0LGA
S)e£ciddeSoii/tct/nt
Krijgsmacht gedroeg zich als geheel correct
Premier De Jong over nota Indonesië
Regering weet niet
wat er op Antillen
aan de hand is
Toenadering van
chr. partijen kan
helderheid dienen
Premier De Jong: Afschuwelijke
weerzinwekkende dingen gebeurd
Uw motras
Lift stortte 90
meter omlaag:
één dode
Werkgevers
bereid tot
gesprek over
uitkering-
ineens
Felle brand
kost twee
kinderen
het leven
ZEKERHEID
VERLANGD
Feijenoord
contracteert
Karol Dobias
van Spartak
Aanvaring
VS-jager:
76 doden?
PAPENGRACHT 32-LEIDEN
POSTBUS 11 TELEFOON Z09'i5 REDACTIE
20015 en 25594 - ADVERTENTIEAFDELING 20826
GIRO 103003 Bank Amro-Bank NV. Leiden
Dir.: Drs. J. H. M. Brader J F J. M. Koens
HOOFDREDACTEUR L C J ROOZEN
ABONNEMENT (bij vooruitbetaling) pw 110,
p mnd I 4 70. p kwait I 14 10: fr p post 16 95
ADV (excl B T W 22 cl p mm Telefoontjes I 2.-
KLACHTEN bezorging tel 33839 (18 00—19 00 uur)
DINSDAG 3 JUNI 1969
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
AANHOUDEND KOUD
De weersverwachting, medegedeeld door het
KNMI, geldig tot morgenavond:
Zonnige perioden met in het binnenland hier en
daar een bui. Matige tot vrij krachtige wind uit
noordwestelijke richting. Aanhoudend koud.
60e jaargang, no. 17.763
TOCHT VAN
HEYERDAHL
NAAR WENS
AALESUND (AP) In een gisteren
ontvangen radiografisch verslag van
THCR Heyerdahl wordt gezegd, dat de
transatlantische expeditie met de papy
rus boot „Ra" uitstekend en geheel vol
gens plan verloopt. De laatste positie van
de Ra is: 27 graden 3 minuten noorder
breedte en 14 graden en 43 minuten wes
terlengte.
Dit betekent dat Heyerdahl en zijn zes-
koppige bemanning al voorbij de Canari-
sche eilanden zijn. Het weer, zo meldde
hij, is het beste sinds het vertrek en
de boot gedraagt zich buitengewoon
goed. Iedereen aan boord maakt het op
perbest.
Op 25 mei is de Ra uit Safi in Marok
ko vertrokken. Het doel van de expedi
tie is gegevens te verzamelen ter aan
vulling van de oude theorie, dat de oude
Egyptenaren 4000 jaar geleden in van
papyrus gebouwde schepen de Atlantische
Oceaan hebben overgestoken naar
Mexico.
(Van c
e parlementaire redactie)
DEN HAAG „Er zijn destijds
afschuwelijke, weerzinwekkende
dingen gebeurd. Er is misschien
ook meer voorgevallen, dan nu
naar voren gekomen is. Toch
blijf ik erbij ook aan de hand
van deze feiten, dat de Nederland
se krijgsmacht zich als geheel
correct in Indonesië gedragen
heeft. Wanneer men een eerlijke
balans wil opmaken, moet men
erkennen, dat er in slechts 150
gevallen misschien iets meer
gesproken moet worden over wer
kelijke wandaden. Ook al is het
waar, dat één ontsporing, één
wandaad er een teveel is".
Met deze woorden heeft minister
president P. J. S. de Jong giste
ren in Den Haag de betekenis
van de regeringsnota over de
Nederlandse militaire excessen in
Indonesië tussen 1945-1950 toe
gelicht. Hij gaf daarbij tevens te
kennen, dat de mogelijkheid tot
een verdere vervolging van verant
woordelijke personen in theorie
mogelijk blijft. Deze kwestie is
thans in studie genomen, vooral
te gaan of de bewijzen
e leve
De premier ontkende, dat gespro
ken moet worden van een systema
tisch wreed optreden in deze pe
riode. Een voorbehoud wilde hij
maken voor de gebeurtenissen
op Zuid-Celebes. Het corps spe
ciale troepen dat ook elders in
indonesië allerlei wandaden be
dreven heeft, heeft daar op Zuid-
Celebes onder bevel van Wester
ling en andere Nederlandse of
ficieren bij langdurige zogenaamde
zuiveringsacties honderden Indone
siërs dikwijls alleen al op aanwij
zingen doodgeschoten.
