Economie vertoont grote spanningen
WERKGELEGENHEID BLIJFT GROOT
HUURVERHOGING HALF
JAAR LATER IN WERKING
Regering volgt rapport
van SER slechts ten dele
Lonen en
prijzen
matigen
Plan bureau profeteert
Aanpassing
van huren
aan salaris?
Meer delicten,
minder
ophelderingera
ffllsraH?:' m
gaseasraBasg-""
PRIJS
BELEID
MOEI'
STRAK
BLIJVEN
VERZEKERING
ZIEKENFONDS
Geen uitstel
hoge lasten:
hoge rente
het gevolg
DINSDAG 16 SEPTEMBER 190»
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 13
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De regering wil haar uiterste best
doen om de loon- en prijsinflatie te beteugelen.
Centraal in het sociaal-economische beleid voor
1970 staat dan ook het matigen van lonen en
prijzen. De spanningen in de economie blijven
echter behoorlijk groot. Dat blijkt uit de macro-
economische verkenning 1970 van het Centraal
Planbureau. Minister De Block (Economische
Zaken) wil wel weten dat deze verkenning ge
kenmerkt wordt door grote onzekerheden. Ons
land is met zijn economie namelijk sterk afhan-
lijk van het buitenland: als buiten de grenzen in
de economie een briesje opsteekt, kan het hier
al gaan stormen.
Dit jaar, zegt de directeur van
het Centraal Planbureau, wordt
gekarakteriseerd door toenemende con
juncturele spanningen. Nederland staat
echter met zijn problemen niet alleen,
want diverse andere landen West-
fluitsland, Frankrijk, Japan hebben
•lOstig met de inflatie te kampen. Ook
in die landen hollen de lonen en prijzen
elkaar achterna en wordt geprobeerd
de inflatie te matigen. Ondanks het feit,
dat in diverse landen het beleid van de
overheid gericht was op afremming van
de vraag, liet de wereldhandel een uit
zonderlijk grote groei zien. Hierdoor
liepen de prijzen van grondstoffen op
de wereldmarkt op, waardoor Nederfand
hogere invoerprijzen moest betalen- Dit
bepaalt mede de forse prijsstijgingen
van dit jaar, waardoor het leven voor
de gezinnen zeveneneenhalf procent
duurder wordt.
De sterke groei van de wereldhandel
gepaaid gaande met forse binnen
landse prijsstijgingen zorgde voor
een opmerkelijke toeneming van de uit
voer. Terwijl dit jaar de verkopen aan
particulieren slechts met drie procent
toenemen, stijgt de export met maar
liefst vijftien prooent. De betrekkelijk
kleine groei van de particuliere con
sumptie wordt mede bepaald door de
grote prijsstijgingen.
Het is niet te verwachten, dat de gun
stige exportresultaten van dit jaar zich
in 1970 en 1971 zullen voortzetten. Tegen
het einde van dit jaar en in 1970 zal de
economische groei in het buitenland wat
worden vertraagd, hetgeen op de wereld
handel afremmend werkt. Ook in ons
land zal de economische groei in de
i I komende tijd wat langzamer gaan.
Voorzichtig uitgeven
In de economische verkenningen
haakt het Centraal Planbureau aan bij
het in juli uitgebrachte advies van de
Sociaal-Economische Raad over de be
teugeling van de loon- en prijsinflatie.
Een noodzakelijk uitgangspunt bij deze
verkenning vormt een strak uitgaven
beleid van de overheid- Mede hierdoor
wordt ervan uitgegaan, dat de binnen
landse bestedingen volgend jaar minder
zullen stijgen dan in 1969. Vooral het
bedrijfsleven zal in mindere mate in-
sten zullen nog vei-der toenemen en er
VERWACHTING VOOR 1970
IIFT WONINGBOimPROGRAMMA
lüTAAi. MMTALWONINGEN (volgens miljoenennota]
25 000 12 5.000
1965 '66 '67 '69 1970
In percenten zien de prognoses van het centraal planbureau voi
1970 en 1971 er als volgt uit
1970
1971
Loonsom per werknemer in bedrijven
7
7.5
Groei particuliere consumptie
4
4
Groei investeringen in bedrijven
4
7
Groei uitvoer
9
8.5
Stijging invoer
7
7,5
Stijging produktie in bedrijven
4
4.5
Verhoging prijzen particuliere consumptie
3.5 a 4
3.5
Belastingdruk
29
29
Premiedruk sociale verzekering
16
16.5
PR'JSST'JGINEENEM AANKOPEN
zullen aanzienlijke bedragen aan res
tituties op voorraden worden uitgekeerd,
vesteren wat op den duur weer gevolgen
kan hebben voor de werkgelegenheid.
