S)e£dd6c(EoiFïant
„Zuidhollanders ontsnapten maar
amper aan vergiftigingsramp"
„Als ik lach, lach jij,
als ik huil, huil jij,
als ik sterf, sterf jij'
En de rel
relt door
HOOFDDIRECTEUR PROVINCIAUE WATERSTAAT
Controle op
vervoer van
giftige stof
onvoldoende
Sterexpositie in Brugge
ANONIEME VLAAMSE PRIMITIEVEN
Viola Billings van „Flirtations"
PAGINA 2
DE LEIDSE COURANT
DINSDAG 8 JULI 1961
„Neen op het
afkoopvoorstel
AAT de Tweede Kamer straks "in op
de regeringsnota van februari, waar
in minister Witteveen voorstelde de finan
ciële verhouding tussen kerk en staat on
gedaan te maken door een eenmalige af
koopsom en daarna een wat ruimer sub
sidiëren van algemeen maatschappelijke
activiteiten van kerkelijke zijde, dan
zal dit moeten gebeuren tegen de wens
van de Nederlands hervormde kerk in.
Vorige maand heeft de generale syno
de immers met algemene stemmen uit
gesproken, dat deze regeringsnota moet
worden afgewezen en dat de regering
veeleer moet terugkeren naar het uit
gangspunt van de commissie-Van Wal-
sum; deze commissie adviseerde jaar
lijks een subsidie van ongeveer vijftig
miljoen gulden beschikbaar te stellen
voor de kerkgenootschappen en daarmee
vergelijkbare organisaties.
Wat dit financieel betekenen zou, kan
men het best beseffen door eraan te den
ken, dat momenteel de kerkgenootschap
pen gezamenlijk nog geen vijf miljoen
per jaar ontvangen; ruim één miljoen
voor het katholieke kerkgenootschap en
ruim twee miljoen voor de protestantse
kerken, plus dan nog een rij van posten
voor kleinere genootschappen. Voor de
hervormden geldt nog. dat zij het groot
ste bedrag ontvangen en, gelet op de los
se band met hun leden, daarvan ook het
meest afhankelijk zijn.
E uitspraak van de generale synode
der hervormden is overigens geen ge
makkelijke zaak geweest. Adviserende
kerkelijke hoogleraren hebben de uit
spraak krachtig bestreden en ook voor
standers hebben zitten worstelen met het
formuleren van argumenten, waaruit dui
delijk blijken moest, dat de kerkgenoot
schappen geen subsidie willen om te kun
nen doen, wat hun eigen leden kennelijk
niet de moeite van een offer waard vin
den.
Maar toch keerden ook deze voorstan
ders zich radicaal tegen het voornaam
ste uitgangspunt van de regeringsnota:
„Dat het niet behoort tot de taak van de
overheid om het godsdienstig leven te be
vorderen of enig oordeel hierover te ge
ven". Ds. Landsman, secretaris-gene
raal der hervormde kerk, vond hiervoor
de argumentatie, dat de overheid in Ne
derland zich moet instellen op de alge
meen Westeuropese situatie, waar de
kerkelijke gemeenschap een aanvaard
integrerend deel van de totale gemeen
schap is.
Een vraag is, of in West-Europa op de
dag van vandaag dit nog wel in zo ster
ke mate aanvaard wordt, wat ds. Lands
man veronderstelt. Van diverse kanten
klinken andere geluiden; met name de
kerkelijke wetenschapsmensen in ds.
Landsmans eigen kerkgenootschap ver
kondigen hoe gevaarlijk het kan zijn om
het godsdienstig leven op één lijn te gaan
stellen met het cultureel-maatschappe-
lijk leven.
Men zou zelfs kunnen zeggen, dat het
pleidooi van kerkgenootschappen om
meer subsidie dicht in de buurt komt te
liggen van de aanspraken, die sinds eni
ge tijd politieke partijen op financiële bij
stand uit de staatskas maken, vanwege
hun algemeen-maatschappelijke beteke
nis in de Westeuropese situatie.
ERWLJL van hervormde zijde de kri
tiek op de regeringsnota komt van
uit de wetenschap, dat een bepaald fi
nancieringssysteem geen voldoende fi
nanciële zekerheid biedt voor het bekos
tigen van het kerkelijk werk (inclusief de
kerkelijke salarissen!) is men in katho
lieke kring nog intensief bezig om van
een verouderd systeem (de collecteschaal
voorop) te komen tot een praktijk, waar
in de protestantse kerkgenootschappen
bezig zijn het vertrouwen te verliezen.
