Vrouw moet
uit mannen
maatschappij
losbreken
Pastoraal concilie erkent
recht van veelvormigheid
Journalisten
uitgenodigd
houding toe
te lichten
Eén groot militair
complex bij Ter Apel
Plaats voor
10.000 man
Strijd om
ontwerp
kunst hart
Wat doet episcopaat
in Rome en Chur?
ECHTELIJK
DRAMA
VRIJDAG 11 APRIL 1969
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 9
AMSTERDAM -„Nederland fs een mannenmaatschappij
zo modern als we ons voordoen. De Nederlandse man
werkt als een geweldige rem op de vrouw. Hij heeft de
mentaliteit van: nu we eenmaal getrouwd zijn, schatje, hoef
je niet meer te werken; ik verdien de kost wel. Hij realiseert
zich niet, dat hij daarmee de draad van de creativiteit van
de vrouw doorknipt. Dat hij haar opsluit, vaak in een klein
huisje in een vreemde buurt. Mannen zouden meer creatief
moeten denken over vrouwen. Anderzijds zou de vrouw zich
moeten losbreken uit de mannenmaatschappij en eigen
inspraak moeten opeisen.
Wie denkt, dat deze ophitsende taal uit
de mond van een blauwkous komt
van een door de emancipatie werkeloos
geworden feminist slaat de spijker
mis. Het is voorlichtingsexpert G. Blan
kemeijer, van 't ministerie van Cultuur,
Recreatie en Maatschappelijk Werk.
die zo spreekt. Aanleiding voor zijn be
toog de vanaf heden t>
april g
de huishoudbeurs (200.000 bezoekers
verwacht) in de Amsterdamse Rai. De
hal binnenkomend, verdwaalt men met-
1 hangende tuin van wandta-
pijten oogstrelende textielflora, door
huisvlijt vervaardigd. Ze
aar om de aandacht te rich-
- de c
:atiev<
-
dat deze 24ste huishoudbeurs heeft mee
gekregen. G. Blankemeijer, die in de
Rai een grote ministeriële informatie
stand heeft, ziet deze uitingen van kunst
zin alsook de geëxposeerde folkloris
tische poppen met een mild waarde
rend oog aan, maar hij wil in naam van
Marga Klompé het begrip creativiteit
een ruimere inhoud geven dan wat hij
„kleien" noemt boetseren. Zo komt
hij tot de volgende uiteenzetting. „Uit
onze meningspeiling van vorig jaar is
komen staan, dat de dames tegen
woordig gelukkig veel vrije tijd hebben.-
gebod bijgekomen: Gij zult niet spelen.
Hoe gaat dat in zo'n flatje? Jantje is net
iels moois met zijn lego aan het bouwen
en dan roèpt moeder uit haar minikeu-
kentje: ruim de tafel op, want het eten
komt er aan. Ziet u kinderen nog wel 'ns
hoepelen? Knikkeren? Vliegeren? Dat
kan toch niet meer in het verkeer van
vandaag? Maar kinderen, die niet spe
len, hebben ook niets meer om met moe
der over te praten. De wisselwerking
verdwijnt. Wij van CRM vinden, dat er
nieuwe vormen moeten komen nieu-
mogelijkheden voor ontplooiing van de
vrouw. Ze is tegenwoordig geen voort-
plantingsmachine meer. Ze kan zelf be
schikken over haar vrije tijd en deze
naar eigen goeddunken indelen. Maar
daarvoor moet ze weg uit de mannen
maatschappij. Daarvoor moet ze
lorden bijgelad
joen boeken. Dan zeg ik: lieve mensen,
doe er wat mee. En doe wat met je auto.
Poets hem niet op de hele zaterdag door,
maar profiteer van de ANWB-routes en
de openlucht recreatie, die door C.R.M.
gesubsidieerd worden. Zeven jaar gele
den stond er op de begroting 6.000.000,-
voor openluchtrecreatie nu 30 miljoen
Voorlichtingsexpert G. Blankem
van C.R.M. toont in de R.A.I.
staaltje van vrouwelijke creativi
een koperplastiek, voorstellende
stadvan de Haagse ambtena
u Jansen-Hulleman Het bedrijf s-
toont al belangstelling voor
leergang over ruimti
genover je kindern niet met een mond-'
1 tanden staat. Onze stand
NOORDWIJKERHOUT
raai concilie erkent in grote
heid het goede recht van veel
die zich sterk op de traditie baseren,
met hen die zich bekennen tot een reli
gieus agnosticisme en met de groepen,
die geloven verstaan als eerbied voor
het mysterie of als inzet voor de mede
mens. „Ieder, die zich katholiek wil blij
ven noemen, dient welkom te zijn in de
Kerk".
