„Jongens onder elkaar'
Dwaze Jethro Tuil stal
show in Concertgebouw
Teleurstellend successtuk van
Mart Crowley over homoseksualiteit
Opgewekt en levendig
met MAX HEYMANS
het najaar tegemoet
Brug tussen
goede smaak
en gevoel
voor chique
WEER
of geen
WEER
MAANDAG 8 SEPTEMBER 1969
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
Soft Machine
maakt morgen
show voor t.v.
AMSTERDAM Twee en
half uur lang was het
Concertgebouw in Amster
dam gisteravond tempel
der lichte muziek. Ruim
2400 bewonderaars van de
Engelse popgroepen Soft
Machine en Jethro Tuil
werden onthaald op mu-
tiek, die nog niet eerder op
spectaculairder w(jze
gehore gebracht werd
dan gisteravond het geval
i De groep Soft Machi-
presteerde het om een
lang achtereen te con
certeren, zonder ook maar
j enkele manier af te
zwakken of bl(jk te geven
vermoeidheid.
klanken van Soft
Machine zijn niet zo zacht
en, gezien de naam,
wellicht zou vermoeden.
Vaak is hun muziek juist
n en grof, als anticlimax
een rustig voorspel. Het
duidelijk underground-
muziek, maar mist alle
sporen van het hedendaag-
engagement. Bewust
sluit men alles wat maar
ip blues lijkt buiten, wat
anderen ook reeds deden.
Ademloos luisterde het
zeer talrijke publiek toe,
zelfs gespannen, zo sterk
raakte men in de greep
van de meeslepende mu
ziek. Hoewel men soms de
indruk wekte „voor de
vuist weg te spelen" werd
herhaaldelijk duidelijk dat
alle muziek onderdeel was
van een puntgave composi
tie, die de drie musici,
Hugh Colin Hopper, Robert
Wyatt Ellidge en Michael
Retledge, zich geheel eigen
hadden gemaakt. Bijna
vanzelfsprekend kregen de
musici van Soft Machine
na hun non-stop concert
een spontane staande
ovatie.
Na de pauze was het po
dium van het statige Con
certgebouw vrijgemaakt
voor Jethro Tuil. Alleen al
door zjjn presentatie bleek
hij in staat de show te ste
len. De doldwaze zanger
en dwarsfluitbespcler. eis
te door zijn vibrerend op
treden alle aandacht op.
Met zijn lange jas, slank
gesneden pantalon en hoge
laarzen, werd zijn „ratten
vanger van Hameien-
image" gecompleteerd door
zijn indringende spel op de
dwarsfluit
Staande op één been, gaf
hij niet alleen een staaltje
van zijn muzikale vakken
nis weg, maar stak daarbij
niet onder stoelen of ban
ken, dat hij zijn lessen
„bewegingsleer" meer
normaal heeft bestudeerd.
De muziek van Jethro Tuil
kwam duidelijk anders
over dan die van Soft
Machine. Jethro heeft
voorkeur voor jazz en
folksongs, die allen rijke
lijk in het programma wa-
Het concert, dat plaats
vond onder auspiciën van
Mojo uit Delft betekende
voor Soft Machine nog niet
het einde van het optreden
in Nederland. Vandaag ge
ven zij in Gallerie Flap-
poort aan de Voorstraat te
Delft een persconferentie,
die aan het einde zal uit
monden in een muzikaal
gebeuren waar tal van
Delftse hippies voor ge
ïnviteerd zijn. Morgen zal
de NCRV-tv opnamen ma
ken van Soft Machine. Een
groep Delftenaren zal als
figuranten een decor vor
men voor de groep. De tv-
opnamen zullen in het tie
nerprogramma Twien van
3 oktober worden uit- j
gezonden.
