Proces tegen
Alexander Dubcek i
wordt waarschijnlijk geacht
Stoomauto
wordt spoedig
werkelijkheid
Moskeebrand
in Jeruzalem
BESCHULDIGINGEN
VAN ..RUDE PRAVO"
Groot propagandist
Nederlands toneel
87 j. oud overleden
Tsjechen herdachten
inval in hun land
Vissersboot
omgeslagen:
twee man
vermist
Chichester
voorkomt
breuk in
zijn partij
Orkaan Debbie
neemt toe
in kracht
Veiligheid voetganger
onder loep genomen
Middel tegen
onkruid te
werkzaam
Australiër
uit protest
Nederlander
DONDERDAG 21 AUGUSTUS 1969
de leidse courant
PAGINA 7
RENO (AP) Ingenieurs werken
In het geheim aan wat de industrieel,
William P. Lear, „een enorme door
braak" noemt, waardoor een stoomma
chine in moderne auto's kan functioneren
en vrachtauto's praktisch geen luchtver
vuiling meer veroorzaken.
De 67-jarige miljonair en uitvinder van
de Lear-straalmotor zegt, dat zijn plan
nen (nog in het blauwdrukstadium) be
tekenen, dat een stoomturbine-auto eco
nomisch uitvoerbaar is en in massa-
produktie gemaakt kan worden ter ver
vanging van de verbrandingsmotor.
De autofabrikanten in Detroit wachten
af. Lear weigert zich over details uit
te laten maar zegt wel, dat het gaat
om 'n nieuwe wijze van krachtoverbren
ging van de turbine op de achterwielen
en zonder versnellingen, torsie conver
ters of een differentieel.
JERUZALEM, (A.N.P.) In de oude
stad van Jeruzalem is waarschijnlijk door
kortsluiting brand ontstaan in de Al-
Aksamoskee, die nabij de klaagmuur
ligt. De brandweer moest alles in het
werk stellen om te voorkomen dat het
vuur zou overslaan naar het gebouwen
complex, dat de moskee van Omar omvat.
Na twee uur kon de- brand bedwongen
worden.
(Van onze correspondent)
PRAAG Precies een jaar nadat hij door Russische sol
daten werd gearresteerd, is Dubcek ervan beschuldigd, dat hij
op die nacht teg enhet centrale comité zou hebben gelogen.
In Praag doen geruchten de ronde, dat een proces tegen
Dubcek c.s. niet lang op zich zal laten wachten.
In de krant „Tribuna", vertelde Oldrich Svestka, vroeger
redacteur van „Rude Pravo", een aanhanger van Novotny en
collaborateur gedurende de invasie, „de waarheid over van
nacht een jaar geleden".
Hij beweert, dat Dubcek wist, dat de invasie voorbereid was
dat de partijleider loog, toen hij die nacht uitriep: „Dit is
i verschrikkelijke verrassing: ik had nooit verwacht, dat
zou gebeuren." Svestka vervolgt, dat Dubcek de controle
;r zichzelf verloor en zich zeker niet als een leider gedroeg.
Hij beweert ook, dat Dubcek een grote onverantwoordelijk
heid toonde door niet eerder het centrale comité op de hoogte
te stellen van een waarschuwende brief, die hij op 19 augus-
/an Brezjnev zou hebben ontvangen.
Svestka beschuldigt ook Smrkovsky en Kriegel ervan, dat zij
van de kook raakten en allen verraders noemden, die weiger
den de invasie te veroordelen.
„Rude Pravo" publiceerde uittreksels van een partijvergade
ring, die in Praag werd gehouden op 23 mei 1968. Verschei
dene sprekers, die bij name genoemd worden, gaven toen
uiting aan hun grote verwondering over de koers van Dubcek
(dit allemaal natuurlijk volgens „Rude Pravo"). Zij klaagden
erover, dat het moreel van de plaatselijke partij organisaties
Vele sprekers "bekritiseerden de vrijheid en onverantwoorde
lijkheid van de pers, en zeiden, dat het leek alsof er geen
communisten meer bij de pers werkten.
„Rude Pravo" concludeerde dat Dubcek tenminste al in
de ware gevoelens van de partij kende en dat hij daarnaar
had moeten handelen, terwijl hij daarentegen niets deed oir
hun vrees te kalmeren.
Deze voortdurende aanvallen op Dubcek en zijn meest popu
laire collega's komen op een zeer gevoelig moment. Geruchten
doen in Praag de ronde, dat zij reeds onder huisarrest zijn
geplaatst, in afwachting van de processen, die naar
denkt, spoedig zullen plaatsvinden.
