Donderdag beslissing voor Husak Schade miljoen van half bij brand Uniek universiteitsgebouw met restaurant in Nijmegen Strougal wacht rustig zijn kans af taptoe delft 69 —mm Waarschuwing aan Britse troepen Oorlogsverklaring van IRA aan Ulster Zatopek ontslagen Treinen ri jden weer tussen Zaltbommel en Den Bosch PROVOCATIE VAN MILITIE GEVREESD 22 t/m 30 augustus DINSDAG 19 AUGUSTUS 196£ DE LH2DSE COURANT Wethouder legt functie neer na motie tegen beleid (Van één onzer verslaggevers WASSENAAR Dr. J. J. M. Veraart, KVP-wethouder van sociale zaken in Wassenaar heeft gisteravond volkomen onverwacht zijn functie neergelegd. De heer Veraart deelde zijn besluit mee nadat met tien tegen negen stemmen de gemeenteraad een motie was aan genomen over een „onjuiste gang van zaken" bij een huisvestingskwestie. Door B. en W. was een huisvestingskwestie ifgewifckeld zonder dat de huisvestings- daarim was gekend. PRAAG (AFP) Kolonel Emil Zatopek, oud-Olympisch kam pioen, zal met ingang van 1 okto ber met vervroegd pensioen wor den ontslagen uit het Tsjecho- Slowaakse leger en slechts een derde van zijn soldij ontvangen, zo is uit welingelichte bron in Zatopek was in januari van dit jaar al ontslagen uit zijn functie aan het ministerie voor Defensie, wegens zijn anti-Russische hou ding na de invasie van 21 augus tus vorig jaar. Op 14 april hield hij voor studenten van de facul teit der wijsbegeerte in Praag een uiteenzetting over de mislukte militaire staatsgreep in Tsjecho- Slowakije. Een week later werd hij geschorst als oefenmeester van de atletiekploeg van het leger. Hij zou „valse inlichtingen hebben verspreid en zich in strijd met de bevelen van het ministerie voor Defensie hebben gedragen". UTRECHT Tussen Zaltbommel en Ten Bosch, waar gisteren op een be- eiligde overweg een trein tegen een nelkauto botste en ontspoorde, is van- tochtend sinds kwart voor zeven weer treinverkeer over beide sporen moge lijk. Aan het herstel van het baanvak lebben de spoorwegen de gehele nacht loorgewerlct. Aanvankelijk zag het er iaar uit dat bij de aanvang van de iienstregeling vanochtend slechts van spoor gebruik zou kunnen worden jemaakt, maar dankzij flink aanpakken tonden nieuwe vertragingen worden 'oorkomen en kon ook het spoor Den loschUtrecht weer in gebruik worden 'enomen. INDENHAAG: (Van één onzer verslaggevers DEN HAAG Een hevige brand op de reproduktie-afdeling van het kantoor van het Nederlands Verbond van On dernemingen aan de Prinses Beatrixlaan te Den Haag, heeft gistermiddag een schade van circa een half miljoen gulden aangericht. Onder meer werden zes copieertoestellen, twee adresseermachi- nes en twee lichtdrukapparaten door het vuur verwoest. Oorzaak van de brand op de elfde etage van de vijftien ver diepingen tellende kantoorreus, is ver moedelijk onvoorzichtigheid met vuur geweest. Een persoon raakte door de rookontwikkeling versuft en moest naar een ziekenhuis worden vervoerd. De Haagse brandweer was met het grootst mogelijk materieel snel ter plaatse maar kon in eerste instantie weinig doen, om dat de langste ladder juist een paar me ter tekort was. Op de reproduktieafdeling van het Nederlands Verbond van Ondernemin gen, dat de tiende tot \en imet de hoogste verdieping van het gebouw in gebruik heeft, werkten toen de brand uitbrak vier personen. Geen van de vier heeft echter de 'brand zien uitbreken. Een van hen was de negentienjarige Jos van Schilt, die even wat water was gaan drinken en toen hij terug kwam „Brand" hoorde schreeuwen. De brand woedde toen in een hoeveelheid verse stencils, diie in rekken waren opgehangen, waar hij even tevoren nog