Vliegen
hoeft
niet zo
duur
EMIGRANTENOUDERS
nu ook goedkoop
naar Australië
BASTILLE GAF
WAARDIGHEID
AAN GEVANGENEN
E
IG
l
IID
600 jaar
geleden
de eerste
steen
ZATERDAG 19 APRIL 1969
rvloed
liggei
het
sbroek
es geka
r benet
Dane
erkruin
SCfflPHOL, april We
moeten natuurlijk hele
maal af van het idee dat
vliegen een luxe is en de
luchtreiziger een bijzon
derheid, laat staan een
Jongen! held, ook al zullen opstij
gen en landen altijd
wel een beetje sensatie
blijven. Luchtvaart wordt
een nuchtere vorm van
snel massavervoer, waar
bij je nu al met zessen op
een rij zit en straks met
nog meer, en buiten niet
veel meer ziet dan zon op
de bovenkant van wolken
of de eindeloosheid van de
sterrennacht.
de i
De doorbraak van het exclusieve
het gewone is in het Europese toeris-
al op een breed front ge-
slaagd: het aantal
vakantiebestemmingen is niet
tellen.
boel De klantenkring verbreden: dat is
westie van prijs. Vliegen behoeft niet
d duur te zijn als het vaak nog is. En
Is men het inderdaad goedkoop maakt,
blijken er nog grote markten
boren, ook over veel langere afstanden-
dan die naar Mallorca en Dubrovnik.
Daarvoor wordt nu al enkele jaren een
steeds indrukwekkender bewijs gele
verd door de chartervluchten, die de
n voor conSumentenorganisatie „CO-OP Ne-
zortfen devland" voor eigen en aanverwante
insen v» \eden uitvoert over de Atlantische
ealiseerj Oceaan.
In feite heeft zich hier zelfs het groot
ste intercontinentale civiele charterbe-
drijf ter wereld ontwikkeld. CO-OP
vliegt met DC-8 jets van Capitol Air
ways, een van de maatschappijen die
voor het overige is groot geworden met
het vervoer van Amerikaanse militai
ren overzee. Vorig jaar bracht de
CO-OP rond 20.000 mensen naar negen
bestemmingen in de Verenigde Staten
en Canada tegen spotprijzen. Voorbeeld:
'n retour New York voor 549 en heen
en weer naar Los Angeles vöor 889,
trajekten waarvoor de lijndiensttarie
ven op meer dan het dubbele staan. De
kwaliteit is dezelfde, een beperking is
hoogstens die van elke deelnemer aan
elke charterreis; in het vluchtpro-
gramma staat in het algemeen de datum
van zijn terugkeer vast, en daarmee is
ook zijn verblijfsduur gefixeerd, zij het
Een charter-retour naar Australië voor de helft van de lijndienstprijs:
de kinderen nog eens te gaan opzoeken in de nieuwe wereld waar zij w
16.000 km
Het blijft natuurlijk een heel eind, Am
sterdamSydney met tussenlandingen
in Beiroet, Karatsji, Bangkok en Perth,
meer dan 16.000 kilometer, ruim 26 uur
onderweg en de hele klok in de war.
Want het Hollandse horloge wijst nog
een kwartier voor middernacht als in
Sydney de wijzers al naar negen uur
lopen in de ochtend van de volgende
dag. Wat zal het dan zijn: ontbijt of
met mogelijkheden die bij deze CO-OP-
vluchten van 22 tot 106 dagen variëren.
Maar wat een schitterende kans wordt
hier Nederlandse ouders geboden om
goedkoop bij hun geëmigreerde kinde
ren op bezoek te gaan.
