PASAR
MALAM:
2e KAMER AKKOORD MET
MELDING HOGERE PRIJZEN
TJALIE ROBINSON:
„Er komt een moment
waarop ons lied zal
zijn uitgezongen"
Produktschap Zuivel
erlaat historisch huis
Kapitein weet niets van Amerikaanse bommenwerper
SCHIPPER VAN „PRESIDENT JAN LELS"
HEEFT NIETS IN ZIJN LOGBOEK STAAN
Prijsstop
niet abrupt
opheffen
Duitsers zijn
ontevreden
over prijzen
van aardgas
Concelebratie
met gehuwde
priesters
Polen bereid
tot vergaande
samenwerking
met Bonn
Beslissing
vervolging
VU-studenten
uitgesteld
uw
guur
OENSDAG 25 JUNI 1969
DE LEIDSE COURANT
TJALIE lacht honend
en zegt: „Dat is voor
ons Indische Neder
landers geen punt. Na
tuurlijk hebben we
heimwee. De Duitser
noemt dat Fernweh,
het verlangen naar de
ruimte, de verten van
het oude land. Je hebt iets beters gekend,
je hebt in een land gewoond, waar het leven
vriendelijker was, gemoedelijker, royaler.
Hier worden we achter onze vodden gezeten,
ZOMER
hier hebben we te maken met een calvinis
tische, streng systematische maatschappy,
die zijn grootste troeven uitspeelt in de kneu-
erigheid achter de dijk. Je moet straks eens
voor de lol aan iemand vragen, waar hij nou
echt naar ïterug verlangt. Dan zul je horen,
wat ik nu zeg. We willen 's morgens een
raam open doen en dan op honderd kilo
meter afstand de bergen zien. Dat waren we
in Indië gewend. Hier doe je een raam open
en zie je geen bal, verdomme. Alleen maar
achterkanten van huizen, gapende mensen in
onderbroeken. Dat zie je.
zeggen ook: mensen, die in Indië
jn geboren, hebben allemaal dat
ime. er komt geen bliksem uil hun
inden. En dan melen ze met hun eigen
ïLlandse maat. Ze zitten al eeuwen
e idee na het andere uit te
ekeren, ze zwoegen van de wieg tot
n het graf en rusten niet, voordat er
brandnetel meer in hun
ortuintje staaft. De goeie Nederlander
krankzinnig zwaar aan zijn leven
heeft binnen de kortste keren een
'erkwaal of een hartinfarct. Dan
ag-ie geen zouit meer eten en geen
t en hij mag niet meer tennissen
met allebei zijn nijvere handjes is
dan vijfendertig jaar geworden,
okoord, hij heeft afdoende voor zijn
iligheid gezorgd, hij heefl A.O.W.,
heeft pensioen, een sommetje op de
ik, een verzekering hier en een
liligheidje daar, maar vraag je hem
hij gelukkig is, dan kijkt hij je als
rund aan. Hij heeft zijn hele kille
en als een worst volgepropt met
genaamde zekerheden en hij kan zich
et voorstetien, dart; het mogelijk is om
gelukkig te zijn met een stukje
:en stukje brood en een goeie
iend. Hij heeft ook een heilige vrees
de ruimte, de leegte, hij propt zijn
vol met schilderijtjes en taboeretjes.
knus, alles moet knus zijn.
angs je neus
i je je voorstellen, dal wij in een
rgelijk klimaat nauwelijks aan onze
elcken komen. Wij namen iin Indië
iyaart de tijd voor alles, wij aten een
wij dronken koffie. Handel
i vindt men in Zuidoosrt-Azië
krsahrikkelij'k hard, daar moet ook
luwelijks over gepraat worden. Ik
n zelf jaren lang vertegenwoordiger
'\vee9t in de Chinese wijk. Daar dronk
voornamelijk koffie, je kreeg een
p bami en bij het opstappen zei je
lar je voor gekomen was. Zulke
ngen gebeurden langs je neus weg.
is in feite hoogst onbelangrijk,
ij zeggen: „Tj int jay, kalm aan. dan
eekt het lijntje niet",
etuurlijk zijn wij langzamerhand ook
Binfecteerd. wal wil je. Je zit in de
en je zult mee moeten roeien,
o af en toe moet je toch royaal
Zacht geurende
chaos vol saté,
loempia's en
hier en daar
een fricandel
de tijd nemen om jezelf uit te lachen,
om de belachelijkheid van al dat
zenuwachtige gesappel te ontmaskeren.
