,Deze handen, die maken kunst meneer
55
Een paar dagen uit t onbuigzame
leven van mandenmaker
Willem Jacobus van Biezen
Helicopterlanding bij opening beurs
Gastenboek
Democratie '69
)ENSDAG 8 OKTOBER
DE LEIDSE COURANT
ASSENHEIM „IK BEN MAAR een eenvoudige mandenmaker,
it geef ik op als mijn vak. Laatst was ik getuige bij een huwelijk,
it een paar mannen met klinkende funkties. Toen ik mijn beroep
gaf, mandenmaker, grijnsde de ambtenaar van de burgerlijke stand,
aar deze handen, meneer (steekt zijn beide handen omhaag), die
iken kunst.
ijn vader was ook mandenmaker en zeer welgesteld. Toen kwam
crisistijd en het ging steeds slechter, zodat hij zijn zaak moest
irkopen. Hij zei tegen mij: „Willem, koop jij mijn zaak," Ik had maar
m tientje. Daar kon ik net m'n vrouw en kinderen een week van
eten geven. Ik heb 'm niet gekocht.
'n vader had eerst geld genoeg om me van alles te laten worden,
n me te laten studeren. Ik kon een witte boordjesman worden,
e kunt ook bij mij in de zaak komen," zei hij.
/ader, ik kom bij u in de zaak," was mijn antwoord. Dat héb ik .ge-
eten. Ik heb het vak moeten léren. Mijn vader was vreselijk precies,
ij wilde een vakman van me maken en liet me het werk rustig' weer
ithalen als het een geringe afwijking had, als ik scheef ging, al
:onden de staken onberispelijk omhoog.
oen zei ik op een gegeven moment tegen m'n moeder: Ik stop er
lee, dit kan ik niet." Zo heb ik een paar fteer op de wip gestaan om
zeggen: .„Vaarwel vader". Maar ik ben er mee doorgegaan en ben
mijn 'vader nu dankbaar voor, want c'?r.s handen maken vakwerk,
leneer.
andenmakers moeten emotioneel zijn.
handen moeten constant bezig zijn:
is ook je hele lichaam bezig. Als een
landenmaker niet helemaal vol bewe-
g is, kost hem dit de helft van z'n
•k. Je staat er van te kijken, wat er
llemaal door een mandenmaker ge
laakt kan worden. Ik ontdek steeds
eer nieuwe dingen. Een mandenmaker
ie z'n vak verstaat behoort beslist bij
e kunstenaars.
Vijf ingenieurs
Uitstervend ben
nep
Al niijn mensen hier maken vakwerk.
Maar ze moeten werken en ik betaal
oor. Dit wordt een uitstervend be
roep. Dat is de schuld van onze vak-
-ganisatie, want ze betalen de mensen
yeel te weinig. Die CAO. daar deugt
van. Zo krijg je niemand meer,
Ik ben dolblij, dat ik nog wat goeie vak-
i heb.
\V'e hadden een paar jaar geleden een
ergadering in Utrecht over ons vak.
Daar wordt altijd veel te veel gepraat.
Ik dacht, ik kom wat later, net als het
agendapunt over de CAO wordt behan
deld; ik heb maar een naar minuten no
dig. Maar ze hadden het punt net be
handeld. Ik vraag: ..Wat is er besloten?"
Toen bleek, dat het voorstel over die te
ige CAO was aangenomen. Ze wilden
r 69 gulden schoon van maken terwijl
et minimumloon tot 80 was opgetrok
ken. Toen heb ik gezegd: ,,Ik ben er
tegen. Zo richten jullie je eigen vak
ten gronde. Zo krijg je niemand meer.
Mandenmakers werken hard. Dat moet
125 gulden worden."
Voor de oorlog dan, kwam Amstel uit
met een mand om z'n biervaten. Dat
was toen een beetje mode. Toen ben ik
naar een barkeeper gestapt en heb ik
liem gevraagd of ik die mand mocht be
kijken. Toen zag ik het al gauw: er zat
een bepaalde rand aan die kruik, waar
door ze gauw zouden kunnen breken en
de mand niet voldoende bescherming
bood. Daarop ging ik zitten denken hoe
liet wel zou moeten. Toen liet ik een
kennis van me, die in de handel zat, een
brief opstellen voor de Amstelbrouwerij,
want ik was zelf niet zo'ir schrijver. La
ter kwam er bericht terug of ik mijn
idee wilde beschrijven. Maar dat deed
ik niet, want dan zouden zij er mee gaan
schuiven. Toen kwam bericht of ik langs
wilde komen. Ik erheen. Een ontvangst
meneer. Een portier, een grote entree
en of ik maar mee wilde komen. Ik kom
op een kamer, daar zaten vyf ingenieurs,
meneer. Of Ik mijn plan maar wilde ont
vouwen. Ik aan het werk, die lui om me
heen. Ik op een kistje aan het vlechten.
