geen revolutie in de rai
renault
met drie primeurs
op de rai
zeventig merken auto's
uit elf landen in
honderdnegentig ra i-stands
ZATERDAG 8 FEBRUARI 1969
PERSONENAUTO
VOND
EINDVORM
Op de komende RAI exposeert Renault tien verschillende modellen. Drie
hiervan zijn wat de RAI betreft primeurs, namelijk de Renault 16 TS, de
Renault 8 S en de Renault 4 plein air. Voor de Renault 16 TS, een sport-
tievere en snellere uitvoering van de Renault 16, neemt de belangstelling
meer en meer toe. Momenteel bedragen de verkopen van de TS al ongeveer
40 procent van de verkopen van alle R-16-uitvoeringen. In Nederland
rijden momenteel ongeveer 10.000 Renault 16 en 16 TS.
O De Renault 4 Plein-air, een open
versie van de Renault-4. De motor
is dezelfde als van de 4.
Sunbeam 1.365 (582) stuks. Ook de wat
exclusievere merken als Triumph,
Wolseley, Rover en Jaguar zagen hun
afzet in Nederland vorig jaar toene-
Stokvis brengt in de Benelux versie uit
van de Austin 1100 Glider, de RS. Voor
een niet al te hoge meerprijs is het
dak in een zwarte krimplak gespoten,
verfraaid met sierbiezen op de regen
goten, zijn rozetten op de bumpers
aangebracht, alsmede een uitlaatsier-
stuk, spatbord spiegel, een embleem op
de achterzijpanelen, een luxueus dash
board met een oliedruk- en water
temperatuurmeter. De 1100 RS kost
7252 gulden. Een normale Austin Gli
der 1100 kost 6697.60 gulden inclusief
BTW.
GEEN revolutionaire ontwer
pen op de 58ste RAI-
tentoonstelling van personen
auto's. Wie door de glans en
glamour van spiegelglad op
gewreven chroom en lak heen
kijkt, ziet duidelijk een beeld
van consolidering. De ontwer
pers zijn een beetje aan het
eind van hun autolatijn. Alle
futuristische tekeningen in
populaire tijdschriften ten
spijt, nemen de deskundigen
aan, dat de personenwagen
anno 1969 zijn definitieve con
ceptie zo ongeveer wel ge
kregen heeft.
De mening, dat de auto van de toe
komst de vorm van een druppel zou
krijgen is door de laatste botsingproe-
ven lelijk gelogenstraft. Aan de voor
zijde blijft ruimte nodig om de rueïu-
ze gevolgen van frontale botsingen al
thans enigszins op te vangen. Ruimte
aan de achterzijde is trouwens ook geen
overbodige luxe, gezien de geestdrift,
waarmee in de mallemolen van het
moderne verkeer kettingbotsingen wor
den georganiseerd.
Bij motoropstelling en aandrijving
treft men nog steeds allerlei variaties
aan, maar de motor achterin wordt bij
nieuwe constructies een zeldzaamheid,
hoe sterk aanvankelijk de tendens in
deze richting ook was het is qua weg-
ligging en windgevoeligheid niet de
beste oplossing gebleken. Tot een zeker
wagengewicht en een zekere snelheid
is de motor achterin aanvaardbaar (bij
voorbeeld bij de 100 kilometer per uur,
die Hitier voor zijn troetelkever, de
Volkswagen, het maximum noemde).
Bij hogere snelheden echter wordt dat
anders.. Waarbij de weersomstandig
heden nog buiten beschouwing gelaten
Voorwielaandrijving ook dat ziet men
op de RAI als een duidelijke tendens
wint terrein. Vooral in de kleine en
middenklasse auto biedt deze construc
tie veel mogelijkheden, omdat men
meestal nog niet tot de toepassing
van een dure complicatie als stuurbe
krachtiging hoeft te komen. De ge
wichtsverdeling blijft bovendien ook bij
ELEKTRISCHE
BEDIENING
VAN DAK EN
RAMEN
In verband met het succes van dit type
in Frankrijk en op de exportmarkt, met
name in Duitsland, heeft Renault be
sloten de fabriek te Sandouville bij Le
Havre, waar de Renault 16 en de 16 TS
worden gemaakt, sterk uit te breiden.
Hierdoor wordt de dagproduktie van
500 op 900 wagens gebracht. De 1969-
uitvoering van de Renault 16 TS is van
fabriekswege uitgerust met twee ach-
teruitrij lampen en is eveneens voor
zien van een gemakkelijker vergren
deling van de achterportieren.