Als je dat nou maar blijft doen, dan
speelt er ook altijd een glimlach om
je lippen. Het kan op een gegeven
moment uitgesproken rot gaan in je
leven, maar goddank is er dan altijd
weer een andere morgen. Manana. In
Indonesië waren we gewend om met
zestig totaal verschillende volkeren
samen le leven. Wij zijn daardoor van
nature geduldig, tot het uiterste
verdraagzaam. Een hap eten, een
handje gezelligheid, meer verlangen
we niet. We maiken, als het effe lean,
ook geen ruzie, we lopen niet met
spandoeken in optochten mee. Dat
vinden we le moeilijk. Allemaal hebben
we op een gegeven moment onze
kaarten geschud en toen achteraf bleek,
dat er geen troef meer tussen zat. zijn
we smakelijk gaan lachen. Natuurlijk
is onze rol uitgespeeld, wat wil je, je
kunt ons vergelijken met de Javanen
in Suriname en de Maleisiërs in Afrika,
die vormen ook een minderheidsgroep,
die geen donder te vertellen heeft.
Goed, nou kun je gaan vloeken en
tieren, je kunt gezamenlijk oprukken
naar Den Haag en de Tweede Kamer in
brand siteken, maar wat schiet je er
mee op? Je kunt beter tevreden zijn
met wat je hebt. je kunt beter lachend
je bami opeten en je koffie drinken.
Je ziet het, we zijn er nu druk mee
vorstelijke afstand
Hij wij9t met een zalvend gebaar op
de getrouwen, die tussen de kramen
doorschuflifelendikke, goedlachse
vrouwen met de saté babi alls een
jongleerstok tussen de lippen, mannen
bnet loempia's en Sjanghai-ijs,
droompaardjes op hoge benen en hiel
en daar een verdwaalde frieadel. Het
moet worden gezegd, de plaaG. die
Tjalie Robinson in z'n ondoorgrondelijke
wijsheid heeft uitgekozen voor de
audiëntie is bijna symbolisch: op de
kale, verlaten tribune van de Haagse
Houtrusthallen heeft hij 'n wide-screen
uitzicht op de zacht geurende chaos
beneden en tegelijk is het een troon,
waarop hij vorstelijk afstand neemt
van zijn bloedeigen Pasar Malam, waar
hij het heimwee van de 400.000 Indische
Nederlanders voor de elfde maal
op de spaarbrander van zijn
Tong-Tongorganisatie heeft gezet
..Dat idee van 'n jaarlijks terugkerende
markt", zegt hij. ..is indertijd uit pure
nood geboren. Wij hadden voor ons
tijdschrift Tong Tong gewoon te weinig
lezers om de zaak financieel te laten
marcheren. We moesten wel wat anders
verzinnen. Nou kent iedereen, dip in
Zuidoost-Azlë is geweest de feestelijke
■avondmark t, de Pasar Mailam. In
Singapore zijn er twee hele beroemde,
de New World en de Happy World, wij
hadden indertijd in Batavia de Pasar
Gambir, de welriekende markt. In
Nederland zijn we elf jaar geleden heel
klein begonnen ui de Dierentuin. We
kregen 3000 bezoekers, hoofdzakelijk
uit onze eigen vriendenkring, waar het
idee er als koek inging. De anderen
dachten: „Die gekke Indische mensen
moeten weer zo nodig". Er was niemand,
die de moeite nam om eens te komen
kijken. Dat is in de loop dei-
jaren gelukkig beier geworden, de
belangstelling is elke keer groter
geworden en vorig jaar zaten we met
het bezoekersaantal al ver over de
Ex-ziekenhuis
voor vorsten
en ministers
een onzer verslaggevers)
let gebouw "Laan van. Meerdervoort
staat leeg. Na een verbluf van zo'n
eertig jaar is het Produktschap.