De premier sprak ook tegen, dat
de Nederlandse inlichtingendien
sten systematisch Indonesische
gevangen mishandelden om aan
inlichtingen te kunnen komen.
De officiële archieven wijzen dit
systematisch optreden niet uit, zei
hij hierover. Hoewel hij wel
moest toegeven, dat veel archief
stukken van deze diensten ver
dwenen zijn.
Ook vergelijkingen met Duitse
methoden uit de tweede wereld
oorlog wees hij van de hand!
„Daar werd doelbewust een sy
steem van massamoord toege
past, van bovenaf geleid en
georganiseerd. Met nadruk wil ik
vastleggen, dat dit in Indonesië
niet gebeurd is. Integendeel: de
legerleiding heeft steeds gepro
beerd alle excessen of klachten
hierover te onderzoeken".
De premier gaf te kennen dat
de politieke verantwoordelijkheid
in het totale beeld van de gebeur
tenissen tussen 1940-1950 vastge
steld moet worden. Ook de regering
zal haar standpunt bepalen. „Maar
we zijn nog niet zover. Een zorg
vuldig cn objectief onderzoek
moet hieraan vooraf gaan', meen-
Vice-voorzitter NKV Alders:
Corruptie bij
verkiezingen
Van e
verslaggeve
SCHIPHOL „Ik hou staande, dat
de Nederlandse regering bewust of on
bewust niet weet, wat er in de Neder
landse Antillen aan de hand is. De
wezenlijke aanleiding van het oproer op
Curacao zyn politieke manipulaties, die
democratische uitingsvormen onmogelijk
Dit zei gisteren op Schiphol de vice-
voorzitter van het NKV. Jacques Alders,
die er reeds in 1964 voor gewaarschuwd
heeft, dat het latente onbehagen' in de
rijksdelen overzee vroeg of laat tot uit
barsting zou komen.
Hij haalde zich toen met zijn publikatie
in het NKV-blad „Ruim Zicht" het onge
noegen zowel van de Nederlandse als vau
de Antilliaanse regering op dc hals. De
heer Alders kwam speciaal uit Genève.
waar hij een congres van het wereldver-
bond voor de arbeid bijwoont, naar Ne
derland over om zijn visie op de gebeurte
nissen toe te lichten.
„Het congres heeft verontwaardigd ge
reageerd op het zenden van de 300 mari
niers". zei hij. „Nederland werd algemeen
van onversneden kolonialisme beticht".
Het is volgens de heer Alders op Cura
cao doodnormaal, dat stemmen worden
gekocht met geld of met baantjes. De
ambtenaren worden verplicht, bii verkie
zingen hun volmacht af te staan an
ders verliezen ze hun positie. Bij de laat
ste verkiezingen werd dan ook 20 procent
van de stemmen bij volmacht uitgebracht.
Wie kans wil maken op een studiebeurs,
moet lid zijn van de regeringspartij. ..Het
is moeilijk, de hoofdschuldige van de ge
beurtenissen op Curagao aan Ie wijzen",
zei de heer Alders voorts. „In ieder geval
de regering van de Antillen en de Ameri
kaanse bedrijven, die met belastinglaeili-
teiten naar Curasao worden gelokt en die
onder bescherming van de regering met
volkomen voorbijlopen aan de vakbonden,
een sociale politiek kunnen voeren, die
nergens naar lijkt en volkomen inaccep
tabel is".
De Nederlandse regering verweet hij
„een zonde van nalatigheid". ..Ik verwijt
haar. dat zij zich eenzijdig heeft laten
voorlichten. Bij mijn eerste bezoek aan
Curaqao in 1964 heb ik al een onderhoud
gehad met de toenmalige vice-premier
Biesheuvel en hem alles verteld, wat mij
ter ore was gekomen. Hij zat er hoofd
schuddend bij zo onvoorstelbaar vond
hij het. ik heb hom de namen genoemd
van mensen uit de oppositie, met wie hij
maai- eens moest gaan praten. Maar toen
hij een officieel bezoek aan Curasao
bracht, was het program zo overladen,
dat hij volkomen geïsoleerd was en geen
kans kreeg contact met de tegnstanders
van de regering op te nemen Hij heeft
zich gewoon te grazen laten nemen".
