Veringa vanavond in Kamer over toestand Amsterdam „Laat Amsterdamse maagd verhongeren, ze is veel te niet mooi" FORMELE BASIS VOOR APARTHEID RHODESIË ;n Verklaring van premier De Jong „Vooruitgang in 1968 voor werknemers is sterk achtergebleven*5 Wie zeier ook weer dat alle verpakte brood hetzelfde was? Engeland wil verenigd Europa Smith breekt laatste band met Londen DE LE1DSE COURANT IfrV ELI ge De laatste uitzending van radio „De Vrije Maagd", die de afgelopen dagen een van de weinige schakels was met de buitenwereld. speciale verslaggever) 9.30 uu|AMSTERDAM Moreel gesteund 9.30 uu door belegen neatklanken van Neder- igster lands jongste radiozender „De Vrye Maagd" kuis het midden houdend Veronica en Hilversum 111 t— hebben de langzaam kapseizende be vrijders''bezetters van het Amster damse Maagdenhuis voor de vierde hun benauwde veste gewacht op de doodklap van het kapitalisme. Een lange koude dinsdag werd het met gcvelacrobaten, die zich telkens het tympaan van de belegerde universiteitsburcht wrongen om nieu- ladingen stencil en offsetwerk de helmen en de dranghekken naar het juichend voetvolk te werpen. 'Een dag ook met de besjes van het Bagijnhof, sinds vrijdagnacht suf ge beukt door de stotterende kreten uit de luidsprekers van het Maagdenhuis muisgrijs achter hun horren 1 vachtend op het loon voor hun ingst. Een dag vervolgens met heet gebakerde Amsterdammers, die tus- i de stug dampende bereden poli hun hagepreken hielden over het t en de schande van de bezetting. 'Als dat studenten zijn, riep een grijze met paraplu, dan laat ik mijn grootvader onmiddellijk weer in schrijven voor de rechtenstudie. Man laat me niet lachen. Misschien zit er ergens een verdwaalde student tus- lat is dan een vergissing. Zal ik jullie eens wat zeggen, dit is misselijke stunt van de commu nisten. Links en ultra-links, al die iiloskouvrienden en erger, zitten er achter. Hoe komen ze anders opeens zender? :ommentaar uit de opdringende kring hem heen. „Man je ken niet tegen dat rood van al die vlaggen. Je lijkt stier". Een oude vrouw met een boodschappentas, waarop ze eigenhandig „Toean is terug" en het j „Vrede in Vietnam" heeft gepen- ceeld: „Ze hebben traangas naar at u bl binnen geschoten. Een schande is het". „Ach mens", roept een man naast haar, „mag de politie ook eens verzetje hebben". Bij het standbeeld van het lieverdje Een lange koude dinsdag met een ingelast volksfestijn voorge r overbo itandhoi eestelijk uitzonde t weei V. Lecu- va: ■kii-zin: ge Iraniorc' zor- het wijk- ïstateerii :crcssi-ei liet alge- gen huil voor dit ingelaste volksfestijn ver rast met een sloop om zijn hoofd en een kinderlakentje om zijn nederige lendenen, heft een student met hoge kopstem de hymne van het Maagden huis aan. „In Holland staat een huis en dat huis dat blijft bezet". Voor lopig ziet hij geen kans om een kna penkoor te formeren en alleen uit de dakgoot van het Maagdenhuis krijgt hij benepen bijval van de bezetters, die kennelijk vechtend tegen de hoogtevrees, het slachtveld overzien. Bij de Evangelisch-Lutersche kerk proberen tien, twaalf mensen een op merkelijk gaaf gerezen wittebrood in een canvaskast naar de kooromgang te jonassen, waar enige vooralsnog blozende bevrijders klaarstaan om het manna op te vangen. Sinds de lucht brug over de handboogsteeg door de politie is verwijderd een operatie, waaraan twee waterkanonnen, tien tallen gehelmde agenten en een ladderploeg, waar menige schoon maakdienst voor zou willen tekenen aan deel namen is het Maagden huis in een isolement gedwongen, dat in de neerdalende pamfletten om schreven wordt als een „barbaarse maatregel uit de middeleeuwen". Dat de stemming achter de grillige bakstenen gevel en de gebarricadeer de