oorheen Bedrüfschap voor Zuivel
andaag definitief overgegaan naar
n nieuw gebouw te Rijswijk. Van-
lag, dat is bijna negentig jaar na
officiële opening door prins
lexander van het gebouw Laan van
icerdervoort 84, dat een halve eeuw
ng ziekenhuis Bronovo heeft ge-
an het gebouw zijn talloze herinne-
ngen verbonden. Enige feiten uit de
>ertijd" van Bronovo werden des-
jds geschreven in het maandblad
)e Loei", het contactorgaan van het
:drijfssdhap door de thans gepen-
oneerde chef. de heer A. F. Scher-
el. De heer Schermel ontleende zijn
ïgevens aan geschriften uit het
aagse gemeentearchief, evenals aan
isprekken, die hij voerde met een
id-directeur-geneesheer van Brono-
die vijftig jaar nadat hij aan het
ekenhuis als chirurg werd verbon-
tn een bezoek bracht aan het ge-
>uw, met enige diaconessen, die het
ibouw, waar zij lange tijd hadden
swerkt nog eens wilden bekijken.
het gebouw aan de Laan van
leerdervoort. 84 werden destijds ge-
ilddeld negentig patiënten ver-
leegd. De financiële toestand was
leestal zodanig, dat het tekort veelal
linder dan tweeduizend gulden door
sn collecte bij de burgerij kon wor-
en opgevangen. Het ziekenhuis ken-
vier klassen. De verpleegprijs va-
eerde van tachtig cent per dag tot
ond destijds bekend als een „def-
ijftaen gulden per dag. Bronovo
Damtoernooi
OOGEZAND In Hoogezand is
eren het rijfde Briatadamtoernooi
onnen. De resultaten ran de eerste
roep:' Sijbrands (Ned.)—Hisard (Fr
an Dijk (Ned.)—Agalonov (Rusl.) 0—2,
Het voormalig Bronovoziekeidiuis aan
de Laan van Meerdervoort staat thans
tig" ziekenhuis. Geregeld kwamen er
regerende vorsten en leden van het
koninklijk huis op bezoek. Ministers
werden er verpleegd. Hoofdzuster in
de begintijd van het ziekenhuis was
de diacones van Hongaarse afkomst.
De Bronovo. Beschermvrouw van he^
ziekenhuis was na de dood van prins
Alexander, koningin moeder Emma.
De architect van het gebouw was de
bouwmeester P. W. F. de Mouton. Hij
bouwde het ziekenhuis op een plaats,
waarvan in de geschiedschrijving van
Den Haag staat opgetekend. „Het
nieuwe diaconessenhuis staat op een
plaats, waar twintig jaar geleden ko
nijn en haas een uitgestrekt gebied
beheersten en zowel aan de voet der
duinen als in de bosjes van Jacob
Cats' Sorghvliet hun vrije loop had-
Zo'n tien jaar na de opening was het
bloeiende ziekenhuis zo sterk ge
groeid, dat het uitbreiding behoefde.
In verband hiermee werden in de
Van Speykstraat zes huizen gean
nexeerd. een voor zusterhuis, een
voor dokterswoning en vier voor ver
pleging. De gebouwen Laan van
Meerdervoort 86-88 werden onder de
naam „Bethanië" eveneens bij Bro
novo getrokken en het geheel werd
door een grote gemeenschappelijke
luin aan elkaar verbonden. Er wer-
'den aan de tuinzijde van het hoofd
gebouw grote waranda's gebouwd
voor zieken en verpleegsters. Ook
kwamen er barakken voor difterie-
patiënlen
Nieuwe bewoner
Maar de patiënten zijn uit het ge
bouw Laan van Meerdervoort 84 nu
al lang verdwenen. Het personeel van
het Produktschap Zuivel is nu ook
weg. De nieuwe bestemming van het
gebouw is thans bekend.. Het Cen
traal Bureau voor de Statistiek komt
Andretko (Rust.)—Bronstrmg (Ned.) 3—0,
Koeperman (Rusl.>—Smith (VS) 2—0, Kuyken
(ZwltsJ—Baba Sy (Senegal) 1—1. Wiersma
(Ned.>—Adjledj (Suriname) 2—o.
Hoofdgroep: Kolk (Ned.)—Drost (Ned.)