Geheel nieuw voor de Renault 16 TS
zijn een elektrisch bediend schuifdak
en de eveneens elektrische bediening
van de ruiten in de voorportieren. Deze
extra's kosten respectievelijk 505 en
347,20 gulden, inclusief BTW.
De Renault 8 S, in oktober voor het
eerst te zien in Parijs, maakt nu zijn
debuut in Amsterdam. Deze Renault
8 S houdt het midden tussen de nor
male Renault 8 en de Renault 8 Gor-
dini. De wagen heeft dezelfde cilinder
inhoud als de Renault 8, namelijk 1108
cc maar het motorvermogen is door
een verhoogde compressieverhouding,
verbeterde carburatie en een gewijzigde
nokkenas verhoogd van 46 tot 60 sea
pk. De Renault 8 S heeft een topsnel
heid van ruim 145 km/u. De R 8 s
die naast donkergroen, donkerrood en
wit ook in een zeer opvallende fel gele
kleur geleverd wordt, is onder meer
uitgerust met vier -koplampen en een
grote elektronische toerenteller.
De Renault 4 plein air is een geheel
open versie van de Renault 4. Mecha
nisch en motorisch is de plein 4 iden
tiek aan de bestaande Renault 4 en
ook het front aan de voorruit is gelijk
gebleven. Vanaf de voorruit tot aan de
achterbank is de carrosserie echter ge
heel open. De verhoogde drempel zorgt
voor een grote stijfheid van de carros
serie. Achter de achterzitting bevindt
zich een afsluitbare bagageruimte. De
plein air is oorspronkelijk bedoeld als
strandwagen, maar door de voorwiel
aandrijving en het lage gewicht is de
wagen goed bruikbaar in onverhard
terrein en leent hij zich ook goed voor
politiewerk. In standaarduitvoering
wordt een linnen dak met een weg-
klapbaar buisframe meegeleverd.
Simca
Simca exporteerde in 1968 ongeveer
45.000 voertuigen naar West-Duitsland.
Italië kwam met 33.000 op de tweede
plaats, gevolgd door Nederland met
22.000 stuks en België/Luxemburg met
19.500 stuks. In totaal namen de EEG-
landen zonder Frankrijk 72 pro
cent van de totale export van Simca
voor hun rekening. Na de landen van
de EEG komen achtereenvolgens Zwit
serland met 8400, Engeland 3500, Por
tugal 25.000 en Oostenrijk; 2150 stuks.
Het meest geëxporteerde model was de
Simca 1000 met bijna 66.000 auto's, ge
volgd door de Simca 1100, (47.800 een
heden), Simca 1301 (29.800 eenheden) en
Simca 1501 (22.400 eenheden).
BMW
BMW heeft vorig jaar voor het eerst
in de geschiedenis een omzet behaald
van meer dan een miljard Mark. De
omzet bedroeg 1.095 miljoen Mark,
tegen 995 miljoen Mark in 1967. Van de
totale omzet werd 43 procent ge
ëxporteerd. Er werden 108.813 voer
tuigen gemaakt, tegen 87.618 een jaar
eerder.
Britse auto's
Vorig jaar werden in Nederland in
totaal 45.365 Britse personenauto's ver
kocht, hetgeen overeenkomt met een
marktpercentage van 13.7 pet. tegen
28.895 (11 pet) in 1967.
Austin nam het belangrijkste deel van
de stijging, voor zijn rekening. Austin
leverde aan Nederland in 1968, 8.969
auto's tegenover 3.511 in 1967. Het
aandeel van Morris was 6.808 (2.281)
stuks, Vauxhall 6.206 (3.700) stuks en
NEDERLANDSE
VERKOOPCIJFERS
HET vorig jaar zijn in totaal
334.675 personen- en combi
natiewagens verkocht. De mer
ken die hierin het grootste aan
deel hadden zijn de volgende:
Austin8.969
BMW 5.881
Citroën 15.732
Daf 25.977
Fiat 42.328
Ford Engeland 19.248
Ford Duitsland24.133
Mercedes 4.921
Morris6.808
NSU7.833
Opel43.360
Peugeot 10.036
Renault 21.400
Simca 21.135
Skoda 1.594
Sunbeam1.356
Toyota2.204
Triumph1.965
Vauxhall6.206
Volkswagen 46.812
Volvo 3.526
De 58e RAI-tentoonstelling voor per
sonenauto's wordt gehouden van
donderdag 13 tot en met zondag 23
februari in het nieuwe RAI-gebouw te
Amsterdam. De openingstijden z(jn da
gelijks van 10—17 uur en van 19—22
uur, zondags van 1017 uur. De toe
gangsprijs is drieëneenhalve gulden.