mee aan het werk was geweest. Hij bedacht zich /geen moment. „Ik wist waai- de schuimblusser hing en hem meteen leeggespoten. Maar het hielp niets. Vuur zag je niet tmaar de rook was ontzettend. Toen de schuimblusser leeg was heb ik een brandslang gepakt maar die gaf niet meteen water. Het hoefde ook al niet meer want ik kon het niet Hanger harden. Ik heb mt de voetén gemaakt". Eerst daarna kwam de melding pas goed in 'de daarvoor geëigende kanalen door. De bedrijfsbrandweer van de derneming is niet in actie gekomen. Men heeft de brandweer gewaarschuwd en waarschuwde de mensen op de hogere verdiepingen izo snel mogelijk naar be neden te komen. UIT RAAM Dat lukte een aantal niet. Zeven men sen vluchtten het dak op. Drie tot vier mensen werden door de brandweer op de bedreigde etage aangetroffen, terwijl zij» bij gebrek aan een nuttige ladder, van beide zijden het gebouw met pers luchtmaskers binnenging. De 22-jarige Cor Simmers, een van de mensen die op de reproduktieafdeling werkt, bevond zich op het toilet. Hij zag geen kans dat nog te verlaten, opende daarom het raam en ging half naar buiten hangen. Op dat moment ook merkte de brand weer dat de ladder tekort was. Van buitenaf werd hem toegeschreeuwd dat er hulp onderweg was. D eheer Simmers werd even later versuft naar een ge reedstaande ziekenauto gebracht, die hem naar het ziekenhuis aan de Zuidwal ver voerde. Na een onderzoek kon hij huis waarts keren. Hij maakt het goed en is verder aan de zorgen van zijn huisarts toevertrouwd. (ADVERTENTIE) Door de brand zijn voorts verloren gegaan de volledige stencüadmdnistratie van het verbond, werk van anderhalf jaar. Meer schade kon er nog ontstaan doordat het vuur zich via de glasvezel- plafonds naar andere vertrekken dan de reprodufctiekamer kon verspreiden. Voor het overige Mep de gehele verdieping ernstige rookschade op. De bibliotheek zou bedekt zijn met een millimeters dikke laag roet. De brandweer was het vuur $0©1 ajjgpsJjeK,Het nablussennam nog wel enige tijd in beslag. Het N.V.O., dat tegen brandschade is verzekerd, is gehandicapt door het uit vallen van de reprodukrtieafdeMng. Ver schillende aangesloten en verwante or ganisaties hebben inmiddels hulp aan geboden. Behalve de commandant van de Haag se brandweer, de heer A. C. Giliamse, die persoonlij kde reddings- en blus- singsoperatie leidde, was ook de loco burgemeester van iDen Haag, mr. A. J. Dankelman, ter plaatse. VERBAZING Overigens heeft men zich er wel over verbaasd dat er in het gebouw geen Sprinklerinstallatie (automatisch blussen bjj brand) aanwezig is. Was dat ir dergelijk hoog gebouw het geval ge weest dan had de schade aanzienlijk be perkt gebleven kunnen zijn. Zeker als de brand geruime tijd vrij spel heeft om dat de brandweer er met de ladders niet bij kan. Ook voor het personeel betekent dat meer veiligheid. I DUBLIN (AFP-AP) Zich voor stellend als „de voorlopige regering van de Ierse republiek" heeft het verboden Ierse republikeinse leger (IRA) de rege- ingen van Engeland en Ulster een „oor logsverklaring" overhandigd. De verkla- ondertekend door Cathal Goul- ding, het hoofd van de organisatie. Af schriften zijn gestuurd aan de regering in Dublin, aan de ministers van Buiten landse Zaken van alle landen en aan se cretaris-generaal Oe Thant van de VN. In de verklaring kondigt de organisa- ie aan dat zij haar militairen in staat an paraatheid heeft gebracht en dat zij l troepen met volledige uitrusting naar Noord-Ierland heeft gestuurd. De IRA waarschuwt de Britse troepen in Noord- Ierland dat „zij zelf de gevolgen zullen moeten dragen als zij zich vrijwillig la ten