Buit in zesdaagse wordt
door tien renners verdeeld
ZELFPORTRET VAN EEN „GENIE" EN
BEELD VAN EEN BESCHEIDEN KUNSTENAAR
FIFA „VERKOCHT"
W.K. VOETBAL
Salvador Dali en
H. N. Werkman
Kritiek op Mertens
uit eigen NKV-kring
Ron Baensch:
DINSDAG 17 DECEMBER 1968
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 9
(ADVERTENTIE)
Gelijktijdig verschenen in de Arbei
derspers-reeks privédumein twee boe
ken waarin kunstenaars over zichzelf
vertellen: Salvador Dali's ..Mijn leven
als genie" en van H. N. Werkman
„Brieven 1940-1945". Er is geen gro
ter verschil denkbaar als tussen bei
de mensen. „Mijn leven als genie" is
een samentrekking van vroegere Da-
lipublikaties, een weergave van een ge
sprek dat Alain Bosquet met de schil
der had en inleding van Gerrit Komrij,
die er zich over verbaast dat er tot
nogtoe in ons land niets van Dali ge
publiceerd was.
Dali is, zoals men weet, de schilder
van het surrealisme. Hij is ook de schil
der met de gekke snor, de ongeloof
lijke exhibitionist die bereid is vrijwel
alles te doen wat hem in de publiciteit
kan brengen. Dat gaat oi\der het mot
to „Het enige verschil tussen een gek
en mij is, dat ik geen gek ben".
Inleider Komrij vertelt dat Carel Wil
link, toen hij in 1955 een tentoonstel
ling in Het Stedelijk had, tegen Sand-
berg zei: u moet een Dali kopên. Sand-
berg zei: meneer Willink, ik vind het
7.0 verschrikkelijk lelijk. In 1961 zei
Willink hetzelfde. Toen zei Sandberg:
dat is niet meer te betalen. Dali's zijn
inderdaad niet meer te betalen, in
„Mijn leven als genie" komt men er
achter wat Dali heeft moeten doen om
het zover te krijgen. Van arm schil
der een gefortuneerd kunstenaar te
SALVADOR DALI
worden is voor hem een lange weg ge
weest waarop hij op de meest waan
zinnige wijze reclame voor zichzelf
maakte. Het is hem gelukt en
„Mijn leven als genie" geeft op een
vaak amusante, soms vulgaire, af en
toe zelfs obscene wijze aan hoe hij zijn
weg gegaan is. Een soms laffe weg,
zoals tijdens de Spaanse burgeroorlog,
een weg die altijd bizar was, een weg
ook waarin hem altijd de wens door
het hoofd speelde om multimiljonair te
woi-den. Het is hem nog gelukt ook.
,DRUKSELS"
delgrole drukkerij, een keurige burger
man die het in de .crisisjaren niet
langer voor de wind ging. Hij verloor
zijn bedrijf, moest zich terugtrekken op
een klein drukkerijtje waar hij, lang
al amateurschilder, een kunst vond
waarin hij later, na zijn dood, aLs een
pionier geroemd zou worden. Werk
man ging „druksels" maken, kunsl
werken vervaardigd met typografisch
materiaal, dat hij op een geheel eigen
manier aanwendde. Kort voor de oor
log kwam hij in contact met Sandberg
die direct enthousiast was en anderen
op dat werk om aan materiaal te ko
men ging hij in kleine oplagen spe
ciale uitgaven drukken, onder meer
zijn sindsdien befaamd geworden pren
ten bij Die Legende des Baalschen
van Buber en andere teksten van
joodse acteurs.
De brieven die in dit boek zijn samen-
gelezen uit een veel groter aantal zijn
alle tijdens de oorlogsjaren geschre
ven. Sommige dingen zal men er dus
niet in kunnen vinden omdat men over
bepaalde dingen tijdens de bezetting
nu eenmaal niet openlijk kon schrij
ven. Er zijn dus slechts bedekte toe
spelingen op de bezetters en er is
niets over de ondergrondse activiteit.