Op rond 190 stands worden personen
auto's onderdelen en toebehoren geëx
poseerd. In totaal zullen er 70 mei-ken
personenauto's zijn afkomstig uit elf
landen.
Voor hen die voor hun bezoek de auto
gebruiken is een speciale pendelbus
dienst ingesteld. De bussen brengen de
bezoekers van ruime parkeerterreinen
aan de Europaboulevard gratis naar
de hoofdingang van het RAI-gebouw
en terug, te beginnen op vrijdag 14
februari van 18.3022.30 uur, en ver
volgens op alle tentoonstellingsdagen
tijdens de openingsuren-
In samenwerking met het Amsterdams
taxibedrijf worden de bezoekers dage
lijks tussen 11 en 16 uur in de gelegen
heid gesteld, tegen gereduceerd tarief
per taxi van het RAI-gebouw naar de
binnenstad te worden gebracht. De
prijs voor deze rit is net zo hoog als
de toegangsprijs voor de tentoonstel
ling, drieeneenhalve gulden, inclusief
fooi. In de entreehal van het RAI-
gebouw zijn hiervoor speciale taxi-
kaartjes verkrijgbaar.
Aan 140 NS-stations zijn gecombineerde
TT (trein-toegang) biljetten verkrijg
baar die recht geven op vervoer 2e
klasse naar Amsterdam en terug, on
beperkt gebruik van de Amsterdamse
openbare vervoermiddelen (bus en
tram) op de bezoekdag (dagkaart) en
toegangs tot de tentoonstelling)-
De Mazda 1200 is voor Nederland
een nieuwe auto- Het is vierpersoons-
wagen (2- of 4-deurs) uitgerust met
inzakbare hoofdsteunen, een geschei
den remsysteem met schijfremmen op
de voorwielen, een 4-cilinder motor,
met een vermogen van 68 pk. De top
snelheid ligt rond de 140 km per uur.
VEELZIJDIG AANBOD
VAN NIEUWE AUTO'S
Het aanbod van nieuwe personenauto's
is bijzonder veelzijdig, zo heeft het
Centraal Bureau voor de Statistiek
(CBS) vastgesteld. Naast de produkten
van de Nederlandse DAF-fabrieken,
die met bijna acht procent een belang
rijk aandeel in de totale afzet hebben,
worden momenteel auto's uit een elftal
landen op de Nederlandse markt ge
bracht. West-Duitsland met 41.2 pro
cent, Frankrijk 20-4 procent, Italië 12.4
procent en Engeland 13-6 procent wa
ren vorig jaar onze belangrijkste
leveranciers.
vollast voldoende voor een goede grip.
Weliswaar worden de meeste auto's
nog met de vanouds bekende en meest
toegepaste constructie (motor-voor-en-
aandrijving-achter) gefabriceerd, onder
andere nagenoeg alle Amerikanen,
maar in Europa is het aantal uitzonde
ringen sterk groeiende.
Nu de ontwerpers op het stuk van be
lijning en constructie zo ongeveer zijn
uitgedacht, heben zij hun interesse ver-
paalts naar gebieden, die tot voor kort
nog volkomen werden verwaarloosd, 'n
Aantal verbeteringen, de Levensduur,
het onderhoud en de veiligheid betref
fende, zijn het gevolg. Dank zij een ge
perfectioneerd samenspel tussen de
motorfabrikant, de olie- en brandstof
leveranciers en de toeleveringsbedrij
ven overschrijden de meeste motoren
de 100.000 km-grens, ook al wordt dit
aantal kilometers bij elkaar gedraaid
met veel koude starts in zes tot zeven
jaar. De thermostaten zijn tot een hoge
trap van betrouwbaarheid gekomen; de
rolhoes is daardoor verdwenen. De
denkende ventilateur is zijn meerprijs
nog altijd ten volle waard, maar wordt
helaas te weinig toegepast. De lvaj;d-
rubberen accubak moet het veld rui
men voor de bak van kunststof, die
lichter en sterker is. De wanden van
de cellen kunnen nu veel dunner ge
houden worden, namelijk 1,8 mm te
gen 6,3 mm. Bij een 21 volt accu maakt
dat een verschil van ruim 3 cm uit.