(Copyright The Guardian)
Cor van der Lugt Melsert
onvergetelijk Haags toneelleider
Vrije verkiezingen
onder toezicht
Verenigde Naties
AMSTERDAM (A.N.P.). Een jonge
vrouw huilde woensdagavond dikke
tranen, toen het Tsjecho-Slowaakse
volkslied werd gespeeld tijdens een
bijeenkomst'van Tsjechen en Slowaken
in het gebouw van de Doopsgezinde
Gemeente aan het Singel in Amsterdam,
ter herdenking van de bezetting van hun
land, een jaar geleden door Warschau-
paktlegers.
Volgens het „Comité-21 augustus",
waarin versdheidierae organisaties van
Tsjechen en Slowaken in Nederland
samenwerken, waren ruim honderd
„landgenoten" aanwezig. De Tsjecho-
Slowaakse leraar C. Grandtner, die vorig
jaar uit zijn land was gevlucht, zei o.m.:
„Wie heeft het wili-blauwe-rode dundoek
koloriet van mijn natie doen ver
kleuren en het doordrenkt met het rode
bloed van martelaars? Wie heeft niets
ontziend en onbarmhartig de z'
hamer en sikkel in de handen van mijn
volk gedrukt om het te laten ploeteren
voor iemand, tegen wie het ook nog
„broer" moet zeggen? Zelfs hier in dit
vrije en gastvrije land zien wij de vuile
handen op ons afkomen en zelfs hier
proberen ze onder allerlei voorwendselen
tweedracht en verdeeldheid te zaa
tussen oud en nieuw, tussen Tsjeohen
Slowaken, tussen lutheranen en katho
lieken. Landgenoten, laten wij op deze
gedenkwaardige trieste dag der schande
ons bewust zijn van één ding, namelijk
dat wij slechts één gemeenschappelijke
vijand hebben, die ons tot vluchtelingen
gemaakt heeft".
De Tsjechische arts dr M- Kabela uit
Leiden deed een voorstel een brief te
versturen aan het bestuur van liet inter
nationale veibond van vrije vakvereni
gingen om de eis van het verbond te
onderstèunen voor vrije verkiezingen in
Tsjeöho-Slowakije, onder toezicht van
de Verenigde Naties. Na afloop van de
bijeenkomst formeerde zich een stoet van
ongeveer 200 mensen voor een stille
todht naar het Museumplein.
Jongens wilden
treinongeluk
meemaken
STUTTGART (DPA) Onder de .in
druk van de berichten over de jongste
treinongelukken in West-Duiteland heb
ben twee jongens geprobeerd een dergelijk
ongeluk nog eens te laten gebeuren zodat
ze het van mabij konden meemaken. Op
een secundair baanvak in de buurt van
Stuttgart stapelden de jongens vier dagen
achtereen grote stenen op de rails.
Slechts door de oplettendheid van een
treinmachinist kon een vierde ongeluk
in een week tijd worden voorkomen. De
beide jongens vertoeven momenteel In
een politiebureau van Stuttgart..
DEN HAAG (ANP) Tien mijl uit de
kust van Scheveningen is vanmorgen
tussen 10 uur en half elf de Tholen 38
„Cornelis" gekapseisd. Twee van de vier
opvarenden van de vissersboot zjjn aan
boord genomen van de Deense vracht
vaarder „Brigitte Skou", die onderweg
was naar Amsterdam en de twee man
aan land zal zetten in IJmuiden. Twee
man worden vermist.
Een Neptune en een helikopter van de
marinevliegdienst. de reddingboot „Ber
nard v^n Leer' uit. Scheveningen en een
aantal vissersboten zoeken naar de ver
misten.
Aanvankelijk liet het zich aanzien, dat
één van de twee geredden er nogal slecht
aan toe was, maar een arts die met een
helikopter naar de „vBrigitte Skou"
vloog, stelde vast, dat zijn toestand geen
bijzondere zorg baarde.
DEN HAAG (ANP) Kolonel der
cavalerie J. K. L. Koch wordt per 1 no
vember eervol ontheven van zijn functie
van landmacht- tevens luchtmacht
attaché bij de Nederlandse ambassades
in Saigon, Bangkok en Vientiane, Daarna
krijgt hij het commando over 43 pant
serbrigades in Steenwijkerwold. Kolonel
Koch (52 jaar) heeft o.m. functies ver
vuld bij het hoofdkwartier van de gene
rale staf in Den Haag en bij Shape.