Wat er wél is: de natuurlijke toon van
een bescheiden kunstenaar die opgeto
gen raakt als het werk hem goed lukt
en neerslachtig is als het tegenzit. De
warme vriendschap ook die deze nobe
le kunstenaar voor velen koesterde. En
wat sterk opvalt in deze brieven die
oorspronkelijk toch niet voor publikatie
gedacht waren: de heldere stijl van de
man die met taal overweg kan en die,
had hij het verkozen, zeker ook op li
terair gebied van betekenis had kun-
H. N. WERKMAN
De laatste brief van Werkman is van
11 maart 1945. Twee dagen later
werd hij door de S.D. gearresteerd,
vermoedelijk onder verdenking van het
maken van illegaal drukwerk. Op 10
april werd hij uit zijn cel gehaald en
zonder vorm van proces met negen an
deren door de S.D. vermoord. Waarom?
J. Martinet, die deze uitgave verzorg
de, geeft als zijn mening: „De wraak
lust die hieruit blijkt, werd waarschijn
lijk opgewekt door zijn kunst en voor
al door het werk waarin Werkman als
niet-jood gestalte gaf aan de joodse
geest. Ze werden geconfronteerd met
de kunstenaar die niet anders kón dan
in zijn werk getuigen tegen de onder
drukker, vóór de verdrukte en vóór de
„U hoeft mij niet sympathiek te vinden"
(Van onze parlemenataire redactie)
UTRECHT NKV-voorzitter P. J. J-
Mertens is gisteren, tijdens dc ver-
bondsraadsvergadering, van verschillen
de kanten uit eigen kring aangevallen
over enkele recente uitspraken. Met na
me dc uitdrukking van de heer Mertens
tijdens een bijeenkomst in Eindhoven
dat de vakbeweging zelf vuile handen
heeft door zich te laten inkapselen in de
maatschappelijke orde. werd hem ver
weten door enkele vertegenwoordigers
van bij het NKV aangesloten bonden.
Mertens antwoord: „Ik heb het recht om
eigen uitspraken te doen. U hoeft mij
niet sympathiek te vinden. Kritiek, ook
uit eigen kring is gezond".
Vooral de heer J. Nooij van de Bond
van Werknemers in Industriële Bedrij
ven „Sint Willibrordus" was fel. Hij zei,
dat het bestuur van zijn bond gegriefd
was door de hierboven vermelde uitla
ting en dat het prestige van het NKV
door deze zelfbeschuldiging was aange
tast. Hij zei, dat de 21 bij het NKV aan
gesloten bonden verschillend over aller
lei zaken denken en dat het uitspreken
van een oordeel over actuele zaken pas
na diepgaand beraad mag geschieden.
Hij wilde niet, dat er standpunten wor
den ingenomen en gepubliceerd die niet
door de aangesloten bonden worden ge
deeld. Voorts betoogde de heer Nooij,
dat de vakcentrale, ondanks alle verkla
ringen over onafhankelijkheid, meer
verpolitiekt is dan ooit.
De heer Mertens meende, dat hij
als voorzitter van het NKV het recht
heeft over actuele zaken uitspraken te
doen, ook al kent hij de mening van de
bonden niet, zelfs als de bonden het er
niet (allemaal) mee eens zijn Ander
zijds hebben de bonden ook hel recht,
om op die uitspraken te reageren.
„Kritiek behoeft u mij niet te besparen.
Kritiek is gezond, evenals openheid".
Naar aanleiding van een rede van
NVV-voorzitter A. Kloos waarin deze
zei dat zijn bonden zich niet meer ge
bonden zullen achten aan de CAO's als
door toedoen van dc werkgevers dc
prljz.cn sterk oplopen, zei verbonds-
bestuurdcr F. van der un daar
toe uitgelokt door de heer A. Bas-
tiaansen van de Vocdings- en Genotmid-
dclcnbond dat de heer Kloos op dat
moment voor zichzelf sprak Over dat
punt is nameljjk geen overleg met het
NKV geweest en dc katholieke centrale
heeft op dit onderdeel van beleid nog
geen standpunt bepaald. Waarmee de
heer Van der un overigens ook niet
wilde stellen, dat het NKV het oneens
zou zijn met de heer Kloos. Het NKV
zal zich zeker beraden op nadere stap
pen als de prijzen inderdaad erg stij
gen als gevolg van onredelijke doorbe
rekeningen van ondernemers van kos
tenfactoren.