Anderzijds is er voor het bedrijfsleven
optimistische voorspelling: de win-
Uiteindelijk wordt het meest waarschijn
lijk geacht dat de bedrijfsinvesteringen
een verminderde toeneming van vier
procent zullen vertonen. Gelijk met de
mindere groei van de afzet, wordt niet
alleen de voorraadvormiing maar ook de
kleiner. De produktie in de be-
n zal met \-ier prooent toenemen,
wat. lager is dan in de afgelopen jaren.
Voor een deel is deze lagere produktie
het gevolg van de matiging in de uit
gaven, zowel bij overheid als particu
lieren, voor een ander deel is zij het
gevolg van een verkorting van de werk
tijd. die zich in 1970 en 1971 voortzet.
De werkgelegenheid neemt verder toe,
maar het aantal „werklozen" zal hier
door nauwelijks verder dalen. De zoge
naamde geregistreerde arbeidsreserve
blijft gesteld op een jaargemiddelde van
zestigduizend man- Het is niet on
mogelijk. dat de voortdurende spanning
op de arbeidsmarkt in de loop van 1970
of andeis in het jaar daarna iets zal
verminderen. Het Planbureau stelt de
geregistreerde arbeidsreserve voor 1971
dan ook op zestig- a zeventigduizend
Door de aanhoudende economische
spanningen blijft de prijsstijging groot.
De prijzen voor de gezinsconsumptie
zullen met drieëneenhalf tot vier pro
cent toenemen, wat iets meer is dan de
drieëneenhalf procent waarvan de S.E.R.
in zijn advies uitging voor de loon
stijgingen in nieuwe arbeidscontracten
(vijf procent) Ook voor 1971 wordt uit
gegaan van een prijsstijging van drieën
eenhalf procent.
Een loonstijging van vijf procent in
nieuwe arbeidscontracten resulteert in
een toeneming van de loonsom per
werknemer met zeven procent- Een
werknemer met twee kinderen kan dan
ongeveer tweeëneenhalf procent netto
van de loonsverbetering overhouden,
wat ongeveer het streefcijfer van de
S.E.R. benadert. Het Planbureau gaat
daarom niet uit van looncompensatie
voor de mogelijke prijsstijgingen boven
drieëneenhalf procent.
De loonsverhoging gaat belangrijk uit
boven de stijging van de produktivitedt,
die m3ar met drie procent toeneemt.
Opmerkelijk is dat de internationale
concurrentiepositie van ons land hier
door niet verslechtert. Zonder devaluatie
van de Franse franc zou die positie zelfs
wat zijn verbeterd.
Het voor 1971 te verwachten beeld
komt ongeveer overeen met dat
1970. De prijsstijging zou misschien iets
kleiner kunen worden, doordat de prijzen
van de invoer iets minder omhoog gaan.
De produktie zal zich weer wat meer uit
breiden. De uitvoer wordt iets minder,
de binnenlandse bestedingen zullen
wat toenemen. De betalingsbalans, die
olgend jaar er iets gunstiger komt uit
e zien, verandert nauwelijks.
Het Centraal Planbureau geeft ook
enkele varianten op de prognoses, ii
I een aantal uitgangspunten zich
DL WERKLOOSHEID
xlOü
120
Aanvragen van W
werkgevers c*l
Werkloze mannen
1964
'65
'66
'67
'66
'b9
anders aandienen- Zouden bijvoorbeeld
de lonen in 1970 meer stijgen dan nu
wordt aangenomen, dan heeft dat een
ongunstige invloed op de bedrijfs
investeringen en op de uitvoer, niet
alleen in 1970, maar ook in 1971. De
prijzen zouden meer stijgen, er zou een
tekort komen op de lopende rekening
de betalingsbalans en vooral in 1971
de arbeidsmarkt meer aanbod van
werknemers laten zien. Ook grotere
prijsstijgingen dan waarop wordt
hoopt, laten ongunstige effecten zit
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het aantal der kenni:
van de politie gekomen misdrijven in ons
land blüft nog steeds aanzienlijk stijgen,
vooral in de sector vermogens- en ver
keersdelicten. Het gemiddelde ophelde
ringspercentage is echter opnieuw ge
daald: van 47 pet. in 1967 tot 46 pet. in
1968
Deze constatering doet minister Polak
(Justitie in zijn begroting voor 1970. De
voornaamste oorzaak van deze voortgaan
de daling ligt. in de sterke toeneming van
het aantal diefstallen waarvan de opspo-
rig dikiwijls zeer moeilijk is bij gebrek
aan concrete aanwijzigen. Een verbetering
van het opsporingsresultaat ls in dit
soort gevallen nauwelijks te verwachten.