En ik kreeg m'n uren ook nog uitbe
taald. Ik kreeg opdracht die manden te
maken. Later gingen ze weer uit de
Reit:
enuhinit
Anderhalf uur
Er is vastgelegd, dat er .anderhalf uit
nodig is om een bollenmand te maken.
Tegen een van m'n eigen vaste klan-
i heb ik gezegd, het is geen kunst om
een dag een hoop manden af te leve-
1, maar dan zijn ze slecht, het is de
kunst om vakwerk te maken. Maar ik
kreeg die verhoging er niet door. Ik heb
hier overal bij de bollenkwekers ge
vraagd wat hun CAO is. maar ze stir-
je met een kluitje in het riet. Ieder-
1 gooit er een schenje op, anders krijg
je geen mensen meer.
Ik ben helemaal opnieuw voor mezelf
begonnen, eigenlijk al toen ik nog bij
n'n vader werkte. Onze zaak bestaat
iu ongeveer 70 jaar en we kunnen het
Iverk niet meer aan. Ik hou m'n hart
vast met die grote klanten. Ik hou m'n
hart vast als ik het niet aan kan. Dit
werk kan niet machinaal gedaan wor
den. Er is ook geen school voor. De
hier hebben het van mij moeten
leren. Als ik mensen tekort heb, ga ik
thuiswerkers toe. In Gelderland bij
zitten er zo'n 20 stuks die
wérken. Zo kom ik nog aan
Toen wilden ze op een keer een grote
mand hebben, van reuzenafmetingen voor
reclame op een bierwagen. Ik had met
een een ontwerp in gedachten, maar de
bedrijfstimmerman kon dat niet maken.
Toen heb ik zelf een smid opgezocht,
die het gei'aamte voor me laste. Daar
heb ik die mand omheen gevlochten.
Ik 'lï'eb dié mand éen week thuis laten
staan. Anders zouden ze denken, dat 't
maar niks was, om zo'n mand in drie
dagen te .maken,. Later moest ik de re
kening presenteren. Ik dacht toen aan
f75; dat vond ik al heel wat, want je
maakte toen voor riet dubbeltjes een
bollenmand. Mjjn broer die in de bollen
zat en erg zakelijk was hij is nu mil
jonair zei toen: „Ben je gek, die
mand moet f250 kosten." Dat vond ik
veel te veel. Toen liet ik hem de reke
ning schrijven. En laat ik nou die 250
gulden krijgen: met een dankbetuiging!
Enorme besparing
Ik heb ook voor Sikkens gewerkt. Ik
bemachtigde een paar flessen, waar ze
manden omheen maken, voor het be
schutten van de chemicaliën, Ik bedacht
een manier, waardoor die manden niet
steeds weggegooid hoefden te wordèn,
omdat ze om de fles heen werden ge
maakt. De mijnen konden ze steeds weer
gebruiken. Ze waren wel duurder maar
hjj, u bent een winkel begonnen, u ver
koopt hier spullen en handelt in kera
miek. Dat mag niet, daar heeft u geen
vergunning voor. Toen zei ik: die potjes
wil ik desnoods wel weg doen, maar die
kunstnijverheid gaat nooit m'n winkel
uit, dat is m'n werk. Deze handen, die
maken kunst meneer, zei ik veront
waardigd. En als de minister dat niet
gelooft, dan zal ik hem persoonlijk ko
men invlecbent. Geeft u maar 'n seintje,
i ik.
Historisch recht
Ik beriep ine op mijn kunstnijverheid.
Toen liet ik op een gegeven moment,
zonder dat ik daar bij had stilgestaan,
het woord „historisch recht" vallen.
Toen veranderde die ambtenaar op slag.
„Maar dat verandert de zaak", zei hij.