De heer Alders zag voor de Nederlandse
vakbeweging geen mogelijkheid om de
gang van zaken rondom CuraQao te be
ïnvloeden. De vakbeweging houdt zich
buiten politieke kwesties. Met sociale
maatregelen is bovendien volgens hem. de
7,aak niet te redden. Allereerst moet het
politieke onbehagen weggenomen worden
Wel gaf hij als zijn persoonlijke mening,
dat het koninkrijksstatuut een onding is
met name artikel 43. waarin Nederland
medeverantwoordelijk wordt gesteld voor
een goed beheer over de overzeese rijks
delen. „Die verantwoordelijkheid is niet
waar te maken", meende hij. ..Het bete
kent dat Nederland, als er moeilijkheden
komen rechtstreeks moet ingrijpen in in
terne aangelegenheden van een autonoom
land. en voor de wereld als een koloniale
of neo-koloniale natie in zijn hemd komt
te staan."
De heer Alders was in gezelschap van
de voorzitter van de Curagaose christelijke
vakbeweging. Hubert Rojer, die eveneens
het congres in Genève bijwoonde. De An
tilliaanse vakbondsleider schaarde zich
geheel achter- de visie van zijn Neder
landse collega. „De moeilijkheden zijn in
derdaad het gevolg van politiek onbeha
gen". zei hij. „De regering doet niets
tegen de sociale terreur van de Ameri
kaanse bedrijven. Ze houdt de vaststelling
van een minimumloon tegen. Ze beknot
de persvrijheid. Alle kranten zijn in han
den van regeringsgezinde families en de
vergaderingen van de eilandenraad mo
gen niet meer via de radio uitgezonden
worden, omdat het volk de stem van de
oppositie niet kan horen. Wij van de op
positie hebben herhaaldelijk telegrafisch
geprotesteerd bij de Nederlandse rege
ring. maar nooit antwoord gekregen
(ADVERTENTIE)
Koop 'm en win
fl. I.OOO -
ROTTERDAM (ANP) De 28-jarige
schoorsteenbouwer Johan A. Brons uit
i liet Groningse Wagenborgen is gisteren
in Rotterdam bij een ongeluk 0111 het
I leven gekomen. Bij werkzaamheden aan
de schoorsteen van een elektriciteits
centrale aan dc Waalhaven stortte de
i Groninger met een bouwlift 90 meter
j
Zijn collega de 32-jarige J. H. Brons,
j die ook in de lift zat, wist zich op het
laatste moment vast te grijpen. Hij kon
door collega's worden gered. Het is niet
bekend hoe 't ongeluk kon gebeuren. De
twee Groningers waren in de goederen
lift die binnen in de schoorsteen loopt.
Inaar boven gegaan. Op het hoogste punt
ontstond er een defect waardoor de lift
naar beneden stortte.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Uitbreiding van dc
economische ruimte zal in belangrijk
mindere mate dan voorheen ten goede
moeten komen aan de collectieve sector
zo heeft mr. P. van Boven, voorzitter var
de federatie van katholieke en protes
tants-christel(jke werkgeversverbonden
vanmiddag tydens de ledenvergadering
gezegd. „Er is nu eenmaal een duidelijke
voorkeur voor toename van de persoon
lijke welvaart. Een beleid, dat het eco
nomisch evenwicht wil herstellen, kan
aan dit verlangen niet voorbijgaan".
Het kamertje waar twee kleuters in
Winschoten in de vlammen omkwa
men en een derde kindje in kritieke
toestand naar het ziekenhuis werd
vervoerd.