Dit uitgangspunt werd uiteraard niet
onderschreven door de commissieleden
Matlha en den Ottolander, die een
minderheidsnota hadden ingediend.
Maltha noemde het concilie „het partij-
■ngres van de progressieven". Hij voel-
niets voor een christendom boven ge-
ofsverdeeldheid en wenste de voorge-
elde pluriformiteit niet te aanvaarden.
Hij vond steun bij dr. Van Dijk, die
eneens het standpunt van de meerder
heid afwees. „Men wil iedere vorm van
geloven binnen de Kerk recht van be
staan geven".. zei hij. „Die mogelijkheid
is in strijd met de schrift. Zijn wij hier
vertegenwoordigers van de Katholieke
Kerk of van een christelijk getint huma-
Een geheel ander geluid klonk uit de
mond van Frans Josso, commissielid. Hij
bekende soms in bepaalde punten niet
dan tegen mij zegt, je hoort er niet
meer bij, dan weet ik dat niet. Ik wil
er bij blijven horen en laat me met de
ze argumenten niet de Kerk uitpraten".
Geleidelijk aan spitste de discussie
wat zegt de Schrift over de mogelijkheid
van pluriformiteit in de Kerk. Dv\ Van
Iersel liet duidelijk zien, dat pluriformi
teit reeds bin
riften
i het
Hij i
Rai
als
irkt v
„Creatieve vrouw" motto
van 24e huishoudbeurs
uiteenlopende dienstver
lenende taken. Wij
belastinggeld in de welzijnssfeer wordt
gedaan. Anderzijds staan wij wijd open
voor nieuwe suggesties en
zo'n informatiecentrum al;
eigenlijk permanent in ied(
ten zijn. Een concentratie van diensten,
waar moeder met di
ochtendgymnastiek 1
de dokter kan bezoek
kaal voor handenarl
belangrijkste V
de eenheid en pluriformiteit de
polen waartussen het christend*
vanaf zijn oorsprong beweegt.
Verschillende afgevaardigden hadden de
vraag gesteld of er geen criteria te noe
men waren, waaraan men het authen
tieke christelijke geloof zou kunnen af
meten. Dr. Den Ottolander spitste d<
vraag toe door te verwijzen naar he1
gezag van de Paus: „Die spreekt he'
laatste woord over de legimiteit var
een bepaalde geloofsovertuiging". Riep
hij uit. „Die vraag kunnen
zeilen". Hij werd ook niet omzeild: „De
Paus heeft het voorlaatste woord'
drs. Chamuleau. „Er is geen ls'
woord, dat door een mens ter wereld
gesproken kan worden", viel dr.
Iersel hem bij. En Schillebeeckx
wees naar het historisch karakter
elke uitspraak, die meebrengt, dat
't het laatste woord kan zijn.
gis-
Maar als je ze vraagt:
doe je nou in die vrije tijd, dan zeg-
ja, we 'komen hem wel door,
bevrediging geeft het
Vroeger konden ze zich uitleven in lek
ker bakken. Nu kopen ze een pakje met
spul, waar ze water opgooien en dan he
ben ze een cake. Vroeger met die grote
huizen hadden ze ook meer te organise
ren. En het contact met de kinderen
gaat weg. Er is voor kinderen een elfde
houden er musea mee in stand. Ga
heen, u bent er gast en gastheer tegs
lijk. Dat experimenteren met texti
(hij bedoelt de wandtapijten) moet nii
verwaarloosd worden. Ook de cursusse
in muziek en volksdansen niet. Mas
creativiteit gaat verder. Een talenprai
s elkaar heen. Ik z
willen naar die markten'van vroeger 'w-
naar de Griekse agora."
Een wat mislukte vergelijking, deze
laatste, want uitgerekend op die agora's,
werd de vrouw, waarvoor de Griekse
man 'n beduidende minachting had. niet
geduld en is de ellende begonnen, die G.