vensters overigens opperbest is, blijkt uit hetzelfde drukwerk, dat rond het lunchuur met karrevrach- ten tegelijk uit de dakgoot van het Maagdenhuis gelanceerd wordt. Daar toe hebben zich de beste werpers naar boven gespoed, want de afstand tot aan de dranghekken bedraagt nog altijd zo'n slordige 30 meter. Een deel der pakketten valt dan ook in het niemandsland, waar het een prooi wordt van de belegeraars. Sparen Commentaar van een opmerkelijk jonge agent: „Ik schei onmiddellijk uit met mijn postzegclverzameling en ik ga nu deze dingen sparen. Ik heb er ook nog een paar van het huwelijk van Beatrix- en Claus. Die hebben nu al antiquariaatswaarde. Een tussentijdse greep in het druk werk, dat via de opgevoerde pers weeën uit het Maagdenhuis de wach tenden bereikt, maakt ondertussen duidelijk, dat men dringend behoefte heeft aan voedings- en genotmidde len. Het stencil besluit: „Mensen, de maagd kan alles gebruiken, behalve gas en water, want dat heeft ze vol doende. Het eerste wordt naar bin nen gesmeten en het tweede wordt naar binnen gespoten". Nogmaals be sluit de oproep: „Laat de Amster damse maagd niet verkrachten of verhongeren. Ze is veel te mooi". Op het Spui beneden is er in elk ge val één man, die langzamerhand ba len van gemelde maagd heeft. Dat is de middenstander Eikenberg, die een vlotlopende nering heeft in huis houdelijke waren en blijkens een bord boven de ingang, zijn sterkste troef uitspeelt in zijn trappen, die hij aan prijst met de ijzersterke slogan: „Trappen van Eikenberg, veilige trappen". Er is echter niemand op het Spui, die aan zijn woorden twijfelt, maar de enige, die sinds vier dagen zijn winkel kunnen bereiken, zijn de agenten en die geven Eikenberg zelf een trap na. Zijn omzet bedroeg za terdag 12 gulden; op een normale za terdag in mei is dat 5000 gulden. Vandaag zijn er welgeteld drie klan ten in zijn zaak geweest. Een schande, zegt zijn chauffeur, die al drie dagen op last van zijn baas achter de win kelruiten de wacht heeft gehouden om de snuisterijen tegen opkomend vandalisme te beschermen. Wijzend op hei Maagdenhuis, roept hij scham per: „Moet je het zootje zien zitten. Daar zit nou ook de toekomstige huis- Overvalwagens Tegen vijven komt er een nieuwe ipleving aan het lauw reagerende front. Er zijn al vijf overvalwagens, volgepakt met wetsdienaren gesigna leerd, maar hun verschijning wordt royaal overschaduwd door een water kanon, waarvan de lopen gericht worden op dë postzakken met pro viand, die nog steeds over de hand boogsteeg worden getakeld. Vier mi nuten later daalt een nieuw pakket 1 vlugschriften op de menigte neer. „De politie probeert ons voedsel nat te spuiten, maar ondanks dat zijn wij vastbeslotener dan ooit onze ge rechtvaardigde bezetting vol te hou- Inmiddels is ook besloten een voedsel- optocht van sympathiserenden te hou den vanaf de Oude Manhuispoort naar het Maagdenhuis. „Ken je lachen", roept een Amsterdammer verlekkerd, „als dat geen knokken wordt, dan neem ik ontslag bij de reiniging en dan ga ik letteren en wijsbegeerte studeren". En de politie, de politie wacht. De politie kükt en luistert naar de schorre stem van de Vrije Maagd, die de bezetters dringend verzoekt op tijd hun voeten te wassen. In het hoofdbureau van politie aan de Marnixstraat gaan de besprekingen op alle etages gestadig voort. Op de glazen tochtdeuren hangen affiches, die melden, dat de politietoneelvereni ging in het van Nispenhuis zal op voeren de klucht: „Adriaan en Oli vier". Kaarten verkijgbaar bij de portier aan de hoofdingang en bij E. Schoenmaker van de kinderpolitie. Boven het pamflet staat: „Lachen, gieren, brullen". Wie slechts één dag op het Amsterdamse Spui heeft door gebracht, zou bijna denken, dat ze het