Mantels
om te
stelen
OLOF made in
PALME holland:
Gilbert schoot op
Henri om Santa
Nederlandse auteur ziet ook
zijn tweede roman verfilmd
Hans Koningsberger
een tevreden man
op de set bij viaduct
Met ransel
vol zonden
voor rechter
levendiger
plaats voor
Zweden
Bij de foto's:
HJ
WOENSDAG 8 OKTOBER 1969
DE LEmSE COURANT
(Van onze filmredacteur)
LONDEN Hoeveel Nederlanders zouden er eigenlijk
Hans Koningsberger hebben gehoord, laat
staan iets van hem gelezen hebben? Zoals de spreekwoor
delijke profeet die in eigen land niet wordt geëerd, moet
Koningsberger zijn succes in het buitenland zoeken. De
in New York wonende auteur, die de helft van het jaar
rond de wereld zwerft, schrijft zijn romans en reisverha
len in het Engels en op een enkele uitzondering na het
tien jaar oude „An affair" dat als „De laatste vrouw" in
ons land versoheen worden zijn boeken niet in het
Nederlands vertaald. De filmregisseur John Huston koos
Koningsberger „A walk with love and death" uit om met
zijn dochter in de hoofdrol te verfilmen en op het ogen
blik is men in Engeland bezig met de verfilming van „The
revolutionary" waarvoor Koningsberger niet alleen het
draaiboek schreef, maar tevens als co-producent optreedt.
We troffen Koningsberger aan even .buiten'Ealing, waar
onder een spoorwegviaduot bezig was met de buiten
opnamen voor laatstgenoemde film. Regisseur Paul Wil-,
liams, die maar één grote .film» het.'in-ons. land nog niet
vertoonde „Out of it" op zijn naam heeft staan maar
hij is dan ook nog pas 25 jaar was bezig met een scene
tussen Jon Voight en Jennifer Salt. Terwijl de
met grote regelmaat overdaverden moest dit tweetal de
zelfde scène zo'n tienmaal overdoen, telkens met kleine
varianten. Dit gaf Koningsberger de gelegenheid zich op
een grasveldje even met ons af te zonderen voor een ge
sprekje in het najaarszonnetje.
„Je kunt de deur platlopen met filmplannen voor je boe
ken, maar als er eenmaal een verfilmd is gaat het de
volgende keer gemakkelijker" was zijn mening. „Ik heb
het geluk gehad, dat Huston een van mijn romans uitkoos.
Ik had de filmrechten van mijn roman voor 10.000 dollar
aan Dale Wasserman verkocht, die er een filmscript van
maakte en het voor 100.000 dollar doorverkocht. Het
script beviel Huston niet en hij vroeg mij een nieuw te
schrijven. Het was geen manier van werken, want iedere
avond schreven wij, wat er de volgende dag zou worden
opgenomen. Maar al te vaak was Huston te moe en wilde
meteen naar bed. Dan stond er de volgende ochtend geen
letter op papier".
Met „The revolutionary" is alles beter voorbereid. Wil
liams had er Jon Voight die toen nog niet zo bekend
was door „Midnight cowboy" al over benaderd en de
zaak was eigenlijk al in kannen en kruiken toen ze bij mij
aanklopten. Eigenlijk had ik graag zelf „The revolutio
nary' 'verfilmd, maar misschien krijg ik mijn kans wel
met „I know what I'm doing", waarvoor ik al twee aan
biedingen om te verfilmen heb gehad", zegt Koningsber
ger, die nog steeds voortreffelijk Nederlands spreekt, ook
al moet hij wel eens naar de vertaling van een standaard
uitdrukking zoeken.
„Ik zou mijn boeken nooit ln het Nederlands kunnen
schrijven, daarvoor ben ik er te veel uit. Ik kan wel be
oordelen of de vertaling goed of slecht is. Die van „De
laatste vrouw" vond ik slecht, maar vertalen is in Neder
land vaak haastwerk, omdat het meestal zo matig betaald
wordt".
tegen de gevestigde maatschappij en zioh dan realiseert,
dat hü noodgedwongen een steeds linkser standpunt moet
innemen, wil er van enige actie sprake zijn. Boek en film
eindigen op het moment waarop hU een bomaanslag zal
moeten plegen en zioh afvraagt „Hoe ben ik zover geko
men?". Een open einde dus, want de lezer of toeschouwer
weet niet of hü de daad wel zal uitvoeren.