Met andere woorden: men kan de ac
cu kleiner maken dan wel meer platen
in de cellen onderbrengen. Bij de Ame
rikaanse wagens, zo ziet men op de
RAI, worden voor- en achterruit voor
meer doeleinden bruikbaar gemaakt,
hetgeen mogelijk is, omdat in de VS
gelaagd glas is voorgeschreven. De
achterruit, die voorzien is van draad
jes ter verwarming, waarmee in- en uit
wendige aanslag wordt voorkomen, is
echter ook bij Europese wagens reeds
als extra leverbaar.
Rem
Opvallend is de aandacht, die aan de
reminstallaties wordt besteed. Het hy
draulische remsysteem wordt na 40
jaar trouwe dienst niet meer voor vol
aangezien. De onprettige gedachte, dat
een klein lekje de hele boel onbruik
baar kan maken, heeft gevoerd tot het
gescheiden circuit met enkele betere
uitvoeringen, waarbij beide voorwielen
plus een achterwiel een circuit vormen.
Overheidsvoorschriften, direct of indi
rect, sturen sterk in de richting van
het gescheiden hydraulisch systeem. In
herent hieraan is een zo krap mogelij
ke afstelling van het rempedaal; het
mag slechts een minimale slag maken
om te voorkomen, dat men bij het lek
raken van één circuit in de vloer trapt.
Bij de schijfrem is een automatische
afstelling nog niet leverbaar, echter wel
bij de trommelrem, waarbij de speling
tussen schoen en trommel automatisch
zo klein mogelijk gehouden wordt.- De
bekrachtiger ziet men bij de meeste
auto's boven de 1000 kg standaard toe
gepast. De Amerikanen gaan nu ook iets
in de schijfremmen zien; zij passen dan
de ongetwijfeld betere, dubbele schijf
rem met ventilatieschoepen toe.
Tóch een bedenking. Al weet de auto-
industire sinds de jaren dertig, dat
blokkeren van de achterwielen tot weg
en omzwaaien van de wagen leidt, de
an remkrachtregelaars
IN PRIJSKLASSE VAN 6000 GULDEN
HELFT VAN VERKOCHTE AUTO'S
IJNA de helft, 48,1 procent, van de vorig jaar verkochte auto's
1 prijsklasse tot zestigduizend gulden. De verdeling in procenten v
lopen twee jaar als volgt
Prijsklasse
1967
1968
1958
tot 4000 gulden
1.1
45000 gulden
15,9
17,1
1959
56000 gulden
'24,6
30,3
67000 gulden
22,4
18,8
1961
78000 gulden
11,4
9,8
89000 gulden
7,7
7,7
910.000 gulden
7,7
6,9
10—11.500 gulden
2.0
1,9
11,5—13.000 gulden
2,5
2,6
13—16.000 gulden
2,6
2,2
16.000 gulden en meer
2,1
2,0
7295
7072
ƒ7160
6958
6931
1965 6853
ƒ7311
ƒ7314
7200
Mei de GT 1100 1900
hoopt Opel voor het eerst
sedert lange jaren (weer)
greep te krijgen op de
markt van sportwagens.
Wat oorspronkelijk als
experiment was bedoeld
groeide uit tot een com
plete sportwagen. Er
worden twee uitvoerin-
ien gemaakt, de GT 1100
en de GT 1900. Het 1100-
model dat in ons land
uitsluitend op speciale
Pestclling leverbaar is,
ïeeft een 1.1 liter SR-
•notor van 63 pk en ac-
•eleert van 0-100 km in
16.5 seconde, terwijl de
1900-uitvoeringen mei
tün 1.9 liter S-motor van
103 pk een acceleratie
vermogen heeft van 1-100
km in 11.5 seconde. De
GT-versie is slechts 1.22
hoog en is 4.12 meter lang
Li/'-XvU V fui
8;8E1 jtl
Het nieuwste model van Volvo
heeft volgnummer 164 gekregen.
De Volvo 164 is voorzien van een
nieuwe 6-cilinder 145 pk motor
en zal op de RAI in twee uit
voeringen aanwezig zijn. Een
exemplaar is voorzien van de
normale 4-versnellingsbak, het
andere is uitgerust met een
automatische versnellingsbak.