Hoewel plaatselijk het systeem van ge-
zins- of kerkbijdragen niet onbevredi
gend werkt, vrezen vele deskundigen, dat
op den duur de vreugde wel eens minder
groot zou kunnen worden. Over centrali
satie en decentralisatie lopen in katho
lieke kring de meningen sterk uiteen. En
waar ook in die kring zowel in de
breedte als in de diepte de band met de
organisatorische kerk van jaar tot jaar
slapper wordt, zou wel eens kunnen uit
komen. dat het groeiende evangelisch
bewustzijn -op de keper beschouwd toch
maar op een minderheid betrekking heeft.
Belangstelling voor overheidssubsidie
is niet alleen gegroeid, omdat men is
gaan ontdekken, dat de kerkgenootschap
pen ook een algemeen maatschappelijke
functie hadden, maar ook, omdat de ker
kelijke gemeenschap niet meer bereid
bleek tot de offerzin, die vorige genera
ties wel wisten op te brengen.
N zekere zin zou het daarom verhel
derend kunnen werken, wanneer wel
op de voorstellen van de regeringsnota
werd ingegaan. De verantwoordelijkheid
voor de nationale en internationale taak
van de kerkgenootschappen zou dan
zwaarder op de leden van die kerkge
nootschappen gaan drukken. Men zou
bij het zoeken naar de nieuwe structuur
dan dichter bij de werkelijkheid van de
materiële middelen blijven staan dan bij
een aanleunen tegen hulp uit de staats
kas.
Inderdaad zou die werkelijkheid dan
wel eens in negatieve zin onthullend kun
nen zijn over de werkelijke omvang van
de offerzin, die op evangelische bewo
genheid stoelt, maar dan bouwt men ten
minste aan een nieuw echt huis in plaats
van aan een facade.
Ondanks alle financiële risico's van
dien hopen we daarom, dat van katholie
ke zijde het besluit van de hervormde
synode niet toegejuicht worden zal. So-
lidariteitszin aankweken en het wijzigen
van een verouderde structuur moet niet
gebeuren op rekening van de burgerlijke
gemeenschap. Levensbeschouwing en
maatschappelijk werk kunnen nauwe re
laties hebben, maar ze hebben een eigen
identiteit en die moeten ze ook houden.
Bij PSP ook niet alles een vreedzame idylle
OOK in de PSP gaan elementen zich
roeren die menen dat de bakens
verzet moeten worden. Het gezag van
pacifisten van het eerste uur is tanende;
de verrassende move van een aantal
PSP-Statenleden, die vooikwamen dat
de heer Lankhorst zijn fractievoorzitter-
schap in de Tweede Kamer kon „in
wisselen" tegen een senatorschap, was
er een bewijs van.
Na de politieke crisis in de KVP, die
mede een gezagscrisis was, is het in vrij
wel alle partijen rommelen; in partijen
die het hardste gelachen hebben om de
conflicten binnen de Katholieke Volks
partij niet het minst.
Feitelijk staat de barometer bij de
oppositiepartijen de laatste tijd ongun
stiger dan bij de regeringsgroeperingen.
In de Partij van de Arbeid woedt nog
altijd een storm, D '66 kan zich steeds
door een opportunistische tactiek buiten
zulke stormen houden, de PPR blijft te
klein om echt ruzie te kunnen krijgen
en nu blijkt dat het ook bij de PSP niet
allemaal een vreedzame en vredige idylle
is.
Aan gezag en establishment is zo ge
rukt, dat niemand meer op consideratie
wegens diensten in het heden en verleden
behoeft te rekenen. Dat kan leuk worden
bij de kandidaatsstelling voor de vol
gende Kamerverkiezingen.
Wellicht bezit elke pariij dan zijn
slachtoffers, die dan onderling kunnen
mijmeren over het grillige lot, dat hen
als mede-zaaiers van politieke vernieu
wing achteraf ook als onkruid uit de
graanschuur heeft gehouden.
RADIO
PROGRAMMA
21.00 Vrije vrijdagavond, hoorspel. 22.10 Bis
schoppenconferentie te Chur, beschouwingen.
22.25 Overweging. 22.30 Nieuws. 22.40 Mede
delingen. 22.45 De zingende ekrk: gewijde
_J.11 Radiojournaal. 18.25 Parijs ln
Emmeloord: Les Gardlens de la Paix: amu
sementsmuziek. 18.55 Paris vous parle. 19.00
Trefpunt: discussierubriek voor actuele za
ken. 19.30 Nieuws. 19.35 Vergeet 't maar:
gevarieerd programma. 21.00 Stereo: Piano
recital: moderne muziek (opn.). 21.30
Hiering: jeugdprogramma. 22.05 Muze zon
der make-up: cabaretprogramma van jonge
artiesten. 22.30 Nieuws. 22.40 Radiojournaal.