nog menen ook. DEN HAAG De Tweede Kamer heeft aan de P.S.P.'er Van der Lek toestemming verleend om de ministers Veringa (O en W.) en Beernink (Binnenl. Zaken) van avond te interpelleren over de ontwikkeling rond de universiteit van Amsterdam. Namens de vier regeringspartijen werden gisteren over „Amsterdam" schriftelijke vragen aan minister Veringa gesteld Daarin werd de miniser gevraagd of hij zich een oordeel had gevormd over de gebeurtenissen bij de universiteit en of hij kans ziet ervoor te zorgen, dat het ouderwijs normaal voortgang vindt. De vragen stellers zijn de heer Ter Woorst (K.V.P.), Van Dijk (V.V.D.), Diepenhorst (A.R.) en Schuring (C.H.U.). beren overleg onmogelijk te maken. 'De maatregelen die dus in Amsterdam geno men worden, die hebben onze volledige instemming en ik wou eigenlijk deze ge legenheid ook wel aangrijpen om te zeg gen dat ik met bijzondere waardering heb kennisgenomen van de verrichtingen van de politie in Amsterdam", aldus premier De .Jong in zijn verklaring. De C.H.-senatoren Piket, Knottnerus en De Geer van Oudegein hebben minis ter Polak (Justitie) gevraagd, of deze de bezetting van het Maagdenhuis te Am sterdam door studenten een misdrijf acht. Zij hebben gevraagd of het openbaar ministerie tot een strafvervolging zal ovei-gaan en of minister Polak bereid is eventueel zelf hiertoe opdracht te geven. Met het oog op de huidige universi taire situatie heeft het dagelijks bestuur van de wetenschappelijke staf van de universiteit van Amsterdam alle stafle den (circa 1300 man) in spoedvergadering bijeengeroepen voor morgenmiddag 22 mei om drie uur in de grote zaal van hotel Krasnapolsky in Amsterdam. Het tentamen „internationale economi sche betrekkingen" van de economische faculteit is gisteren niet afgenomen als gevolg van de bezetting van het Maag denhuis. Ongeveer 200 studenten zijn hiervan de dupe. Het tentamen is voor lopig verschoven naar 9 juni. De examen opgaven, die in het Maagdenhuis liggen, konden niet worden vermenigvuldigd. Ook de oproepen lagen klaar ter verzen ding. Tenslotte is het niet zeker of de bezetters de opgaven niet hebben door gekeken, zodat de integriteit bij dit ten tamen niet kan worden gegarandeerd. Minister Veringa zal vanavond bij de interpellatie ven verklaring afleggen, warin hij op deze vragen ingaat. Hij zal zich in die verklaring volledig stellen achter het tot dusver door het curato rium van de universiteit gevoerde be leid. De bezetters van het Maagdenhuis heb ben bij het doorzoeken van de universi taire correspondentie ook brieven van minister Veringa bemachtigd, gelezen gekopieerd. De minister kan daar zelf standig niets tegen ondernemen, zc ons zijn woordvoerder desgevraagd. Het curatorium van de universiteit is im voor de gang van zaken verantwoorde lijk. In een vraaggesprek voor de radio- rubriek „Echo" van de K.R.O. en N.T.S.-journaal heeft minister-president De Jong een verklaring afgelegd ovt recente gebeurtenissen rond de Amster damse studenten. „De regering stelt zich helemaal op achter de maatregelen, die curatore senaat in Amsterdam hebben genomen ten aanzien van de moeilijkheden met de studenten. Wij hebben begrip aan dt kant voor de moeilijkheden in de un sitaire wereld. We hebben ook begrip voor het standpunt van de studenten op vele punten. Waar we geen begrip vo hebben, dat is dat 'n kleine groep zal pr (ADVERTENTIE) Vakmanschap is meesterschap Bierkenners vragen Veroordelingen Z in Griekenland geesten:! ïelnemen !d*"J'? THENE (Reuter) Een militair e' in Athene heeft dinsdag drie Grieken l! oordeeld tot levenslange gevangenis- f. Zij werden schuldig geacht de ln ing de regering te werpen. kregen gevangenisstraffen tussen en achttien jaar. Een van de be- etfegden