En ik vertelde dat mijn vader al man
denmaker was geweest, en zijn vader
daarvoor. En in de wet is er zoiets be
paald, dat je op grond van historisch
recht een winkel mag drijven.
Toen kreeg ik niet alleen een vergun
ning voor kunstnijverheid, maai' ook
voor keramiek, en voor glaswerk, dat
ik nog nooit had verkocht, maar nu
natuurlijk wel.
Toen m'n zoon van school kwam heb ik
die winkel groot opgezet. Ze nemen nu
een hoop werk van me over. Een van
m'n schoondochters staat nu in de win
kel, want m'n vrouw wil dat niet.
De drukke tijd is nu net weer voorbij.
Nu ga ik rustig een dag vissen, als hei-
mooi weer ia. Dan stuurt m'n zoon me
soms weg. „Vader, u moet er tussen uit,
anders komt u nooit eens tot rust."
Nu Hilversum
Ik heb nu ook een keer Hilversum ge
held. Ik zei, ik zit altjjd naar jullie Iv-
decors te kijken. Dat kan lk ook maken.
Geef mij maar eens een opdracht. Daar
voor heb ik alle omroepen gebeW. Uit
eindelijk kwam ik bij de NOS, afdeling
decor, terecht. Ik heb al wel vlecht
werk gemaakt dat bij toneelstukken op
de televisie werd gebruikt, maar nog
geen decors.
Wel in winkels en grote gebouwen. In
een winkel in Rijnsburg maakte ik een
plafond van fineer en in een psychia
trisch ziekenhuis in Katwijk een wand
Als ik een ideetje krijg, werk ik het uit.
Ik heb hier diverse staaltjes liggen. Ik
heb nu het idee om zomaar voor de aar
digheid, voor mezelf, een grote molen
van vlechtwerk te maken. En een van
mijn zoons wil aan een auto beginnen.
ik kan alles voor u vlechten. U hoeft
het maar te zeggen; ik maak het.
la meneer, deze handen maken
kunst."
PIETER BüCKMANN
Willem Jacobus van
het betekende een enorme besparing.
Ik schreef naar Sikkens, dat ik een idee
had, dat hen veel geld zou opleveren.
Ik moest langs komen.
Ik ging er heen op mijn fiets, met zo'n
mandfles, want ik had nog geen auto.
Die fiets moffelde ik ergens weg bij het
gebouw, want ik wilde natuurlijk een
goeie enti'ee maken. Maar ze hadden me
toch gezien. Die opdracht kreeg ik. Ik
heb heel wat van die manden voor ze
gemaakt. Jammer dat ze nu op plastic
zijn overgegaan.
Daros
De grote ommekeer, dat ik andere din
gen ging maken dan bollenmanden
begon in 1955. Toen kwam de gróte klap
in m'n leven. Ik kreeg tbc. Na een rönt
genonderzoek moest ik terugkomen.
Toen dacht ik helemaal niet dat het zo
erg zou zijn. Ik wilde er eigenlijk niet
aan. Maar ik moest naar Davos. Daar
ben ik een jaar geweest en heb ik lig
gen denken over m'n leven en m'n werk
en kwam ik op het idee om het heel an
ders aan te pakken als ik terugkwam.
Mijn bedrijf ging ondertussen door en
een neef hield de administratie en de
boekhouding bij. Toen ik terugkwam
was ik weer helemaal arm. Mijn ziekte
had veel geld gekost en de rest van mijn
spaarpotje was in het bedrijf gestopt.
Vlak voor mijn thuiskomst kreeg ik een
brief van mijn neef dat het geld op was.
Alle voorraden waren gebruikt om bol
lenmanden te maken. Daar lag het be-
Toen ik terug was had iedereen er de
lucht van gekregen dat ik met een
overschot aan bollenmanden zat. En de
mandenmakers hier in de streek kwa
men bij me om ze voor een prikkie over
te nemen. Dat heb ik geweigerd.
Mattenkloppers
Toen kwam ik ineens op liet idee om
mattenkloppers te gaan maken. Daar
had ik materiaal en geld voor nodig. Dus
ilc verkocht die voorraad manden tocli
maar. Alle mandenmakers in de bollen
streek lachten me uit: „Die Van Biezen
is gek, die gaat mattenklopers maken."