22.55 Nabeschouwing Ronde van Frankrijk.
N.O.S.: 23.02 Stereo: Muziek van deze eeuw
(opn.). 23.55-24.00 Nieuws.
BRUSSEL NED (324 m) 18.00 Nieuws.
Ze houden het stoer vol: geen televisie
avond zonder dat Europa zingt, daar
in het Scheveningse Kurhaus. Op de
ogenblikken dat het allemaal niet zo
heel erg boeide en dat waren er
nogal wat heeft uw recensent zo'n
beetje afscheid zitten nemen van de
Kurhauszaal in zijn oude, maar nu ten
dode opgeschreven gedaante. Straks na
Lou van Rees' muziekfestival wordt
het allemaal gemoderniseerd en daar
om deed de camera er goed aan om
tussen de zangbedrijven door toch nog
even de oude zaalentrourage langs te
gaan-
Misschien zijn er toen nog wel meer ge
weest die daarbij aan de voorbije tijd
gedacht hebben toen bij voorbeeld wij
len Sohneevoigt hier de eertijds fa
meuze Kurhausconcerten dirigeerde
het publiek van toen, zo mag men vei
lig aannemen, zou waarschijnlijk wei
nig waardering hebben gehad voor wat
er thans aan zangkunst ten beste werd
gegeven.
Gelukkig: althans dat Tsjechische ju
rylid bleek het, gezien zijn verrassend
lage cijfers, ook aan die waardering te
ontbreken, velen, waaronder uw re
censent, zullen hem deswege aan hun
hart hebben gesloten.
En dat was dan de hoofdschotel van
Nederland 1. Op 2 mochten Henk Meu-
leman en Wim van der Linden van de
VPRO een filmpje vertonen waarin
met het 'Keep in touch with the dutch'
van de officiële VW-folders de draak
werd gestoken en waarin men als wer
kelijkheid achter de schijn van de toe
ristenreclame de Nederlander naar zijn
ware aard te aanschouwen kreeg: een
al maar koffieslurpende en patat-
vretende lolbroek. Satire, waarvan de
bedoeling wellicht loffelijk was, maar
die „ergens" tooh niet overkwam.
Twee verkwikkingen waren er nooh-
tans deze avond. Eerste: het onbevan
gen enthousiasme van de in Boman's
programma „Gevraagd" aan het woord
komende drie leerlingen van de Am
sterdamse toneelschool. Uw recensent
gaf heel de smartlapperij van het Sche
veningse festival daarvoor cadeau. En
dan was er ook nog verkwikking nr.
twee: heel even, terloops en toeval
lig, tijdens een reportage over de Tour
de France, dat gezicht op de Mont
Blanc, die majestueus hoog boven de
stormwolken en de regenvlagen en het
Tourlawaai uittorende.
Wr.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De hoofddirecteur van
dc Provinciale Waterstaat van Zuid-
Holland is ernstig geschrokken door de
vergiftigingsverschijnselen in de Rijn. In
een uitvoerig rapport aan Gedeputeerde
Staten van zijn provincie schrijft hij on
der meer: „Hoewel kan worden gesteld
dat de gevolgen voor de Zuidhollandse
polders en waterschappen zijn meegeval
len dient men te beseffen, dat het lage
deel van Nederland waaronder Zuid-
Holland ternauwernood aan een ramp
ontsnapt Is".
De hoofddirecteur verlangt doeltref
fende maatregelen om tijdig gewaar
schuwd te kunnen worden bij herhaling.
Herhalingen acht hij tot de grote moge
lijkheden omdat er een steeds grotere
produktie ontstaat van giftige stoffen. De
controle op het transport ervan is onvol
doende. Tot dusver is de sterfte van vis
het grootste waarschuwingsteken, zo ver
volgt hij. Is er geen vis meer in de Rijn,
dan houdt ook dit alarmsein nog op. De
hoofddirecteur sluit de mogelijkheid niet
uit, dat de Rijn wel tweemaal verontrei
nigd geweest is gezien de geringe afname
van de giftigheid. Hij pleit tenslotte ook
voor een tweede wateraanvoerweg voor
de polders door een verbinding te maken
tussen Midden-West-Nederland en het
IJsselmeer.
In zijn rapportering zet de hoofddirec
teur van de Provinciale Waterstaat uit
een, hoe het alarmeringssysteem voor
zover dat dan bestond gefunctioneerd
heeft tijdens de laatste vergifiging van de
Rijn. Het blijkt, dat men veel geluk ge
had heeft omdat de vergiftiging niet
's nacht en tijdens de weekends gecon
stateerd is. Van een geconcentreerde
alarmering was geen sprake. Men is uit
gegaan van uitzendingen op de t.v. en van
perspublikafcies. Nog steeds tast men in
het duister waar de grote hoeveelheid
endosulfan uiteindelijk vandaan geko-
De hoofddirecteur gaat in zijn rapport
in op de gevolgen voor: 1. de polders en
waterschappen, 2. de recreatie en de
drinkwatervoorziening en 3. op de lering
voor de toekomst.