Blankemeijer met zijn informatiestand
over creativiteit op de huishoudbeurs te
PRAAG (Reuter) Volgens welinge
lichte kringen zijn talrijke prominente
T8jecho-Slowaakse journalisten „uitge
nodigd" om op het hoofdkantoor van de
tij in Praag hun houding jegens re-
te partijbesluiten te komeh toelich-
De „discussies" waarvan gespro
ken wordt, vormen vermoedelijk de aan-
p tot „het afleggen van rekening en
'antwoording" voor een speciale af
deling, waarmee dinsdag met betrekking
journalisten die zich niet aan de par
tijlijn houden, was gedreigd.
Tot de 17 persmensen die een „uitno
diging" hebben ontvangen, behoren Jiri
Hochman en Jiri Lederer van het blad
Reporter", Milan Jungman, de hoofd
redacteur van het schrijversblad ,Xisty",
Alois Svoboda, hoofdredacteur van het
'erboden partijblad „Politïeka" en Mi-
los Lakatos, hoofdredacteur van het cul
turele blad Zctrek. Er zijn ook mede
werkers van radio en televisie bij.
De meesten van hen hebben hun stem
erheven tegen de besprekingen die par-
tj en regering op aandringen van de
Sovjet-Unie de massamedia hebben op
gelegd. De regering verklaarde vorige
week dat de na de invasie van augustus
Ingestelde zelfcensuur geen succes was
st en dat regeringsfunctionaris-
iar de redacties moesten terugke-
flaar er schijnen moeilijk mensen
den te zijn die de functie van cen-
illen vervullen. Bij veel Praagse
■n zijn nog geen censors komen
opdagen.
PLAN VAN KAMERLID
DEN HAAG Het CHU-Twcede-Ka
merlid de heer Kikkert is al geruim<
tijd bezig met de uitwerking van een plat
om in Groningen bij Ter Apel te ko
men tot een groot militair complex, an
nex oefenterrein, waardoor verschillen
de (oude) kazernes en militaire werk
plaatsen in steden als Amsterdam,
Utrecht en Haarlem zouden kunnen ver
dwijnen. Hij wil dit plan in het komen
de najaar bij de behandeling van de de
fensiebegroting aan minister Den Toon
voorleggen.
De heer Kikkert heeft onder de auo-
riteiten in het noorden en onder de be
volking ter plaatse reeds gepeild ho<
men tegenover dit plan staat. Hij ver
klaarde ons desgevraagd dat de reactie;
gunstig waren. De heer Kikkert heeft
namelijk benadrukt dat aan zijn plan
ook voor de burgerbevolking aantrekke
lijke kanten zitten. De grote militaii
vestiging zou namelijk gepaard moete
gaan met bouw van bioscopen, schouw- j
burgen, winkels en dergelijke. Het mili-
taire complex zelf zou een oefenterrein j
van ongeveer 4000 ha moeten omvatten
en technische werkplaatsen voor 600
Processen voor
heiligverklaring
vereenvoudigd
VATICAANSTAD (Reuter) De Paus
heeft vandaag een „motu proprio", ge
dateerd 19 maart, laten publiceren waar
in de lange processen van zalig- en hei
ligverklaring worden vereenvoudigd. Het
in hoofdzaak op neer dat
Realisering van het plan zou er t
leiden dat defensie kan afzien van het g
bruik van het Lauwerszeegebied en t
Kuinrebos, als militaire oefenterreinen.
irdoor de taak van de Vaticaan-
functionarissen wordt verlicht. Voor-
ian zullen alleen bisschoppen en ande-
;lijke kerkelijke gezaghebbers,
de kostei
miljard gulden geraamd worden, zou een
vijfjarenplan moeten komen. Niet alleen
defensie, maar ook de ministeries van
Economische Zaken, Landbouw, Onder
wijs en CRM zouden in de bekostiging
moeten bijdragen.
klaring kunnen openen.
Het proces zal twee vormen van on
derzoek behelzen, een naar de geschrif-
e mogelijke heilige en de an-
zijn leefwijze, zijn deugden of
zijn marterlaarschap. De bijzonderheden
moeten na voltooiing van het onderzoek
naar de Vaticaanse congregatie van
de riten worden gezonden. Een onder
zoek naar beweerde wonderen moet
apart worden verricht. De plaatselijke
De bisschoppen hielden z
teren als vanmorgen een tikje afzijdig.