DEVLIN NAAR
IERLAND
GESMOKKELD
BELFAST (Reuter - A.P De Noord
ierse premier James Chichester Clark
heeft een breuk in zyn protestantse
unionistische party kunnen voorkomen,
waarschyniyk door middel van een
akkere uitleg van het tussen hem en
de Britse regering gesloten akkoord over
het „buiten spel zetten" van de (extreem
protestantse) Noordierse reservepolitie.
De Noordierse minister van Ontwik
keling, .Brian Faulkner, zei na de partij-
besprekingen, dat deze reservepolitie uit
de moeilijke gebieden verwijderd wordt,
maar niet zal worden ontbonden of ont
wapend. Volgens politieke waarnemers
verlangt Engeland dat de reservepolitie
van haar meeste taken ontheven wordt.
Faulkner verklaarde verder dat Ghiühes-
ter Clark de overtuiging gegeven had,
dat de vitale belangen van Noord-Ierland
niet zijn prijsgegeven: „Politiemacht en
burgerwacht zullen ons bolwerk blijven".
De Veiligheidsraad heeft een beslissing
op het Ierse verzoek een V.N.-vredes-
macht naar Noord-Ierland te zenden,
verdaagd zonder de kwestie formeel op
de agenda te plaatsen. Men verwacht
niet dat de zaak opnieuw aan de orde
zal komen.
Bernadette Devlin, de „Jeanne d'Arc"
van de katholieke strijders, is naar Ier
land gesmokkeld. Haar medestanders
vrezen een aanslag op haar leven van de
zijde van de protestantse reservepolitie-
Zij gaat waarschijnlijk naar de V.S. om
gelden in te zamelen voor de strijd van
de Noordierse katholieken.
DEN HAAG In alle stilte
is gisteren in Den Haag het
stoffeiyk overschot gecre
meerd van de acteur en
toneelleider Cor van der
Lugt Melsert. Zaterdag j.l.
was hy in zyn woning over
leden. Hü werd 87 jaar.
Conelis Dirk van der Lugt
Melsert werd op 4 juli 1882
in Rotterdam geboren. Op
15-jarige leeftijd ging hij
naar de toneelschool, waar
hij in 1902 het diploma be
haalde. Hij had in die tijd
tevens een engagement bij
De Nederlandsche Toneel-
vereeniging in de Maasstad.
In 1905 verbond hij zich aan
het Rotterdamsch Tooneel
en van 1914 tot 1917 speelde
hij bij Die Haghespelers in
Den Haag onder leiding van
Eduard Verkade.
Toen Verkades gezelschap
ophield te bestaan richtte
Van der Lugt met een deel
van de medewerkers van
Die Haghespelers „Het Hof-
stadtooneel" op. In 1920
nam hij ook de leiding over
van het Rotterdamsch Too
neel, welk gezelschap, in
1923 werd samengevoegd
met het Haagse gezelschap.
Tot 1937 bespeelde Cor van
der Lugt Melsert met het
Vereenigd Rotterdamsch Hofstad Too
neel de Koninklijke Schouwburg te Den
Haag.
Een conflict maakte een einde aan die
jarenlange bespeling. In 1938 formeerde
Van der Lugt een gezelschap onder de
naam: Het Nederlandsch Tooneel dat tot
1941 de Amsterdamse Stadsschouwburg
heeft bespeeld. In 1949 trad hij definitief
uit de actieve toneelkunst terug. Wel
bleef hij nog lang een vaste verschijning
in de schouwburg want als toneelcriticus
is hij nog vele jaren werkzaam geweest.
Zakenman
Van der Lugt was behalve een be
kwaam toneelspeler, een uitnemend re
gisseur en een groot toneelleider ook een
goed zakenman. Die eigenschap kwam
hem van pas in zijn Haagse jaren. Het
waren heel moeilijke jaren voor de na
genoeg ongesubsidieerde toneelgezel
schappen. In de crisistijd waren theater-
falissementen aan de orde van de dag.
Cor van der Lugt wist steeds de touw
tjes aan elkaar te knopen. Zijn acteurs
werden steeds betaald. Twintig jaar lang
heeft hij het toneel in Den Haag
draaiende weten te houden.
Die zakeiykheid is hem wel verweten.
Hy stond bekend als niet-gemakkclyk
voor zijn mensen. Men vond dat hy zyn
repertoire te gemakkelyk op het publiek
afstemde. Die kritiek verbitterde hem.
