5 Moorden van was van plftn meer moorden te begaan' Van Z. niet te verklaren Voor hetzelfde geld Psychiaters: Hans van Z. na mislukte a CAFÉ CRÈME 1.7*» Stedeling liefst in eengezinswoning Moorden op vrouwen geen lustmoorden rookt u 20 geurige Café Crème sigaartjes. Oosterhuis ziet uitweg Westland loopt geen enkel gevaar Grote zeeschepen naar Maasvlakte VRIJDAG 14 FEBRUARI 1969 DE LEIDSE COURANT PAGINA 5 (Van onzer verslaggevers) UTRECHT „De moorden zijn niet te verklaren. Net zo min als je kan zeggen, waarom iemand van muziek houdt. Van Z. liep al lang met moord plannen rond. Het moorden was een noodzaak voor hem. Een noodzaak om uit het emotionele kluwen los te komen, waarin hij vast zat." Zo karakte riseerde vanmorgen prof. dr. J. Kloek voor de Utrechtse rechtbank de daden de 26-jarige moordenaar Hans van Z. seerde door een enorme activiteit op hetro-seksueel gebied. Vraag van president Van Zeben: „Hoe et u de moord op de twee als seksuele moorden?" Hans van Z. zag zijn slachtoffers, evenals de andere mensen, met wie hij zijn leven contact had, als objecten. Objecten, die geen pijn konden voelen. Van Z. leefde in een wereld, die er in werkelijkheid niet was. De meervoudige moordenaar, die dan weer timide voor zich uitstaarde, dan weer zich fel te weer steld, op een wijze, die aan vele verdach- vreemd is, is uitermate gevoelig voor stemmingen. Niet voor de personen en dingen, die die stemmingen veroorzaken. Ziektebeeld Infantiel autisme noemen de twee ge- utigen-aesKunuigen net ziektebeeld, wat s ben op Hans van Z. van toe passing is. „Niet moeilijker dan in andere geval- Ve len" vinnen prof. ar. J. luoek en ue arts Scnmtzier van ae psychaatriscne on- derzoekiuiniek in Utrecht, het samen stellen van het rapport over Hans van Z., de man, die nu al enige dagen de Utrechtse recncoanit bezighoudt met de vraag, waarom hij ai die moorden be gaan heeft. Hans van Z., die al op 16-jarige leef tijd met de justitie in aanraking kwam (wegens diefstal) en daarna in een ïn- 1 richting kwam wegens een aantal ver- steringen en boetes kreeg voor het verspre iaën van pornografische lectuur, zijn jeugd een slome, gesloten jon gen geweest. Hans werd buitengesloten, hij leefde op de achtergrond. Fantast In de jeugdgevangenis praatte Hans over mensen, literatuur en beschouwe lijke onderwerpen. Daar trapte men vijf minuten in. Daarna was Hans van Z. een fantast. Hij werd buitengesloten. Het i.q. van Hans is niet hoog: 110. Hü heeft uitschieters, waar men verbaast van staat, maar ook onbegrüpelüke lancunes. De arts Schnitzler: „Hij weet niet hoeveel weken het jaar heeft. Hü weet niet waar Afrika op de wereld kaart ligt. Hü wil van alles leren, maar zün aandacht wordt opgeëist door stem mingen. Het zal moeilük zün om hier aan bü een man van 26 wat te doen". De moeder van Hans van Z. wordt als sleutelfiguur gezien in het leven van de jonge moordenaar. Zij wilde hem niet loslaten. Pogingen om hem in een pleeg gezin te plaatsen liepen daarom op niets uit. Van Z. werd door de vrouw inge kapseld. Door een vrouw, die haar „sta tus" te laag vond en die haar zoon ho gerop wilde brengen. Hans moest boven zijn ouders uitstijgen. De twee dochters in het gezin Van Z. kregen veel minder exclusieve aandacht dan Hans. De wens van de moeder leidde indirect tot span ningen tussen moeder en zoon. Hans v Z. gebruikte zün moeder als voetveeg. Wanhoop De beide deskundigen zijn het met rechtbankpresident Van Zeben eens de enige emotie, die Hans toont, 1 hoop is, omdat hij het niet goed kan zeggen. Geen wanhoop, om wat hij ge daan heeft. Tot