gebruiken om te strijden tegen de gerechtvaardigde eisen van het volk dat zich wil verdedigen tegen de hulp troepen van de politie en tegen de af zonderlijke moordenaarsbenden van de Oranje-orden". In de straten van Belfast controleer den vannacht gewapende burgers voor bijgangers. Achter barricaden in Spring field Road stonden, soms met vuurwa pens uitgeruste, burgers. Zij vroegen identiteitspapieren en doorzochten, auto's die wilden passeren. „Wij beschermen luwen en kinderen", aldus een gebaarde schildwacht met een jachtge- eer over de schouder. Een vredescomité dat opgericht is door de Noordierse premier James Chiches- i'-CIark heeft aangedrongen op 'n gro tere rol voor de Britse troepen vooral ook omdat 't verboden Iers republiekein- leger (IRA) in Doublin vrijwilligers heeft gemobiliseerd om de katholieke minderheid in N.-Ierland te helpen. In het comité hebben zitting de leiders van de drie grootste protestantse kerken en vertegenwoordiger van William kar dinaal Conway, de primaat van Ierland. Belfast heeft gisteren zijn doden van de vorige week begraven, terwijl de onenigheid voortwoedt over de wijze hoe het eerste slachtoffer zijn leven heeft verloren. Dit was de 20-jarige Hugh Mc Cabe, een Britse soldaat en vader van twee kinderen die thuis uit Duitsland met verlof was, toen hij vrijdag door zeven politiekogels werd getroffen. Ds. Ian Paisley, leider van de protes tantse vrije presbyteriaande kerk, zei gis teren, dat de in Belfast geboren Mc Cabe, een katholiek, met een mitrailleur het dak van een flatgebouw op poli- m protestanten die zich op straat be vonden had geschoten. Succes voor „Tevje" Goudsmit in Londen LONDON (AP) De Engelse dag bladen hebben Lex Goudsmit, die maan dag voor het eerst in London optrad in de hoofdrol van de musical „Fiddler on the roof" (Anatevka) lovende kritieken gegeven. „De vliegende hollander", luidde de kop boven de bespreking in de Daily Ex press. „De meest begeerde rol op het Londense toneel werd gisteravond over genomen door een Nederlander en hij slaagde met vlag en wimpel" schrijft Michael Walsh. Hij is ongetwijfeld prachtig zingende Tevje. Deze rol heeft beroemdheden gemaakt van Topoi Alfie Bass en te oordelen naar de ri tie van het publiek is dat ook voor hem weggelegd. Arthur Thirkell van de Dai ly Mirror schrijft: „Goudsmit heeft eer mooie stem - een stem waarmee hij To- pol's befaamde weergave van ,If I wert a rich man" (Als ik toch eens rijk was) kan evenaren. Het doek werd na afloop van de voorstelling twaalf maal gehaald. Het exierueur van het Nijmeegse (Van onze correspondent) NIJMEGEN Een unieke verschij ning te Nijmegen is het pas gereed gekomen universiteitshuis op het zo genoemde Galgenveld. Vorige week is men gestart met de mensa acade mica, die in dit imposante gebouw is gevestigd. Het bestuur van de mensa geeft er de voorkeur aan er de naam universiteitsrestaurant aan te geven. Dat restaurant is natuurlijk op de eerste plaats bedoeld voor de studen ten (Nijmegen heeft er momenteel ruim 8000, in 1980 verwacht men er 15.000 studerenden), maar daarnaast voor al degenen, die aan de univer siteit verbonden zijn, zoals 't weten schappelijk corps, administratief per soneel en verpleegsters. De studenten betalen voor een warme maaltijd, bestaande uit soep, vlees, aardappelen en groente f 1,90, ande ren f 2,20. Meerdere toespijzen, zoals pudding, fruit en yoghurt kosten een kwartje. Daar kun je geen armoe voor lijden. Het verschil in de beide tarieven ligt aan de dertig cent sub sidie per maaltijd, die de studenten krijgen. Per dag kan de modern in gerichte keuken 2500 maaltijden be reiden