Ste £ekLe (SouAant
Marya van Isaac Babel
Pater Van Deenen
is zorgelijk over
contact met Rome
Knap stuk over revolutie en staatsburger
Steenbergen
herdacht
Scharoff
Nieuwe provinciaal jezuïeten
Onlusten in
gevangenis
op Sardinië
DE LEIDSE COURANT
Rooddruk voor
ee/i nieuw
volksfront
VANUIT de PSP is vorig jaar zomer
een actie ontketend met de bedoe
ling om een eigen bijdrage te leveren
voor het formeren van een linkse con
centratie. De pacifisten hadden het juiste
voorgevoel, dat verschillende P.v.d.A.'ers
sceptisch zouden denken over zo n con
centratie met inbegrip van de PSP en
dat de meeste aanhangers van D '66 niets
hiervan zouden willen weten.
De actie heeft eind vorig jaar geleid
tot een publikatk, „Rooddruk voor mor
gen-en ze gaat volgende week een open
baar congres houden. Als vergaderplaats
werd Nijmegen gekozen; niet omdat naar
verluidt in de oudheid daar eens een be-
roeihd figuur heeft staan knarsetanden
maar waarschijnlijk omdat Nijmegen al
lengs na Amsterdam het meest rode uni
versitair centrum aan het worden is. Men
gaat er praten over de „Proeve van een
basisprogram voor links Nederland".
Om te weten wat voor vlees men in
kuip heeft, kan men het beste op de
laatste pagina van deze proeve het „pro
gram van eisen" lezen. Dit maakt wel
duidelijk, dat men in het milieu van deze
activisten van een soort van volksfront
beweging, zij het dan dat daarbij dan ook
de georganiseerde vakbeweging buiten
spel gezet zou moeten worden.
IN Nijmegen zal de „proeve" waarschijn-
lijk nog wel bijgeslepen moeten worden
en niet uitgesloten is, dat dan enkele
bijzondere scherpe kanten gaan ver-
Maar hoe men ook slijpt, het residue
zal een weinig reëel geval blijven. Want
het program van eisen pleit voor natio
nalisatie op grote schaal (naast banken
e.d. ook de grote industrie, de transport
tot Coöperaties gedv
den, de leerplicht tot 18 jaar moeten wor
den uitgebreid. Vier weken betaalde va
kantie gaan minimum worden, het open
baar vervoer wordt gratis alsmede alle
openbare diensten; daarnaast moeten
pacten worden afgeschaft, het
ger over boor worden g
republiek dient het koningschap
vangen, alle organen van georganiseerd
overleg in het bedrijfsleven te worden
afgeschaft en, zonder dat die naam ge
noemd wordt, feitelijk een stelsel van
arbeidsraden worden ingevoerd.
En dan maar hopen dat de Nederlandse
burger gelukkig gaat worden! Die bur
gers zijn waarschijnlijk vergeten
welke chaos de vóóroorlogse volksfront
regeringen hebben geleid; ten koste van
welke dwang er achter het IJzeren Gor
dijn geprobeerd is iets van zo'n gevaar
lijk fata morgana te realiseren en hoe de
mensen daar haken naar een ander
Terwijl langzamerhand duidelijk is ge
worden op welke punten de figuren die
vorige eeuw probeerden de maatschappij
te hervormen, gefaald hebben, willen fi
guren van minder formaat het toch weer
over dezelfde boeg gooien.
N consequent dat de heren zijn! Ter
wijl ze in hun program van eisen
staan op onverkort recht van vereniging,
vergadering en demonstratie, eisen ze
gelijktijdig afschaffing van alle subsidies
aan religieuse organisaties en aan het
confessioneel onderwijs.
Kennelijk hebben deze nieuw-linkers
voor de „vrijheid, gelijkheid en broeder
schap'-leus- van de Franse revolutie
nog steeds geen beu re interpretatie kun
nen vinden dan de oer-marx
ongelijk intussen vele malen is aange
toond. Vaak lopen zulke hervormers der
halve met gesloten ogen door de werke
lijkheid en is hun stemgeluid groter dan
hun visie.
Hoewel ze ergens toch wel weer han-
dig-verstandig zijn. Want in hun pro
gram eisen ze ook handhaving van het
kiesstelsel volgens evenredigheid; onver
kort nog maar liefst. Natuurlijk;
zonder dat kiesstelsel zou bijvoorbeeld de
PSP vrijwel nergens coeten aan de grond
krijgen.
hebben ze dat geleerd?