zei tijdens de rechtszitting dat kend ge na zijn arrestatie was gemarteld. Voorzitter kath. vervoerspersoneel: Beleidsconclusies NKV bieden te weinig ruimte UTRECHT (ANP) „Het feit dat in de bijzondere verbondsraadsvergade- ring van het NKV op 21 april j.I. niet de bereidheid werd getoond in de be leidsconclusies tenminste ruimte te la ten om de grondslag van de eigen vak organisatie to veranderen, heeft ons ge noopt tegen te stemmen". Dit zei van ochtend de voorzitter van de Katholieke Bond van Vervoerspersoneel (KBV), de heer A. F. Jentjens, bij de opening de bondsraadsvergadering in Utrecht. Hij verklaarde dat een duidelijke uit spraak van een streven van zijn bond naar het loslaten van de exclusieve kath. levensbeschouwing in tegenspraak is met de beleidsconclusies van het NKV, die zich baseren op de identiteit de huidige kath. vakbeweging. „Met elkaar zullen we dan ook moeten trach ten op welke wijze wij onze opvatting althans voor eigen KBV kunnen wezenlijken", aldus de voorzitter. De heer Jentjens onderschreef het streven van het NKV tot een verdere samenbundeling van alle georganiseer- den. Hij hoopt dat deze samenwerkings- ïen met de vakorganisaties in de vervoerssector bij alle vakcentrales spoedig tot stand zullen komen. De onderhandelingen over de CAO's hebben van onze bond duidelijk veel gevraagd, zo vond de heer Jentjens, maar het heeft er zijns inziens alle schijn van dat de huidige minister van Sociale Zaken de taak van het college van rijksbemiddelaars heeft overgeno- „Ik maak me sterk", zo zei hij, „dat alleen al door overleggen en ver gaderen onrust- en onlustgevoelens en spanning meer verloren is gegaan dan er aan voordeel werd verkregen, door dat in 1968 de reële vooruitgang van de werknemers zeer aanzienlijk achterbleef bij de verhoging van de arbeidspro- duktiviteit en ook voor dit jaar weinig goeds valt te verwachten. Op dit punt werkt de hedendaags betutteling bij de goedkeuring van c contracten alleen maar averechts vo< de sfeer, zo meent hij. Immers in deze sfeer zullen overheid, werkgevers en werknemers elkaar straks ontmoeten om over het beleid in 1970 te praten". (ADVERTENTIE) Zeker met die mevrouw die vorige week voor^de verandering eens géén King Corn nam King Com wordt elke nacht overaliinNederland vers gebakkenen komt dus dagelijks vers op tafel. King Com blijft dagen langer vers. Kins Corn -tenige dat uweggooit, is de verpakking (alleen Kins Com ken dat zeggen) (Van onze correspondent) LONDEN Engeland moet toetreden tot de EEG, de Europese mogendheden, waaronder Engeland, moeten tot een gezamenlijke verdedigingsmacht binnen de NAVO komen om in een later sta dium de verdediging van Europa over te kunnen nemen en zc moeten samen werken om tot een federaal Europa te komen. Dit zijn de belangrijkste onderwerpen, i die de Westduitse minister van Finan- ciën, Gerhard Strauss, tijdens een twee daags bezoek aan Londen met de Engel se regeringsleiders besproken heeft. Hij was van mening en werd hierin dooi de Britse regering gesteund dat de Westeuropese mogendheden moeten gaan samenwerken om tot een groot en vere nigd Europa te komen met een Europe se president aan het hoofd. Hiertoe zouden ook andere landen tot de EEG moeten kunnen toetreden en zou er een Europese technologische gemeen schap in het leven moeten worden ge roepen. Het doel van dit alles zou zijn tot een verenigd Europa te komen, dat als één geheel „het hoofd zou kunnen bieden aan de technologische concurren tie en het recht zal hebben om onafhan kelijk van elke andere mogenheid be slissingen te nemen", zei Gerhard Strauss. (Copyright The Guardian). Met strijdliederen werd de politie in de hal van het Maagdenhuis ont- Sovjetgeneraal (zestiende) overleden