Hij gaat ervan uit, dat op 19 of 20 juni
1969 in de nabijheid van Koblenz het gif
in de Rijn is geraakt. Hij schetst daarna
de maatregelen, die door de Provinciale
Waterstaat, de Hoogheemraadschappen
en de polders genomen zijn. De gevolgen
waren: stillegging van diverse schepen,
het afsluiten van de inlaten naar de pol
ders, het niet meer lozen op zee, v#rzil-
tingsmeldingen en daling van de wafer-
standen. De drinkwaterbedrijven waren
aangewezen op hun reserves in de bek
kens. Overigens hebben de drinkwater
bedrijven de minstel ast ondervonden.
De kwaliteit va nonder meer het boe
zemwater van Rijnland ging steeds meer
achteruit door de voortgaande lozing Van
al of niet gezuiverd afvalwater. Zo werd
de situatie rond Katwijk steeds moeilij
ker. In Delfland werd het zoutgehalte
van het boezemwater door de lozing van
verzilt koelwater en het binnendringen
van zout kwelwater rond Delft steeds
hoger. Verder begon geleidelijk aan het
peil van de boezem te zakken. Tenslotte
kwam de scheepvaart steeds meer in het
nauw. Vele schepen konden niet meer
uitvaren.
In het algemeen stelt de hoofddirecteur,
dat vergiftiging van het Rijnwater het
fataalst is omdat dat zich direct of indi
rect over een groot deel van Nederland
verspreidt. Bovendien wordt men dooi
de toenemende waterbehoefte en de be
perkte voorraad bruikbaar grondwater
steeds afhankelijker van de aanvoer van
Rijnwater.
Is het Rijnwater vergiftigd en wil men
het inperken tot de Rijn en zijn zijrivie
ren en zeearmen, dan dient de wateront
trekking uit de Rijn te worden gestaakt,
moeten de daarmee in open verbindii
staande wateren door middel van kee
sluizen worden af;esloten en dient h
schutten door schutsluizen te worden b
perkt of gestaakt. Dit bet*kent aid
de hoofddirecteurdat de scheepvaa
in hoge mate wordt beperkt of gestrem
In de zomer dient permanent vers
ter op de boezem ingelaten te worde
Kan dat niet, dan gaat de waterkwaliti
snel achteruit terwijl het zoutgehal
stijgt. Dit laatse kan voor de kwesba
glastuinbouw, de bloemen en de boll ei-
teelt desatreuze gevolgen hebben. Voor
zouden de elektrische centrales, die i
boezemwater koelen, hun produkt
moeten staken.
Is het Rijnwater voor lange tijd
gifbig'd, dan zal dit voor Zuid-Hollai
tot een onhoudbare toestand leiden,
concludeert de hoofddirecteur.
Hij meent, dat de regering vóórop r
gaan in het treffen van maatregelen, a
thans zeker wat de alarmering betre!
Een bewakings- en alarmeringssystee
zal opgebouwd moeten worden.
De tentoonstelling van anonieme Vlaanv
se primitieven, die tot 21 september te
zien is in het Groeninghe Museum te
Brugge behoort tot die ster-exposities,
die slechts eenmaal in de vijfentwintig
jaar verwezenlijkt kunnen worden. In
de eerste plaats is ze van eminent
wetenschappelijk belang, want door 't
feit dat zij her en der over de wereld
verspreide kunstwerken en delen daar
van voor het eerst sinds hun tijd van
ontstaan eind vijftiende begin zes
tiende eeuw samenbrengt in Brugge,
waar of niet ver vanwaar ze tot stand
kwamen.
Bovendien geeft zij de kunsthistorici
gelegenheid ze geconcentreerd te
bestuderen en op grond daarvan
nieuwe ontdekkingen te doen, nieuwe
NEDERLAND
jSTER-reclame-uitzen-
dingen om 16.56, 19.03
19.56, 20.16)
NOS:
18.15 uur:
Tour de France
18.50 uur:
Pluimpje
19.00 uur:
Nieuws in het kort
19.07 uur:
Kenmerk (CVK/IKOR)
VARA:
19.32 uur:
Marty, tv-serie
20.00 nur:
Journaal (NOS)
20.20 uur:
De Shadoks en de
Gibi's, tv-strip
20.22 uur:
Achter het nieuws,
actualiteitenrubriek
20.46 uur: 'nm
De laatste vijf minuten,
„ty-iserie t ,'j
NEDERLAND fl
(STER-reclame-uitzen-
dingen om 18.56, 19.56.