Voordat het zaallicht zou doven voor
de première van Babel's „Marya" betrad
Paul Steenbergen zaterdagavond het to
neel van de Koninklijk Schouwburg om
enkele herdenkingswoorden te wijden aan
Peter Scharoff, de Russische regisseur,
die in Nederland zoveel heeft bijgedra-
ren tot de erkenning van 't werk van z'n
toneelschrijvende landgenoten. Het was
een zinvol gebaar, niet alleen omdat juist
De Haagse Comedle vele malen onder
Scharoff heeft gewerkt en zo tot be
langrijke voorstellingen kwam maar
ook omdat op deze avond een belangrijk
stuk-van een bijzonder boeiend Russisch
auteur ten tonele werd gebracht.
-Sfcirya". to de waarschijnlijk uitste
kende, maar toneelmatig niet overal
sterke vertaling van Charles B. Timmer,
toont in een achttal scènes, waarvan 'n
enkele heel kort is, gebeurtenissen, die
nauw samenhangen met de Russische re
volutie. Er is iets van een verhaal, maar
het gaat Babel vooral om de reacties
van zijn toneelfiguren op de nieuwe
maatschappij en de omschakelingen die
alom nodig zijn. Niemand van de ten
tonele gebrachte personen blijkt volledig
tot de omschakeling in staat alleen
Marya kon tot een nieuwe levensopvat
ting komen, maar zij verschijnt
Marya
Russisch
revolutie is haar vader (op non-
bezig aan een historische studie,
het huis uit, zij vecht mee aan he
in de oorlog met Polen. Haar jonge
ter leidt een frivool leven, dat hi
haar ondergang voert: in 'n verh
met een jood, een ongeregeld han
in wiens gezelschap zich uitvret
mislukkingen bevinden, komt 2
eel duidelijk
gische kamermuziekavond, di
onder vrij grote belangstelling
Haagse Kunstkring werd gegeven.
Van de zeven componistennamen
op het programma voorkwamen, 2
de toehoorders er nauwelijks enkele van
hebben herkend. De 18e eeuwse opera's
van Gretry, in en voor de Franse hoofd
stad gemaakt, zijn' \Vélis\Vdhr'WijWT
vergeten, maar af en toe hoort men er'
nog wel eens een fragment uit. Dat is
dan meestal veel karaktristiekdr dan de
innemende maar weinig om het lijf heb
bende suite, die de cellist Piet Veenstra
pianiste Miep den Herdei
i beetje
in het ze-
vader hoort dat
irresteerd; er
vaart dat hij zijn invloed heeft verloren
op collega's, zodat hij geen goed woordje
De spanningen culminert
vende tafereel, v
zijn "tweede dochter
Het huis komt in handen van het pro
letariaat. In de slotscène ziet men, hoe
eenvoudige arbeiders schuchter en met
een zekere tegenzin de grote kamers gaan
bewonen. Ook z(j kunnen de nieuwe
situatie niet zomaar aanvaarden. In de
originele aanwijzingen van Babel is de
symboliek nog sterker dan in de versie
bij de Haagse Comedie: Babel wil dat
men door de open ramen tegen de len
tehemel het Winterpaleis ziet in Petro-
grad. een van de historische plaatsen van
de Revolutie.
GEEN BRECHT
Door deze scherpe observaties van
reacties van mensen van verschillende
stand, die juist door het klassebesef
moeite hebben met hun reactie op de
revolutie, is Babel's „Marya" een uiter
mate boeiend stuk. Geleidelijk, maar zon
der uitvoerige of belerende toelichtingen
bouwt hij zo zijn toneelstuk op, waarin
hij geen partij trekt
groepen, die hij
gedragspati
jij Joris Diels. die in het zeven-
ifereel werkelijk grandioos zicht-
maakte in een telefoongesprek
oe de vader van Marya opeens
l en voelt, dat het tijdperk van
stand en zijn generatie volledig
:eft
?rd dat minder
zichtbaar, soms geheel niet. Doordat er
gestreefd was (tussen toeschouwer en
handeling) lukte het bijvoorbeeld Anne-
Marie Heyligers niet in de scene, waar
in zij Mary a's brief voorlas; lukte het
'ertolkten: een miniatuur jachttafereel-
tje, een sierluike ariette, een dansje, een
tambourin.
Compositorisch veel belangrijker
expressiever waren drie liederen
Guillaume Lekeu, de in 1894 op slechts
24-jarige leeftijd gestorven, uiters be
gaafde leerling van César Franck. Deze
liederep deden echter meer aan Duparc
denken en liepen zelfs enigszins op De
bussy vooruit. Zij werden technisch
heel verdienstelijk en vooral met goed
begrip voorgedragen door de
praan Meta Bourgonjen en de pianiste
Aukje Hilbers, die zich ook inze
vier liederen over quasi-Chinese onder-
I werpen van Raymond Moulaert, die
1922 kennelijk Debussy navolgde.