Maar op een gegeven moment verkocht
ik erl75d pfcr dag. Daarna beii' ik 'be
gonnen allerlei andere dingen te ma
ken, wat ik me in Davos al voorgeno
men -had. -
Zo ben ik ook aan die opdracht voor de
Chemische fabriek Naarden gekomen.
Dat is een van m'n b'este relaties. Ik
breng soms hele wagonladingen manden
naar het stationnetje in Noordwijker-
hout. Daar heb ik natuurlijk de flessen
voor nodig, die speciaal in Naarden
worden gebruikt. Die laat ik uit Duits
land komen.
Huizen rol flessen
Op een gegeven dag komen er een paar
Duitsers bij me die zeggen dat de fles
sen niet meer bij kleine beetjes geleverd
worden. Er is een nieuwe machine ge
komen. Die gaat alleen draaien voor een
halve dag, als er dertigduizend tegelijk
worden besteld. Wat moest ik doen, daar
ging m'n handel. Ilc kon niet anders: ilc
heb ze maar besteld, een kapitaal aan
flessen. Ik heb hier aan de overkant nu
vyf onbewoonbaar verklaarde wonin
gen; die liggen vol inet flessen. Daarom
ben ilc ze ooic gaan verkopen aan men
sen, die er een aquarium of plantenbak
van willen maken.
Maar die fabriek heeft achteraf toch
voorraden gevormd heb ik ontdekt; nu
bestel ik ook kleinere hoeveelheden.
Want die mandflessen, daar zit muziek
Ik ging uitbreiden en ben naar hier ver
huisd. Ik werk nu niet alleen voor de
industrie maar ook voor m'n eigen win
kel. Die winkel werd ook steeds groter
en is nu een hele toonkamer. En ik hou
me bezig met import, en export. Met
een van mijn Izoons ga ik elke interna
tionale beurs af. We kopen alleen het
aparte. Ik heb nu een zaak in kunstnij
verheid in algemene zin.
Bloei dankzij aangifte
lk zal u vertellen hoe dat gekomen is.
Iemand in Sassenheim heeft nie destijds
verraden. Daar ben ik hem nu dank
baar voorEr kwam namelijk een
lceer een man langs met aardewerlcen
potjes. Ik had toen al een winkel met
kunstvlechtwerken en die potjes icon ilc
er best bij gebruiken. Iemand hier kon
dat blijkbaar niet zetten en heeft me
toen aangegeven. Er kwam een man van
economische zaken bij me. Zo'n controle-
ambtenaar. Die begon heel iormeel: ilc
kom namens de minister, en zo. Toen
zette ik al m'n veren op, maar liet werd
al gauw een gemoedelijk praatje. Ja zei
Nu
Ifles
ma nai lessen
We zijn begonnen met bollenmanden,
zoals iedereen in de Bollenstreek. Nu
maak ik alleen al 10.000 mandflessen
per jaar. Eerst waren dat er duizend,
toen vijftienhonderd. Daarom hebben we
het hier druk zat met z'n vijven; ik
1 heb twee zoons en twee knechten in de
zaak.
De telefoon pact. Van Blezen in
bedrijf. Wij zitten in de kunstvlech-
terij. We maken alles".
erug op z'n zelfgemaakte rotanstoel:
In 1940, vlak na de inval van de Duit-
zaten we heimaal zonder werk.
Bollenmanden hoefden we niet meer te
maken. Toen lc/am er een tele
foontje van Tie'eman en Dros. u weet
wel, die fabriek in Leiden, die failliet is
an. Ze moesten ook manden heb
ben; of ik die Icon leveren. Maar ik had
en materiaal. To-h heb ik ja gezegd
toen werd de ha.nclelsgeest in me
wakker. Er was now iemand, die maakte
manden voor Duitsland. .Daar kocht ilc
oor f 2 50 ner stuk en ik verkocht
heg]
net e
j'd.en
het
Tk
Op zolder
Toen m'n vader z'n zaak verkocht had.
ben ik in Molenstraat 5 met niets op
i zolder begonnen. En nu zit ik hier.
We hebben het steeds verder uitgebreid
en zijn met een kunstwinkel begonnen.