0—2. Koning Ferander (Surlnamei— Plppel
(Ned.) 1—X. Delhorc. (Fr.)-Langley (VS) 2-0,
ipga (Ned.) 2—0.
(Belg4 uitgesteld.
(Van onze correspondent)
HOEK VAN HOLLAND De rijksrecherche onder
zoekt momenteel een klacht uit het buitenland
waarin wordt gesteld dat op 11 maart 1944 twee
bemanningsleden van een Amerikaanse bommen
werper zouden z(jn verdronken op een zandplaat in
het Krabbegat ten westen van het eiland Schouwen.
Oorzaak van de verdrinking zou zijn een verbod
van de Duitse commandant kapitein Schütz
Deze zou, zoals gisteren gemeld, de (reddingboot
„President Jan Leis" hebben verboden vanuit Hoek
van Holland uit te varen. De Amerikanen behoorden
tot de bemanning van een bommenwerper, die op de
terugweg moeilijkheden had gekregen. De twee
mannen waren per parachute op de zandplaat
geland bij Haag water. Door de weigering van kapi
tein Schütz zouden zij bij opkomende vloed zijn
verdronken.
Schipper van reddingboot „President Jan Leis"
was tijdens de oorlogsdagen de nu 72-jarige heer
.T. Slis Toen wij bij (hem kwamen in zijn woonhuis
in de Plantiusstraat in Hoek van Holland, had hij
juist het scheepsjournaal uit 1944 voor zich liggen.
„Alleen maar voor alle zekerheid", zeide hij ons,
..want iedere reddingbootschipper zou he tzich her
inneren als hem eens was verboden te varen terwijl
er mensen in nood verkeren. Het is dan ook perti
nent niet waar, wat er in verschillende kranten
wordt geschreven. .Als overtuigend bewijs legt hij
het journaal uit 1944 open op tafel. „Kijkt u het
zelf maar door, er ontbreekt geen bladzijde, wanneer
die man mij had verboden te varen dan zou ik dat
toch zeker hebben genoteerd en ik zou het beslist nu
nog weten. Ofi wij misschien buiten de hele zaak
zijn gehouden, is een andere kwestie, dat kan ik
niet beoordelen", aldus de heer Slis.
Hij kan zich overigens nog verschillende comman
danten uit de oorlog met naam en al herinneren,
maar de naam Schütz is daar zeker niet bij „Men
heeft ons nooit verboden om te varen", zo deelt hij
mede. „Integendeel: als er wat aan de hand was,
dan werd er nooit gekeken wie het waren. Er werd
gewoon gevaren. Want het waren mensen die in
nood verkeerden. De Duitsers moedigden or
als regel aan dan dat ze ons tegenhielden".
De heer Slis is na de bevrijding zelfs nog
maanden geïnterneerd geweest, omdat er
war endi emeenden dal h ij teveel Duitsers had
gered. Uiteraard werd h ijlater gerehabiliteerd Zijn
journalen van 1930 tot 1960 heefit hij steeds angst
vallig bij zich gehouden. „Het komt altijd wel weer
eens van pas. Een verbod ora te varen! Het is be
spottelijk", zo besloot de voormalige schipper van
de „President Jan Leis".
(Val
e parlementai
edac
DEN HAAG De Tweede Kamer kan
akkoord gaan niet de door de regering
voorgestelde wijziging van de prijzen
wet, waarbij het melden vooraf van
prijsverhogingen verplicht wordt ge
steld. De minister is verder bevoegd n-
verlangen, dat binnen een maand na
aanmelding de prijsverhoging niet kan
worden toegepast. Voorts krijgt de mi
nister van Economische Zaken de be
voegdheid om te onderzoeken luie be
paalde prijzen zijn samengesteld.
De Kamer loonde zich in het alge
meen tevreden met het geven van gro
tere bevoegdheden aan de minister van
Economische Zaken. Voor de socialisten
ging de wetswijziging eigenlijk niel ver
genoegd. De liberalen hadden nogal wat
bedenkingen.
WILLEMSTAD (ANP) Naar de re
geringsvoorlichtingsdienst in Willemstad
(Curacao) meedeelt, heeft de heer C. G.