De drie andere stukken van het pro
gramma sloten, via Debussy en Ravel,
aan bij de Groupe des Six, dat wil dus
zeggen bij Honegger, Milhaud, Poule
Jan van der Meer speelde in
trant van laatstgenoemde componist en
kele Préludes van de Antwerpenaar Re-
nier van der Velden. Samen met de vio
liste Henny Ravestein wijdde hij zich
aan een in 1938 geschreven sonate van
Pierre Froidebise en samen met de uit
muntende flutist Koos Verheul aan een
sicicilenne en een scherzo van Francis
de Bourguignon en een adagio en een
scherzo van René Defossez. Allemaal
niet bijster originele, maar wel met
smaak en kimde gemaakte composities
in de aangeduide stijlen, vaardig en kun
dig weergegeven.
Moeilijkheden
Oosterkerk
weggeruimd
TWIJFEL OVER
ZIN TWEE
HOOFDIGE
LEIDING
HILVERSUM (KNP) De nieuwe
provinciaal van de jezuïeten, pater Van
Deenen, betwijfelt of een tweehoofdige
leiding van de jezuïeten in Nederland
voor hem wel zin heeft. De opvolger van
pater Hermans als provinciaal der jezu-
de KRO. Pater Vai
frivole rol geen
basis gevonden
Coolen zelfs de 1
de joodse handelt
voorbeelden.
ZONDER PAUZE
Overigens: gelukkig
Comedie gelukt door
erkelijke. innerlijke
s en haalde Kees
ïrlijke typering van
VERSTAPPEN
die zij hadden ontwoi
Hij observeert
- een moraal I
gebruiken.
bijv.
irbeeld
1 had gekr<
JORIS DIELS
Het was de taak van de regie ge
weest in elke persoon te bepalen hoe
zijn houding was en hoe die zich
wijzigde tegenover de revolutie. Daar
gaat het stuk immers bver en van
daaruit kan men verder de figuren gaan
bepalen in hun onderlinge relaties en
hun verdere gedragingen. Maar het leek
wel of die basis ontbroken had want
slechts in één geval werd die houding
slechts tot het kernpunt van aan hele
Ned. gezelschappen
naar Festival
DEN HAAG (ANP) Twee Neder
landse gezelschappen zullen deelnemen
aan het internationale theaterfestival
dat morgen in Nancy begint en dat tot
27 april zal duren. Het zijn de toneel
groep Studio en de dansgroep Pauline
de Grdbt.
De festivalleiding heeft deze gezel
schappen uitgenodigd via het Nederland
se centrum van het internationaal thea
terinstituut. Het „Festival Mondiaj du
Theatre" in Nancy zal dit jaar in het
teken staan van „recherche", het zoe
ken naar nieuwe expressiemogelijkhe
den voor hat the&texi
Die
:elfde spiritualiteit bes
die
afgelopen wee
rertegenwoordigei
van de Haagse Co
medie en van het Haagse gemeentebe
stuur met betrekking tot de plannen voor
een Ontmoetingscentrum voor theater
kunsten in de voormalige Oosterkerk.
zijn gunstig verlopen. Het onderhoud
heeft ertoe geleid, dal geen verdere ver
traging zoals die een week geleden
nog dreigde zal optreden. H
Pater Van Deenen vindt de relatie me
Rome nogal zorgelijk. Dit komt ook
zo zegt hij omdat Rome een aanta
opvattingen heeft over Nederland, di
duidelijk gecorrigeerd moeten worden
Vanuit Nederland dient er daarom meei
informatie te komen, o.a. van de bred<
middengroep, omdat Rome zich te vee
zelfs
uit.
■eks 1 juni 1
mhede»
..Philadelphia"
doet niet mee
met tv-aetie
heeft toegespitst op de extreme gebeur
tenissen in ons land, bijvoorbeeld de
Nieuwe' Linie en de kwestie van de stu
dentenpastores. Wij hebben alleen maar
probleemgevallen naar Rome doorgege
ven, terwijl Rome een te strenge selectie
toepast op de berichten uit Nederland,
waardoor de communicatielijn tussen
Rome en Nederland zo smal is gebleven.
Pater Van Deenen is onlangs twee dagen
in Rome geweest, waar ook over de si
tuatie in ons land is gesproken. Men
vond de organisatie hier nogal rommelig.
Maar, aldus de nieuwe provinciaal, als
Rome ziet dat wij nog dezelfde idealen
hebben als vroeger en dat onze houding
wordt bepaald door een betrokkenheid
bij de huidige ontwikkelingen en niet te
verklaren als een wat vreemd gedrag,
dan geloof ik wel. dat Rome daar begrip
voor zal hebben.
CAGLIARI (Reuter) Het traan
gas en een waterkanon heeft de politi
van Cagliari op Sardinië gisteren ee
opstand van 120 gevangenen onderdrukt
die zich in de gevangen i
hadden gedaan aan wij
brand hadden gestoken,
en die een sergeant vai
zeling hielden. De geva
in opstand omdat zij t
standigheden en spagett
hun middagmaal wense
plan betrokken raadscomissies in
combineerde vergadering zullen
bijeengeroepen om hun advies
brengen, opdat een
het plan de Haag
se raadsleden tijdig vóór d<
van 12 mei kan bereiken.