„In Jon Voight hebben we een werkelijk fantastisch ac
teur, die zich zo inleeft, dat hij ook na de opnamen niet
meer uit de huid van A kan kruipen. Hij komt telkens
met eigen suggesties. Dat ziekenfondsbrilletje, dat hij
draagt, is zijn idee. Die afgetrapte schoenen ook", ver
klaart Koningsberger enthousiast. „Hij zit in 129 van de
130 scenes en draagt de film.
Eén blik op de sjofele figuur, die op verzoek van Paul
Williams een scene voor de zoveelste maal geduldig over
doet en we begrüpen wat Koningsberger bedoelt. Het is
een totaal ander iemand dan de stoere knul uit Texas in
„Midnight comboy".
Hoewel in Engeland, is „The revolutionary" niet aan tijd
of plaats gebonden. „Voor vele opnamen moesten we ty
pisch Engelse details als uithangborden en brievenbussen
camoufleren en ook het verkeer leverde de nodige pro
blemen op", vertelt Koningsberger. „Studiowerk is er niet
bij, de binnenopnamen vinden in woonhuizen plaats, vaak
in zulke kleine kamertjes dat de assistent-regisseur uit
ruimtegebrek zelf de klap moest bedienen".
De zes weken die de opnamen zouden duren zijn nu al
uitgelopen tot acht, het budget is ook al overschreden,
maar gelukkig heeft United Artist zoveel vertrouwen in
deze onderneming, dat zij ons vrij laten werken".
De filmploeg is inmiddels naar een ander deel van het
struikgewas verhuisd en Hans Koningsbergers aanwezig
heid wordt gevraagd. Tenslotte wordt er een deel van zijn
denken op de filmband vastgelegd.
(Van c
correspondent Lucas Kleyn)
PARIJS Er staan soms hele rare
snoeshanen voor de groene tafel van de
rechters. En dat was dinsdag het geval
in Saintes in het departement van de
Charente-Maritime. Als beklaagde fun
geerde Gilbert, een man van 41 jaar met
een roetzwart strafregister.
Zijn vader was een zwervende zigeuner
die hij nooit heeft gekend. Op zijn elfde
jaar begon Gilbert zelf te zwerven De
ene maand dook hij onder hier, een an
dere maand kwam hij boven water daar.
Meestal in de buurt van Pigalle, waar hij
stal als de raven.. Ergo leefde hij meer bin
nen dan buiten de gevangenis. In juni
van het vorig jaar, toen hij op vrije voe
ten rond liep, kreeg hij woorden met een
zekere Henri van 27 jaar. De inzet
de ruzie was een kleine zigeunerin
16 jaar, die bij de burgerlijke stand stond
ingeschreven als Rose Limberger,
in het gewone leven van ieder dag luis
terde naar de naam van Santa. Het dis
puut tussen Gilbert en Henri over het
beeldschone meisje liep zo hoog, dat Gil
bert zijn jachtgeweer nam iedereen in
Frankrijk heeft blijkbaar een karabijn
boven zijn bed hangen en Henri dood
schoot. Gilbert zegt, en zijn advocaat zegt
het hem na: ik schoot uit zelfverdediging,
want als ik de trekker niet had overge
haald zou Henri het hebben gedaan.
Dinsdag stond Gilbert dus voor dc
juryrechtbank van de Charente-Maritime,
met een zware ransel vol zonden of erf-i
zonden op zijn rug. Hoe kan ik waar ma-I
ken, zei hij, dat ik uit zelfverdediging
heb gehandeld? Met mijn strafregister dat
u voor zich heeft liggen, meneer de pre
sident, zou niemand mij geloven. De pre
sident van het hof was een humaan
beminnelijk man. Praat vrijuit, zei hij tot
de beklaagde, en wees niet bang. U heeft
weliswaar 17 jaar in de gevangenis ge
zeten, maar als waarschijnlijk klinkt wat
u gaat zeggen, zullen wij u misschien ge
loven. Als het onwaarschijnlijk klinkt,
zullen wij u helemaal niet geloven.
Tussen dat „misschien" en „helemaal
niet", hoe goed ook bedoeld, raakte Gil
bert de kluts kwijt en ging heen en weer
overstag tussen het waarschijnlijke en het
onwaarschijnlijke
Als getuige werd Santa gehoord. Intus
sen moeder geworden van een kind, met
de zeer grote waarschijnlijkheid dat een
tweede binnenkort op komst was. 17 jaar.