Oud ideaal
Het is eigenlijk helemaal niet
de verbruikscoöperatie zijn er
al vanaf 1865, en vanouds was er een
stuk ideologie ingebouwd, een begrip
van praktische solidariteit dat in be
ginsel geen grenzen kent, ook geen
landsgrenzen. Zakelijk zijn de coöpera
tieve winkels hier bezig in snel tempo
over te schakelen naar een gestroom
lijnd grootwinkelbedrijf van eigen
kleur. Op het ogenblik komt elke veer
tien dagen een CO-OP supermarkt een
oude toonbankwinkel vervangen, totdat
er volgend jaar in de kruidenierssector
van deze organisatie alleen nog maar
supermarkten (250) en zelfsbedienings-
bedrijven (300) over zullen zijn. Op
deze moderne zakelijke basis zijn de
goedkope vluchten over de Atlantische
Oceaan opgebloeid als een ledenvoor-
de aankoop van 250.aan goederen
deelachtig kan worden en dat men des
ondanks als een ideologisch bloempje
kan blijven beschouwen. Op de vluch
ten zelf immers wordt overeenkomstig
de internationale bepalingen geen winst
Australië
Nog veel sterker spreekt dit bij het
nieuwe konijn dat CO-OP reisboss
G. A. J. J. Gadet inmiddels uit zijn
coöperatieve hoed heeft getoverd. Want
het kon niet uitblijven: aan de ouders
van emigranten in Australië mocht niet
ontzegd worden wat voor ouders van
emigranten in Canada al de gewoonste
zaak van de wereld is geworden, ook al
gaat het hier dan om een afstand ter
lengte van de halve aardbol. Over die
afstand ligt een reusachtige vliegmarkt
feitelijk nog goeddeels te slapen, zeker
als men het Europees bekijkt. De na
oorlogse emigratiegolf heeft immers tus
sen oude en nieuwe wereld letterlijk
miljoenvoudige persoonlijke betrekkin
gen geslagen, waarvan de rond 120.000
Nederlandse Emigranten in Australië
maar een deel leveren. Het wachten was
Begin vorig jaar richtten Gadet, en de
zijnen te Utrecht de vereniging Inter
CO-OP Kontakt (LC.K.) op. Doel: het
vestigen, onderhouden en uitbreiden
van het sociale contact tussen in Euro
pa wonende personen met hun familie
leden overzee en dat ook vice versa en
Je kunt er voor drie drie gulden lid van
worden als je ook voor het overige bij
iets coöperatiefs als lid te boek staat,
of het nu de boerenleenbank is of de
uitvaartbezorging, een veiling, een win
kel of wat dan ook Elke band met win
kelwaarde is doorgesneden en met het
coöperatieve verwante lidmaatschappen
tellen ook.
Het is niet bij een oprichtingsacte ge
bleven: I.C.K. heeft nu al drie K.L.M.-
chartervluchten naar Australië achter
de rug en een aantal nieuwe op het
programma. Al honderden Nederland
se ouders hebben geprofiteerd van
de kans om niet voor 4.800,— maar
2.400,retour naar Sydney te
komen. Samen i
andere familieleder
Een mens stapt daar enigszins gebroken
bij uit, maar emigrantenouders zijn bij
zondere mensen: wij hebben ze op
Kingsford Smith Airport (een aanflui
ting voor een stad van 2,6 miljoen zie
len, maar volgend jaar gaan de nieu
we gebouwen openj de trap zien afda
len met de kwieke pas van wie nog
alles van de toekomst verwacht. En geen
wonder: de douane voorbij staan de kin
deren te wachten, met tranen, met bloe
men en met zoenen dat het klapt, in
zoveel jaren niet gezien, de onbekende
schoondochter, de schoonzoon van
Australischen bloede, de kleinkinderen
waarvan naam en foto bekend zijn maar
verder niets, en die alleen maar Engels
spreken, een vreemde wereld die zij
gaan verkennen, duizend vragen en
honderd twijfels, maar dwars door alles
heen: een ontmoeting met eigen vlees
en bloed. Wij zien dat aan en vinden
het in zijn simpele menselijkheid groots,
want een familie blijft bij elkaar ho
ren, over alle continenten heen. De Rin-
gelbergs van de Havenweg in Nieuw-
dorp zijn in Perth al afgestapt, zij kloek
en moedig op z'n Zeeuws, de kap met
gouden- pronk een bezienswaardigheid
in de tropische hitte van Bangkok, wor
stelend tegen 35 graden in de schaduw,
maar zonder moeite bovenkomend. Va
der ëh moeder Van Amstel uit Huizen
komen echter mee in Sydney aan, een
stuk van Het Gooi aan de andere kant
van de wereld, de witte kap, een vracht
van zwarte rokken en nog een aanslui
tende vliegreis naar Melbourne voor de
boeg. Maar afknappen Dat is er niet
bij.