WETSONTWERP VAN POLAK
Oorlogsmisdaden
verjaren niet
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister Polak (Justi
tie) heeft bjj de Tweede Kamer eei
wetsontwerp ingediend, dat de opheffing
van de verjaringstermijn voor oorlogs
misdrijven en misdrijven tegen de i
seiykheid beoogt. Daartoe worden in
het wetsvoorstel de bepalingen ove
verjaring van het recht van strafver
volgingen en het recht van tenuitvoer
legging van opgelegde straffen niet op
genoemde misdrijven van toepassing
klaard. Het gaat daarbij niet alleen
misdrijven die in het verleden zijn be
gaan, maar ook om die, die ir
toekomst nog zouden worden gepleegd.
In concreto gaat het om de volgende
misdrijven:
1. oorlogsmisdrijven en misdrijven te
gen de menselijkheid, zoals omschreven
in het handvest van de internationale
militaire rechtbank te Neurenberg, waar
op in het „besluit buitengewoon straf
recht" de doodstraf is gesteld;
2. enkele misdrijven, genoemd in de
wet oorlogsstrafrecht;
3. de feiten, strafbaar gesteld in de
uitvoeringswet genocideverdi'ag.
In een toelichting op zijn voorstellen
zegt minister Polak, dat zij steunen op
de internationale rechtsovertuiging, dat
ernstige oorlogsmisdrijven en misdrijven
tegen de menselijkheid aan de werking
van de verjaring onttrokken behoren te
zijn. „Deze rechtsovertuiging is gebleken
uit de behandeling van de VN-conventie
van 26 november j.l., al hebben vele
staten, waaronder Nederland, zich van
stemming onthouden."
SUSKE EN WISKE: DE DROMENDIEFSTAL
LUCKY LUKE:LA CARAVANE
Regiedebuut
Wim van Rooij bij
Haagse Comedie
De Haagse Comedie
met: Guido de Moor, Jaap Wleringa,
Henk van Ulsen, Manfred de Graaf,
Carl van der Plas. André Beyde, Kees
Cool en, Jacques Luyer, Eric van
Het is niet voor het eerst dat er eer
stuk over homoseksualiteit is geschre
ven. Al voor „The Boys in the Band"
(in het Nederlands „Jongens onder el
kaar") van Mart Crowley, dat na grote
successen op Broadway en in Londen
ons land heeft bereikt, was het thema
bekend in het theater. Maar voor
eerst is hier een stuk, dat met eei
ker venijn, lijkt het wel, alle negatieve
aspecten van de problematiek bijeen
brengt: ruzies, onechtheid, sadisme,
valsheid, kortom datgene wat mei
aanduidt met het woord „nichterigheid".
Twee bedrijven telt het stuk en ze zijn
bevolkt door negen mannen, waa
acht homofiel zijn en de negende
misschien ook wel. En die acht zijn bijna
een zekere haat beschreven, zij
verenigen alle nare kenmerken in zich
die men de homoseksueel om een
andere reden, terecht of niet, aanwrijft.
Volgens mij is het feit dat het over
zoveel homoseksuelen tegelijk gaat (wie
heeft dat eerder vertoond?) de enige
reden, dat het stuk in het buitenland
een succes geworden is. Het zal voor
velen een uitermate schokkend stuk zijn,
maar de schok zet niet tot denken,
zoals dat het geval hoort te zijn. Hoog
stens wordt er een aversie door opge
roepen tegen de getoonde wijze van le
ven en liefde; zeker voor degenen die
er voor het eerst mee geconfronteerd
worden, is die kans groot. En dat is
tamelijk merkwaardig, als men bedenkt
dat iedereen die met het stuk te ma
ken heeft gehad, steeds geroepen heeft,
dat het niet over homoseksualiteit als
zodanig handelt, maar over mensen in
een dramatische conflictsituatie, die
sympathie verdienen.