WINSCHOTEN (ANP) Bij een brand
in Winschoten zijn maandagavond twee
kinderen om het leven gekomen en is
een ander kind met ernstige verstikkings
verschijnselen opgenomen in eer zieken-
Omstreeks acht uur ontdekten buren
in het bovenste deel van een kleine wo
ning in de Heuvelstraat de brand. Het
vuur woedde in een slaapkamer waar
drie van de vier kinderen van het gezin
Lindeman in bed lagen. De brandweer,
binnen enkele minuten aanwezig, trof in
de wieg het half verkoolde lijkje aan
van de 1-jarige Geertje. Het 4-jarige
meisje Tineke en het 2-jarige jongetje
Sebo werden later achter de bedjes ge
vonden. Zij waren bewusteloos. Tijdens
de rit naar het ziekenhuis werd mond-
op-mondbeademing toegepast. Het jon
getje bleek bij aankomst echter overle
den. Een vierde kind verbleef bij de bu
ren. De ouders waren op het moment
van het uitbreken van de brand afwezig.
Zij hadden een half uur voor de brand
de woning verlaten.
Bo-
In zijn openingsrede
en o.m., dal er op het ogenblik hefl:
/ordt gediscussieerd over de vraag, w
chuld is aan de inflatie.
Hel
'rieg
regelen is al op gang gekomen. Het zal
een open overleg zijn, dat wil zeggen dat
niet van te voren gesteld mag worden,
dat b.v. een huurverhoging niet mag
doorgaan, evenmin als van tevoren als
vaststaand mag worden ingebracht, dat
b.v. de omzetbelasting moet worden ver-
Dan zal ook het vraagstuk van een
uitkering-ineens aan de orde kunnen ko
men. De werkgevers hebben zo'n uitke
ring in 1969 vorige week afgewezen, om
dat zij het kader, waarin het werd ge
plaatst, niet juist vonden. „Wij wilden
bovendien niet nog eens toezeggingen
doen, zonder dat wij een helder uitzicht
hebben op een meer evenwichtige ont
wikkeling voor 1970. Van' de inhoud van
de voorstellen van regering en vakbewe
ging zal onze bereidheid afhangen om
over een uitkering ineens in 1969 te pra
ten".
Mr. G. van Bov en v an werkgevers:
(Van onze sportredactie)
ROTTERDAM Landskampioen Feijen
oord heeft de Tsjechische stervoetballer
Karol Dobias gecontracteerd. Een be
stuurslid van de Rotterdamse voetbal
club deelde dat vanochtend mee tijdens
de traditionele „wielerwedstrijd voor
geutlemen" bi Hummelo. Dobias speelde
bij Spartak in het rechter verdedigings-
blok. Hij werd vooral bekend door zyn
formidabele spel in de thuiswedstrijd te
Trnava tegen Ajax voor de Europa Cup.
Spartak won deze tweede wedstrijd met
20. Het eerste treffen in Amsterdam
was door Ajax met 30 gewonnen.
Hongaar Zalai
trainer bij DOS
(Van onze sportredactie)
UTRECHT De in Hongarije geboren
voetbaltrainer Laszlo Zalai zal volgend
jaar bij DOS in dienst zijn als trainer.
Hij heeft in ons land reeds Heerenveen,
Fortuna VI. en DWS getraind. Het laat
ste jaar was hij in dienst van de in de
Goudse Voetbalbalbond uitkomende ama
teurvereniging Nieuwkoop.
Arrestatie van
blanke studenten
in Zuid-Afrika
PRETORIA (AFP) De Zuidafrikaan-
se politie heeft zondag in Turfloop (Trans
vaal) 10 blanke studenten, behorend tot
de „christelijke universitaire beweging",
aangehouden, omdat zij samen met Afri
kaanse studenten een godsdienstoefening
hadden bijgewoond. Zij moeten elk een
boete van 120 rand (meer dan 100 gul
den) betalen of voor het gerecht verschij
nen, wegens ongeoorloofde betreding van
een voor Bantoes gereserveerd gebied.
Ontsporingen
niet geheim
gehouden door
autoriteiten
DEN HAAG De Nederlandse krijgs
macht heeft zich tussen 1945-1950 in In
donesië als geheel correct gedragen.
Toch hebben zich ernstige ontsporingen
voorgedaan, die de regering zeer betreurt
Die ontsporingen waren, gezien de om
standigheden, helaas niet te vermijden.
