Spanning in Kerk is teken van leven LUCHT- EN RUIMTEVAART NU EXPERIMENTEN MET GEHUWD PRIESTERSCHAP Franse studenten opnieuw in actie SITUATIESCHETS VAN NEDERLANDS KATHOLICISME NOODZAKELIJKE CRISIS NIET ZONDER GEVAREN Daling kerkbezoek in percentages Prijs voor journalist Hans Pennarts Toptheologen vragen Paus rechtvaardige behandeling Drees tegen progressieve concentratie dit is één van die vele, echt mooie mantels die slechts 95 kosten DeMantelspecialist Gebrek aan visie en samenwerking Uitstel niet meer mogelijk Fabrikant is boos op Steylse missiepaters CB DINSDAG 17 DECEMBER 1968 DE LEIDSE COURANT PAGINA 7 (Van een onzer verslaggevers) ROTTERDAM „Een institutie zonder spanning is dood of stervend. Een institutie, die spanningen niet kanaliseert en reguleert maar deze ook oproept, en stimuleert, leeft", met deze uitspraak van Harvey Cox begint drs. \V. Kusters, directeur van het Katho liek Sociaal Insiutut (KASKI), zijn situatieschets van het Nederlands katholicisme anno 1968 in het boek „Riskante Kerk", dat het pastoraal instituut van de Nederlandse kerkprovincie (Pink) bij zijn eerste lus trum heeft uitgegeven. In deze schetst laat hij zien dat de katholieke gemeenschap van Nederland een hechte institutie is, dat zich binnen deze institutie diepgaande veranderingen voltrekken, zodat van een echte crisis moet worden gesproken en dat er tal van pogingen worden gedaan om deze crisis te boven te komen. Dat de Nederlandse kerkprovincie institutioneel nog altijd stevig in de schoenen staat, wordt door drs. Kusters met tal van gegevens aangetoond. Hij citeert de socioloog Van Kemenade waar deze laat zien „dat 40 tot 45 pet van de Nederlandse katholieken tot het in religieus opzicht meer traditonele type behoort en dat de vrijzinnigheid in haar meer extreme vormen nog slechts voor ca 15 pet van toepassing is". In het algemeen kan men zeggen, dat de Nederlandse katholiek in het vervullen van zijn „godsdienstplich ten" nog' altijd sterk institutioneel georiënteerd is, het geen onder andere blijkt uit zijn frequente kerkbe zoek op zondag. Drs. Kusters geeft voor 1 januari 1967 het volgende overzicht, opgemaakt aan de hand van exacte tellingen Percentage kerkbezoekers (personen boven 7 jaar) platteland 8085 pet stedelijk platteland7075 pet stedelijke centra van minder dan 100.000 5565 pet stedelijke centra van meer dan 100.000 4045 pet Hij laat aan de hand van vergelijkingen met Frankrijk Duitsland, België, Italië en Spanje zien, dat deze percentages betrekkelijk hoog liggen. De Nederlandse kerkprvincie beschikt ook over vol doende bedienende mankracht en over een voldoende kerkelijke apparatuur, om de bestaande institutie in leven te houden. Drs. Kusters wijst op het groot aan tal personen, dat zich in volledige dienst van de Kerk heeft gesteld, op het net van parochies dat er over Nederland ligt, op het rijke katholieke organisatie leven, het katholiek onderwijs, de katholieke pers, radio en televisie. Voldoende om aan te tonen „hoe krachtig de Kerk sociaal in het Nederlandse katho lieke volk is ingebouwd". Crisis De laatste tijd begint men echter tot de ontdekking te komen, dat het deze institutie is gaan ontbreken aan de nodige veerkracht en dynamiek, dat zij niet vol doende meer beantwoordt aan de werkelijke religieuze behoeften van de mens in de huidige samenleving. Uit een door Van Kemenade gehouden peiling is ge bleken, dat de Nederlandse katholiek in de Kerk nog altijd een institutie wil zien, waarin trouw gekerkt wordt maar die tevens ruimte biedt voor religieuze authenticiteit en persoonlijke vrijheid. Hierdoor ont staan wrijvingsverschijnselen en spanningen. Kusters noemt in dit verband de reacties Kerk en niet-Kerk, tussen geloof en ongeloof, allemaal duidelijke tekenen, dat de traditionele Kerk in Nederland een crisis door maakt. Men probeert tasteqd en mistastend nieuwe wegen te vinden, soms is er sprake van charlatanne- rie