkwartier (14.30); Regen
boog-Groen Geel; Koog Zaandijk-Span
gen; PSV-Swift.
Zuid West 1: Fortuna-Achilles; Fluks-
DKC (14.15); Vicus Oriëntis-Trekvogels;
Sperwers-KNS; Ready-De Algemene.
2A: Gymnasiasten-MerwicCrescendo-
HSV; Overkanters-Pams; Quick-Ons
Huis.
3B: Succes-Noorderkwartier; Terhey-
den-Ten Dónck; Vlaardlngen-TOV.
3C: HPV-BKC; DKV-HoogvlietWion-
Velox.
Ryndelfland
1B: HKV 5-Hou Stand 2; Vicus Oriëntis
4-DKC 4 (zat. 15.00); Houtsnippen-Cres
cendo 2; KNS 3-HSV 3.
2C:, Zuiderkwartier 3-De Algemene 3
(10.15).
2D: Madjoe 2-Crescendo 4 (zat. 15.00).
Jun. A: Zuiderkwartier-Phoenix (12.00);
Trekvogels-Ons Eibernest; Sperwers-
Succes.
Jun. B: KNS-Noorderkwartier (12.00);
Ons Huis-Eureka; Vicus Oriëtis-Fortu-
na B (12.00).
Jun. C: De Danaïden B-Gymnasiasten
(10.15); HSV-Ready.
Crescendo: Het programma voor de ad-
spiranten en pupillen luidt: Crescendo a-
Fluks b (15.00); KNS b-Crescendo b
(15.00); Crescendo q-Fiks q (14.00).
Bona Stars-DED
is uitgesteld
LEIDEN De wedstrijd tussen Bona
Stars en DED zal zaterdagavond in de
5-Meihal geen doorgang vinden. Een
kort berichtje in het weekbulletln van
de Nederlandse basketbalbond van vo
rige week vrijdag vermeldde, zonder op-
van redenen, dat behalve Bona
Stars-DED ook de wedstrijden Rotter
dam Zuid-Harlem Cardinals en Punch-
Wilskracht uitgesteld werden. Uiteraard
hevige verontwaardiging bij Bona
Stars, dat deze voor hen zo belangrijke
sleutel wedstrijd geen doorgang zal vin
den, terwijl de affiches reeds enkele da
gen hingen. Na vele telefoontjes kwam
men er achter dat de bond met haar
competitieprogramma helemaal geen re
kening had gehouden met het jaarlijkse
vierlanden-junloren-toernool dat dit
weekend gehouden wordt. Naast Neder
land doen hier België, Duitsland en Lu
xemburg aan mee. Derhalve maakten
de clubs, die hiervoor spelers 'moéten
afstaan terecht bezwaar tegen het spe
len van een competitiewedstrijd. Wan
neer deze ingehaald zal worden is nog
niet bekend.
Wel speelt Bona Stars dames 1 thuis
tegen Midland. Coach Ad van Slinger
land kampt momenteel met ernstige
speelsters-problemen. Enkele vaste eer
ste team-speelsters en enkele capabele
meisjes mogen vanwege hun te jeugdige
leeftijd niet meespelen. Ondanks die
meeilijkheden moeten de Bona Stars da
mes toch van Midland kunnen winnen.
Een stimulans is ongetwijfeld het feit
dat Joke Zandbergen geselecteerd is
voor de training van het Nederlands da
mesteam.
In de Groenoordhal wordt morgen de
Leidse derby Essor tegen Blitz gespeeld.
Blitz moet haar goede positie op de
ranglijst waarmaken tegen Essor, dat
er sterk op gebrand ls haar stadgenoot
te laten struikelen. Desalniettemin start
Blitz als favoriet in dit duel. Ook LUSV
kan weer een overwinning boeken. Het
Haagse Titaan dat op bezoek komt is
zeker de mindere van de Leidse stu
denten.
Programma: Groenoordhal 19.00 Blitz a-
Argus a, Essor Dl-Bona Stars 3; 20.15
LGUCV 1-Titaan 1, Blitz 2-Essö SC 1;
21.30 Essor 1-Blitz 1, LUSV 2-Blitz 8
Essor 3-Vodo 3. 5 Meihal: 17.30 Bona
Stars a-Bona Stars b, Bona Stars D2-
Vodo 2; 18.45 Bona Stars DlTMldland;
20.15 Bona Stars 2-Bona Stars 3. Ver
der: 16.15 Ariston 2-Bona Stars 5; 19,00
Esso SC 1-Blitz Dl.
Praatavond met
Lau van Ravens
LEIDEN Op maandag 3 november
organiseert de C.O.V.S.-groep Leiden en
Omstreken een praat-avond in Restau
rant Elgenzorg, Stationsweg 29a te Lei
den. Inleiders op deze avond zijn de
zeer bekende Lau van Ravens, één van
Europa's toparbiters, verder de ere
divisie scheidsrechter Henk van der Veer
en de heer L. Schotting, voorzitter van
de Schiedamse groep van de C.O.V.S.
Na de pauze is er een uitgebreide dis
cussie mogelijk met deze drie heren. De
Leidse scheidsrechters nodigt belang
stellenden hartelijk uit en rekent op een
volle zaal.
Jeugdwedstrijden
LEIDEN. Ook dit jaar zijn weer de
jeugdwedstrijden gehouden van de Leid
se Schaak Bond. De uitslagen waren:
Groep 1: 1. D. Sikkel 3%; 2. Ch. Kuy-
pers 3; 3. R. Mieremet 2%; 4. F. den
Herder 2;5. A. S. Kuyper 2; 6. A. J.
Mulder 2.
Groep 2: 1. A. Hendrikse 4%; 2. E. van
Duyvenbode 4.
Groep 3: 1. P. Bragnaar 4; 2. G. Bakker
3 (na loting)N. Olivier 3; C. Schreu-
der 3.
Groep 4: 1. F. Strik 4 (na loting); 2. T.
Flerig 4 (na loting); J. R de Ru 4.
Groep 5: 1. Ch. de Groot 5; 2. L. de Roo
Groep 6: L A. Harteveld 4%; 2. E. Bergs
hoet 312.
Groep 7: 1. L. Konlngs 4 (uit 4); 2. R.
Dobbelaar 3 (uit 4).
Groep 8: 1. W. de Groot 5; 2. H. Postel
