W8Ë0&t*
»«ïn&
een zorg
zo
groot
als
de zee
Verontreiniging: zoetwatervijand no.l
BIJ DE FOTO'S:
menselijk
gebruik
'T
V". -
BOVEN
Zonder dat vve er bewust van zijn bren
gen we heel wat vuil in ons kostbare
DAARONDER:
99 procent van het water is niet geschikt
voor menselijk gebruik.
RECHTSBOVEN:
Geen water genoeg voor steeds meer
mensen.
MIDDEN
Zelf hebben wij schuld aan de water
verontreiniging.
RECHTS:
Ook water kan sterven.
-ÏJM Slechts
één procent
geschikt
voor
Als er geen maatregelen zouden
worden getroffen, zou er over
honderd jaar een ernstig gebrek
aan water zijn. Tegen een derge
lijke omvangrijke ramp bestaan
echter al doeltreffende bestrij
dingsmiddelen. De ontzilting van
het zeewater is momenteel een
economische mogelijkheid, of
schoon nog slechts bij uitzonde
ring toegepast.
Vooral in de westelijke landen worden
steeds diepgaander onderzoekingen ge
daan naar de natuurlijke cyclus van
het water. Hierdoor weten wij dat, in
afwachting van een andere oplossing,
de beschikbare hoeveelheid water direct
aanzienlijk vergroot kan worden door
een rationeler verbruik. Met name dient
men waterverlies door verdamping te
gen te gaan, de waterwegen moeten
gekanaliseerd worden om het nutte
loos weglopen van water te stoppen of
althans te verminderen en vóór alles
dient feller dan ooit de sü-ijd te worden
aangebonden tegen het grootste gevaai-,
zoetwatervijand nummer één, de water
verontreiniging.
Behoud
Behalve vergroting der reserves is ook
het behoud en de verbetering van het
zoet water, dat zijn natuurlijke kwali
teiten moet bewaren of herstellen, een
probleem van de eerste orde, dat de
Europese landen al sinds lang bezig
houdt. Al vijf eeuwen geleden werd
eenieder die, zoals de Engelse wet het
stelde, schade toebracht aan de Theems
of er afval in deponeerde, veroordeeld
tot een stevige boete. Dit was echter
de uitzondering, want normaal regene
reerde het water zichzelf.
Zo konden nog niet zo lang geleden de
bewoners van de oevers van het meer
van Konstanz het water daarvan zonder
voorafgaande behandeling en zonder ge
vaar drinken. De droom van de natuur
lijke bron waar men zich laaft aan
koel water, zó aan de aarde ontspron
gen, raakt echter ten einde. Het enorme
verbruik van industrie en landbouw
met al hun afval is hieraan niet alleen
schuldig.
Ons dagelijks leven en ons levenspeil
dat op zichzelf een reden tot vreug
de nog elke dag stijgt, vereisen steeds
meer zuiver water, dat wij verVolgens
weer verontreinigen door de nieuwe
waterverslindende apparaten (wasma
chines o.a.l waarover wij tegenwoordig
beschikken. Ook voor onze vrijetijdsbe
steding gebruiken wij water en. maken
het vuil, zoals met plezierboten, water-
DuiZENDEN jaren lang zorgde de natuurlijke,
ononderbroken cyclus van het water voor
voortdurende aanvulling, zodat ruimschoots
werd voorzien in de behoeften van die ge
bieden, die hun beschaving aan het water
zelf te danken hadden. De sterke bevolkings
aanwas en de snelle ontwikkeling van de
mdustrie dreigen echter deze cyclus te ver
breken. Door onze enorme behoeften putten
wij alle reserves uit, die op deze wijze geen
tijd krijgen om zich te herstellen. Het ge
volg hiervan is een steeds verontrustender
tekort.
^Vater betekent leven. Ons lichaam bestaat
voor liefst zestig percent uit water. Water
is een noodzakelijke levensvoorwaarde, een
symbool van het leven en schijnbaar onuit
puttelijk. Dit laatste is echter allerminst het
geval. Slechts twee percent van al het water
op aarde bevat geen zout. Als we de 13.000
kubieke kilometer in de dampkring niet
meerekenen, dan is er op onze gehele pla
neet slechts 500.000 kubieke kilometer
zoetwater hetzij aan de oppervlakte (in me
ren, plassen en rivieren) hetzij ondergronds
(in grotten en bronnen).
sport, enz., en deze verontreiniging
maakt op zijn beurt het vissen weer
onmogelijk.