gehad bij die honderddeftig r
gemiddeld zestig jaar en ouder, die hun
natje en droogje met genoegen tot zich
hebben genomen; slechts weinig hebben
geslapen, nog minder hebben zich kun
nen vertreden maar allemaal zullen ook
de K.L.M. px-ijzen tot him dood.
Zij zijn in een lange rij ter pelgrimage
geweest naar het heilige der heiligen en
hebben vliegers in hun cockpit bezocht.
Emigreren is een avontuur. Wie het aan
duid
Voor emigranten
Wie zal het zeggen Gadets I.C.K. was
er in ieder geval met tevreden mee, al
leen maar goedkopei ver-voer van Euro
pa naar Australië mogelijk te maken.
Het moest ook omgekeerd kunnen. Het
kan nu. I.C.K. heeft zijn Australische
nieuws kan zijn, zodat we het hier
The Co-operatieve Federation of Austra
lia, 569 Wellingtonsti-eet,
Perth.
Nederlandse contactman ter plaatse:
J. M. van der Meer
Chartei-vluchten naar Europa met de
De Bastille! Op 22 april a.s. zal het 600
jaar geleden zijn, dat de toenmalige
burgemeester van Parijs de eerste
steen legde voor een der grootste for
ten van Frankrijk. Deze bastille heeft
't uitgehouden tot 14 juli 1789, toen de
ze burcht, staatsgevangenis geworden,
door de Parijse revolutionnairen werd
bestormd en vernield. De bestormers
van de Bastille deden hun werk gron
diger dan de studenten van mei 1968,
want van het gebouw bleef weinig over.
De veertiende juli werd tot nationale
feestdag verklaard. Nog altijd wordt op
deze feestdag in Parijs over de Champs
Elysécs een monsterparade gehouden
in het bijzijn van de president van de
republiek, 't Grote en kleine vuurwerk
dat op die dag in heel Frankrijk de
lucht ingaat, wordt geschat op tien mil
joen franc.
Oorspronkelijk was de Bastille een gar
nizoen, bestaande uit 'n grote binnen
plaats, omringd door grachten en op
haalbruggen voor voetgangers en rij
tuigen. Acht zware torens verhieven
zich 25 meter in de lucht, ieder met een
eigen naam. Buiten deze acht torens
was een binnenplaats, waar de Parijze-
naars overdag mochten wandelen. Aan
de ene kant van deze binnenplaats de
kazernes voor de soldaten, aan de over
kant winkeltjes, waar de Parijzenaars
konden kopen wat ze wilden. Wie de
centrale binnenplaats op wilde, moest
een ophaalbrug passeren, zwaar be
waakt. Bij die ophaalbrug begonnen in
1789 de eerste gevechten.