Minister Polak zegt: „De oplossing moet
gevonden worden in voorkoming van deze
diefstallen door de burgers zelf- Die bur
gers geiven nuaar al te vaak blijk van
onverschilligjheid en zorgeloosheid ten
aanzien van hun eigendommen, zoals fiet
sen en bromfietsen'"
Een andere ooi-zaak van het teruglopen
van het ophelderingspercentage ligt vol
gens de minister vermoedelijk ln de steeds
groter wordende mobiliteit van de mis
dadigers. Daardoor bestaat bij de re
cherche-organen van vele zelfstandige
politiekorpsen behoefte aan samenwerking
en coördinatie
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - De regering wil de
jaarlijkse huurverhoging niet op 1 ja-
lar op 1 juli 1970 laten ingaan.
ZU komt hiermee voor een deel tege
moet aan de wensen van de SER. Minis
ter Schut (Volkshuisvesting en Ruim-
lijke Ordening) wil in de zomer van
1970 beginnen met het systeem van aan
vullende individuele huursubsidies voor
met lage inkomens die in ver
houding te duur wonen. Intussen wordt
nog bestudeerd op welke wijze degenen
die te goedkoop wonen, extra kunnen
worden belast.
Minister Schut heeft aangekondigd dat
de aparte bijdragenregelingen voor krot
opruiming en voor doorstroming zullen
orden gecombineerd in een nieuwe sub
sidieregeling, die hogere rijksbijdragen
kent. Ook voor de woningverbetering
komt er een nieuwe subsidieregeling.
Voor reconstructie en sanering van be
bouwingen wordt een veel groter bedrag
op de begroting van het ministerie van
Volkshuisvesting gezet.
Het uitstel van de jaarlijkse huurver
hoging met een half jaar heeft minister
Schut met veel pijn in het hart gedaan.
Hij heeft hiermee zijn steentje willen
bijdragen aan de beteugeling var
loon- en prijsinflatie.
De minister verwacht nog steeds veel
?il van de doorstroming. Hiervan moet
de voornaamste bijdrage komen om to'
een betere bezetting van de woningvoor
raad te geraken. De gemeenten zullen
van het rijk financiële tegemoetkomin
gen ontvangen teneinde goedkope
ningen vrij te krijgen, waardoor bewo
ners van krotten aan betere huizen kun
nen worden geholpen.
125.000 woningen
Het bouwprogramma 1970 gaat uit vai
het in aanbouw nemen van 125.000 wo
ningen, waarvan er 25.000 zonder sub
sidie worden gebouwd. De subsidiewo
ningen zullen als volgt worden verdeeld
45.000 woningwetwoningen met rijks
leningen, en 55.000 gesubsidieerde parti
culiere woningen, waarvan 10.000 te bou
wen door woningbouwverenigingen.
Dit jaar zal het woningbouwprogram
ma van 125.000 huizen worden gehaald.
De particuliere, ongesubsidieerde sector
zal achterblijven bij de raming. Er zul
len niet veel meer dan 20.000 woningen
in de vrije sector in aanbouw worden
genomen, zo'n 5000 minder dan de ra
ming. Om toch het totale bouwprogram
ma te halen, zullen meer woningen in
de gesubsidieerde sector in aanbouw
worden genomen. Voor het grootste deel
is dit al gebeurd.
Woningtekort
In de na-oorlogse jaren is de behoefte
aan woningen steeds weer te laag ge
schat. Ondanks het feit dat de produktie
aan woningen ln de jaren 1964 tot en
met 1968 hoger lag dan was gepland,
was er op 1 januari van dit jaar nog
een zgn. kwantitatief woningtekort van
ongeveer 63.000 huizen. Dat is 11.000
meer dan de raming in 1964 aangaf.
Bij de algemene volkstelling in het
laatste kwartaal van 1970 zal het Cen
traal Bureau voor de Statistiek ook een
woningtelling houden. Hierbij zullen be
langrijke gegevens over de woningvoor
raad worden verkregen. In het voorjaar
van 1971 zal weer een landelijk onder
zoek naar de woningbehoefte worden
ingesteld.