2016)
NOS:
18.50 uur:
Pluimpje
19.00 uur:
Nieuws in het kort
19.03 uur:
Woobinda, tv-serie
19.28 uur:
Scala, magazine
Journaal
20.20 uur:
"Öiibbèlöpiöri
22.00 uur:
Singing Europe 1
23.00 uur:
Journaal
Televisie morgen
NEDERLAND I
NCRV:
17.00 uur:
Kinderprogramma
De met aangegeven programma's zijn kleurentelevisieprogramma's.
18.03 Popmuziek voor de soldaten. 18.28
Paardesportultslagen. 18.30 Franse les. 18.32
Grammofoonmuziek. 18.35 Verkeerstlps. 18.40
Tlrolerfeest. 18.45 Sport. 18.52 Taalwenken.
18.55 Grammofoonmuziek. 19.00 Nieuws en
weerbericht. 19.30 Toonhoogte. 19.45 Syndi
cale kroniek. 19.55 Grammofoonmuziek. 20.00
Showprogramma. 22.00 Nieuws, berichten en
De Zeven Kunsten. 22.15 Gevarieerde mu
ziek. 23.00 Nieuws. 23.10 Concert. 23.40
Nieuws. 23.45-23.55 Ligging van de zeesche-
gramma. 9.35 Waterstanden. 9.40 Voor de
kleuters. 9.55 Stereo: Concert a la carte:
verzoekplatenprogramma van klassieke en
moderne muziek. 11.00 Nieuws. 11.02 Op
Sleeptros: programma voor automobilisten.
11.45 Actualiteiten. Plus minus 11.55 Mede
deling®
gevarit
land; 12.26 Mededelingen t.b.v. land
bouw; 12.30 Nieuws; 12.41 Actualiteiten; 13.00
NCRV: 14.00 Zestig j;
C.N.V.: rechtstreekse report;
van de jubileumbijeenkomsl
lelijk Nationaal Vakverbond
deel
'an het Chris-
Utrecht. 15.00
oudere luiste-
Voor de Jeugd,
luzlek voor de tie-
ig: 17.50 Vast en
ANTENNE
ringen. Redactie:
•lloni en Herman
der Hoi
HILVERSUM II (298 m) VARA: 7.00
Nieuws en ochtendgymnastiek. 7.20 Soclalis-
tisch >9tr4Jdlied. -7.23 Stereqc Li^q .grapajno-
fóonmuzlek. (7.30-7.35 Van de voorpagina).
VPRO: 7.54 Deze dag. VARA: 8.00 Nieuws
en actualiteiten. 8.20 Stereo: Lichte grammo
foonmuziek. (8.30-8.35 Van alle markten
thuis). 9.00 Stereo: Uit eigen, huis: opnamen
van diverse VARA-orkesten en ensembles.
9.40 Voor de jeugd. 10.0 Plaatjes voor de
pep (gr.). 10.50 Voor de kleuters. 11.00
Nieuws. 11.02 Voor de vrouw. 11.40 Stereo:
Klassieke muziek (gr.). 12.00 Stereo: Operet
temuziek (gr.). 12.54 Voor het platteland.
13.00 Nieuws. 13.11 Actualiteiten. 13.20 Licht
orgelspel. 13.45 Gesproken portret. 14.00 Tus-
dagen, hoorspel. I
16.02
estig i
iek. 16.01
zestig. 17.02 N.O.S.: Oude liedjes.
VARA: 17.20 Voor de Jeugd. Plus minus 17.55
Mededelingen.
HILVERSUM III (240 m en FM-kanalen)
NCRV: 9.00 Nieuws. 9.02 Zing, zing, zing'^
licht vocale muziekjes.
mgelm
langspeelplaten, met
N.O.S.: 11.00 Nieuws.
:n. (12.00 Nieuws.) AVRO:
13.00 Nieuws. 13.03 Radiojournaal
Ronde van Frankrijk. 13.11 Zet 'm op: vrc
lijk platenprogramma. (14.00 Nieuws. 14.0:
14.08 De Ronde van Frankrijk.) 15.00 Nieuw
15.03 De Ronde van Frankrijk. 15.08 Ai
beidsvitaminen: populair verzoekplatenprc
taal. 17.05-18.00 Toppoppology: i
BRUSSEL NED (324
'i S.O.S.-
13.20 Ronde van
k. 14.00 Nieuws.
i lichte muziek (vervolg).
samenhangen te ontdekken ofwel
correoties aan te brengen in bestaande
hypothesen. Want met de hier
geëxposeerde kunstwerken bevindt
men ziah in de hoogste mate op het
terrein van de hypothese. Het gaat hder
namelijk om de voortbrengselen van
een aantal naamloze schilders, die tot
een van de vier grote scihiiderscentra
van de zuidelijke Nederlanden Brugge,
Gent, Brussel en Antwerpen schijnen
te hebben behoord- Zij werkten naast
en dikwijls onder invloed van maar al
te goed met name bekende meesters
als Van Eyck, Memling, Van der Goes
of Van der Weyden.