Dat zakelijke begon al voor de oorlog,
toen we op een gegeven moment niets
handen hadden, want dat maken
i bollenmanden is seizoenwerk.
bollenkwekers kijken niet vooruit. Ze
kunnen, nadat de voorraad de deur uit
,rel zien welke manden slecht of op
en hoeveel nieuwe er bij moeten
komen. Maar ze zijn erg makkelijk. Pas
op het laatste moment, als de bollen ge
rooid worden, ontdekken ze dat ze man
den te weinig hebben en regent het be
stellingen. Maar dan moet je vaak nee
'erkopen. En dat doe ik tegenwoordig.
Bollennvndcn Im-er ik alleen nog aan
vaste klanten.
DEN HAAG LEIDSCHENDAM Ze
stonden mei z'n allen voor de Haagse
politierechter, de drie broers en sclioon-
zuster, allen uit Leidschendam. Twee
broers als verdachten, de andere broer
diens echtgenote als getuige. Hel
ging om mishandeling als gevolg van
eeu reeds lang durende ruzie, verband
houdend met autoparkeren. Daarbij zou
de broer-getuige, tevens slachtoffer, hel
de anderen zo moeilijk hebben gemaakt
door de weg zodanig te versperren, dat
de anderen er met hun auto niet door
konden.
„En ik moet op tijd bij mijn baas zijn,"
zo klaagde een 27-jarige broer, die een
koevoet zou hebben gehanteerd'om zijn
broer af te tuigen; terwijl de andere, een
37-jarige broer eveneens een stuk ijzer
lin de hand had en' er op los sloeg.
Familievete om
parkeren van auto
Maar beiden verdachten ontkenden dat
en betoogden, dat het slachtoffer in het
bezit was van een autokrik.
„Het is nu maar de vraag wie begonnen
is," zo puzzelde de rechter. De mishan
delde broer schoof zijn beide broers in de
schoenen, daarbij gesteund door zijn
echtgenote.
„Natuurlijk, die helpt haar man wel",
was het bescheid van de broers-verdach-
Ien. De Officier van justitie, mr. C. van
Steenderen stelde vast, dat alles ls ge
beurd lil de sfeer van een familievete
waarmee hij bij de eis van f 50 boele
legen ieder van de broers rekening wilde
houden.
Voor wat betreft de oudste verdachte
achtte de politierechter het bewijs niet
geleverd dat hij de mishandeling had ge
pleegd, zodat deze broer werd vrijge
sproken. „Ik heb drie dagen'bloed lopen
spuwen door de mishandeling," zo deelde
het slachtoffer mee. Hij had aanvanke
lijk de aanklacht nog in willen trekken,
omdat zijn vrouw helemaal van de ze
nuwen raakte door deze geschiedenis.
„Het zjjn zulke helden als ze samen
zijn." verweet hij. De rechter vond voor
de jongste verdachte het bewijs wel ge
leverd en vernielde overeenkomstig de
VOORSCHOTEN Een helicopter
van de KLM verrichtte gistermiddag
een perfecte landing in Voorscho
ten bij het watersportcentrum aan
de Hofweg. Uit de helicopter stap
ten burgemeester L. de Kool, de
wethouders A. F. van der Laan en
W. J. lestra, gemeente-secretaris,
voorzitter van de winkeliersvereni
ging en hiermede werd de najaars-
luishoudbeurs van de Voorscho-
".ense winkeliers op een moderne
vijze geopend.
Dit jaar is deze najaarsbeurs voor het
eerst in eht nieuwe watersportcentrum
«Camsteeg N.V. aan de Hofweg. De uit
breiding in deelnemers en oppervlak-
e vroeg om meer ruimte, zodat het
vertrouwde Culturele Centrum verla
ten werd.
Vijftig bedrijven tonen hun nieuwste
snufjes en de eerste avond was de toe
loop groot. Niet in het minst door de
beide harmoniegezelschappen Benvenu-
j to en Laurentius, die na een rondgang
door het dorp een sleep van een paar
duizend kinderen met lampioens mee
voerde naar de beurs.
Tijdens de opening werden woorden
van lof en waardering gericht aan de
Voorschotense middenstand door burge
meester L. de Kook de heer D. Planje
als voorzitter van de Algemene Winke
liersvereniging en de heer J. Kamsteeg,
die tevens 1.000,- aanbood voor het
toekomstige Voorschotense zwembad.
De organisatie van de beurs is in han
den van de heren Van der Hoek en
Van der Zwan. Naast kijken en keuren
is er een ruime gelegenheid voor een
gezellig zitje met het bekende natje
en droogje.