„Wat ik nog even zeggen wou" heette
het boek dat hy na de oorlog over zyn
carrière publiceerde. Hü somt er onder
meer in op wat zyn rol in het Neder
landse toneelleven is geweest. Hy heeft
bepaald veel meer gedaan dan alleen
maar lichte society-comedies voor het
voetlicht brengen. Hü speelde Andrejev,
Ibsen, Hauptman, Heüermans. Hy speel
de vooral ook veel Nederlandse stukken,
een tweèhonderd!. en heeft daarmee
meer voor de Nederlandse toneelschryf-
kunst gedaan dan enig ander toneel
leider.
Annie van Ees
In vele stukken had hij als tegen
speelster zijn vrouw Annie van Ees. Zij
waren in 1917 getrouwd en zijn talloze
malen samen opgetreden. Het meest
MISSISSIPPI (DPA-Reuter) Ter-
wyi de orkaan „Debbie" ondanks de be
werking met chemische middelen nog in
kracht toeneemt en zich snel naar de
zuidkust van de Verenigde Staten be
weegt, wordt de vrees in Mississippi
steeds groter dat haar voorganger „Cam-
ille" meer dan duizend slachtoffers heeft
geëist. Een woordvoerder van de red
dingstroepen zei dat nu reeds 237 doden
zyn geborgen.
Autoriteiten van gebieden waar de or
kaan doorheen is getrokken hebben be
kendgemaakt dat het gevaar voor be
smettelijke ziekten steeds groter wordt.
De bewoners van Gulfport zijn gewaar
schuwd het drinkwater voor gebruik te
koken om dit gevaar zo klein mogelijk
te houden. De bekendmaking kwam na
dat ambtenaren van de gezondheids
dienst tekenen van malariabesmetting
hadden waargenomen. Tevens worden
grote delen van de verwoeste gebieden
bedreigd door vliegen-, muggen- en rat-
tenplagen.
Boefje, het stuk dat duizenden opvoe
ringen haalde en dat voor vele Hage
naars hetzelfde betekende als de Gijs-
brecht voor Amsterdam: het eerste stuk
n.l. waarin zij met het grote toneel ken
nismaakten en waarschijnlijk hadden die
jonge Hagenaars meer genoegen met
Boefje als de Amsterdammertjes met
hun Gijsbrecht.
De laatste jaren was het stil geworden
rond Van der Lugt. Alleen de wat oude
ren kennen hem nog. In de geschiedenis
van het Nederlands toneel zal zijn naam
blijven als fijn acteur, als groot toneel
leider en als een der voornaamste pro
pagandisten voor het Nederlandstalig
(ADVERTENTIE)
Poolse strijders
boos op Belgische
St.-Niklaas
(Van
onzer verslaggevers)
BREDA Poolse oudstrijders In
Breda, ex-leden van het eerste Poolse
pantserregiment, dat een kwarteeuw
geleden het Belgische St.-Niklaas heeft
bevryd, zyn ontstemd op het bestuur
van deze grensplaats. De Polen zijn
uitgenodigd de bevrijdingsfeesten op 6
en 7 september bij te wonen, maar ze
moeten daarvoor 350 franks per persoon
betalen voor de receptie en het koud
buffet.
Generaal Maczek, commandant des
tijds van de pantserdivisie, zal welis
waar eregast zijn, maar de eigenlijke
bevrijders van t.-Niklaas er woont
een dozijn in Breda hebben het ge
voel vergeten te worden. In een brief
van het bestuur van St.-Niklaas wordt
gezegd, dat alleen een officiële delegatie
was uitgenodigd, samengesteld door de
Poolse instanties in Londen (de Poolse
regering in ballingschap). In een brief
schrijven de verontwaardigde Polen, dat
de Londense delegatie maar heel weinig
heeft te maken met de bevrijding van
St.-Niklaas; de meeste echte bevrijders
wonen niet in Londen maar in België
en Nederland.
Opdrachten aan SWOV
Waarschuwing
aan fietsers
van vrachtauto's
met aanhanger
(Van een onzer verslaggevers)
Den Haag De Stichting Wetenschap
pelijk Onderzoek Verkeersveiligheid
(SWOV) gaat een onderzoek instellen
naar de onveiligheid, waaraan voetgan
gers in het verkeer zijn blootgesteld.
Dit onderzoek werd door de minister van
Verkeer en Waterstaat opgedragen.