Voltrekt zich alles volgens de gescliet- j
ste gang van zaken dan kan dus tegen
1 juni een begin worden gemaakt met j
de verbouwing van het voormalige kerk
gebouw aan de Oranjebuitensingel tot
een veelzijdig Ontmoetingscentrum met
een al even veelzijdig studiotheatertje
dat 400 tot 450 zitplaatsen zal tellen.
Volgens de berekeningen van architect
Sjoerd Schamhart zullen met de feitelijke
verbouwing hooguit vijf, waarschijnlijke:
1 oktober
m dit jaar door de Haagse Come-
gebruik zou kunnen worden ge-
IIILVERSI
landelijke
..Philadelphia
:aptc kind) h;
istichting. De orthodo:
•rganisatie meent, dat ei
en van Philadelphia do<
De woordvoerder van de NTS ver
klaarde, dat de NTS uitsluitend be
moeienis heeft met de t.v.-uitzending.
op de houding van Philadelphia.
De secretaris van de Mgr. Beckers-
stichting. de heer J. Reinhard in Dén
Bosch, verklaarde, dat men bij deze
actie met alle wensen van Philadelphia,
rekening wilde houdeiv
De (kostelijke)
film van
vanavond
De film „The Ladykillers" date*
1955. Het was het laatste produl
uit de bekende Ealing-studio's 1
de maatschappij, die zoveel (Engelse)
het filmische
Parker. Dany Gn
Mackendrick had
„galgemaal-
zijn beschikki
„De Ladykillers" is het kostelijke i
haal van vijf bandieten, die onder
ding van de professor (Alec Guin
een geldtransport beroven. Zij voe
de operatie uit vanuit een huis, dat
hebben gehuurd van een lief oud dai
tje (een heerlijk argeloze rol van K
Johnson). Het lieve mens weet niet
ter of zij heeft een stel musici in h
Hoe de muziek gemaakt wordt is
muzikale bandieten, dat het lieve da:
tje aan wie zij zich hebben
hecht uit de weg moet worden ge
ruimd. Zij weet teveel. Maar de lieden
kunnen het er niet over eens worden,
wie het karwei op zich zal nemen-.
Dit is in het kort zonder de afloop
te vermelden de geschiedenis, di
vanavond op het scherm komt. Ee
bruisend filmverhaal, barstensvol En
gelse humor.
(Ned. II 20.45 uur)
Litteris Sacrum
won Landjuweel
HAARLEM „Lit
Leiden is winnaar
Nationaal Landjuw
- delen
n 1963 i
'eek in de Haai
land" lied
1 het land-
Den
ïLeid
voorstell in
voeten in het park" van Neil Simon,
e winnende vereniging ontving zater-
ig in het Haarlemse stadhuis uit han-
•n van loco-burgemeester D. Geluk.
door Koningin Juliana beschikbaar
'stelde wisselbeker en verder een door
?t comité van voorbereiding aangebo-
izend guldei
(A.N.P.), De 24ste
de R.A.I. in Amster-
eer 185.000 bezoekers
ren afkomstig uit alle
AMSTERDAM
Huishoudbeurs ii
dam heeft onge
getrokken. Ze w;
delen van ons land. Vorig
beurs door 140.000 mensen bezocht. Op
het gebied van de haarverzorging viel
vooral de enorme belangstelling voor
pruiken op. De Zwitserse schoenpoetsers
wreven ruim 100.000 stoffige schoenen
weer schoon en glimmend. Zeer sterk
was het publiek geïnteresseerd in de
woninginrichting en vooral in het nieuw
ste snufje, het badkamertapijt; er bleek
een sterke voorkeur voor de kleur rood
te zijn. Volgend jaar zal de beurs wor
den gehouden in de tweede helft van
«pril.
„Just
Mai
I Land-
eelverenigim
Amsterdan
Like wijze waarop mol
sobere middelen een heel suggestief re
sultaat werd bereikt. Het Reizend Volks
toneel in Hulst krijgt een aanmoedi
gingsprijs van 500 guldèn. Voor
Stichting Toneelgroep Maastricht '46
was een prijs vën 500 gulden van
Prins Bernhardfonds bestemd als be
loning voor een aantrekkelijke
stelling van een klassiek stuk. Een
zelfde prijs kende de jury toe aan ADO
-DWS uit Den Haag voor de seri
poging met een stuk dat buiten hel
ijkte repertoire ligt. De prijs voo
aan „Lil
rregie
teris Sacrum"
vertoning van „Met blote
het park".