Onlangs had ilc het genoegen een
Leidse PAK-vergadering bij te wonen.
Zoals bekend wordt het PAK le Lei
den tot nu toe gevormd door de PvdA,
PSP, D '66 en PPR. Op deze vergade
ring werden de concept-samenwer
kingsovereenkomst tussen deze vier.
partijen voor de jaren 1970-1971/ in de
Leidse gemeenteraad en hét concept
van het gemeenschappelijke gemeente-
programma voor deze periode aan de
orde gesteld.
Over dit conceptprogramma het vól
gende. Het bevat eeiy zevental paro-
grafen waarin allerlei vaak rede
lijkein het algemeen oude eisen en
verlangens zijn opgenomen. Een sa
menwerkingsprogramma heeft voor
mij echter geen enkele betekenis in
dien niet de onderlinge prioriteiten
tussen deze eisen en verlangens voor
de verkiezingen zwart op wit worden
vastgesteld. Voorts mis ik in het con
ceptprogramma een financiële paro-
graaf. Wat wil het PAK beginnen met
een gemeenschappelijk gemeentepro
gramma zonder dat de verschillende
partijen overeenstemming hebben be
reikt over het verwerven en het uil
geven van gemeentefinanciën t Zulk
een financiële paragraaf behoeft niet
in details te treden maar kan zich tot
de hoofdlijnen beperken. Om redenen
van duidelijkheid voor de kiezer dient
evenwel vast te staan hoe de toekom
stige PAK-fractie denkt over proble
men als die van een sluitende begro
ting (m.i. nog te veel als een heilige
koe beschouwd.) en een aanvullende
bijdrage. Toevallig hadden de raadsle
den op dezelfde dag waarop het Leidse
PAK vergaderde het schrijven van het
college van b. en w. ontvangenwaar
in het college voorstelt een aanvullen
de bijdrage aan te vragen. Officieus
was dit voorstel aan veel raadsleden
al eerder beleend. Dat aan zulk een
aanvraag niet zou zijn te ontkomen
was reeds lansier duidelijk; zelf heb
ilc hiervoor als voorzitter van de Leid
se KVP op een afdelingsvergadering
in april 1969 al gepleit. Ik begrijp dan
ook niet waarom het PAK-programma
niets vermeldt over de consequenties
van zulk een aanvullende bijdrage.
Immers bij toekenning van een aan
vullende bijdrage zullen alle belang
rijke financiële beslissingen de in
stemming van Den Haag moeten heb
ben. Hel PAK dient daarmee nu reeds
bij het opstellen van zijn programma
rekening te houden. Kwalijk vind ik
het dan ook dat de forumleden Ampl-
meyer en Gronsch, beiden raadslid, de
aanwezigen er niet op geattendeerd
hebben dat door een mogelijke aan
vullende bijdrage talloze PAK-pro-
grammapunten bijvoorbaat al op zijn
minst in gevaar gebracht worden.
Na de pauze werd voornamelijk aan
dacht- geschonken aan de hierboven
al vermelde concept-sa nieuwer Icings-
Onder meer houdt deze le sluiten
overeenkomst in dqt PAK-partijen
slechts personen op hun kandidaten
lijsten plaatsen die zich expliciet ak
koord verklaren met een volledige uit
voering van het gemeenschappelijke
programma en dat raadsleden die het
vertrouwen verloren hebben van huh
eigen PAK-partij, moeten aftreden;
voorts zal iedere PAK-fractie- voor zo
ver 't het PAK-programma betreft,
fractiediscipline uitoefenen.
Het is normaal dat kandidaat-fractie
leden liet programma van hun partij
moeten onderschrijven en zoveel mo
gelijk moeten trachten uit te voeren,
het gaat mij echter te ver om toe
komstige raadsleden te verplichten
een programma integraal uit te voe
ren. Aldus wordt iedere mogelijkheid
van een tussenoplossingwat lang
niet altijd een compromis behoeft te
zijn, uitgesloten; bovendien moeten
betere voorstellen van niet tot het
PAK behorende fracties zonder meer
terzijde worden geschoven op grond
van de gesloten overeenkomst. Een
zich zelf respecterend iemand zal zulk
een beding, dat zijn eigen verantwoor
delijkheid, rrijheid en initiatief in de
grond boort, niet ondertekenen.