Laten we daarom afzien van de pro
blemen rond de homoseksualiteit in
„Jongens onder elkaar" en de kwalitei-
an Crowley als toneelschrijver na
gaan. Die zijn in dit stuk bepaald niet
indrukwekkend. De introductie is zon
der meer slecht: binnen een kwartier
zit de jongen, op wiens flat het stuk
speelt, al te vertellen hoe het allemaal
is gekomen, zonder dat voordien eni
ge poging is ondernomen, de jongen in
teressant te maken. Dat jeugdverhaal
moet het hem doen. Verder is hij een
feestje aan het organiseren voor een
zijn vrienden, die jarig is. Succes-
■elijk komen de partygangers bin
nen, successievelijk krijgen zij de kans
zich te etaleren als een ander „speci-
Geen Albee
Om de spanning op gang te brengen
en om conflictsituaties te scheppen, ge
bruikt Crowley dan nogal wat doorzich
tige trucs. De jarige vriend komt
tuurlijk als laatste binnen, zodat ieder-
van elke figuur die voordien aan
belt, verwacht dat het de jarige zal zijn.
Zo introduceert Crowley achter elkaar
op precies dezelfde wijze maar liefst
personen. De zevende is de jarige.
Verder komt er een onverwachte gast,
een standaardfiguur uit de toneel
literatuur. Hij is een vreemde vogel
dit gezelschap, hij is namelijk
roseksueel en vermoedt op geen
stukken na waar hij in terecht komt.
Maar ook hij blijkt misschien wel...
hoe dan ook, de man komt door dit al
les in een geweldige conflictsituatie of
hij wel of nietenz.
t zou op zich natuurlijk een boeiend
thema kunnen zijn. Maar het was
Crowley niet genoeg. Hij diept het niet
maar hinkt ijverig verder op
tweede gedachte: aan het eind laat hij
namelijk, God betere het, het „waar
heidsspelletje" nog eens opduiken, dit
maal een telefonische variant ervan,
(Van onze moderedactrice)
AMSTELVEEN Van rode rozen in
verschillende nuances tot aan een fel
le geranium kleur toe. koos Max Hey-
mans de kleuren om de vrouw opge
wekt en levendig het najaar tegemoet
te gaan. H(j geeft haar daarbij boven
dien beige, wit en bruin ter afwisseling,
terwijl marineblauw van menige com
positie de steunkleur is. Bovendien is
donkerblauw chique voor de vrouw die
zakelijk bezig is met haar besoigncs in
de stad (zegt Max).
Dikwijls vindt „men" dat je nooit al
les mooi mag vinden. Er hoort een beet
je kritiek bij als peper in het gerecht.
Over Max Heymans, die zonder twijfel
onze enige werkelijk originele coutu
rier is, hij copieert niet, maar bedenkt
zelf en maakt wat hij mooi vindt, het
geen niet van seizoen tot seizoen veran
dert als een blad aan de boom) luidt
de gepeperde kritiek dan hij blijft zo
voortborduren op zijn eeuwige thema!
Maar zie met een uiterlijk gemak waar
achter misschien wel een licht spottend
glimlachje schuilt, heeft hij op zijn na
jaarsshow te Amsterdam laten zien hoe
een brug te leggen is tussen de onveran
derlijke goede smaak en gevoel voor
chique, naar tijdperk en mode van van
daag en morgen.
Van het briljantste rood is tailleur en
mantel voor de vroegste herfst. Maar
ruiten en effen kleuren van greige tot
leverkleur in combinatie met de interes
santste „interieurs" wisselen af in de
collectie.
Toen wij enkele jaren geleden verschil
lende couturiers vroegen naar hun me
ning over de pantalon voor de vrouw.
was het antwoord van Max Heymans
afschuwelijk. Dat hij die mening nog
steeds is toegedaan, blijkt uit het feit,
dat er geen enkel broekpak defileerde.
En toch is de collectie volkomen 1970,
getuige de tuniek-lange kokers (van
jurkje of mantel) boven korte klokrok,
de vele cols, lange brede shalws, en
turbans met aangeknipte slippen. Aan
het beginsel van mantel voering en ja
pon uit hetzelfde materiaal (of dat nu
wollen jersey is of brokaat) wijkt Hey
mans gelukkig niet af. Men kan zich
vernieuwen maar mag zichzelf niet on
trouw worden.