De kunsthistorici gaven him op grond
van de door hen behandelde
onderwerpen of hun stijlkenmerken
noodnamen zoals Meester van de
Ursulalegende, Meester van de Brugse
Passietaferelen, Meeter van het
geborduurde loofwerk en dergelijke.
Eenentwintig van deze meesters zijn
hier verenigd en vertegenwoordigd met
ruim honderd werken, bijeengebracht
uit zesenvijftig musea en collecties uit
veertien landen. Aldus vormt deze
collectie de basis voor een nieuw
kunsthistorisch onderzoek, waarmee
begin september in 'een colloquium een
begin zal worden gemaakt, maar .dat
zich ongetwijfeld nog 'oVê'r ïahgë
Jaren zal uitstrekken. Dat is de
wetenschappelijke leant wan déze
expositie, die ook reeds tot uiitdi-uMdug
komt in de complete catalogus, een
lijvig boekwerk van meer dan
driehonderd bladzijden waaraan een
wetenschappelijke bijlage is toegevoegd,
die even dik is als de eigenlijke meer
als gids bedoelde en overvloedig van
goede foto's voorziene kleinere
catalogus, die wel het meest door de
„gewone" bezoekers zal worden
gevraagd.
Ook deze gewone bezoekers komen
uiteraard ruimschoots aan hun trekken,
want zij hebben hier 'de eenmalige
van hoog niveau te bewonderen, die
gelegenheid een aantal kunstwerken
ze waarschijnlijk anders nooit meer in
hun leven te zien krijgen. Dat men
zich hiervan terdege bewust is, wordt
duidelijk aan het grote aantal
bezoekers van vele nationaliteiten, dat
zich individueel of in groepsverband,
na de opening door de zalen van het
museumbeweegtOfschoon er hier
sprake is van een vlekkeloze plaatsing
en een uitstekende belichting, die
werkelijk ieder werk ten volle tot zijn
recht laat komen, is de eerste indruk
van deze expositie er toch een van
overstelpende volheid, die echter
teweeggebracht wordt door de
schilderijen zelf. Of het nu drieluiken
of kaderschïlderijen betreft, de
primitieven zijn altijd grote illustratiei
vertellers, zij werken met 'novervloi
van figuren, een overvloed van detai
in hoofd- en bijmotieven en zy spreke
een rijke gloedwarme kleurentaal.
En vaak vertellen zij over hetzelk
thema, over de kruisiging en
kruisafname, behandelen zij nauw r
"elkaar verwante legenden,
spreken de beeldentaal die gangfoa;
was in de objectieve wereld
het geloof en zij doen
weliswaar met de door temperamei
en persoonlijkheidsstructuur bepaald
onvermijdelijke variatie, maar niet
dan dat de moderne beschouwer
zou kunnen onttrekken aan
algemene indruk van monotonie wal
voorstellingen betreft. Maar des
rijker wordt deze beschouwer beloot
als die indruk hem niet weerhou
zich te verdiepen in de details van
kunstwerk, in de gezichten
gelaatsuitdrukkingen van de vi
mensen, in de landschappen op
achtergrond en de behandelingswi;
daarvan door de verschillende meest»
onderling weer te vergelijken,
ruimte staat uiteraard niet toe h
beschrijvenderwijs ook maar een v£
begin mee te maken, maap het kan e
aan'wij^Lhg" zijn cféz'e' Wnitoónstékii
mèt 'vrucht te bekijken.
'Zou men deze unieke tentoonstelt ii
recht willen doen wedervaren, ds
diende men de ruimte van een bo»
ter beschikking te hebben en er
iets kunnen ontstaan in de geest i
Marco. Aangezien dit niet mogelijk
moeten wij volstaan met de aansporii
deze unieke expositie zelf te gaan z
Als iedere belangwekende exposit
biedt zij honderd en één mogelij khed»
tot persoonlijke reactie. Daarbij korf
dat de directie van het Groening!