Deze zelfde aantasting van eigen ver
antwoordelijkheid, vrijheid en initia
tief wordt aangetroffen bij de voorge
stelde fractiediscipline, wat inhoudt
dat de minderheid zich maar bij de
meerderheid heeft neer le leggen,
m.a.w. een kadaverdiscipline. Deze
voorgestelde fractiediscipline vind ik
nog onzindelijker dun het hierboven
reeds genoemd streven om toekomsti
ge fractieleden te verplichten een op
gesteld programma wat in feite
een momentopname is: er kan in 4
jaar veel gpbeuren - integraal uit te
Zoals gezegd, zulen raadsleden die het
vertrouwen van hun eigen PAK-partij
verloren hebben moeten aftreden. Af
gezien van het feit dat je toch niets
kunt beginnen als zulle een fractielid
blijft zitten, dacht ik dat hierover bin
nen de PPR anders gedacht werd. De
PPR meent zeker dat wat aan haar
toegestaan is, nog niet van anderen
behoeft le worden geduld.
Indien het PAK bij de komende ver
kiezingen ook maar 1 zetel meer be
haalt dan alle andere partijen tesamen
eist het een meerderheid in het colle
ge van b. en w. op. Bij de bestaande
verhoudingen (VVD-burgemeester en
5 wethouders) betekent zulks dat er 4
wethouders t Amptmeger, Gransch, In
't Veld en Loose fuit het PAK zullen
moeten voortkomt i, de 5e wethouder
zal dan vaar alle waarschijnlijkheid
door de naar één fractie strevende
confessionele partijen mogen worden
geleverd. i
Indien, ieat veel waarschijnlijker is,
de samenwerkende PAK-partijen geen
raadsmeerderheid behalen, zal door
het PAK geen wethouderszetel wor
den geaccepteerd. Het PAK verkiest
dan de oppositie.
Daargelaten de vraag of het PAK al
dan niet een raadsmeerderheid be
haalt, treedt uit deze militante hou
ding toch wel duidelijk naar voren,
dat het PAK niets voelt voor samen
werking met andere partijen in de
raad of in het college van b. en ie.
terwijl juist deze twee instellingen uil-
gaan van 'n collegiale bestuursvorm.
Collegiaal bestuur wil zeggen dat een
ambt niet wordt bekleed door één
ambtsdrager, maar door een aantal
ambtsdragers gezamenlijk, die ook al
leen gezamenlijk dat ambt kunnen
vervuilen. Juist de collegiale bestuurs
vorm is bedoeld om samenwerking
mogelijk te maken, onder meer door
ook aan minderheden een reële in
vloed toe te kennen. Het PAK verwart
m.i. collegiaal bestuur met PAK-dic-
t at uur. Bovendien wordt op deze wijze
alles veel te veel in het politieke vlak
getrokken. Een gemeenteraad en een
college van b. en w. dienen een pro
bleem zakelijk te bekijken, partijpoli
tiek moet hieraan ondergeschikt blij
ven. Dat dit laatste bij het PAK niet
het geval is blijkt uit een op de ver
gadering aangenomen .motie, waar
door zelfs bij een raadsmeer derheid.
PAK-ioetJidudera zullen moeten aftre
den als het PAK-programma niet rea
liseerbaar zal blijken le zijn, omdat
het Rijk Leiden in de komende jaren
in dezelfde financiële situatie laat als
thans liet geval is en bedoeld PAK-
programma deswege redelijkerwijze,
wiel uitgevoerd zou kunnen worden.
Niet alleen blijkt hieruit een niet dur
ven dragen van verantwoordelijkheid
ui moeilijke tijden, maar ook schuilt
hierin een PSP-adder. Bedoelde motie
veroorzaakte nog al wat weerstand
bij de forumleden. Gezien de panieke
rige houding van de forumvoorzitter,
onstond de indruk dat er tussen de fo
rumleden afgesproken was dat moties
van dergelijke strekking van de tafel
gehouden moesten worden. Van PSP-
zxjde werd vanuit de zaal betoogd dat
het plat leggen van het plaatselijk be
stuur in de grote Nederlandse steden
een moderne methode van oppositie-
roeren tegen het regeringsbeleid was.
Een meerderheid van de ongeveer 60
aanwezige leden van de PvdA, PSP,
D '66 en PPR nam de motie tenslotte