Een onderzoek heeft het vermoeden
bevestigd, dat Amsterdam een geschik
te stad zou zijn om het onderzoek uit te
voeren, zonder dat het gevaar bestaat
dat de resultaten slechts een plaatse
lijk karakter zullen dragen.
Voor dit onderzoek moeten niet alleen
gegevens bekend zijn over het aantal
voetgangersongevallen op en nabij ze
bra's en elders, maar ook over de lig
ging en de verkeerstechnische „uitrus
ting" van oversteekplaatsen en over ver
keersintensiteiten van zowel voetgan
gers als van rijdend verkeer.
Voorts wordt de doeltreffendheid na
gegaan van een eventueel onderzoek
naar een visueel waarschuwingsteken
aan de rechtervoorzijde van vrachtwa
gens met aanhanger. Jaarlijks komen
ongeveer twintig fietsers om het leven
na overrijding door een vrachtwagen
met aanhanger.
Rij-exameir
•ij-examen en later optredende onge
vallen. De voor dit onderzoek noodza
kelijke gegevens, werden beschikbaar
gesteld door het centraal bureau voor
afgifte van rijvaardigheidsbewijzen
(CBR). Thans wordt een onderzoek
voorbereid naar de „ongevallenhistorie"
ran groepen automobilisten, die sterk
Verschillen in de rijexamenprestatie.
Autogordel
De medewerking van degenen, die
al dan niet een autogordel dragend
bij ongevallen betrokken zijn geweest,
niet bijzonder groot. Ongeveer de
helft van de aangeschrevenen blijkt
;a herhaalde verzoeken niet bereid
;egevens te verstrekken. Dit schrijft de
5WOV in haar jaarverslag 1968, waarin
gewag wordt gemaakt van de opdracht
van de minister van Sociale Zaken en
Volksgezondheid om een statistisch on
derzoek in te stellen naar de ernst en de
plaats van verwondingen van autoin
zittenden, die bij ongevallen betrokken
waren.( Bij dit onderzoek zal worden na
gegaan welk verband er bestaat tussen
autogordels en de ernst van de verwon
dingen. Inmiddels enqueteerde de SWOV
reeds ruim 4.000 automobilisten naar
het bezit en gebruik van autogordels,
een onderzoek dat langs de wegen plaat6
Een Russische soldaat loopt in Moskou langs
do Russische
BATH (AP) John Mayor uil Bath
(Engeland) bespoot zyn tuin met een
onkruidbestrydingsmiddcl. Daardoor ver
delgde hü zyn buren byna ook.
De politie moest de straat afsluiten,
omdat wolken waterstof cyanide het
gas, dat in Amerika in de gaskamers
wordt gebruikt overal in de huizen
hingen.
Amateurtuinier Mayor had bariumzout
en cyanide gemengd om van zijn on
kruid af te komen. Het gas ontstond toen
het ging regenen en water met de
cyanide in aanraking kwam.
De straat werd afgesloten en de be
woners werd verzocht ramen en deuren
te sluiten. Brandweerlieden met rook-
maskers voor bespoten de tuin met een
neutraliserend middel.
Na zes uur was het gevaar voorbtJ.
PERTH (ANP) De Australische
schrijver Gerald Glaskin heeft verklaard
zijn Australisch staatsburgerschap te
zullen opgeven en te proberen in Neder
land het Nederlands staatsburgerschap
te verkrijgen uit protest tegen de hou
ding van censuur en douane die al zijn
per post ontvangen boeken controleert en
zijn exemplaar van „Portnoy's Com
plaint" in beslag heeft genomen.
„Ik zal Nederlands burger worden",
aldus Glaskin. „En ik zal daar de men
sen vertellen, dat Australië alleen goed
is voor emigrerende Europese boeren".
Kapotte trein
blokkeerde rails
UTRECHT (ANP) Het treinverkeer
tussen Amsterdam en Amersfoort heeft
vanmorgen tijdens het spitsuur ernstige
moeilijkheden ondervonden doordat een
trein naar Utrecht via Hilversum om
8.20 uur even voorbij het station CS in
de hoofdstad strandde tengevolge van
een motorstoring. De trein bleef precies
op de wissels staan, zodat hij verschil
lende sporen versperde. Omdat de rem
men bleven vastzitten, duurde het een
uur voordat hij kon worden terugge
sleept naar het station.
Kaarten bij deV.V.V.'s te Delft, Haag, Rotterdam,Schiedam,
Utrecht en via de V.V.V.-theaterbespreekbureaus. Prijzen v.a.f 2 -