De heer Van der Gun kon ook nog
geen afgerond standpunt mededelen over
de regering om in afgesloten individue
le CAO's in te grijpen. „Dat is nu juist
een zaak, waarover de drie vakcentra
les het nog niet eens kunnen worden wat
de loonwet betreft", zo zei hij.
Tenslotte besloot de verbondsraad de
Nederlandse minister van landbouw en
de EEG-autoriteiten in Brussel ervan
in kennis te stellen, dal het NKV ver
ontrust is over het feit, dat in het plan
Vakmanschap
is
meesterschap
Bierkenners
vragen
Mansholt voor reorganisatie van de
landbouw geen zekerheid wordt gegeven
wat betreft compenserende maatregelen
voor dc margarine- olie- en vettenindus-
trie als dc margarineprijs wordt ver
hoogd. De voorgenomen heffing op mar
garine kan immers de positie van de
werknemers in deze industrie aantasten.
Tekeningen en grafiek van Co Westerik
uit de verzameling C. Kuylman worden
van 19 december tot 9 februari 1969
geëxposeerd in de zalen van het pren
tenkabinet in museum Boymans-Van
Beuningen.
Ilanea Nakajima. pianiste, geeft twee
de kerstdag een recital in de Kleine
Schouwburg in Rijswijk.
Het lachertje
kwam van Vyth
AMSTERDAM. Er zat gisteravond
n het R.A.I.-gcbouw in Amsterdam geen
Otto Gloria op de niet geheel bezette
tribunes.
trainer-coach van Benfica vond de
zaalvoetbalwedstrijd, die Kurt Vyth
tijdens zijn zesdaagse organiseerde tus-
ie twee Amsterdamse landskampioe-
Ajax en DCG (amateurs) blijkbaar
geen graadmeter voor het spel van de
aanstaande tegenstander van de Portu-
Gloria heeft gelijk gekregen. Wat be
doelt was als een stunt werd een laf
nakend aftreksel van wat zaalvoetbal
kan zijn. Ondanks de „straffe" leiding
scheidsrechter Rinus Michels, on
danks invaller-wielrenner Alain le Grè-
en ondanks de dertien doelpunten
(tien voor Ajax en drie voor DCG).
Kurt Vyth kwam echter met de groot-
de lacher. Hij feliciteerde Johan en
Danny Cruyff voor de aanvang van de
ontmoeting „met uw voorgenomen huwe
lijk op 2 december". De toeschouwers
hebben er hartelijk om gelachen.
Basketbalzege militairen
BERGEN Dc Nederlandse militairen
hebben gisteren hun eerste wedstrijd in
internationaal militair basketball-
toernooi, dat in Casteau bij Bergen in
België wordt gehouden, gewonnen. Zij
zegevierden met 5854 over Duitsland.
En tenslotte is er in het rijtje der
kanslozen de ploeg Koel-De Wit, het
beste duo van de achterblijvers, één van
de ontdekkingen ook in deze zesdaagse.
Ze rijden voor het eerst samen en hun
teamwork dwingt bewondering af. Om
dat Koel en De Wit bovendien een grote
strijdlust ontwikkelen, maken ze een
beste indruk in Amsterdam.
Piet de Wit: „Na een wat onwennige
start loopt het nu gesmeerd en dat geeft
je een prettig gevoel. Gerard en ik raken
ingespeeld. Hopelijk hebben de Wieier-
bazen dat in de gaten en krijgen we een
plaats in het programma. Het schijnt,
dat men ons wil contracteren voor de
zesdaagsen van Antwerpen, Bremen en
Rotterdam. Als dat zo is, zie ik wel een
toekomst in het baanrennen, anders niet.