Meer werk
Minister Schut acht de bouw van
12.000 bejaardenwoningen per jaar tot
en met 1974 het minimum. In de laatste
jaren schommelde het aantal voltooide
bejaardenwoningen rond 4.000. met in
1968 een verhoging tot ruim 7.000. De
toetieming van het aantal bejaarden-
"f'„
Het woningtekort is steeds te laag geschat Het programma richt zich op
125.000 unningen, waarbij de particuliere niet-gesubsidieerde bouw op de
raming achterblijft.
woningen wordt zeer toegejuicht. Niet
alleen omdat huisvesting van bejaarden
in afzondeiyke huizen de voorkeur ver
dient boven opneming in tehuizen, maar
ook omdat de doorstroming hierdoor
wordt bevorderd. Naarmate het aantal
bejaardenwoningen stijgt, vermindert de
behoefte aan verzorgingstehuizen.
eraan gedacht om in begin 1970 in enkele
delen van Gelderland de huren vrij te
maken.
De gemeentebesturen en besturen van
woningbouwverenigingen krijgen van
minister Schut binnenkort een brief,
waarin ocncrete maatregelen worden
voorgesteld om te bewerkstelligen dat
waarin concrete maatregelen worden
vrijgemaakt voor mensen met lage in
komens.
oaBTVAaarw
DEN HAAG In de toelichting
op de rijksbegroting 1970 zegt de
regering dat in het komende jaar
aller inspanning geboden is om de
inflatie te bestrijden. De regering
is vastbesloten in de komende tijd
een zeer strak prijsbeleid te blij
ven voeren. Weliswaar is begin
september aan het bedrijfsleven
toegestaan bepaalde kostenstij
gingen in de prijzen door te be
rekenen, maar tegelijk is 4m ver
plichting opgelegd om dalingen in
de kosten eveneens in de prüaaa
tot uitdrukking te brengen. Aan
de economische controledienst is
opgedragen erop toe te zien, dat
aan de prijsvoorsrhriften strikt de
hand wordt gehouden.
Minister De Block (Economische
Zaken) acht verdere opvoering
van de produktiviteit ten zeerste
geboden. Dat kan worden bereikt
door verdergaande modernisering
van het produktieapparaat. De re
gering zal hieraan meewerken
door onderzoekingen in de be
drijfstakken en plannen tot mo
dernisering en sanering te steu
nen. Het speur- en ontwikkelings
werk binnen de ondernemingen,
dat in ons land onvoldoende tot
ontplooiing is gekomen, dient
krachtig te worden gestimuleerd.
De stimulering van de toepassing
van computers wordt voortgezet.
Nagegaan wordt in hoeverre de
overheid de opleiding van com-
puterpersoneel kan bevorderen.
Binnenkort zal de regering bij
de Tweede Kamer een nota in
dienen over de structurele si
tuatie van het midden- en klein-
hedrijf. In deze nota worden de
lijnen voor het middenstandsbe-
leid in de komende jaren uitge
stippeld. zo gauw mogelijk zal een
ontwerp voor een nieuwe vesti
gingswet worden ingediend.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Binnenkort zal minis
ter Roolvink (Sociale Zaken) een wets
ontwerp indienen, waardoor de financiële
positie van bejaarden en kleine zelfstan
digen enigszins zal worden verbeterd.
De verbeteringen betreffen de zieken
fondsverzekering voor bejaarden, de vrij
willige ziekenfondsverzekering (mogelijk
heid van extra premiered uotde voor min
der draagkrachtige echtparen en de kin
derbijslag voor kleine zelfstandigen (ver
hoging van de inkomensgrens voor het
recht op kinderbijslag
Ongewenste gastarbeiders
gaan terug per vliegtu ig
DEN HAAG Werkzoekende vreemdelingen, die niet in
Nederland kunnen worden toeglaten. worden sinds enige t(jd
veelal rechstreeks per vliegtuig naar hun land van horkomst
teruggzonden. Minister Polak (Justitie) heeft de indruk dat
daardoor minder werkzoekenden, vooral uit landen rond de
Middellandse Zee, op goed geluk naar Nederland komen.
H(j zfcgt daarover in zijn begroting voor 1970 o.m.: „Vaak
lukt het deze mensen niet om passend werk te vinden en
missen ze de waarborgen van arbeidscontract en sociale
zekerheid die wei gelden voor degenen, die zich in hun land
van herkomst bjj de wervingsacties hebben gemeld. Door de
nieuwe handelswijze van terugsturen per vliegtuig wordt ook
de pas afgesneden aan ronselaars en andere profiteurs".