De gevangenen, die meestal 's nachts
de Bastille in werden gebracht, in ge
sloten rijtuigen met neergelaten gor
dijnen, waren lieden uit alle lagen van
de bevolking: grandseigneurs, edellie
den, spionnen, vei'raders van staatsge
heimen, al te overmoedige schrijvers of
pamflettisten, heksen, oplichters, gewo
ne misdadigers en mensen, die wegens
erfeniskwesties door hun familie gek
waren verklaard en levenslang in de
Bastille konden worden opgesloten. Een
simpel bevel, ondertekend door de ko
ning, was zonder verdere vorm van pro
ces voldoende om in de Bastille terecht
te komen. Hoe lang men er zat was vol
komen willekeurig: drie dagen, drie
jaar, veertig tot vijftig jaar of levens
lang. Opsluiting in de Bastille was,
vooral voor anti-monarchisten, in het
geheel geen schande. Het gaf het slacht
offer zelfs een zekere waardigheid. La
ter, als vrij man, kon men zich op de
borst slaan en zeggen: ik heb in de Bas
tille gezeten
Het gevangenispersoneel had streng
opdracht geen woord met de gevange
nen te spreken Hoogstens waren toege
staan een paar nietszeggende opmer
kingen over mooi of slecht weer tijdens
de gang naar de privaten. Zelfs de dok
toren mochten de namen van de gevan
genen niet weten. Als zij iemand oehan-
delden, was het X of IJ of Z uit die en
die toren. De hoofddokter woonde bui
ten de Bastille. In de Bastille zelf woon
de alleen maar een barbier-apotheker,
die de in die tijd gebruikelijke midde
len toepaste: aderlating en lavementen,
zoals men dat kent uit „Le malade ima
ginaire" van Molière. Str'eng werd er
op toegezien, dat de gevangenen niet
niet met elkaar konden corresponderen
door aantekeningen achter op de eetbor-
den of via briefjes in de boeken uit de
bibliotheek. In die al te strenge voor
schriften kwam geleidelijk de klad.
dat de gouverneur van de gevangenis
zich letterlijk en figuurlijk vetmestte
door te bezuinigen op het gevangenis
eten. Anderen konden blijkens hun late-
re gedenkschriften eten wat zij wilden
en mochten zich zelfs laten verzorgen
door hun kamei-dienaar. Zo schreef b.v
Marmontel in zijn memoires het volgen
de: „Het is vandaag vrijdag. Eerst kre
gen wij opgediend een puree van tuin
bonen met verse boter, daarna uitste
kende kabeljauw met een weinig knof
look. Toen ik voldaan van tafel opstond
at mijn kamerdienaar de rest op. Daar
na bracht de cipier een tweede gerecht
waaruit ik begreep, dat het eerste ge
recht voor mijn kamerdienaar was be
doeld. De tweede maaltijd was inder
daad voortreffelijk: een sappig stuk os
senvlees, een kippenbout, een schotel
artisjokken, een schotel spinazie, een
rijpe peer, druiven, een fles oude bour
gogne en 'n kop bijzonder lekkere r.
vrouw stuurde hem van alles. In zijn
cel had hij honderden boeken, hij kon
de beste oogarts consulteren i
Met de kleding
Er waren gevangenen, die het jaren
zonder horloge moesten doen, maar er
wai-en er ook, die op verzoek kamer
jassen kregen, gevoerd met konijnen
vellen of vesten, van birihen bekleed
met zijde.
Toen de Bastille op 14 juli bestormd
werd, zaten er nog maar zeven gevan
genen in. Om te beginnen de graaf van
Solages, opgesloten op verzoek
r sedert 1784 en schreef
Witte (of Whyte) de Malleville, een Ier,
geboren in Dublin, die eveneens schreef
maar volgens achtergelaten stukken vol
komen van zijn verstand was beroofd.
Bij voorbeeld: „Ik ben het wezen, ver
verheven boven alle andere wezens, ik
ben bovendien de schepper van deze
wereld. Ik ben Julius Caesar, Lodewijk
XI, XII, XIII en XIV, de heilige Lo
dewijk, commandant van het heelal en
van de oneindigheid" enzovoort. De der
de was Augustin Tavernier, ook niet ge
heel snik, wat niet te verwondèren was,
want hij zal al dertig jaar in de Bastil
le.
Voor getroubleerdheid was dus wel eni
ge reden. Dan waren er nog vier gewo
ne misdadigers, die bankbiljetten had
den vervalst. De gekken hadden het in
a de ketting lagen.