De vergadering waardeerde dit kenne
lijk niet en begon ze uit te dagen. Mgr.
Ernst was de eerste, die de handschoen
opnam. Hij vond de Vraag^wSar de bis
schoppen staan, een vraag naar de be
kende weg. „Wat u afleidt uit onze da-
de vergadering probeerde het episcopa;
uit de tent te lokken. ..Kent u de bis
schoppen dan zo weinig", vroeg hij. ..dat
u niet weet waar wij staan in de huidige
ontwikkeling?"
Na de koffie is uitvoerig gediscus
sieerd over het experiment in de Neder-
hng naar de
de Utrechtse studentenparochie. Mgi
Ernsl deelde als secretaris van de raad
van Kerken mee, dat het oecumenische
experiment in de eerstvolgende vergade
ring van de raad aan de orde zal worden
gesteld en dat kardinaal Alfrink bij de
deed zich
mening tussen preciezen en rekkelijken
gevoelen. De preciezen zagen mogelijk-
;n experimei
gebied
links voorrang te geven. De meerder
heid wees deze voorstelling van zaken
van de hand.
Tenslotte wees kardinaal Alfrink op de
eigen taak van de bisschoppen bij de
begeleiding van het experiment. Hij
ontkende dat de bisschoppen alleen maar
behoeders van regels zouden zijn. „Wij
zijn", aldus de kardinaal, „behoeders
van uw geloof. Dat geeft uiteraard span
ningen, maar die zijn er overal in de
Kerk tussen gezagsdragers en gelovigen.
..Paus doet
lelijk
tegen ons
(Van onze speciale verslaggever
NOORDWIJKERHOUT Wat denken
de bisschoppen straks in Chur en in
Rome te gaan doen? Welk standpunt
zullen zij daar innemen? Zullen zy er
vechten voor de ontkoppeling van pries
terschap en celibaat? Of zullen zü zich
met een kluitje dat is met een beroep
op de colcgialiteit in het riet laten
dat de pu-
over Rome. Simonis mee
blieke opinie tegen het c
groot deel het resultaat was Van een her
senspoeling. die de publiciteitsmedia op
katholiek Nederland hadden toegepast, en
pater Maltha stelde enkele regels op voor
de dialoog tnet Rome. waarvan de eerste
zwijgen en hem ook niet lelijk mocht be
handelen
Inneke Meester, een van de jongste af
gevaardigden. diende hem terstond van
repliek: ..U zegt. dat wij niet lelijk mogen
doen tegen de Paus, maar de Paus doet
I lelijk tegen ons. Het enige dat ons dan
Dat v
i enkele van de vragen, die op
het episcopaat werden afgevuurd. Hei
pastoraal concilie maakte een dankbaar
gebruik van de mogelijkheid om de rap
porten eens even de rapporten te laten en
zich over actuele kwesties te bulgen.
Afgevaardigde Al zei. dat het beroep op
de bisschoppelijke collegialiteit, zoals dat
door kardinaal Alfrink bij herhaling
wordt gedaan, een nieuwe slogan dreigde
te worden, die remmend op de ontwik
keling werkt en de geloofwaardigheid van
het episcopaat ondermijnd. Hij riep de
bisschoppen op in Chur en Rome een dui
delijke keuze te doen en het conflict niet
Hij zei niet te geloven in een collegiali
teit, die monseigneur IliUoh door een be
schamende procedure uit dc kerk laat
drijven en die er niet tegen opkomt, dat
religieuzen zonder vorm van protest uit
hun orde worden gezet. Hij vond dat. de
Judy Garland
ernstig ziek
MADRID Naar vernomen wordt
"St Judy Garland, de Amerikaanse ac
trice en zangeres, ernstig ziek in het
Spaanse Costa del Sol. Ze is op huwe
lijksreis in Torremolinos met haar vijf
de echtgenoot, Mickey Deans.
De aard van Judy Garlands ziekte
is niet bekend, en in het hotel wilde
wen geen inlichtingen verschaffen. Men
'e' echter dat ze haar kamer al vijf
dagen lang niet verlaten had en dat ze
'ich onder behandeling van een plaatse
lijke dokter had gesteld.
sterdam is vanochtend het stoffelijk over
schot gevonden van de 55-jarige me
vrouw M. E. H. Zij bleek te zijn ge
wurgd, vermoedelijk door haar echtge
noot. de 60-jarige H. F. H., die bewus
teloos in de keuken werd aangetroffen.