Sprockel de hem door de gouverneur
van de Nederlandse Antillen gegeven
opdracht tot vorming van een interim
kabinet aanvaard Het interim-kabinet
zal zich belasten met hpt orga
niseren van de verkiezing, alsmede met
het behartigen van de lopende zaken, tot
een nieuw kabinet na de verkiezingen
zal zijn benoemd. De heer Sprockel heeft
inmiddels een voordracht voor een
terum-regering bij de gouverneur inge-
Ook wat betreft de algemene prijs
stop van begin april lagen de meningen
duidelijk verdeeld. De liberaal Portheine
vond, dat de prijsstop moet ver
dwijnen als de verplichte aanmelding
van prijsverhogingen van kracht wordt.
Daartegenover stelde de socialist Brau-
tigam, dat over het verdwijnen van de
prijsstop pas gedacht mag worden als
het prijsindexcijfer duidelijk terug loopt.
Een tussenstandpunt namen de re
geringspartijen in. Zo zei drs. Gouds
waard (A.R.), dat de prijsstop liefst zo
gauw mogelijk zou moeten verdwijnen,
maar dat hel beter is niet abrupt te
handelen en in enkele fazen tot wat
meer vrijheid voor het bedrijfsleven te
komen. Geleidelijk aan zouden onl hef
fingen op de prijsstop moeten worden
gegeven en zou het bedrijfsleven toe
stemming moeten hebben bepaalde kos
ten in de prijzen door te berekenen.
Daarna zou. na invoering van de ver
plichte melding van de prijsverhogin
gen. het intrekken van de prijsstop moe
ten worden overwogen. Als tenslotte de
aan het prijzenfront is terugge
keerd. kan mogelijk de meldingsplicht
worden opgeheven.
Wij geven onze steun aan de uitbrei
ding dor bevoegdheden voor de minister
het vrije overleg met het bedrijfs-
zoveel mogelijk uitbuit.
Economische Zaken. zei de
K.V.P.'er Nelissen. Nodig is dat goed
overleg met het bedrijfsleven voorop
blijft staan en dat de minister pas van
zijn bevoegdheden gebruik maakt, als
dat uit soc'aal-economisch oogpunt drin
gend nod:g is. De administratieve
rompslomp zal voor het bedrijfsleven
zo klein mogelijk moeten zijn, aldus mr.
Nelissen.
Elke ordening van de prijzen heeft
meestal een onnatuurlijk karakter en
dat is voor da V.V.D.-fractie bedenke
lijk. zei mr. Portheine. Voor een strak
ke ordening voelen wij niets. Hij wilde
dat de minister lieve* de mogelijkheden
DEN HAAG <ANP> Er is op liet
ogenblik een Duits offensief aan de gang
tegen de prijs van het Nederlandse aard
gas. Een verwijt dat de Nederlandse Aard
olie Maatschappij en de Gasunie wordt
gemaakt, is, dat de prijzen die Neder
landse en Duitse consumenten van het
Nederlandse aardgas betalen, aanzienlijk
verschillen. Een tweede grief van de
Duitsers richt, zich legen de monopolie
positie di ede N.A.M. volgens hen in
neemt. In de derde plaats menen ze dat
Nederland via lage gasprijzen in de
gelegenheid is oneerlijke concurrentie te
bedrijven bij liet aautrekken van nieuwe
bedrijven. In Nederlandse kringen meent
men dat. d<- Duitsers voor Inm bezwaren
geen redelijke gronden hebben.
De N.A.M. ontkent niet dat. de prijzen
voor de consument, in Duitsland hoger
liggen dan in Nederland, maar men denkt
dat dit heel goed te verklaren is uit het
feit dat de marge tuss ende inkoopsprijs
aan de Nederlandse grens en de verkoop
prijs die de, Duitse verbruikers gerekend
wordt, hoog is, veel hoger dan in Neder
land. In dit verband acht ren het be
denkelijk dat de Duitse gaasmaatscttap-
pijen - - in tegenstelling tot de Neder
landse Gasunie htm tarieven niet open-
PARIJS (KNP) 312 zogenaamde pro-
lestpricsters uit 80 diocesen van Frank
rijk hebben de afgelopen twee dagen ii
Parjjs geëist dat de priester normaal moet
kunnen leven en werken als alle andere
mensen. Hü moet geld kunnen verdie
nen en in de politiek actief kunnen zjjn,
aldus twee moties die met eenstemmig
heid aanvaard werden. Het celibaat, al
dus wordt in een derde motie verklaard,
„heeft vanuil christelijk perspectief wel
profetische waarde", maar. zo wordt ook
gezegd, door de verplichte koppeling
wordt die ware betekenis van het celi
baat gemaskeerd.