Dan zou ik de weg op moeten. Niet dat
ik daar een grote hekel aan heb, crite
riums liggen me goed. maar mijn voor
keur gaat uil naar de baan". Hel succes
van de combinatie Koel-De Wit lijkt een
einde te maken aan het wereldkampioe
nenduo Bongers-De Wit. Piet de Wit
daarover: „Ik zou graag met Koel verder
willen gaan. Hij is voor dit werk beter
dan Bongers. Die stuurt moeilijker en is
gauw moe. Dan duikt hij rap de cabine
in. Koel is veel meer baanrenner".
Sterke finale
Plet. de Wit en Gerard Koel, Romain
Deloof en Miel Severeijns, Guiseppe
Beghetto en Louis Pfenninger, Ron
Baensch en Bill Lawrie zullen er niet
bij zijn als morgenavond om de eerste
plaats gefietst wordt. Dan melden zich
de koppels Post-Duyndam, Janssen-
Bughdahl, Altig-Renz, Oldenburg-Kem-
per en Lykke-Eugen, die" nog steeds een
verbeten strijd voeren.
Ze geven elkaar niets toe en
beloven alle goeds voor een sterke
finale. Kurt Vyth herhaalde daar
om voor de zoveelste keer, dat
deze formule, de nieuwe, ideaal is.
Weer een miuder
Opnieuw is hét veld van de amateur-
zesdaagse kleiner geworden. Gistermid
dag moest de Amsterdammer Frans van
de Ruit wegens zitvlakmoeilijkheden de
strijd staken. Zijn koppelgenoot Tino
Tabak vormde toen een nieuwe combi
natie met de Zeeuw Cees Rentmeester,
die na het uitvallen van zijn partner
geneutraliseerd was geweest. Hierdoor
verminderde het aantal kanshebbers
tot drie koppels, van wie Harrie Jan
en Leijn Loevesijn hun voorsprong
één ï-onde op Cees Stam en Henk Nieuw-
kamp behielden.
Gert Bongers
kon niet meer
AMSTERDAM Op dc vüfde avond
van de zesdaagse kon Gert Bongers
niet meer. HU liet zich in zijn cabine
neervallen en maakte bekend dat hq
niet verder wilde rUden. Voor hem
was de zesdaagse van Amsterdam, op
eigen verzoek, afgelopen.
Daarmee bei'eikte het drama-Gert
Bongers een triest hoogtepunt. De
winnaar van de amateurzesdaagse
van vorig jaar en wereldkampioen
achtervolging bij de amateurs draaide
als prof niet .naar verwachting. De
successen bleven uit, de ontgooche
lingen kwamen Een van de grootste
opdoffers kreeg Bongers in het
Nederlands kampioenschap achter
volging waaraan hij als favoriet be
gon, maar dat hij als groot verliezer
afsloot. Leo Duyndam versloeg hem.
In hel wereldkampioenschap bracht
hij het evenmin ver. Inmiddels was
zijn optreden in de sportpaleizen,
met Piet le Wil als koppelgenoot,
bepaald geen daverend succes ge
worden. In Amsterdam tekende de
toekomst voor Bongers zich nog don
kerder af. Men gaf hem de Fransman
Alain le Grèves als ploegmaat. „Ik
kreeg het gevoel dat ik overbodig
was. Toen ik in de krant las, dat ik
met Le Grèves zou fietsen, wist ik
dat het niets zm worden".
De combinatie Bongers-Le Grèves
stond als laatste geklasseerd, met
meer dan zèventig ronden achter
stand, toen Bongers de strijd staakte.
Hij kon niet meer, totaal „op". De
jachten waren hem toch meestal al
te machtig. Gisteravond kwam
Bongers niet overeind om door te
gaan, maar om zijn koffers te pakken.