en van onvoldoende prudentie bij het overbrengen van inzichten en initiatieven op het kerkvolk. Daarbij komt nog, dat de „institutionele bereikbaar heid van de katholieken" afneemt, met name in de stedelijke gebieden. Het zondagsmisbezoek loopt terug: en daarme ook de mogelijkheid om via dit misbezoek nieuwe inzichten en praktijken over te dragen. Het katholiek organisatieleven begint zijn greep op de massa te verliezen. De roepingen voor priesterschap en kloosterleven vertonen een zeer scherpe daling, die voorlopig niet tot stilstand lijkt te zullen komen, en achter dit alles voltrekt zich een intense strijd over de plaats van geloof en Kerk in onze huidige samenleving. Deze faze is niet zonder gevaar. Opent zij voor velen perspectieven op een eigentijdse en authentieke ge loofsbeleving, voor anderen betekent zij een binnen gaan in twijfels en onzekerheden, in onveiligheid en verwarring. „Ook dreigt op deze breuklijn het gevaar, dat de gelovige oriëntering naar transcedente waar heden in het dagelijks leven tussen wal en schip raakt. Voordat het nieuwe kerkbeeld gestalte kan krij gen in de moderne mens kan niet alleen de sterke Kerk van dit land wezenlijk zijn aangetast, maar tevens het geloofsbewustzijn bij velen verloren zijn gegaan". De heer Kusters meent, dat de spanningen in ons land bijzonder sterk zijn, sterker dan elders, omdat hier de institutie bijzonder krachtig is en het communi catienet bijzonder dicht. Ieder raakt bij de crisis betrokken. Toekomst Maar de Nederlandse Kerk zit niet bij de pakken neer. Zij probeert op alle mogelijke manieren te bou- Kerkbezoek op zondag. De percentages zijn berekend op alle katholieken van zeven jaar Steden Amsterdam Rotterdam Den Haag Haarlem Tilburg Leiden Enschede januari '67 januari 'I wen aan de „Kerk van de toekomst": door het samen stellen van een Nieuwe Katechismus, liturgische ver nieuwing, oecumenische beweging, pastoraal concilie en overleg op praktisch ieder niveau. Met alle waardering voor deze pogingen constateert drs. Kusters toch dat er nog vele barrières genomen zullen moeten worden: een deel van de katholieke be volking geeft verworven zekerheden moeilijk prijs en voelt er weinig voor om deel te nemen aan het com municatieproces, dat juist in gang is gezet om naar alternatieven te zoeken. Ook moet worden toegegeven, dat dit proces bepaalde onvolkomenheden en oneven wichtigheden vertoont, zowel naar inhoud als partici panten. Degene, die misschien het meest van de crisis te lijden heeft, is de priester. Tot voor kort een sleutelfiguur in het kerkelijk leven. Is hij een ongeziene geworden, een man die niet meer weet wat zijn functie is en wat de gelovigen van hem verwachten. Drs. Kusters noemt deze situatie „moeilijk, institutioneel niet zonder ge vaar en voor individuele priesters in een aantal ge vallen ontmoedigend". Hetzelfde kan in grote lijnen ook worden gezegd van de religieuzen. Ook hier ver loopt de aanpassing niet zonder grote moeilijkheden en persoonlijk leed. Gelukkig wordt er alles gedaan, wat mogelijk is, om de crisis te boven te komen. Drs. Kusters besluit zijn interessant overzicht met vast te stellen, dat de traditionele kerkelijke organisatie kaders niet meer voldoen. Het zoeken naar iets nieuws, hoe moeilijk ook, is eenvoudig een noodzaak. (Van e r verslaggevers) 'DEN HAAG De Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart heeft voor 1968 de prijs voor lucht- en ruimtevaartpublicisten toegekend, aan Hans Kurt Pennarts, die van november 1946 tot aan zijn pensionering op 1 december j.l. luchtvaartredacteur was van de in Rotterdam verschijnende Handels- en Transport Courant. De prijs bestaat uit een oorkonde en een vliegreis met een verblijf van tien dagen op de plaats van bestemming. In het gebouw van de vereniging te Den Haag heeft voorzitter- luitenant-generaal H. Schaper (links op de foto), de prijs uitgereikt. NIJMEGEN (KNP) Vooraanstaan