Op de bijeenkomst van de protestpries
ters heeft men, uit solidariteit met ge
huwde priesters, 17 van hen tot de con
celebratie toegelaten. Er waren ook 30
vertegenwoordigers uit hel buitenland
aanwezig, met name uit Duitsland, Bel
gië, Baskenland. Italië. Canada, Portugal
en de Ver. Staten. Nederland was ver
tegenwoordigd door een lid van de Sep-
tuagintgroep.
Het Franse -episcopaat was wel uitge
nodigd, maar is niet verschenen. 8 bis
schoppen stuurden brieven, die volgens
een woordvoerder bemoedigend waren.
Maar ook werd meegedeeld dat veel van
de 720 leden van „Echange et Dialogue"
onder zware pressie staan van de kerke
lijke autoriteiten.
WARSCHAU (AP) De regering in
Bonn bestudeert een rapport waarin ge
steld wordt dat Polen bereid is een
groot programma voor economische sa
menwerking met West-Duitsland te en
tameren. Het rapport is bij de regering
ingediend door de staatssecretaris voor
Buitenlandse Zaken Klaus Dieter Arndt,
die onlangs in Polen op hoog niveau
besprekingen heelt gevoerd.
Warschau zou Arndt een gedetailleer
de lijst met voorstellen en verlangens
hebben voorgelegd. De gedurfdheid der
voorstellen zou de Westduitsers hebben
verrast. De voorstellen omvatten een
verzoek tot hulp bij het komende vijf
jarenplan, en beogen te komen tot West-
duitse investeringen, kredieten op lange
termijn en technische samenwerking.
Volgens zegslieden van Buitenlandse
Zaken in Bonn heeft Polen op de on
langs in Boedepest gehouden Comecon-
conferentie verlof gekregen voor uit
breiding van de economische samenwer
king met het westen.
Men interpreteert dit in Bonn als
een bewijs dat de Sovjet-Unie de grens
heeft bereikt van haar mogelijkheden
tot financiële en technische hulp aan
haar bondgenoten.
Arndt heeft tegenover de pers ver
klaard dat Polen langlopende technische
en investeringsakkoorden voorstelt tus
sen individuele Poolse en Westduitse
firma's gesteuend door financiële bij
stand voor de Poolse zijde.
Arndt zei na zijn besprekingen tot
slotsom te zijn gekomen dat de moge
lijkheden voor economische samenwer
king „onbeperkt" waren. Hij voorspelde
dat het Poolse voorbeeld spoedig ge
volgd zal worden door andere commu
nistische landen in Oost-Europa, met
name door Tsjecho-Slowakije en Honga
rije.
Var ga naar Hert-ha
BERLIJN. De voormalige Hon
gaarse international Zoltan Varga krijgt
een contract bij de Berlijnse voetbalclub
Hertha BSC, echter onder voorwaarde
dat de Hongaar van de F.I.F.A. hiervoor
toestemming krijgt. Varga (24) verliet
tijdens de Olympische Spelen in Mexico
zijn ploeggenoten. Hij werd in Honga
rije wegem „verlaten van de republiek"
veroordeeld tot 4 jaar gevangen,«straf en
conviscering van zijn vermogen. Zijn
vrouw Ilona kreeg een celstraf van 1^4
jaar opgelegd.
AMSTERDAM (ANP) De beslis
sing over een eventuele strafvervolging
van de 62 studenten van dn vrije uni
versiteit wegens lokaalvredebreuk, die
mogelijk morgen door de officier van ju
stitie en hoofd van het parket mr. J. F.
Hartsuiker, zou worden genomen is uit
gesteld.