Een panter in een theesalon.
President: „Van wie hield u het meest?
Van Gilbert of van Henri? Wie va
twee zou u het liefst hebben willen trou-
Santa: „Voor mij was dat lood om
Ijzer. Voor mij geldt alleen de dag
vandaag en wat er morgen gebeurt, zal
ik wel zien".
President, met zijn vinger gericht
de buik van Santa: „En die daar.
wie is dat?"
Santa: „Dat gaat u geen bfliksem
Mijn buik is van mij".
Daar kon de president niets legen in
brengen. Hij was zoals gezegd eer
maan mens. Alle andere magistraten
zouden Santa onmiddellijk hebben laten
inrekenen, wegens belediging van de
gistratuur. Maar niet deze voorzitter. Hij
e» Santa spraken weliswaar dezelfde taal,
maar eikaars woorden begrijpen deden
niet. De voorzitter liet het er verder
maar Dij zitten. En Santa mocht gaan.
Maar niet Gilbert, die 15 jaar gevange
nisstraf kreeg. Psychiaters bezwoeren dat
tttlbert gereclasseerd kon worden. Zijn
advocaat maakte daar in zijn pleidooi de
hoofdschotel van. Pas als Gilbert zijn
straf heeft uitgezeten .mag hü bewijzen
dat hü weer thuis hoort in onze maat
schappij. Hij is dan 56.
Pompidou: geen
devaluatie
PARIJS (AFP) President Pompidou
heeft geruchten over een nieuwe devalu
atie van de Franse franc tegengesproken.
Hij deed dat by de ontvangst van het
bureau van de nationale vergadering op
het Elysée. Hij verklaarde met nadruk
dat de geruchten alle grond mieeen
(Van onz.g correspondent Eric Silver)
het lot van
voortdurend
zijn. Wat je
een definitie-
STOCKHOLM ,,Het is
een radicaal politicus on
ontevreden met zichzelf t
ook bereikt, het is nooit
ve oplossing"
Evenals de Franse kiezers, die hun
hart links hebben zitten, maar hun por
temonnee rechts, slaagt Olof Pal
me. de volgende premier van Zweden,
erin om een populaire radicale repu
tatie te combineren met een politieke
filosofie, die heel wat bezadigder is.
Het zal nog een hele tijd duren, voor
dat men Olof Palme zal toestaan om
zijn (volkomen eerlijk en van goede
zeden getuigende) interview, dat ver
toond wordt in de geruchtmakende
film ,,Ik ben nieuwsgierig-geel" te ver
geten, of het feit, dat hij de minister
was. die de Amerikanen woest maakte,
omdat hij in een anti-Vietnamoorlogs-
mars mee door Stockholm liep en om
dat hij de ambassadeur van Noord-
Vietnam omhelsde.
Hij is met zijn 42 jaar een van de
weinige Zweedse leiders, die in staat
zijn om contact te houden met de re
bellerende jeugd. Palme is een intel
lectueel. die in Zweden en in de VS
studeerde. In tegenstelling tot de tra
ditionele Scandinavische socialistische
voormannen kan hij met de studen
ten in him eigen taal spreken. Als
minister van Onderwijs was hij bereid
om hun experimentele kunst te subsi
diëren en hun meningen te bestrijden.
Toen ik hem eerder dit jaar in Stock
holm ontmoette, deed hij moeite om
zijn aristocratische afkomst te bagatel
liseren. Ja, zijn grootvader was een li
beraal parlementslid geweest, die con
servatief was geworden, maar hij werd
voor zijn tijd als links beschouwd. Ja,
de familie was generaties lang een
bron geweest van geestelijken en amb-
lijke Palme de balans weer in even
wicht gebracht door er van door te
gaan naar Engeland, een Indiër te
trouwen, en R. Palme Dutt voort te
brengen, de leermeester van het Brit-
Ja. inderdaad, Olof was reserve-offi
cier bij de cavalerie geweest, maar
laat u niet door de schijn bedriegen.
Hij legt er de nadruk op, dat hij de
aanstelling alleen maar aannam, om
dat het leger een premie van 2.500
kronen (f 2.500) aanbood, en hij had
het geld nodig om in de VS te kunnen
studeren.
Hij heeft plezier in het uitoefenen van
macht. Maar de Zweedse sociaal-de
mocraten zijn lang genoeg aan het be
wind geweest om de beperkingen
van in te zien. Palme zei: „Het is het
lot van een radicaal politicus om voort
durend ontevreden met zichzelf te
zijn. Wat je ook bereikt, het is nooit
een definitieve oplossing. Het wijst al
tijd weer naar iets nieuws".