Onder de ruim 200.000 Nederlandse mili
tairen. die in deze vier jaren in Indone
sië gediend hebben, bevonden zich per
sonen. die om welke reden of oorzaak
ook hun houding niet wisten te bepalen.
Men zou zich met de inzichten van deze
tijd kunnen afvragen of de autoritei
ten toen niet te veel een beroep gedaan
hebben op „verzachtende omstandighe
den". Maar uil de archiefstukken blijkt
absoluut niet, dat de autoriteiten de ont
sporingen stilzwijgend toegelaten of ver
borgen gehouden hebben.
gina's aan de Tweede Kamer. Deze nota
werd in maart toegezegd, nadat „Achter
het Nieuws" van de VAR A-televisie een
aantal onthullende uitzendingen besteed
had aan ernstige ontsporingen van Ne
derlandse militairen in Indonesië van
1945 tot eind 1949.
Premier De Jong ontkent de beschul
digingen, dat de toenmalige regeringen,
Staten-Generaal, militaire en burgerge
zagsdragers dit alles hebben laten rus
ten. „Het bijeengebrachte materiaal laat
er geen twijfel over bestaan, dat men
zich reeds in de jaren 1946-1950 in Ne
derland en Indonesië ervan bewust was
dat zich gevallen van wangedrag voor
deden. Daartegen werd ook opgekomen".
(Zie verder pag. 2, eerste kolom
WASHINGTON (AP) Tijdens een
oefening in de Zuid-Chincsc Zee ten zui
den van Manilla is de Amerikaanse
onderzccbootjagcr Frank E. Evans in
aanvaring gekomen met het Australische
vliegtuigmoederschip Melbourne. De
Evans is in tweeën gebroken cn het
voorstuk is gezonken. Het achterschip is
vastgemaakt aan de Melboerne. De
Amerikaanse marine heeft meegedeeld
dat gevreesd wordt voor de levens van
76 opvarenden. De manoeuvres werden
afgelast en verscheidene schepen helpen
thans by het zoeken naar vermisten.
De Melbourne, die kortgeleden weer
in dienst was gesteld na uitgebreide
reparaties na een vorige aanvaring in
1964, raakte de Evans in rustig weer.
terwijl het zicht goed was. Het is het
vlaggeschip van de Australische ma
rine. De bouw was begonnen in 1943,
maar het werd eerst in 1955 in dienst
De Evans werd in 1944 in dienst ge
steld. Het was ontworpen voor de strijd
tegen de kruiser-torpedobootjagers van
Japan. Bij Okinawa vocht het in 1945,
samen met een ander schip gedurende
45 minuten tegen groepen aanvallende
Japanse zelfmoordvliegtuigen. De strijd
kostte 38 Japanse vliegers het leven.
(Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG De toenadering, die de
AR. de CHU en de KVP zoeken, is door
zitter
federatie van katholieke en protestants-
christciyke werkgeversbonden, een by-
drage tot verheldering van de politieke
toestanden in Nederland genoemd.
Het politieke gesprek van vandaag
wekt eerder een verwarrende dan ver
duidelijkende indruk. De toenadering van
de drie partijen is ceen geringe opgave,
gezien de historisch gegroeide tegen
stellingen.
Mr. Van Boven vond niet. dat de
christelijke partijen zich daarbij voor al
les moeten richten ..naar de groeperin
gen, die in hun progressiviteit de ex
treme kant op dreigen te gaan. Als men
deze mening is toegedaan", aldus mr.
Van Boven, „dan is er weinig reden om
zich bijzonder te storen aan de electorale
verdachtmakingen, die dit midden als
alleen maar middelmatig bestempelen.
Grote bevolkingsgroepen verlangen een
zekerheid en duidelijkheid, die hun in
het huidige politieke klimaat niet ge
boden wordt. De christelijke inspiratie
brengt zeker de drang naar vernieuwing
voort. Vernieuwing is echter niet het
zelfde als extremisme",
die deze vergadering op straat tegenkomen, moeten het maar beschouwen als stilzwijgende
n te sluiten. Een bistrohouder in het Quartier Latin hoopt althans dat zijn klanten het goed zie
stoelen, ze zien geen spoken.