MOSKOU (AFP). Rode Ster, het blad van het Russische ministerie van Defensie heeft gemeld dat de generaal b.d. Alexander Tsjemiakov „na een korte ziekte" is overleden. Het overlijdensbe richt is ondertekend door onder meer minister voor Defensie André Gretsjko maarschalk Zjoekov. De leeftijd van Tsjerniakov wordt er niet bij vermeid. Hij is de 16de veneraal sinds 10 april van wie het overlijden door het blad wordt gemeld. SALISBURY (Reuter) Premier lan Smith van Rhodesië heeft gisteren ver klaard dat de starre houding van Enge land een eind heeft gemaakt aan de Rhodesisehe hoop dat de slepende onaf hankelijkheidskwestie door onderhande lingen kan worden geregeld. Hij zei dit aan de vooravond van de publikatie van een witboek, waarin voorstellen zijn ver vat voor een nieuwe grondwet, gebaseerd op apartheid, en waarin een datum wordt genoemd voor een referendum over het uitroepen van de republiek. Tot dusver is Rhodesië het ge/.ag van de Britse koningin in naam blijven er kennen. Wel ontzegde het Londen het recht zich te bemoeien met zijn binnen landse aangelegenheden. Uitroeping van de republiek betekent dat de laatste klei ne mogelijkheid tot lotsverbetering van de 4,3 miljoen Afrikanen onder de 228.000 blanken van het land wordt weggehaald. Het stemrecht wordt afhankelijk van de betaalde inkomstenbelasting. De eerste reactie kwam uit Rhodesië zelf: oppositieleider Pat Bashford, lei der van de centrumpartij die een rege ling met Engeland voorstaat, noemde de toespraak „een van de ontmoedigendste die lk ooit van Smith hoorde". „De man is aan het eind van zijn latijn en zou plaats moeten maken voor een ander", aldus Bashford. LONDEN De met aangekondigde radio- spraak van Ian Smith, rebellerende blanke Rhodesiërs, bevatte zoals gebruikelijk meer propa ganda dan informatie. De lompe toon van deze krampachtig-rustige fanaticus bevestigde echter de bangste vermoe dens betreffende het deze week te publiceren ontwerp voor een nieuwe grondwet. Rhodesië zou definitief met Groot-Brittannië breken om de in prak tijk al lang beoefende apartheidspolitiek een formele basis te kunnen geven. In het nieuwe Rhodesië, zo zal tijdens de komende dagen blijken, zal de over weldigende inheemse meerderheid nooit op het verwerven van de normale bur gerrechten mogen rekenen. Zelfs het schijnexcuus van een zeer geleidelijke emancipatie wordt opgeheven. De mi nieme blanke minderheid wenst het heft in handen te houden voor on bepaalde tijd. De volksstemming over de nieuwe grondwet zal dit in een later stadium ten overvloede bevestigen, want stem recht is in Rhodesië uiteraard een zaak voor blanken. Over de kortzichtigheid van 200.000 reactionairen, die vier miljoen mensen in hun eigen land willen veroordelen tot blijvende rechteloosheid, valt vertier weinig te zeggen. Wel is het voor de toekomst nog steeds van het grootste Vrouwen rijden veiliger. LONDEN (Reuter) De waarne mend voorzitter van het dagelijks be stuur van de Britse Koninklijke Auto mobielclub, lord Chesham, heeft ver klaard, dat volgens statistieken en scha- decijfers van verzekeringsmaatschap pijen de vrouwelijke automobilisten min der ongelukken hebben dan hun man nelijke collega's. De Britse verzekerings maatschappij Lloyds biedt zelfs vrou welijke automobilisten lagere premies aan, die vervat zijn in een nieuw spe ciaal verzekeringsschema met een loop tijd van een half jaa% belang duidelijk vast te stellen, dat deze ontwikkelingen op een rampzalige ma nier het volkomen faillissement van de Britse politiek bevestigen. Voor de totale mislukking dragen achtereenvol gens de conservatieve en socialistische legeringen de gezamenlijke verant woordelijkheid. En men moet spreken over ware schuldigheid, omdat het fias