Maar hoe radicaal is Palme als poli
ticus? Hij was niet, zei hij, tegen
tionalisatie als zodanig, maar je moest
je redenen hebben. De staatssector
te klein, maar aan de andere kant
werd de groei van het kapitaal hoe
langer hoe meer een gemeenschaps
aangelegenheid door pensioenfondsen,
de staatsbank en de begrotingspolitiek.
,,Het gaat tegen onze traditie in o
confisceren. En als je vergoedingen uit
moet betalen, dan heb je nog
veel bereikt".
Wat hem bezorgd maakte was de toe
nemende concentratie van kapitaal
macht ln de privé-sector. „We trach
ten er achter te komen, hoe dit in
werk gaat".
van structurele verandering en de uit
werking daarvan op het individu. „Er
bestaat behoefte aan een sterke maat
schappij om het individu te bescher
men. Er bestaat een groot gevaar vooi
een groeiende ongelijkheid, een groot
gevaar, dat bepaalde groepen achter
blijven. We gaan nog steeds vooruit,
maar als we te zeer tevreden zijn. dan
gaat het fout".
..De fundamentele fout van boeken over
de toekomst", voegde hij er aan toe,
„is dat zij alleen maar rekening hou
den met de technologische ontwikke
ling. De vraag is echter, hoe men een
stelsel van waarden in kan stellen, dat
de loop en de uitwerking van de tech
niek kan bepalen, ten gunste van de
maatschappij".
Het zit erin, dat het Zweden van Pal-
me een levendiger plaats zal worden.
De nieuwe premier vindt vitaliteit zeer
belangrijk. Hij is een goed en stimule
rend spreker. Maar het Zweden van
Palme zal zeker niet revolutionair wor
den. Hij is in de partij ombooggeklom
men en hij is sterk beïnvloed door
haar nuchterheid en voorzichtigheid.
De dingen zullen gaan veranderen,
maar rustig aan en niet zonder diep
gaand beraad.
Het maakt nog altijd indruk als de verkoopster bij
het tonen van een model zegt: import uit Frankrijk.
Of: uit Amerika. Waar vandaan dan ook, lijkt beter dan
van eigen bodem. Geen profeet is geëerd in eigen land!
In elk geval is dat voor mantels een heel verkeerd
standpunt, want onze mantelconfectie is uitmuntend
en welbefaamd, zie de exportcijfers. Van twee fabrikan
ten die in binnen- en buitenland vrouw envan jong tot
oud voortreffelijk kleden, zagen wij de collectie voor
het winterseizoen.
Plaza
Als de Nederlandse vrouw onelegant of onmodieus het najaar
binnenstapt ligt het niet aan Plaza. Vanaf de Laasiemodellen
(voor jonge figuren) tot aan de Plaza damescollectie (voor de
rijpe vrouw) zijn broekzakken en mantels om te stelen.
Belangrijke facetten van de collectie: licht- en tamelijk hoog
getailleerd; kragen die breed genoeg zijn om opgeslagen te
worden: veel knoopgarnering dus ook veel tweerijige slui
tingen: ceintuurs; of rugceintuurs boven hoog split; zij
panelen in de plaats van zijnaden; zakkleppen (niet functio
neel bedoeld want de zak staat verticaal in een naad).
Zoals we ook bij andere fabrikanten zullen zien, i6 het ruit-
dessin geliefd geheel in overeenstemming met de aller
laatste modevoorschriften. Bij Plaza vage rustige ruiten,
brutale pied de cocqs en fraaie effen wollen lakens oorten.
Een drietal modellen die representatief voor het geheel zijn:
Broeknak in zwart wollen kamgaren ottoman (ook in
andere kleuren geleverd). Het jasje i« tunieklang, of
langer en dan geschikt als mantel zonder pantalon te
dragen. Dubbele rü knopen boven de taille, 2 zakkleppen.
Een beige-grijze ruit in rulle tweed voor een mantel met
blinde sluiting, grote kraag, epauletten, suède ceintuur en
wijde rug. Alweer een goed aanvoelen van de mode
ontwikkeling; want nadat deze confectie al bij de detail
listen was afgeleverd werd de Parijse en Italiaanse winter
mode pae bekend en er blijkt «en tendens naar wijde
mantels te zijn!