Als gevangenis was de Bastille in on-
bi-uik geraakt, Parijzenaars hadden er
al voor de revolutie op aangedrongen,
dat de torens en muren zouden worden
gesloopt „en dat op de grond, door
drenkt van tranen der slachtoffers van
willekeur, voortaan tranen zouden vloei-
i'ergoten vap geluk en van dank
baarheid aan de koning". Op
yan de Bastille zou
worden opgericht tot glorie
pla:
De burgerij van Parijs r
Bastille in. Het uur v
Iutie heeft geslagen.
de derde stand? Alles! Wat
heeft hij tot dusver in de politiek bete
kend? Niets! Wat verlangt hij in de
politiek te worden. Iets!"
In een notedop, kleiner kan het haast
niet, heeft men daar de betekenis van
de Franse revolutie. In de derde stand
kwam de Franse bourgeoisie naar bo-
Het is hier niet de plaats om de beteke
nis van de Franse revolutie uiteen te
zetten. In het voorjaar van 1789 ver-
Zestienduizend kilometer ver
aan de andere kant van de aard
bol: de Van Amstels uit Huizen
blijven ook op Kingsford Smith
Airport in Sydney zichzelf. Zelfs
Australische luchtvaartmaatschappij
Quantas, K.L.M. en andere in voorbe
reiding, en dezelfde condities als tussen
Europa en Australië gelden: 50 procent
van de IATA-tarieven in de verhouding
ouders-kinderen, 60 procent voor ove
rige familiei-elaties.
Neerlandia
Het is niet helemaal nieuw. Er bestaat
al langer contact tussen de K.L.M. en
de Hollandse clubs in Australië (en
Nieuw-Zeeland) die een hele lijst vor
men. Je hebt de Catholic Dutch Migrant
Providence Auxiliary
berti, Jan Blaaser, The Jacksons en
Fred Kaps op Australische tournee
heeft. Er zijn de Nederlandse gemeen
ten in de Presbyterian Church maar ook
een carnavalsvereniging „The Boome
rangs", de Limburger Kangaroos van
L. Schoenmakers in Highett, Victoi-ia,
Van Hobokens voetbalclub „Wilhelmi-
na" in Melbourne, de Hollandia Soccer
Club in Bundamba, Queensland, en nog
zo een en ander. Ze organiseren al sinds
jaar en dag groepsreizen naar Neder
land, die bij een minimum van 15 deel
nemers een koi-ting van 30 procent op
leveren. Dat is mooi meegenomen, en
„Neerlandia" komt dit jaar aldus al aan
i het i
die besparing
wacht te slepen. Dat kan alleen door
vliegtuigen compleet te charteren.
„Neerlandia" heeft zo'n eerste charter
vlucht tegen 15 mei op stapel staan,
maar het lijkt niet uitgesloten dat het
bijeenbrengen van tenminste 100 deel
nemers in een klap de mogelijkheden
van de Hollandse clubs te boven gaan.
Omdat zij wel een deel van de Neder
landse emigranten in Australië bereiken,
zeker niet iedereen, zo al zelfs de
r geen kwaad woord gezegd be-
worden, terwijl het toch duide-
veel Nederlanders, ter
of zelfs tegenstaat. Want de Nederlan
ders in Australië vandaag, vijftien tot
twintig jaar na hun grootste invasie:
dat is een verhaal apart.
In dat verhaal past, dat zij best nog wel
eens in hun geboorteland willen komen
kUken voor een week of wat. Niet te
lang en niet om er te blijven, dat zeker
niet. Maar zo eens even. En dat waar
schijnlijk gemakkelijker via een inter
nationale opzet als die van I.C.K. met
vaste voet ook in de Australische ge
meenschap, dan via een Hollandse club.
Nou ja, ieder z'n meug. Als I.C.K. en de
Hollandse clubs kunnen en gaan samen
werken: des te beter. Want het gaat niet
om de knikkers maar om het spel: zo
goedkoop mogelijk vliegen, om zoveel
mogelijk mensen een plezier te doen.