simuleren achten ze hem niet in staat, wel tot het spelen een spelletje. Hans wil graag ser genomen worden. Het tragische is, dat weinigen dit doen. De vele vriendinnen van Van Z. had den hem snel door. Alleen zijn laatste minnares geloofde hem. Zij was dan ook de eerste vrouw bij wie hij jaren bleef. Voor het eerst werd hij niet afgestoten. Prof. Kloek: „De groep heeft hem al- tüd uitgestoten, omdat hü schreeuwerig en overdreven was. Maar Ik heb ge sprekken met hem gehad op büzonder hoog niveau. Werkelük heel büzonder". OUDE NOL De arts Schnitzler brengt op de zit ting, waarbij Hans van Z. niet aanwe- zi gis, de figuur van de kwade genius, „Oude Nol", naar voren. Van Z. zag in Oude Nol een soort vader. Het fasci neerde hem aan de hand van Oude Nol een wereld binnengeleid te worden, die nieuw voor hem was. Dokter Schnitzler: „Nol wist alles, Hans niets. Nol was, wat Hans in leven nodig had. Inplaats van een der, die hem inkapselde, had hij een va der moeten hebben, die hem de wereld Hans van Z. over zijn vader: „Hij heeft me alles geleerd, wat ik niet moet doen door de gevolgen te tonen, omdat hij het zelf deed". Dokter Schnitzler: „Er ger kan iemand zijn vader in een enkele zin niet kraken. CHARME De aantrekkingskracht op vrouwen verklaren prof. Kloek en dokter Schnitz ler uit zijn natuurlijke charme, ander zijds uit zijn raadselachtigheid. Hans had homofiele neigingen, die hij overoompen- Prof. Kloek: „Nee, geen lustmoorden. Het zün meer explosies van aggressivi- teit. Denk maar aan Reüer de Bruin, die hü de keel afsneed, toen hü al lang Mr. Van Zeben vraagt de twee getui- :n naar hun indrukken van Hans van Z., toen hij voor het onderzoek in de kliniek was. „Is hij gevaarlijk?", wil hij weten. „In de kliniek heeft hij zich nooit gevaarlijk getoond. H ijwas heel passief eigenlijk erg aardig". Prof. Kloek: „Hans was eraan gewend et serieus te worden genomen of te hoog over het paard te worden getild. ns werd hij genomen, zoals hij was. Daardoor voelde hij zich veilig". President: „Van Z. was erg rustig bü zün moorden. Hü ging er rustig heen, hü praatte wat, rookte en dronk en be keek het huis. Toch heeft hü het over uitbarstingen. Die uitbarstingen kan ik niet plaatsen". Prof. Kloek: „Het is dwang om te ver nietigen. Bovendien hadden de eerste en de laatste moorden een heel ander ka rakter. De eerste moorden lijken het gevolg van een crissituatie. Bij de laat ste moorden heeft defaitisme meege speeld. Van Z. zegt hetzelf: „Het waren toch maar oude, gebrekkige Wat hadden ze aan het leven?' President: „Maar hü slachtte ze alle- Tegen politie: „Jullie hebben gewonnen, het is nu gelukkig afgelopen (Van een onzer verslaggevers) UTRECHT Een rode geëmailleerde melkko ker stond huiselijk voor de president van de Utrechtse rechtbank, mr. B. van Zeben, op ta fel, toen hij gistermiddag de derde dag afsloot van het proces tegen Hans van Z. het voorwerp was na zijn arrestatie in zijn huis in beslag ge nomen. „Ja", bekende de man, die zichzelf van drie moorden beschuldigd en die van een vierde wordt verdacht, met een stem, die steeds meer meer begint te haperen, „ik heb die melkkoker gebruikt voor het maken van de gevulde loden pijp, waarmee ik de weduwe Woortmeijer van kant heb willen maken". KOPJE Voor de president stond ook een kopje met lood op tafel, dat bij de vervaardiging van het vijf kilo zware moordwapen was overgeschoten. De vraag wordt niet gesteld, maar aan de sfeer in het uitpuilende rechtzaaltje voel je, dat hij bij iedereen leeft. Zou Hans van Z. dit restje gebruikt hebben om een nieuwe