Beroemde namen van Franse stoffen-
huizen als Labbey, Staron, Biachchini,-
Lesure, vallen terloops met dezelfde
nonchalance waarmee de mannequins
zich bewegen. Maar elke naam betekent
seline, faille, brokaat. Maar ons chau
vinisme groeit bij de corduroy van Van
Heek en het brokaat van Menko. „Pour
le soir" was naar onze smaak supe
rieur de vorstlijke mantel van rode sa
tijn met bijna slepende rug, eenzelfde
rok en brokaat interieur plus blouse.
En dan volgt....toch een pantalon!
Maar wel zo dat wij deze harlekijn-ach-
tige geruite brokaat moeten zien als
'n robe-pantalon, zo wijd golft het glin
sterend materiaal om de slanke benen.
Tot slot de bruid, zo trouw is Heymans
aan goede gewoonten en goede smaak
Wit met goud doorweven matelassee,
de overslag-rok achter zeer lang en van
voren wat korter en onder de hoge col
een diep gespleten decoltee.
Prof. Jan Bontjes
van Beek overleden
BERLIJN (DPA) De pottenbakker
professor Jam Bontjes van Beek is
vrijdag op zeventigjarige leeftijd in
Berlijn-Spandau overleden. Hij is in
Nederland geboren en kreeg in 1907 de
Duitse nationaliteit. Na de oorlog leidde
hij tot 1950 de Academie voor
Toegepaste Kunst in Berlijn-Weissensee.
Tot 1960 was hij directeur van
de Vakschool voor Kunstnijverheid in
Berlijn-Charlottenburg en tot 1966
hoogleraar aan de Hogeschool voor
Beeldende Kunsten in Hamburg. De
laatste jaren woonde hij weer in Berlijn.
Vijf van de jongens-onder-elkaar;
van links naar rechts: André Beyde,
Carl van der Plas, Manfred de Graaf,
Guido de Moor en Henk van Ulsen.
zodat iedereen de gelegenheid krijgt zijn
dramatische levensverhaal te vertellen.
Crowley is geen groot toneelschrijver.
Hij is een handig verzinner van toneel
trucs, hij een een handig copieur van
effecten, die al veel eerder vertoond
zijn. En in wezen gebeurt er bar weinig
tijdens zijn toneelstuk. Het is dan ook
pure salestalk en commercieel geklets,
hem te vergelijken met Edward Albee,
zoals wel gedaan wordt.
Waarom is de voorstelling in Londen
en New York dan zo'n succes? Het kan
niet alleen komen, omdat het over eer
modieus thema gaat, op een openhar
tige en schokkende wijze. Er is meer
Crowley's stuk is duidelijk geschreven
voor de Amerikaanse school var
„methodacting". Dat is een heel spe
ciale acteerstijl, waar het Amerikaans
toneel voor een groot deel op drijft. Het
is niet toevallig, dat „The Boys in the
Band" in Londen gespeeld werd in de
originele Broadwaybezetting. Engelse
acteurs beheersen die techniek vai
„method" evenmin als Nederlandse.
Om die reden valt de voorstelling
de Haagse Comedie in duigen. Men kan
dat regisseur Wim van Rooij noch zijn
acteurs kwalijk nemen, het is alleen de
vraag of dit stuk wel zo geëigend
voor een voorstelling in Nederland, een
probleem dat zich straks nog eens
doet, als Centrum het stuk gaat spelen.
Dat wil niet zeggen, dat er een
interessante vertoning is ontstaan. Wim
van Rooij heeft het aardig geregisseerd
(het is overigens zijn debuut in het
grote repertoire), al is de worsteling
met de mise-en-scene hem soms toch te
zwaar geweest. Hij heeft gekozen voor
een lichte toets en liet verder vooral
het stuk spreken, zonder veel eigen in
breng toe te voegen. Een opvallend
stereotiep decor van Hep van Delft
steunde hem daarin.