co al tenminste tien jaar lang te voor zien was. Telkens weer weigerde Londen maatregelen te nemen, die een ramp hadden kunnen voorkomen. Federatie De Rhodesisehe kwestie is ontstaan uit de problemen rond de Centraal-Afri- kaanse Federatie. Het federatie-idee groeide in 1953 als een groots concept van de functionarissen, die verantwoor delijk waren voor de moeizame en ris kante afbraak van het Britse imperium. Het omvatte het toenmalige Zuid- Rhodesië, Noord-Rhodesië (nu Zambia) en Nyassaland (nu Malawi). Men be steedde echter te weinig aandacht aan de fundering. De federatie werd ge bouwd op niets anders dan een uit- praak van het electroraat in Zuid- Rhodesië: de toen nog kleinere blanke minderheid. De rond zevenmiljoen kleurlingen in de drie gebieden hadden geen enkele medezeggenschap over hun toekomst. Waar die blanke minderheid dan bovendien bestond uit ouderwetse kolonialen in de allerslechtste zin van het woord, lag een chronische crisis voor de hand. In die atmosfeer bevestigde de speciale commissie onder leiding van Lord Monckton de onhoudbaarheid van de federatie wegens de houding van de blanke minderheid. De commissie be treurde dat, omdat de federatie onder andere omstandigheden een gezonde basis had kunnen zijn voor de sociale en economische ontwikkeling van de gebieden. Het rapport kwam in feite al te Iaat. Zelfs daarna kon men het niet eens worden over het ln praktijk brengen van de aanbevelingen. Daarop volgde onvermijdelijk de onafhankelijkheid van Noord-Rhodesië en Nyassaland. De blanken verschansten zich in Zuid- Rhodeslë, dat zij gingen verdedigen als hun laatste bolwerk. Hoewel Rho desië toen nog een Britse kroonkolonie was, waar Londen zonder meer Laatste kans De tragedie voltrok zich in vostomlijnde bedrijven, die steeds weer te voorzien waren. Smith kwam aan de macht, creëerde een politiestaat cn riep ten- slote de zogenaamde eenzijdige onaf hankelijkheid uit. Dat was een koele klinische term voor een constitutionele febellie, die geen enkele Britse regering ooit tevoren had geduld van kleur- Londen miste de laatste kans van cor rigerende maatregelen. En weer begon de opeenvolging van onvermijdelijke gebeurtenissen. Jaren geleden riep minister-president Harold Wilson het Gemenbest toe, dat een oplossing van het probleem eerder een kwestie van weken dan van maanden zou zijn. Maar politieke en economische sancties moesten falen, omdat men tot alle prijs Zuid-Afrika wilde ontzien. De pogingen om een compromis te beieiken waren eveneens tot falen gedoemd. Er was eenvoudig geen ruimte voor een com promis. Smith en de zijnen eisten on afhankelijkheid, voordat de emancipatie van de inheemse bevolking werkelijk kon beginnen. Londen kon de vier mil joen kleurlingen niet zonder meer overleveren aan de willekeur van re actionaire blanken, die keer op keer hun kwade trouw op het gebied van rasbetrekkingen schaamteloos hadden gedemonstreerd. Hoe een gewiekst po liticus als Wilson ooit kon denken, dat een vergelijk tot de mogelijkheden be hoorde, zal ik persoonlijk nooit be grijpen. Stuiptrekking Nu zijn we toe aan het al even onver mijdelijke resultaat van de voorat- gaande bedrijven: een tweede Zuid- Afrika. Op het punt van Rhodesië zijn tot dusver de meest pessimistische ver moedens en prognoses feiten geworden. Van nu af aan zijn voorspellingen over bodig. Londen kan zich alleen maar vastklampen aan de machteloosheid die het zichzelf heeft opgelegd. Stuip trekkingen als de interventie op An- guilla, het dwergeilandje in West-Indië, Illustreren dan in hun schrijnende tegenstelling de schuldige nalatigheid over de afgelopen tien tot vijftien jaar in Centraal-Afrika.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1969 | | pagina 5