Museum alle voorwaarden
geschapen om het de bezoeker
aangenaam mogelijk te maken. Liev
charmante en vriendelijke hostess
zoals ze alleen bij onze zuiderbun
voorkomen, 9taan of zitten klaar va
alle mogelijke inlichtingen. Een
centraal gelegen zalen is ingericht i
een patio, waarin men kan uitrust»
van de vermoeienissen van lopen, sta;
en kijken onder het auditieve gem
van Vlaamse en Bourgondische r
uit hetzelfde tijdperk waarin ook
tentoongestelde schilderijen ontstond»
en er is ook een kleine restauratie v
men verversingen kan gebruiken.
In de komende vakantiedagen op d;
naar Brugge, de toch al onvergeteli.il
stede, die door deze expositie
naamloze Vlaamse primitieve meeste
nog onvergelijkelijker wordt!
WILLEM MENZINC
„Van nature ben ik een sentimenteel ziel
tje. Rozegeur en maneschijn zijn twee
zaken, waar ik rotsvast in geloof. Een
etentje bij kaarslicht met vioolmuziek op
de achtergrond; een nachtwandeling langs
het verlaten strand. Daar doe ik een
moord voorl"
Viola Billings blikt weemoedig over het Sche
veningse Gevert Deynootplein. Als lid van
vocalgroep „The Flirtations" blijft er voor haar
weinig plaats voor romantiek. „We zitten in
een keiharde business. Alles moet je opofferen
om aan de top inee te kunnen draaien. Eén
foutje, en je kunt je carrière rustig vergeten.
Je hebt niet eens tijd voor jezelf. Nu bijvoor
beeld. We zitten hier bij „Splendid" lekker te
rijsttafelen en wat gebeurt er? Jullie komen
binnen voor een interview. Moet je je eten
haasje rep je naar binnen stoppen, want de
pers zit te wachten. Ik vind jullie geweldig,
daar niet van. Maar soms zou ik zo graag
eens even echt willen relaxen. Lekker een paar
uurtjes helemaal privé doorbrengen. Eventjes
weg uit deze onmenselijke zakenwereld.
Ik ga weinig uit. Waarom zou ik ook De
mannen, die je mee vragen is het alleen maar
te doen omdat je een beetje populair bent. Soms
komen er wel tien van die knapen naar me toe
om te vragen of ik na afloop van de voorstel
ling nog even mee ga naar een nachtclub. Mij
niet gezien. Met dergelijke figuren zou ik ook
nooit kunnen trouwen. Die azen alleen maar
op je geld. De man, waarmee ik later een ge
zin zal stichten, moet maar aan één voorwaarde
voldoen: hij moet van mij houden, omdat ik
Viola ben. En niet omdat ik toevallig in de
„Flirtations" zit. Soms denk ik wel eens aan
later. Dan voel ik me met mijn drieëntwintig
eigenlijk al te oud voor de business. Als ik er
nooit aan was begonnen, zou ik misschien al
getrouwd zijn. Misschien had ik al een paar
schatten van kinderen gehad. Dat lijkt me ge
weldig. 's Avonds lekker eten koken, je man
verwennen en je kinderen verzorgen. Een huis
sloof wil ik nooit worden, daar heb ik te veel
zelfrespect voor. Werken voor mijn man en
mijn gezin vind ik okay, maar het moet geen
gedwongen arbeid zijn.
DISCRIMINATIE
Je vraag* naar discriminatie en dat neem fli >a
.v--'
niet kwalijk. Dal ligt voor de hand, omdat we
negerinnen zijn. Maar is het geen onderwerp»
waar ik graag over praat. Want we worden in
Engeland gediscrimineerd. In Holland hebben
we er tot nu toe geen last van gehad. De men
sen zijn hier ontzettend vriendelijk. Iedereen
is bereid je te helpen. Zonder een tegenpresta
tie te vragen. Hier kijken ze niet naar je huids
kleur. Waarom ook? Als ik lach. lach jij; als
ik huil, huil jij; als ik sterf sterf jij. Het maakt
in maar klopt. Dat is het belangrijkste. Ik kan
net zo goed met een van mijn zwarte collega's
ruzie maken als met jou. Je huidskleur heeft
daar niets mee te maken.
VERGELIJKING
Ze vergelijken ons dikwijls met de Supremes.
Belachelijk, want muzikaal bestaat er een he
melsbreed verschil. We hebben meer „power".
Bij de Supreme* draai* alle* om Diana Roe*.