Het was gebeurd. „Wat had ik me de
tijd na mijn wereldkampioenschap
anders voorgesteld", mompelde hij
LONDEN Dc 37-jarige Mexicaanse multimiljonair Emilio Azcarraga, eigenaar
van de „Telesistcma Mexicano", het grootste televisiestation van Midden- en Zuid-
Amerika, dat over 27 kanalen in Mexico cn vüf kanalen in de Verenigde Staten
uitzendt, heeft de exclusieve televisierechten van het wereldkampioenschap voetbal
1970 gekocht. Azcarraga, die ook bezitter is van het Aztekenstadion (capaciteit
104.000 personen), waarin de finale wordt gehouden, betaalde de FIFA daarvoor
675.000 pond (ongeveer 5.800.000 gulden).
De FIFA verkocht de televisierechten voor het wereldkampioenschap 1966, dat in
Engeland werd gehouden, destijds aan dertig maatschappijen. De organisaties, die
ook belangstelling hebben voor beelden van de strijd om de wereldtitel, zullen
moeten onderhandelen met Azcarraga. De FIFA heeft, bij monde van zijn voorzitter,
de Brit sir Stanley Rous, verklaard te verwachten, dat de verkoop aan één maat
schappij meer geld in het laatje zal brengen, i
Valeri Brumel
traint weer
MOSKOU Valeri Brumei. sedert
1963 wereldrecordhouder hoogspringen
met 2.28 meter, heeft na een (door een
motorongeluk) gedwongen non-activiteit
van drie jaar de training herval. De
26-jarige Rus, olympisch kampioen van
Tokio, die sedert 6 juli 1965 de dag
van hel ongeluk zes operat heeft
ondergaan, zwemt, werkt met halters en
doel aan gymnastiek om de controle
over zijn ledematen volledig terug te
Brumel wil voorlopig alles in het werk
stellen om zijn snelheid, een belangrijk
facet bij het hoogspringen, op le voeren.
Hij hoopt in me van hel volgende jaar-
de honderd meter af te leggen in twaalf
seconden. Zijn persoonlijk record fs 10.7
seconden. Biumel. van wio chüuigcn
oorspellen, dat hij zijn gehele leven
invalide zou blijven, haalde zondag m
Moskou bij het hoogspringen slechts 1 15
meter, maar insiders verwachten, dat
Brumels wilskracht hem tot een come
back zal brengen.
,Ik word maar weer
modeon t werper
In volgorde van achterstand volgt dan i
het tweetal Guiseppe Beghetto/Louis
Pfenninger. „Ach, wat wil je", zegt
Beghetto naar Pfenninger wijzend. „Hij
heeft last van een blessure. Of ik tevre
den ben? Oh ja, dat wel". Natuurlijk
is Beghetto niet ontevreden, want iedere
keer als zijn wereldtitel sprint gehono-
j reerd wordt met een contract, valt dat
mee. Zijn specialiteit immers geeft er j
I niet zoveel aanleiding toe.
Tevreden met zijn lot is ook routinier
i Miel Severeijns, die zich verzoend heeft
J met het feit, dat meer dan tien ronden
niet zijn goed te maken. „Ik kan er
weinig aan doen", klaagt de lange Belg.
die het in zijn leven tot 25 zesdaagse
overwinningen bracht. „Diarree, ver
staat ge".
Aanvoerder Eintr. Braunschweis
Jürgen Moll
verongelukt
BRAUNSCHWEIG De 29-jarige
Jürgen Moll, aanvoerder van de West-
duitse Bundesligavereniging Eintracht
Braunschweig, is gisteravond bu een
verkeersongeluk op de autoweg tussen
Hamburg en Hannover om het leven ge
komen.
Bij het ongeval, dat op een glad weg
gedeelte gebeurde, vond ook zijn vrouw
Ingrid de dood.
Jürgen Moll stond in 161 van de 178
wedstrijden, die Eintracht in de West- I
duitse Bundesliga speelde, opgesteld. In I
het seizoen 1966—1967 had hij een be
langrijk aandeel bij het behalen van het
Westduitse kampioenschap.