loden pijp te vullen, als hij niet voortijdig door het dunne ijs was gezakt, waarop hij zijn criminele schaats Hij zelf geeft het antwoord. Hij zegt, de presi dent recht in de ogen kijkend: „Ik was niet van plan, nog meer moorden te begaan. Ik wist, toen ik bij de weduwe Woortmeijer wegging, dat deze aanslag de laatste was geweest. Ik voelde geen berouw. Ik heb zelfs een stapeltje bank biljetten afgenomen van de 12.000 gulden, die ik bij haar had buitgemaakt, en in mijn zijzak ge stoken, omdat ik niet alles aan mijn relatie wilde geven. (Bedoeld wordt weer Ouwe Nol, die vol gende week als vermoedelijke tipgever en aan stichter van de moorden terecht zal staan). Maar het stond voor mij vast, dat het afgelopen was. Ik kon het niet meer aan". was de bedoeling, dat ze dood ging. Met de diplomatentas, waarin een loden pijp verborgen zat, ging ik op 13 december 1967 naar haar toe. Ik had een legitimatie als belastingambtenaar TREFZEKER Hans van Z. beschrijft het moment met een trefzekerheid, alsof hij lijnen natrekt, die voor altijd in zijn geheugen zijn gegrift. „Ik vroeg haar naar haar AOW", zegt hij. „Ze draaide zich om om gegevens te zoeken in haar tas. Ik haalde de loden pijp uit de diplomatentas. Dat verklaart misschien het sissende geluid, want ik heb beslist niet met iets verdovends gespoten". Hij pakt de loden pijp en de bewuste tas, die voor de president op tafel liggen, en geeft een demonstratie. Het is een gek gezicht, hoe vlot hij het moordwapen produkt van zijn lugubere huisvlijt ter hand neemt; het brengt de mis, daad opeens tastbaar de rechtzaal binnen. Pre sident mr. Van Zeben laat hem zonder met een ooglid te knipperen begaan. „Ik wilde slaan", vervolgt Hans, zichtbaar het ogenblik herlevend. „Ik weet niet, wat er toen gebeurd is. Inderdaad raakte ik haar hoofd, maar niet op de manier, die ik wilde". De president: „U wilde haar doodslaan?" Hans: „Ja, maar het kon niet. Ik werd tijdens mijn daad niet gestoord. Dat ontken ik beslist. Dat heeft er niets mee te maken. Ik heb de pijp opgeheven. Ik heb geslagen. Maar het is niet doorgegaan. Misschien heb ik ingehouden. Ik kon het geestelijk niet". RISICO LAATSTE Het feit, dat Hans het moorden „tegen gegeten" was, heeft het leven van de 68-jarige we duwe gered dat werd onomstotelijk duidelijk tijdens de behandeling gistermiddag van de laat ste beschuldiging, die de dagvaarding tegen hem aanvoert. Op de hoofden van zijn andere slacht offers had hij als een dolleman ingeknuppeld. Maar de weduwe kreeg niet meer dan één klap en niet eens een harde. Hans van Z. De weduwe mevrouw Nickel, die door Hans van maar niet werd vermoord. is in dit stadium van het proces doodop. Zijn cipiers vertellen, dat hij 's nachts niet slaapt. De herinneringsbeelden, die de verhoren tijdens de rechtzittingen oproepen, houden hem wakker, zoals het bloed op zijn handen Macbeth wakker hield. Maar hij blijft rechtbankpresident mr. Van Zeben helpen bij het reconstrueren van zijn „noodslachtingen", zoals een der aanwezige advocaten de moorden met walging karakteri- Over de aanslag op de weduwe Woortmeijer in de Utrechtse Havenstraat zegt hij ongeveer woor delijk het volgende: „Van meergenoemde rela tie wist ik al maanden, dat de vrouw altijd veel geld bij zich had in een zwarte tas. Het was een bedrag van rond de 10.000 gulden, dachten we. We speelden allanL, met de gedachte, om het weg te halen. Mijn relatie zei, dat ze hem van gezicht kende en waarschijnlijk mij ook, omdat we allebei weieens bij haar beneden buren op bezoek waren geweest. Hij zei: „Gooi haar maar van de