Er zijn zoveel oorzaken'en gevolgen op
te noemen, dat een korte maar krach
tige omschrijving van de verschillende
types verontreiniging moeilijk te geven
valt. In een rapport van Europese ex
perts wordt een waterweg verontreinigd
genoemd wanneer „de samenstelling of
de toestand van zijn watéren tenge
volge van de menselijke activiteit
zodanig gewijzigd is dat deze zich min
der gemakkelijk lenen voor al die doel
einden, waarover zij in hun natuurlijke
staat zouden kunnen dienen."
Onverschillig of deze wijzingingen meer
of minder spectaculair zijn, dient men
het verontreinigde water onafgebroken
te zuiveren. De zuiveringstechnieken
waarover men tegenwoordig beschikt
zijn vaak kostbaar; ze kunnen echter
ook wel eens geld in het laatje brengen
in Chicago bijvoorbeeld wordt uit riool
water vitamine B12 gewonnen.
Geen grenzen
De problemen betreffende het water
onderscheiden zich hierin van vele an
dere, dat zij onmiskenbaar steeds de
gehele gemeenschap aangaan. „Water
kent geen grenzen" zegt men wel en
ieder zal dit onmiddellijk in absolute
zin opvatten.
Toch zullen wij, wat we ook willen on
dernemen en wat ook onze doelstellin
gen mogen zijn, gemeenschappelijk
moeten handelen. De lidstaten van de
Raad van Europa hebben inderdaad
binnen hun nationale wetgeving be
paalde oplossingen geadopteerd en er
zijn zeer zeker opvallende resultaten
bereikt, zoals sinds 1004 de Emser-
coöperatie in de Duitse Bondsstaat, de
Duitse wetsbepaling van 1957, de En
gelse wetten van .1876. 1951 en 1963,
het waterschapsrecht in Nederland en
de Franse wet van 1964. Voor het ge
meenschappelijk waterverbruik door
particulieren zijn in het privaatrecht
de regels van goed buurmanschap
vastgelegd, maar wat langzamerhand
nodig wordt is een plan voor het geheel
of zelfs meer dan dat, nl. een humani
taire benadering van het waterpro
bleem. Het waterverbruik dient gere
glementeerd te worden en het water
zelf dient ondergeschikt te worden ge
maakt aan het algemeen welzijn, uiter
aard steeds binnen het kader van de
regionale planning.
Aan de Belgische senator Georges
Housiaux, die op 1 oktober 1965 bij de
Raad van Europa een rapport indiende
óver de kritieke situatie van het water
in Europa, danken wij dé eerste ge
meenschappelijke actie in de strijd te
gen de waterverontreiniging in onze
streken. Hel rapport werd door de
Raadgevende Vergadering eenstemmig
aangenomen. Deze eerste stap heeft
tenslotte geleid lot het ontwerp voor een
Europese Conventie inzake bescher
ming tegen zoetwaterverontreiniging
van 12 mei 1969, eveneens afkomstig
van de Belg Housiaux, die een nauw
keurig omschreven reglementering
Ondeelbaar erfgoed
Daar tussen in kwamen nog het Euro
pese akkoord inzake de beperking van
het gebruik van bepaalde reinigings-
stoffen in was- en schoonmaakmiddelen
van oktober 1968 en op 6 mei 1968 de
proclamatie van het Europese Hand
vest inzake het Water, opgesteld dooi
de Raad van Europa. Deze uiterst be
langrijke tekst legt in twaalf punten de
morele en praktische voorwaarden vast
voor de gemeenschappelijke bescher
ming van onze kostbare en betrekkelijk
schaarse zoet waterbronnen in het na
tuurlijke bekken. Inventarisatie van de
ze bronnen, beheer hiervan, weten
schappelijk onderzoek en een meer uit-
^)vERAL is water maar men staat er niet
meer bij stil. Er moet een ramp op zee
gebeuren, zoals het ontsnappen van ruwe
olie uit een tankerlading, en pas dan komt
hetzeewater en de problemen daarvan in de
actualiteit. En gebeurt er eens iets met het
water der rivieren, zoasl de vergiftiging van
de Rijn door een vat Endosulfan, met alle
mogelijke gevolgen van dien, eerst dan wor
den wij ons bewust hoe nauw wij allen be
trokken zijn bij de problemen van het zoet
water, waarvan wij de aanwezigheid als zo
vanzelfsprekend beschouwen.