De prijzen zijn 18-990 gulden
voor de normale 164, en 20.375
gulden voor de ..automaat". De
prijzen zijn inclusief BTW.
komt slechts langzaam op gang. Er be
staan inmiddels echte antiblokkeerin-
richtingen, maar we zullen nog geduld
moeten oefenen, voordat we deze, de
slip van de achterwielen werkelijk ver
hinderende toestellen op onze huis-tuin-
en-keukenauto's zullen zien. De auto
bezitter realiseert zich blijkbaar nog
niet, dat de reminstallatie volmaakter
kan. Zijn onkunde staat het besef in de
weg, dat er tenminste remkrachtrege
laars op de achteras moeten zitten.
Wanneer zelfs vrachtwagenchauffeurs,
die toch beroepsrijders zijn, de rege
laars die in Duitsland wettelijk voor
geschreven zijn hier van de auto's
verwijderen, omdat ze bij remmen stre
pen op de weg willen zien, is de ge
dachte gewettigd, dat er nog veel op
voedend werk moet worden verricht.
Het blijkt bijzonder moeilijk, automo
bilisten bij te brengen, dat roet één nog
net niet slippend wiel een grotere ver
traging kan worden verkregen dan met
een slippend wiel. Het commentaar van
veel vrachtwagenchauffeurs „De po
litie wil sporen op de weg zien, oftewel
strepen van slepende wielen als bewijs,
dat er optimaal geremd is" kan
schouderophalend worden afgedaan.
Komfort
Het komfort daar leggen de klater-
gouden folders meer en meer de na
druk op. In de praktijk echter tasten
de fabrikanten nogal zielig rond in een
doolhof, omdat de kopers van hun pro
dukten zulke sterk afwijkende afmetirv
gen van benen, armen en wat daar tus
sen zit, bezitten. Met name nu autogor
dels terecht in zwang zijn en velen ook
de diagonaalgordel toepassen, komen
nieuwe problemen t.a.v. de bereik
baarheid van het dashboard sterk naar
voren. Dat de automobilist tijdens het
rijden niet bij het dashboardkastje kan,
la bonheur. Maar de bediening van
lichten, ruitewissers en sproeiers, cho
ke en, voor rokers, de bereikbaarheid
van de asbak vanuit een normale po
sitie zonder het bovenlichaam naar
voren te hoeven brengen dus zijn
een primaire eis. Heeft men een beet
je lange benen, dan lukt het bij de mees
te auto's echter niet. Als nu toch de
gescheiden stoelen, alweer terecht, al
gemeen geaccepteerd zijn en als de
pook in de vloer prettiger wordt gevon
den dan de zwengel onder het stuur,
waarom dan niet meer bedieningsknop
pen geplaatst in de buurt van die pook
op het tableautje tussen de beide zit
tingen?
Veiligheid
Naast de verhoging van de actieve vei
ligheid van de auto betere veersys-
temen, reminstallaties, banden, betere
verlichting en signalering krijgt de
passieve veiligheid steeds meer aan
dacht van de constructeurs. Waarbij
de vraag rijst, wat het zwaarst weegts
optimale sterkte of een optimaal ge
zichtsveld. In de VS zijn reeds zware
versterkingen in het dak voorgesteld
geen overbodige luxe, want voor diver
se auto's (zeker Europese) geldt, dat
hun bovenkant te zwak is om een
salto te kunnen overleden. Aan bot
singen in de flank denken de meeste
ontwerpers liever niet, hoewel dit type
ongeluk bij kruisingen schering en
inslag is. Maar in de VS is General
Motors nu toch begonnen met de por
tieren zwaarder te construeren door
kokerbalken aan te brengen. Dat de wa
gen 20 kilo zwaarder wordt, neemt men
daarbij voor lief. De verbetering van
de sloten, die openspringen voorkomt,
heeft nu bij veel merken toepassing ge
vonden.
We zijn op de goede weg. Over enkele
jaren zal de auto veiliger kunnen zijn
dan hij nu is. Helaas heeft de Europe
se fabrikant het op dit stuk moeilijker
dan zijn Amerikaanse collega. Ge
wichtsverhoging is hier vanwege de
steeds zwaarder belaste benzine fu
nest. Voorts eist de Europese automo
bilist topsnelheden, hoewel daar niet
de minste behoefte aan is. Hij ver
geet, dat het moeilijker is een auto op
zijn veiligheid te beoordelen dan te
controleren, of de topsnelheid, die de
folder aangeeft, wel juist is.