trap". Dat i De rechtbank wil weten, of hij misschien dacht, dat de weduwe na de eerste klap al dood was. Zo niet: hoe durfde hij dan het risico ne men, dat ze inlichtingen zou kunnen verschaffen over de dader van de aanslag. Hans van Z. antwoordt: „Ik besefte dat ze leefde, toen ik wegging. Ik heb haar nog onder haar oksels gepakt en op de divan proberen te leggen, omdat ze zo bloedde. Ze ademde. Ze kreunde. Toen ik bij de deur was en het licht uit deed. kwam ze al overeind. Ik voelde ge woon: het is uit met doden". De rechercheur Th. van Dijck, die Hans van Z. op aanwijzingen van de weduwe nog op de avond van diezelfde 13de december in zijn woning kon aanhouden, bevestigt, dat hij een kalme indruk maakte en geen verzet bood. „Ik geloof dat dit zijn laatste daad zou zijn geweest getuigt hij voor de rechtbank. „Aanvankelijk hing hij nog wel een ander verhaal op, maar toen we de achter de spiegel gestolen spullen vonden, zei hij zichtbaar opgelucht: „Jullie hebben gewonnen, Het is gelukkig afgelopen". 500 gram wüst dc weegschaal aan. waarop do- loden PÜP ligt, waarmee Hans van Z. de 67-jarige mevrouw II. J. Woortmeüer-Nickel neersloeg. De andere loden püpen waren zwaarder. zo zijn bedenkingen. „Dat kan allemaal wel zijn", zegt hij, „maar dacht u ook verdachte, dat het uit zou komen, voordat de rechercheurs kwamen?" Hans antwoordt: „Ik heb er nooit bij stilgestaan, of liet uit zou komen. Ik Voelde, dat het, wat er ook zou gebeuren, afgelopen was met moorden". de Havenstraat al meer gebeurd. Het De officier justitie A. Somerwil heeft ANDERE INDRUK De weduwe Woortmeijer heeft aan haar bijna fa tale ontmoeting met Hans van Z. een andere in druk overgehouden. Volgens haar is ze nooit bewusteloos geweest, en heeft haar aanvaller haar nooit op de divan pro beren te leggen, maar is hij weggevlucht,omdat ze begon te gillen. „Maar", komt dr. Zeldenrust getuigen, „na een lichte hersenschudding, zoals mevrouw Woort meijer heeft gehad, is het normaal, dat er gek- kige herinneringen optreden". Dr. Zeldenrust heeft, sectie-verrichtend op de andere slachtoffers van Hans van Z„ gezien, welke onherstelbare vernielingen de loden knuppel placht aan te bren gen. Nu betast hij op verzoek van de president van de rechtbank de schedel van de zeer leven dige weduwe. „Ik voel helemaal niets meer", zeg*, hij. Hij getuigt, dat de weduwe, gezien dit feit en haar voorspoedige herstel, hoogstens één enkele klap kan hebben gehad, die bovendien voor Hans zijn doen erg mild was aangekomen. ware grootte Fijne geselecteerde tabak, verwerkt tot slanke, gave, geurige sigaartjes. Café Crème, van Henri Wintermans. Twintig van die geurige sigaartjes gaan er in een elegant aanbied-blikje. 't Is maar hoe u uw rook-geld besteden wilt HENRI WINTERMANS 20 voor zullen doden, die de neiging hebben tot vernietiging van de ander, omdat ze in wezen zichzelf willen vernietigen. De meesten komen er niet toe, maar die er wel en op het eerste gezicht koel bloedig toe komen, handelen onder dezelfde drang. Het is een zich toespit sen op crisissituaties, die in golvende bewegingen komen en gaan". (De zitting duurt voort). Studentenpastores TILBURG (ANP) De Amsterdamse studentenpastoor H. Oosterhuis heeft donderdagavond in Tilburg gezegd, dat het niet onmogelijk is. dat er voor maart een uitweg zichtbaar wordt in het con flict tussen de vier Amsterdamse stu dentenpastores en het Nederlandse epis- eopaat. Er is, zo zei hij, bij de bisschop pen grote activiteit in deze kwestie, vooral nadat de vier studentenpastores hebben besloten per 1 maart de uitoefe