De centrale figuur in het stuk, de
bewoner van de flat, wordt gespeeld door
Guido de Moor met een grote variëteit
aan uitdrukkingsmiddelen. Maar zijn
rol blijft in één punt steken: Guido de
Moor is als acteur te innemend en
sympathiek, om het ontzettend valse
zijn toneelfiguur in ook maar enige
mate waar te maken. Dat neemt niet
weg, dat hij zijn rol knap speelt, steeds
verder uitdiept en aan het eind met
heel tragische wending komt. Ver
der is het stuk uitstekend gecast: alle
acteurs brengen bijzonder veel van zich-
mee voor hun rol. Henk van Ulsen
de uitbundige, extroverte keuken
prinses; Carl van der Plas als de wat
burgerlijke man, die later dan de ande-
in dit milieu terecht kwam en zijn
houding nog niet heeft kunnen bepalen;
Jaap Wieringa die aan het slot bij
zonder trefzeker wordt. Dat zijn dan een
paar uitstekend' rollen in de voorstel
ling. Verder ziet men KeesCoolen en
André Beyde in twee rollen met beide
erg overtuigende momenten; is Jacques
Luyer een al te mooie jongen (wat
precies is wat Crowley wil) en schijnt
Manfred de Graaf niet 'veel raad te we
ten met zijn rol. Eric van Ingen maakt
de indruk of hij dat wel weet, maar
blijft volledig aan de oppervlakte effec
ten najagen, wat bij het publiek wel
:s heeft, maar niets met acteren,
laat staan ensemblespel, te maken heeft.
De première zaterdagavond leek me
overigens wee.- eens goeddeels in het
water te vallen, doordat het publiek op
de gelegenste en ongelegenstc momen
ten duidelijk te kennen gaf alleen maar
luidruchtig geamuseerd te willen wor
den, zodat het ritme van de voorstelling
door nodeloze blijken van bijval danig
verstoord werd. De Haagse Comedie
eigenlijk geen premières moeten
brengen, denk je bij zo'n gelegenheid,
alleen maar voorstellingen, zonder so-
ciety-opeenhoping.
Jan Verstappen.
DE BILT Het zonnige weer
gedurende het weekeinde werd
veroorzaakt door 'n hogedmkgebied
dat zich van de Britse eilanden
over onze omgeving tot Polen
uitstrekte De middagtemperaturen
bereikten in ons land waarden van
omstreeks negentien graden. Boven
K.N.M.I. yr
DEELT
MEDE:
'ij zonnig
Zuid-Europa en het westelijk deel
van de Middellandse Zee bevond
zich een lagedrukgebied, dat vooral
in Zuid-Frankrijk plaatselijk
regen- en onweersbuien bracht. De
as van het hogedmkgebied
verplaatst zich het komende
etmaal onder invloed van een
depressie bij IJsland in zuidelijke
richting over ons land naar het
Alpengebied. Voor morgen wordt
samenhangend hiermee droog en
vrij zonig weer verwacht Vannacht
kan zich evenwel vn het binnenland
hier en daar mist vormen.
Vooruitzichten voor woensdag:
perioden met zon, vrijwel
overal droog en geleidelijk iets
hogere middagtemperaturen.
Voomitzichten voor woensdag in
cijfers gemiddeld over ons land:
aantal uren zon: drie tot negen;
ihin. temp.: omstreeks normaal;
max. temp-: van ongeveer normaal
tot vier graden boven normaal:
kans op een droge periode van
minstens 12 uur: vijfennegentig
procent; kans op een geheel droog
etmaal: tachtig procent.
Weer in Nederland
Resp. max. temp., min. temp. neerslag.
Amsterdam onbewolkt 19 11 ci
Deelen onbewolkt 20 'ft o
Eel tie mist 1-8 ft n
Eindhoven onbewolkt 20 10 o
Vlisslngen vr(Jw. onbew. 20 12
Z.-Limburg onbewolkt 21 10
Weer in Europa