ofwel 300.000 per jaar. Toch is de exploitatie een strikt zakeUjke aangelegenheid. Er bestaat o.a. een plan om ook op de zondagen het res taurant rendabel te maken door ge legenheid te bieden aan de ge zinnen van personeelsleden van de universiteit daar hun warme maaltijd te gebruiken. Moeder hoeft dan eens niet voor het eten te zorgen en de kinderen kunnen desgewenst in een eigen kinderhoekje naar har telust patat met appelmoes eten. Veel zorg is besteed aan de aankle ding van de mensa. Men kan er ge noeglijk aan tafel zitten met een vrij uitzicht door brede vensters. Er is een efficiënte bedieningsmethode ge kozen met plats, waarin men losse bakjes kan plaatsen. Dat is afgeke ken van het grote universiteitsrestau rant te Würzburg (Did.). Het ligt in de bedoeling om op het „balkon" binnen afzienbare tijd een snackbar in te richten, waar men kleine eetwaren kan krijgen. Binnen kort wordt in datzelfde gebouw in het souterrain een open stndcntencafé in gebruik genomen, dat 's avonds van af 23 uur tot 's ochtends 4 uur ge opend zal zijn. Het café is uitsluitend bedoeld voor studenten, die in de stu dentenflats in de naaste omgeving van het universiteitshuis wonen. Naast het bijzonder smaakvol aange klede restaurant is er een koffiekamer ingericht, gelegen aan de vijverzijde van het gebouw. Daar zijn ongeveer 100 zitplaatsen. Deze kamer is ook geschikt voor het houden van recep- Het gebouw biedt voorts verschillende voorzieningen voor de studenten zoals ruimte voor de studentendekanen, studentenarts, studentenpastor en de stichting studentenhuisvesting. Ook de redactie van het universiteitsblad en de Nijmeegse afdeling van het Neder lands bureau voor buitenlandse stu- dentenbetrekkingen worden er geves tigd, evenals het bureau van de unie van studenten. In het ondergedeelte is tenslotte ruimte gevonden voor het studentenkunstgezelschap Terpander met haar verschillende onderafdelin gen en voor de schildersgroep Tors. De kosten van 't gehele project incl. inrichting, bedragen 5.2 miljoen gul den, alleen de bouw f 3.300.000,De keukenapparatuur f 450.000,en de verdere losse inrichting: f 400.000, De bijzonder smaakvol aangeklede (Van t correspondent) PRAAG Deze week zal het gordijn vallen over het tweede bedrijf van het Tsjecho-Slowaaks drama. Een moderne tragedie met vele bedrijven. Het glorieuze eerste bedrijf eindigde precies een jaar geleden in bloedvergieten en wanhoop, toen de tanks van het Warschaupact over het toneel kwamen rollen. Sinds die tyd hebben de tanks de dreigende achtergrond gevormd, die het spel van de menselijke acteurs totaal overheerste. Het is mogelijk, dat zij nogmaals bezit van het toneel zullen gaan nemen. Het gordijn zal dan weer neergaan temidden van bloed, schoten en moord. Als dat gebeurt en dan weer onschuldige, onge lukkige figuranten gedood worden, dan is dat grotendeels te wijten aan de persoonlijke en po litieke intriges van twee der belangrijkste spelers: dr. Gustav Husak, de eerste secretaris van de Tsjecho-Slowaakse communistische partij en zijn gevolmachtigde, plaatsvervanger Lubomir Strou gal, die de ondergang van zijn meester beraamt. Husak is ten zeerste bevreesd voor de 2 Ie augus tus. Hij weet, dat evenzeer als na de ijshookey- onlusten in maart, het Kremlin in staat werd ge steld om Dubcek tenslotte uit de weg te krijgen. Hij weet ook dat nu eventuele wanordelijkheden op donderdag gebruikt zullen worden om zijn eigen leiderschap te vernietigen. Hij weet, boven dien, dat de Russen niet blij zijn met dat leider schap, dat zij altijd dr. Strougal hebben be schouwd als de man, die beter voor hen was, dat Strougal