De man had kennelijk getracht zelf
moord te plegen. Buren ontdekten het
drama, nadat zij, gealarmeerde door
een gaslucht, zich toegang tot de woning
hadden verschaft. De vrouw was onge
neeslijk ziek en de politie neemt aan, dat
de man zijn vrouw uit haar lijden heeft
key verdenkt zijn collega dr. Denton
Cooley ervan, dat hij voor het in leven
houden van Haskell Karp een kunsthart
I heeft gebruikt dat door hem, Debakey.
I is ontworpen. Cooley ontkent da
sleutelfiguur in dit conflict is de
tijnse arts dr. Domingo Liotta, d
sistent van Debakey is geweest,
vier maanden geleden bij Coob
dienst kwam. Hij hield zich bezig met de
bouw van kunstharten.
Debakey vraagt zich voorts af, of de
daartoe aangewezen commissie van art
sen wel van tevoren van de ingreep van
Cooley gekend is. Dat is voorgeschreven
als er met subsidie van de overheid
wordt gewerkt. Cooley heeft laten we
ten dat het kunsthart in zijn eigen labo
's gebouwd, zonder gebruik van
ten verklaard d;
delen zijn gebruikt om ervaring met de
protese op te doen, maar dat het kunsl-
hart zelf met andere middelen is gefi-
ecnvoudige stellingname. .Ik ben
schaap", zei hy. ,.en ik vraag om
ders. Volgens mij is er maar een n
lykheld om die te krygen en dat
Dat dit zo eenvoudig allemaal niet lag.
probeerden de theologen aan te tonen
Prof Groot onderstreepte, dat wij he;
mooie beginsel der collegialiteit door Va-
ticanum II aangenomen, geleidelijk moe
ten leren beleven. In feite, aldus zijn
mening, kwam er nog niet veel van te
recht. Hij vroeg zich af. of de bisschop
pen voldoende energie en durf opbrachten
om datgene te veroveren, waartoe Vati-
canum II in beginsel de ruimte heeft ge-
grip collegialiteit. ..Men stelt het oni
veer gelijk aan solidariteit. Maar dat is
heel iets anders dan het concilie bedoell.
De. collegialiteit, waarover het concilie
spreekt, v aagt van ons, dat wij binnen
het coll van de bisschoppen naar een
oplossir .oeken voor moeilijke kwesties.
Het stu. mij tegen de borst, dat men dit
etdquettsert als diplomatie. Het. heeft er
weinig mee te maken, wel met liefde".
Wal de bisschoppen in Chur precies
gaan doen. wilde ihij niet zeggen. „Het. is
niet goed nu al de kaarten op tafel te
leggen. Wij vragen u.w vertrouwen en me
nen daarop aanspraak te 'kunnen maken".
Hij zei in Chur niet te zullen spreken,
hoewel hij daartoe was uitgenodigd, zulks
om niet nader te noemen redenen, die
naar hij aannam de vergadering wel zou
F. Haarsma nam daar geen genoegen
mee. Het klonk hem met alle respect
toeh te diplomatiek in de oren. HU sug
gereerde om de kaarten wel op tafel te
leggen in de hoop, dat er buiten de ver
gaderzaal niet over zou worden ge-
De punten, die in het tweede gedeelte
van de middagzitting naar voren kwamen,
golden vooral de vraag in hoeverre wat
op het pastoraal concilie besproken wordt,
doorwerkt in de praktyk. Hoe wordt een
en ander doorgegeven aan de kerkge
meenschap.
Uit- de reacties bleek een duidelijk on
behagen. misschien wel het sterkst tot
uiting gebracht door pater Van Kilsdonk
en door D. Koppes. De laatste sprak van
frustraties tengevolge van wat. hij noemde
eindeloze gesprekken over "kwesties als
het celibaat. De grote vraagstukken ln
de maatschappij, de noodzaak tot andere
zielzorgmethoren te komen, blijven lijgen.
Pater Van Kilsdonk zei. dat zijn con
tacten met jeugdige mensen hem hebben
len, dat de jongeren dit concilie
iets voor 50-jarigen. die het nog
tijdje uitzingen in de kerk De
Nederland heeft e
r God i