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De regering heeft voor
haar begroting-1970 slechts ten dele het
halfjaarlijks economisch advies van de
Soeiaai-Economische Raad kunnen over
nemen. De voorstellen van de Sociaal-
Economische Raad (uitstel van de ver
hoging BTW' van 1 januari 1970 naar
1 januari 1971 en uitstel van de huur
verhoging eveneens met een jaar) gingen
de regering te ver. Had zjj het advies
namelijk wel gevolgd, dan zou het over
heidsbeleid op verschillende punten in
moeilijkheden gekomen zijn. De advie
zen van de Soriaal-Eeonomische Raad
over het uitstellen van de belangrijke
lastenverzwaringen baden ten doel ook
de regering tot een grotere zuinigheid
aan te sporen. Daarmee wilde de SER
bereiken, dat de groei van de rijksuit
gaven. die door het kabinet-De Jong op
6 procent gesteld is. aanzienlijk lager zou
uitvallen.
Minister Witteveen wijst er in zijn
rijksbegroting op. dat de regering dit
niet kan doen. omdat zij te veel voor
zieningen moet treffen Onderwijs, Ver
keer en Waterstaat. CRM, om maar
enkele voorbeelden te noemen, hebben
ook voor 1970 geld nodig. Verder zijn
voorzieningen nodig voor de laagstbe
taalden en de economisch zwakkere
groepen (Dremieverlaging, individuele
huursubsidies e.d.). „De regering heeft
het niet verantwoord geacht de groei van
de rijksuitgaven te brengen beneden de
structurele begrotingsruimte van 6 pro
cent", aldus de minister van Financiën.
Desondanks heeft de regering in de
i BTW-sfeer. zoals men elders kan leren
I toch nog voorzieningen kunnen trpffe«
die vooral de laagstbetaalden en de er-
I nomisch zwakkeren ten goede kunnen
komen Dit geldt ook vooi de belasting-
correctie, die minister Witteveen
eveneens 'in tegenstelling tot het advies
van de Sociaal-Economische Raad, die
deze correcie wilde halveren op
1 januari 1970 voor tweederde van in
totaal 900 miljoen gulden wil doorvoe
ren. Het resterend bedrag van 300 mil
joen gulden wordt hiervoor op 1 januari
1971 gebruikt.
De regering houdt ook aan deze cor
rectie vast, ondanks het politiek verzet,
dat hierover in het vorig parlementair
jaar gerezen is. onder meer bij de rege-
roingsgzinde AR.-fractie. De regering
acht deze correctie urgent", schrijft de
minister vtn Financiën in zijn toelich
ting op de begroting-1970. ..Want een
verdere verschuiving ervan zou de dek
kingsproblemen slechts naar 1971 ver
plaatsen". De minister doelt hierbij on
de regeringsverklaring in 1967 over de
•reiastingcorrectie. ..Door een volledie
■■'•stel naar 1971 kriigt men evenmin een
del
Witteveen.
Als belangrijkst argument voor de
correctie in 1970 voert de minister aan,
dat bij uitstel ook lagere inkomensgroe
pen een kleiner besteedsbaar inkomen
zouden krijgen. Dit scheelt, aldus dc
minister maar liefst een kwart van dit
inkomen. Ter dekking van deze correc
tieplannen kan dd minister volgend jaar
putten uit ruim 645 miljoen gulden en
in 1971 uit 815 miljoen gulden, die hij
ontvangt uit verschillende belastingont
vangsten. Hieronder vallen extra ver
mogensbelasting. extra vennootschaps
belasting. extra omzetbelasting op inves
teringen. en de BTW-verhoging. „Deze
belastingen betekenen volgens prof. Wit
teveen een extra offer voor de onder
nemingen ten bate van de belasting
betaler.
Het tekort van begroting 1970 (uitga
ven ?8.96.r! miljoen gulden, ontvangsten
26.772 milioen euldcn) van 2193 miljoen
gulden, plus 220 miljoen gulden tekort
gemeentefonds (in totaal rnlm 2.4 miliard
gulden (donk) rmnistrr Witteveen te kun
nen onvanren door 1.6 miljard gulden
hii voorincebritvineen te talen finaneie-
de
Vnnpanlmnrkt te lenen. Mei de
re'dende hnee rentevoet hl «lft dit
■thare aangelegenheid. Bovendien
1969. zoals hit nu heeUferd heeft. Ook d<«
bedrag wil hit on de nnen kanitaalmarkt
verkrügen tegen de even hoge rentevoet
van dit ogenblik.
financiële tegenvallers komen