De ..damesmantel" m parelgrijs of beige met waaier
vormige figuurnaden, vloeiendslank aanliggend en liefst
met bontkraag van nerts, ocelot of bever. (Damesmantels
zijn vooral voor grotere maten bedoeld).
Bont loopt momenteel in de papieren. Het scheelt meer dan
de bekende slok op een borrel of een manteil al dan niet met
bont is gegarneerd. Vooral bever en nutria zün modieus
maar ook het als-bever-geverfd konijn moet met goud
betaald worden.
Over het algemeen is de mantelmode sportief van karakter.
Slechts de „rijpe", en meestal wat zwaardere vrouw komt nog
gekleed in het straatbeeld. Dan maken ceintuurs en zak
kleppen plaats voor losse en afkledende lijnen. Frankrijk
(datpet van Plaza's collectie afneemt, jubelt over deze
damesmantels
Netex-yas
Welbekend is Netex: goede, betaalbare modellen voor de
vrouw die er wel leuk maar niet overdreven hip wil uitzien.
Wie verlangt naar nog meer progressieve jonkheid in haar
jasje en wat daar onder zit keert zich tot YAS, het jeugd-
fabrikaat dat met Netex onder een dak woont en onder een
hoedje speelt
Netex doet veel grijs in zijn collectie, snijdt de mantels slank
in de taille en vindt telkens gelegenheid cirkelvormige zakken
a la Cardin op te stikken; soms met steeksplit. soms van
boven open, vaak met stiksels of garnering van knopen
die de hele collectie door vol fantasie rijn. Ook hier fraaie
ruitdessins in mantels met ceintuur, dubbele knopenrij en
mantel hetgeen de prijs slechts met 35 - verhoogt! Boven
V-hals eventueel met bontkraag.
Tot maat 42 voegt Netex desgewenst een pantalon bij de
42 wordt over pantalons gezwegen. Een gewaarschuwde
vrouw telt voor twee (ook in omvang mevrouw; de pantalon
staat u niet meer).
Bij het tonen van een schattig wit wollen jasje met bruine
vensterruit, bruine leren biezen en knopen horen wij dat
Amerika (een groot afnemer!) dol is op wit, ook voor de
winter. Intussen geldt dit met alleen voor Amerika. Netex-
directeur toont een damesmantel in gebroken wit met bont
kraag. Men zegt dat hij er 26.000 exemplaren van verkocht
heeft! ,Dat is overdreven", verklaart hij. Maar in een onzer
damesbladen stond de mantel afgebeeld als het model van de
maand en dat heeft wel vele duizenden volslanke Neder
landse dames blijkbaar aangespoord zich eveneens in het
wit te steken en vooral in deze mantel van Netex!
Wij zien van Yas zeer gedurfde broekpakken vooralsnog het
jasje reikend tot mindlengite. Bijzonder flatteus en bijna
operetteachtig en daarom voor deze tijd misschien welhaast
te ,,mooi": een sterk getailleerd en zeer klokkend jasje met
een capuchon waaruit de voering van wit Toscaans lam piept
Als garnering zien wü hier veel Australisch oppossum en
speciaal persianer voor de combinatie met tweed.
„Naai- Amerika verkopen wij uitsluitend mantels zonder boni
door de invoerrechten wordt het daar onbetaalbaar!" aldus
Netex-Yas. En zo hebben wij hier eindelijk eens recht en
reden ons rijk te voelen in vergelijking met de dollarprinses
(maar zij kan natuurlijk wel «en Amerikaan* bontje op
haar Nederlands jasje zetten0.
Bovenaan: Soepel getailleerd jasje, kort of langer.
met of zonder pantalon, m wollen kamgaren ottoman.
dwarse tailleaad, koperen knopen (PLAZA).
Daaronder: vaag geruite tweed voor een mantel met
blinde sluiting, aangeknipte mouwen, epauletten en
suède ceintuur die de ruime rug bijeen neemt
(PLAZA).
Vervolgens door Oordin geïnspireerd, dit grijs (óf in
legio andere tinten uitgevoerde) kamgaren jaaje met
de beroemde ronde mikken en bolls knoopjes.
(NETEX-YAS).
Deze klokkende mantel tenslotte heeft een capu
chon die werd gegarneerd met wit Toscaans lam
Hit is desgewenst heel goed te dragen wonder de bij
behorende pantalon. Materiaal wollen kamgaren
whipcord. (NETEX-YAS).