Gisteren deelde de officier mee, dat
de beslissing ook volgende week nog niet
is te verwachten omdat de zaak veel ge
compliceerder is dan zich aanvankelijk
liet aanzien, speciaal wat betreft de hou
ding van de bezetters. Mr. Hartsuiker
zal eerst nog een gesprek hebben met de
president-directeur van dc VU, prof. ds,
G. J. Sizoo, rector-magnificus. prof dr.
W. F. de Gaay Fortman en ccn depu
tatie van de bij de zaak betrokken stu
ip
feest, dal is amusement en degene, die
een Pasar Malam organiseert, voelt zich
op de eerste plaats een gastheer, die
met zijn gasten onderling de zegen van
vriendschap uitwisselt.
Voor mij persoonlijk blijft echter het
tijdschrift Tong Tong het belangrijkste.
Ik ben er dertien jaar geleden mee
begonnen, omdat ik het doodzonde vond.
dat die slem ven de Indische
Nederlander verloren ging. Ik vond.
dat het gewoon waarde had om de
mooiste gedadhten zwart op wit te
hebben, om ideeën uit te strooien, om
duidelijk te maken, wat ons Indische
Nederlanders bezielt. Als die stem
werkertijk goed is, de moeite waard is.
dan zal hij onherroepelijk in de
toekomst weer gestalte krijgen.
Natuurlijk op een andere wijze, want
er is straks niemand meer, die weet,
hoe Soerabaja eruit heeft gezien. Maar
toch ben iik ervan overtuigd, dat iets
van dat specifieke karakter behouden
zal blijven.
zwanezang
Wat Tong Tong betreft, dat is een
duidelijke zwanenzang van mensen, die
hun langste tijd gehad hebben. Er komt
een moment, dat ons lied uitgezongen
is. Vroeg of laat zal ik of een ander
tot de ontdekking komen, dat het geen
zin meer heeft om door te gaan. Ik
hoop tegen die tijd nog een glimlach
over te hebben voor dit afscheid.
Waarschijnlijk zal ik korte tijd later
arm sterven. Ook dat interesseert me
in feite geen donder.
pasklare parabel
Ik zal je wat vertellen. Ik zit in de
trein van Pijnacker naar Den Haag.
Laat het een half jaar geleden zijn
geweest. Misschien nog langer. Wat
doet de tijd ertoe? In dezelfde coupé
zaten wat Rotterdamse havenarbeiders
tegen elkaar op te snoeven over de
slimme manieren, waarop ze hun baas
weer hadden getild. Ze kwamen er niet
over uitgepraat. Al die tijd zat er in
de hoek een oud boertje, ik schatte
hem op zeventig. Op een gegeven
moment vraagt één van die
.Natuurlijk hebben we
heimwee, je hebt in
een land gewoond waar
het leven vriendelijker
was, gemoedelijker
en royaler".
Rotterdammers„En jij boertje, wat
heb jij vandaag gedaan'.'" „Ik heb
vandaag eiken geplant in de oprijlaan
van mijn huis", zei hij. Dat vonden die
Rotterdammers belachelijk. „Man",
riepen ze, „voordat die boompjes een
halve meter zijn, lig jij al onder de
groene zoden". „Dat klopt", zei de boer,
„maar mijn kinderen zullen eens door
teen laan lopen met geweldige
eikebomen, die ik vandaag geplant
heb. Is dat geen geweldig idee?"
Tjalie glimlacht en legt de handpalmen
zalvend tegen elkaar. Het is onduidelijk
of hij zojuist een pasklare parabel
heeft afgescheiden of een aan het
volle spoorwegleven ontleende ware
anekdote. Het is hem wel aan te zien,
dat hij graag nog eens zou willen
slenteren door een laan met ruisende
eikebomen. In afwachting van dat
stralend moment neemt hij alvast een
sateetje.
op onze buik
Bij het afscheid zegt hij bestraffend:
„Je hebt weer veel te veel opgeschreven
man, je bent gewoon een typische
Nederlander. Je maakt er geen
vriendelijke babbel van, maar een
dissertatie. Man, denk toch om je hart".
Hij heefl weer gelijk.
Wat niet wegneemt, dat we die
eikebomen rustig op onze buik
kunnen schrijven.