Een kei van een artieste, maar ze heeft zo'n
grote personality, dat je de andere twee niet
eens ziet staan. Bij ons zijn de taken gelijk ver
deelt. Earnestine is onze solozageres. maar daar
naast doen zowel Shirley als ik ook eigen din
gen. Wij vormen een beter geheel. Als je ons
ziet. zeg je daar staat een trio. Bij de Supremes
zie je in feite een soloster. die toevallig begeleid
wordt door twee koormeisjes. Maar het groot
ste verschil zit eigenlijk in de populariteit: zij
hebben succes, wij niet. Niemand zal het in
zijn hoofd halen om ons alle twee in één pro
gramma te zetten. Ten eerste zouden zowel de
Supremes als wij weigeren er aan mee te doen.
Zij misschien eerder dan wij. omdat zij wat te
verliezen hebben en wij alleen maar iets te
winnen. En ten tweede is het financieel niet
mogelijk. Wij hebben met onze plaat „Someone
out there" in de Amerikaanse top-tien gestaan,
dus wij kunnen gepeperde prijzen vragen. En
de gage van de Supremes ligt natuurlijk nog
veel en veel hoger. Ik schat, dat ze niet ver
van die van Frank Sinatra of de Beatles af
liggen.
VOLWASSEN WORDEN
Een jaar geleden vertelde ik iedereen, die het
maar horen wilde, dat als „Someone out there"
in Engeland geen hit werd, we uit elkaar zou
den gaan. Dat zal me nu niet meer gebeuren,
ik ben nu volwassen geworden. Dat kon ook
niet anders, want we hadden geen rooie cent
om te verteren, tffe waren op goed geluk uit
Amerika gekomen, omdat daar de concurren
tie te groot was. Maar in Europa ging het ook
niet gemakkelijk. België. Holland en Duitsland
hadden we zo te pakken, maar Engeland laat
zich niet zo gemakkelijk veroveren. Ze kijken
daar neer op een meisjestrio. We werken veel
in Noord-Engeland. maar het publiek behan
delt je gewoon als een stuk vuil. Ze schrokken
maar door, ze dringen door en nemen niet eens
de moeite je aan te kijken, laat staan te ap
plaudisseren. Nee. dan het publiek in Nederland.
Die geeft je waar je recht op hebt. Als je de
hele avond staat te zwoegen in het felle licht
van de schijnwerpers, wil je echt wel beloond
worden met een applausje. Staande ovaties
vraag ik niet, alleen maar wat handgeklap om
te tonen dat ze je geapprecieerd hebben. Is dat
soms te veel?
Als we weer naar Nederland komen, nemen
we toevallig wel een eigen combo mee. Wat
hier gebeurd is, zal ons geen tweede keer over
komen. In het contract staat, dat we een dertig
man sterk orkest zouden krijgen. En wat zien
we als we komen Dertig muzikanten, die van
vermoeidheid nauwelijks uit hun ogen kunnen
kijken. En ga jij me dan vertellen, dat die
knapen er stevig tegenaan kunnen gaan tijdens
de uitvoering? Er zullen ongetwijfeld redenen
voor aan te voeren zijn, maar door het orkest
zijn we gisteren wel behoorlijk de mist in ge-
Getekend door de vermoeienissen van de lat
ste inspannende dagen, schonk „Ome Lei
gisteravond dc hunkerende pers met gulle bat1'
waar het al sinds het begin van „Singii*
Europe" recht op heeft: keiharde feiten. Vi
geten was zijn schoolineesters-imago, verge*
zyn Maharashicover. Geheimzinnig fluisteren*
wierp hij de relbal tussen zijn toehoorder*
„In de Staatscourant van Tsjecho-Slowak
heeft gestaan, dat het orkest van Charlie 1
derpelt geweigerd zou hebben Cernochs li
„Dit is mijn land" te spelen. Dat is een pert
nente leugen". Om zijn boute conclusie te
ven. vroeg hjj de leidster van de Tsjechisd
ploeg om opheldering. „Hel is inderdaad ni
waar", loosde zij met een diepe zucht, daar!
pogend de scherpe blik van Lou te ontwijk»
Meer liet men vooralsnog niet los, omdat
Tsjechische kamp nog steeds niet precies w
hoe het bericht in de „Rude Pravo" was gek;
men. Een ijlings naar Praag verzonden tfk
bracht vanochtend de vurig gehoopte uitkom"
Cemoch had zondagavond met zijn manager!
Praag getelefoneerd cn zich daarbij laten o"
vallen, dat het brengen van het lied „Dil
mijn land" technisch niet te verwezenlijken v
omdat hij slechts kon beschikken over
koormeisjes. Voor een goede uitvoering had i
behoefte aan negen stuks. Een accurate re
slaggever van de „Rude Pravo" hoorde de c
klok luiden, maar kon met geen mogelijklM
de klepel vinden. Ten einde raad zoog bij
een punt aan. Een politiek getinte rel
aeohtsstreekse gevolg.