hun eerste keus was als Dubceks op volger. Erger nog, dat Strougal bereid is om op alle manieren zijn Russische vrienden te behagen om daardoor zijn eigen ambities te verwezen lijken. Moeilijke rol Husak's positie is niet te benijden. Zijn leven Is gewijd geweest aan onafhankelijke revoluties en hij vindt het bijzonder moeilijk om de rol van Moskou's man tin Praag te spelen. Toch i« hij ervan overtuigd, dat hij moet proberen om voor hot welzijn van Tsjeaho-Slowakije en niet in het minst voor dat van hemzelf, zijn positie te be waren en dat hiervoor bijna alle middelen ge rechtvaardigd zijn. De laatste twee weken heeft hij de rndlo, pers en televisie gebruikt om een atmosfeer van angst ln het land te verspreiden. Deze propaganda had tot doel om de Tsjechen en de Slowaken te intimi deren, zodat zij op de 21e augustus -thuis zouden blijven. Dit heeft een averechtse uitwerking ge had. De mensen zijn uit hun apathie gewekt en zij zijn dn de positie gebracht, waarin zij voelen, dat hun nationale en persoonlijke trots om 'ten minste een symbolische erkenning vraagt van het onrecht, dat hun is aangedaan. De recente wielerwedstrijd in Brno, waarbij de Russen uit gefloten werden, -toont aan, dat haat tegen de Russen nog steeds de overheersende emotie van de Tsjeoho-Slowaken Pamfletten De essentiële vraag is nu, hoe zullen zij dit ge voel op donderdag uiten. De laatste twee maanden heeft men klandeatiene pamfletten door het land verspreid. Zij roepen op tot een dag van alge mene rouw op de 21e augustus en zij verzoeken om waardigheid en rust. Men wordt hierin ge adviseerd geen openbaar vervoer te gebruiken, niet in restaurants te eten, niet uit te gaan en om niets te doen, dat als provocerend bestempeld zou kunnen worden. De meerderheid van de Tsjecho- Slowaken zullen de richtlijnen van deze pamflet ten opvolgen, maar de vraag is of de politie dit met-provocerende optreden wel zal toestaan. De regering Is goed voorbereid om alle „provo caties" te onderdrukken. zy heeft er geen ge heim van gemaakt, dat het alles zal doen om de fictie te handhaven, dat „de vriendschap en liefde voor de Sovjet-Unie ons meest oprechte gevoel is" De mensen weten, dat de politie zal schieten. En wat misschien het ergst van alles is: dat de volks militie zal worden ingezet. De mèlfttie is hat privéleger van de communistische partij. Zij moet met de burgers, maar de belan gen van de (partij beschermen, zelfs al zou dit tegen de burgers zijn. De militie telt 50.000 tot 100.000 leden. Haar leden zijn per definitie de meest Starre en conservatieve communisten dn het land. De weinigen onder hen, die Dubcek steu nen, zijn al uit hun rangen weggezuiverd. Fanatiek De imlatie as zeer fanatiek ln haar steun voor i c huidige politiek. De politie zal haar taak grondig, maar met tegenzin uitvoeren. De militie, die voor het laatst dn 1948 in actie was, aal zich erop verheugen, dat zij voor het eerst sinds 21 jaar weer in staat zal zijn om mee te helpen „bij de verdediging van hel. socialisme". Het is zeker, dat zij bij „provocaties" de trekker over zullen halen. Als zelfs de militie niet in staat zou zijn om „de reactionaire en contra-revolutionaire" massa's in de hand te houden, dan zullen de troepen te hulp worden geroepen. En niet alleen de Tsjecho-Slowaakse. Radio Moskou kondigde onlangs aan, dat Rus sische en Tsjecho-Slowaakse troepen zojuist „hun vriendschappelijke manoeuvres" op Tsjecho-Slo waaks gebied hadden voltooid. Afgezien van het feit, dat het hier algemeen bekend is, hoezeer hei Tsjecho-Slowaakse leger haar Russische tegen hanger verafschuwt, gelooft, men dat deze ver