Tydeim een pauze in dc zesdaagse
werd gisteravond een zaalvoetbal
wedstrijd gespeeld tussen de beide
Amsterdamse landskampioenen Ajax
en D.C.G. (amateurs). Voor de
statistiek: de betaalde voetballers
wonnen met 10—6.
De stand gistermiddag bij de neutra
lisatie was: 1. Jansen-Loevesijn (Ned.)
113 pnt.; op 1 ronde: 2. Stam-Nieuw-
kamp (Ned.) 58 pnt.; op 3 ronden: 3.
Edy en Jürgen Schneider (Zwits.) 50 p.;
op 16 ronden: 4. Rentmeester-Tabak
(Ned.) 42 pnt.; op 17 ronden: 5. Rasing-
Niemeijer (Dld./Ned.) 28 pnt.; op 36 ron
den: 6. Pennings-Aldershof (Ned.) 90 p.;
op 52 ronden: 7. feosschieter-Leunis
(Ned.) 62 pnt.
VanocMentl om vijf uur bij de neutrall-
1. Posi-Ouijndam (Ned.) :i68 pnt.: op
l ronde. Junssen-Bugdahl (Ned.-Did.) 231
pnt.3. Altig-Renz (Did.) 154 pnt.; 4. Lykke-
Eugen (Den.) 85 pnt.; 5. Kemper-Oldenburg
(Did.) 71 pnt.;
op 13 ronden: 6 Koel-De Wit (Ncd.) 200
op 14 ronden: 7. Dcloof-Severeljns (Belg.)
op 31 ronden 8. Beglietto-Louis Pfenninger
(It.-Zwlt.) 127 pnt.; 9. Bensch-Lawrie
Cassias Clay lien
dagen in gevangenis
MIAMI Cassius Clay, de vroegere
wereldkampioen in het zwaargewicht,
zit sinds gisteren in de gevangenis van
Dade, in de buurt van Miami, een straf
van tien dagen ui,. Clay, die als minister
van de „zwarte moslims" Mohammed Ali
heet, kreeg deze straf voor enkele
verkeersovertredingen. De keus tussen
een boete van 270 dollar of tien dagen
hechtenis vormde voor Clay, die wegens
dienstweigering is veroordeeld tot vijf
jaar en na zijn veroordeling zich zijn
wereldtitel ontnomen zag, geen probleem.
„Deze tien dagen zijn een goede oefening
voor de vijf jaar. die ik moet zitten als
het hooggerechtshof m'n beroep afwijst".
HONGAARSE
VOLLEYBALSTERS
KLASSE BETER
DRACHTEN. In Drachten is gister
avond de eerste van een serie van vier
volleybalwedstrijden van de Nederlandse
dames tegen Hongarije gespeeld. Neder
land verloor met 30 (6—15, 10—15,
4—15).
De Nederlandse dames kwamen alleen
in de tweede set vooral door toedoen
van Truus Grunnekemeyer, Marijke
Bruggeman en Tonnie Verdijsseldonk
tot aanvaardbaar tegenspel. Na een ach
terstand van 83 liep de Oranieformatie
in tot 117, maar kon niet meer ver
hinderen dat Hongarije de set won. In
de eerste en derde set had Nederland
vrijwel geen verweer tegen de harde
smashes van de Hongaarse dames, die
zeer gevarieerd aanvielen en mot hun
homogene team zeker een klasse beter
speelden dan de ploeg vah coach Van
der Haar.
Peter Post voor
onderzoek naar
ziekenhuis
AMSTERDAM Zesdaagsekeizer
Peter Post wordt vanmiddag om half drie
voor onderzoek naar het VU-zieken-
huis gebracht. Hij kreeg gisteravond
meer last van zijn linkerknie, die ern
stig geblesseerd raakte na een val met
Leo Duyndam. De zesdaagse arts Farber
kan Post niét verder behandelen en ad
viseerde hem naar de VU te gaan.
(ADVERTENTIE)