ning van hun studenpastoraat te zullen I opschorten als geen vorderingen worden gemaakt, die tot een oplossing kunnen Pater Oosterhuis zei, dat de vier Am sterdamse studentenpastores besloten hebben, 1 maart als de fatale datum aan te duiden omdat langer uitstel geen en kele oplossing kan bieden. Er bestaat, zo zei hij, geen enkele garantie dat er na de blsschoppenconference in Chur een beslissing komt. De kardinaal en de bis schoppen hebben daarop geen enkele hoop gegeven. Pater Oosterhuis gaf te kenne, dat vooral de bisschop van Bre da, monseigneur Ernst, steeds blijk heeft gegeven van groot begrip voor de opvat ingen van de vier Amsterdamse stu dentenpastores. Hij is de enige, die tot nu toe heeft gereageerd op de brief die het viertal zondag jl. heeft voorgelezen. Hij deelde pater Oosterhuis mee, dat hij zichzelf volledig herkende in de inspira tie van die brief en dat hij voortzetting van het gesprek met de vier Amsterdam se op hoge prijs stelt. Flats geven geen besparing op ruimte (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Noch de woonverlan- gens van dc bevolking, noch de bouw kosten, nocii de (vermeende) ruimte besparing rechtvaardigen een uitgebrei de toepassing van hoogbouw. Stadsbewo ners verkiezen in veel ruimere mate dan onze huidige steden doen vermoeden een eengezinshuis. De kleine minderheid, die ook bij geheel vrije keuze de voorkeur geeft aan een flat, bestaat in hoofdzaak uit bejaarden, alleenstaanden en onvol ledige gezinnen. Er is veel contra en weinig pro hoogbouw. Dit zou o.m. blij ken uit het vele geld, dat men besteedt aan auto's om het huls te ontlopen. Dit schrijft dr. De Jonge, lector in het sociologisch onderzoek van de archi tectuur aan de t.h. Delft, in het jong ste nummer van het tijdschrift „Natuur en landschap". Dr. De Jonge zegt, dat in de praktijk de huren van eengezins- rijenhuizen en middelhoge étagewonin gen van gelijke oppervlakte elkaar wei nig of niet ontlopen, terwijl de verge lijkbare hoogbouw met voorgeschreven personenlift zelfs duidelijk duurder is. De opvatting, dat hoogbouw leidt tot een belangrijke beperking van het ste delijk grondgebruik, is volgens de Delft- (ADVERTENTIE) Snuif en wrijf Uw verkoudheid van neus. Keel of Dorst weg met Ï-7AZ1.1-1 se lector in haar algemeenheid onjuist. Een relatief grote ruimtewinst treedt wel op bij overgang van vrijstaande een gezinshuizen naar eengezins-rijenhuizen. Naarmate meer bouwlagen worden toe gepast wordt deze besparing echter naar verhouding geringer. Dr. De Jonge heeft tegen hoogbouw voorts het bezwaar, dat zeer hoge bouw in het open Nederlandse landschap een visuele schaalverkleining teweeg brengt, die indruist tegen het streven het platte land zoveel mogelijk vrij te houden van zichtbare stedelijke invloeden. De land schappelijke consekwenties van hoog bouwprojecten zullen daarom terdege moeten worden onderzocht. Drie doden bij kettingbotsing in de mist DEN HAAG (ANP) Op de westelij ke rijbaan van de rijksweg Utrecht-Den Bosch onder Jutphaas heeft zich van nacht In dichte mist een kettingbotsing voorgedaan, waarbij vijftien tot twin tig auto's zouden worden betrokken. Drie personen kwamen om het leven; een nog onbekend aantal werd gewond. Om het leven kwamen een jong echt paar uit Culemborg, M. Blaauw (25) en J. P. Blaauw-Twigt (22), en de 63-ja- rige chauffeur D. Louise uit Breda. Ze ven gewonden werden door ambulances naar het Diaconessenziekenhuis in Utrecht vervoerd. Bij het ongeval, dat omstreeks een uur vannacht in dichte mist (zicht vol gens rijkspolitie drie tot vijf meter), gebeurde, waren