klaring nog meer onnauwkeurigheden beval, leder gelooft hier. dat Russische en Tsjechische troepen in werkelijkheid hun manoeuvres zullen voortzetten lot 25 augustus. Op het moment oefe nen zij op het platteland, maar in de nacht van 20 augustus zullen zij de buitenwijken van de grote steden int rekken om eventueel de politie of de militie bij te staan, mochten die in hel nauw gedreven worden door „anti-socialistische krachten". Emoties Het gebruik van Russische troepen zal zeker de Tsjechische emoties doen oplaaien, maar men beschouwt het als noodzakelijk, omdat het Tsjechische leger niet (betrouwbaar is. De Russen zullen het grootste deel van de onderdrukkings- operaities voor hun rekening nemen. De Tsje chische troepen worden grotendeels voor de pu bliciteit gebruikt. Moskou wil het Rode Leger niet openlijk een jaar na haar eerste gedwongen in tocht weer Praag in sturen. Om het in „hartelijke kameraadschap" samen met het Tsjecho-Slo» waakse leger ite sturen, is veel beter voor de publiciteit. Het is bijna zeker, dat er verspreide onlusten op donderdag zullen plaatshebben, maar er zijn twee vragen, die nog niet beantwoord kunnen worden: dn hoeverre heeft de regerings- propaganda de emoties meer opgezweept dan dat zij de vrees vergroot heeft? En als er actieve anti-Russische demonstraties plaatsvinden, zullen dat dan de spontane uitingen van een diep on gelukkig volk zijn? Of zullen zij het werk zijn van pro-Russische saboteurs? Sommige van de pamfletten waarschuwen de burgers tegen pro vocaties van pro-Russische groeperingen, die voordeel zullen traohten te trekken uit deze tra gische herdenking. Er bestaat een wijdverspreide vrees, dat de aanhangers van dr. Strougal zullen traohten om gewelddadige demonstraties op touw te zetten, die zich zouden ontwikkelen in ernstige gevechten met de pol'ibie, waarbij doden zouden vallen. Dit zou het gebruik van Rus sische troepen mogelij kmaken, hetgeen ook weer dr. Husak uit zou schakelen. Niet zo slecht Husak is zo slecht nog niet: er hebben nog geen politieke arrestaties en processen plaatsgevonden. Husak tracht een tussenkoers te varen. Maar als Strougal aan de macht zou komen, dan zouden we een herhaling te zien krijgen van de poMtieke terreur van de vroege vijftiger jaren. Het is be kend, dat Strougal al sinds enige tijd aandringt op showprocessen om politici, die verleden jaar meegeholpen hadden „om de staat te misleiden" te berechten. Husak heeft tot nu toe conservatief en Russische druk kunnen weerstaan. Voor de Tsjechische en Slowaakse volkeren ds dit een zeer belangrijke week. Het is een week, waarin huin eigen activiteiten een grote rol zullen spelen bij het bepalen in van wat voor soort land zij de komende jaren zullen leven. En toch zal het volk zeifis in ideze week machteloos zijn. Hoe wel zij op heit toneel staan, is hun enige rol die van de willoze massa, die niets over de inhoud en de tekst van het stuk te zeggen zou hebben. Alleen als iedereen tliuis zou blijven, zou men voor zich een betere toekomst kunnen verzeke ren. Zodra men de straat op stapt, kan iedere beweging verkeerd beoordeeld worden en mis bruikt worden voor de persoonlijke poMtieke am bities van mannen die men haat en verafschuwt. Opnieuw wordt het Tsjecho-Slowaakse volk ge bruikt als de marionet van de machten in het Kremlin. (behalve zondag 24augustus) aanvang 21.00 uur Kaarten bij de V.V.V.'s te Delft, Den Haag, Rotterdam, Schiedam, Utrecht en via de V.V.V.- theaterbespreekbureaus. Prijzen der plaatsen f 12.50, f9.-, f7.-, f5.50, f4.50, f3.50 en f2.-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1969 | | pagina 5