tien personenauto's en vier vrachtwagens betrokken. De ver- keerscentrale van de Rijkspolitie weet nog niet wat mogelijk alle bij het on geval betrokken personen te onder\Ta- In de Londense Oxford Street is een Duitseworst te bewonderen. Het publiek mag raden hoe zwaar het gevaarte is en de winnaar krijgt een gratis vakantie van twee weken in Duitsland. (Van o e parlementaire redactie) DEN HAAG „Voor de zeer grote scheepvaart moet Nederland zich con centreren op de Maasvlakte. Alleen hier kunnen havens worden aangelegd voor de allergrootste zeeschepen. De Hoekse Waard of Voorne-Putten zijn hiervoor geen goede oplossing. De Maasvlakte bevindt zich wat dit betreft in een unieke positie". Deze mening is gisteren door minis ter Bakker (Verkeer en Waterstaat) uitgesproken in de Tweede Kamer bij de behandeling van de uit 1965 dateren de zeehavennota. Algemeen was het parlement van me ning, dat de nota op veel punten als verouderd moet worden beschouwd. In de nota was onder meer het vraagstuk aan de orde gesteld, welke gebieden de voorkeur verdienen voor een verdere uitbreiding van de Nederlandse zeeha vens. Nadat hierop al was aangedrongen door o.a. de heren Zegering Hadders (VVD)en Sfchakel (AR) deelde minis ter Bakker aan hen mee dat de Maas vlakte te beschouwen als de enige mo gelijkheid om ook de grootste zeesche pen te kunnen ontvangen. „Voor de kleinere schepen tot 60.000 ton zijn diverse alternatieven aan te wijzen. In de eerste plaats denk ik aan het noorden des lands, voorts aan het Scheldebekken of zelfs aan Amster dam", aldus drs. Bakker. De minister wees de suggestie van de hand om een enorm havenproject te beginnen in zee of in het Zeeuwse kustgebied. Hij hield vast aan zijn standpunt, dat alleen de Maasvlakte mogelijkheden biedt. Als eerste stap noemde hij de ont wikkeling van een gebied van 800 ha. In zuid-westelijke richting. In een la ter* faze za een totaal-project van omstreeks 4.000 ha. tot ontwikkeling ge bracht moeten worden. De minister sloot de mogelijkheid niet uit hier sche pen te kunnen ontvangen van 600.000 ton en grotter. Of di ten koste zal moeten gaan van de recreatie op Voorne-Putten kon drs. Bakker niet definitief ontkennen. Weliswaar zal de duinenrij niet rechtstreeks wor den aangetast, maar er zijn twijfels over invloeden van luchtvervuiling e.d. De minister wees erop, dat dergelijke gigantische projecten onvermijdeliijk ver velende aspecten met zich brengen. Over de kosten, die aan deze ont wikkeling verbonden zijn, kon de mi nister nog geen mededelingen doen. „De praktijk is nooit in overeenstemming met de theorie. Ondanks het detail onderzoek, dat in de laboratoria is in gesteld naar het graven van de geul bij Rotterdam, hebben we enorme fi nanciële tegenvallers te ii kregen. Ik herinner eraan, dat de wer kelijke kosten ongeveer 150 miljoen gul den hoger zullen zijn dan de geraamde". Zoals het er nu naar uitziet, zal het Westland niet de dupe worden van de voortschrijdende havenontwikkeling. Volgens sommige deskundigen zouden de belangen van het Westland onderge schikt moeten zijn aan die van de zee havens. Zij houden rekening met een eventuele „annexatie" van een deel van het Westland. Minister Bakker zei ech ter, dat de economische belangen van het Westland zo groot zijn, dat hieraan voorlopig niet gedacht moet worden. De Rijnpoorthaven tussen Maasluis en Hoek van Holland, die een belangrijke functie krijgt als containerhaven, zal slechts een klein gebied bestrijken. Dit structuur.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1969 | | pagina 5