de theologen uit de hele wereld drin gen in een petitie aan de Paus sterk aan op een ingrijpende hervorming van de Congregatie van de Geloofsleer. Zij vragen de bevoegdheden van de Con gregatie van de Geloofsleer, het vroe gere H. Officie, te beperken tot strikt theologische zaken. In een uitgewerkte verklaring aan Paus en hogere Curie-autoriteiten stellen zij, dat de leeftijdsgrens voor Curietheologen 75 jaar moet zijn. De Congregatie voor de Geloofsleer dient nauw samen te werken met een spoedig op te richten internationaal co mité van theologen. In dit comité, waarom al door de synode van bis schoppen is gevraagd, zouden alle theo logische denkrichtingen vertegenwoor digd moeten zijn. Voor de onderzoekin gen naar de denkbeelden van theo logen dienen in het kerkelijk wetboek onpartijdige rechtsregels uitgewerkt te worden. Het onderzoek zal gebaseerd moeten zijn op authentieke publikaties niet op willekeurige aanklachten of on betrouwbare vertalingen. De auteur be hoort schriftelijk in kennis gesteld te worden van eventuele bezwaren. Als hij dat wenst kan hij de hulp inroe pen van een deskundige theoloog. In het geval de Congregatie voor de Ge loofsleer een nader gesprek wenst met de auteur dient men hem van te voren de namen te geven van zijn ge sprekspartners. Men zal hem niet kun nen verplichten tot geheimhouding. Een veroordeling van bepaalde onaan vaardbare denkbeelden moet vergezeld gaan van degelijke argumenten. De aanbeveling is getekend door een veertigtal theologen onder wie beken de zoals de professoren R. Aubert (Leuven) P. Benoit (Jeruzalem) Franz Boeckle, Yves Congar, M. B. Che- nu, H. Kueng, J. McKenzie (Ver. Sta ten), J. Metz (Munster), R. Murphy (Washington), Karl Rahner, J. Ratzin- ger, E. Schillebeeckx, P. Schoonenberg. Zij is ter ondertekening toegestuurd aan bijna tweeduizend theologen over heel de wereld en aan alle theologische faculteiten. UTRECHT (ANP) „Ik geloof niet in een progressieve concentratie die in het parlement een meerderheid kan krij gen. Zelfs het tot stand komen van zo'n concentratie acht ik dubieus". De ze opmerkingen maakte maandagavond dr. W. Drees in Utrecht op een bijeen komst die in het kader van het politiek café was georganiseerd door de federa tie van jongerengroepen binnen de PvdA, Politeia en de politieke actie groep „CRU". Volaftns dr. Drees hebben D'66 en de PvdA veel menigsverschillen op het ge bied van staatsrecht, dat met het oog op de komende grondwetswijzingen steeds belangrijker wordt. Ook betwijfelt hij de deelneming van de Anti-Revolu tionaire Partij aan een progressieve concentratie. Diverse enquetes hebben namelijk uitgewezen dat het percentage partijleiden dat een samenwerking met de PvdA voorstaat bij de AR nog klei ner is dan bij de KVP en CHU. (ADVERTENTIE) Het hoeft niet duurder te zijn I Wintermantels en met of zonder bont van 59,95 tot en met 89,95 Terlenka mantels met "Borg" voering 59,95 Bontmantels extra mooi en uiterst voordelig Den Haag Rotterdam Amersfoort Breda Leiden Haarlem Tilburg Utrecht LeidenHaarlemmerstraat 163 KRITIEK OPL.T.S. VAN KATff. WERKENDE JEUGD 5? (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG Aan een steekproef onder de directeuren van twaalf l.t.s.-en heeft de KWJ (Katholieke Werkende .Tongeren) een aantal zeer kritische conclusies overgehouden. De KWJ kwam tot de slotsom, dat de l.t.s.-en ge bukt gaan onder een fundamenteel gebrek aan visie en onderlinge samen werking, terwijl het gehele l.t.s.-onderwijs zich in een isolement zou bevinden. De KWJ heeft deze steekproef gehouden onder de directies van l.t.s,-en in economisch zwakke gebieden. Uit de binnengekomen antwoorden leidt de KW.J af, dat er veel aan het l.t.s.-systeem te verbeteren valt. Aangevoerd wordt onder meer: de leerlingen van verschillende scholen krijgen ongelijke kansen; met het bedrijfsleven bestaat slechts een gebrekkige relatie; mede hierdoor zit de l.t.s. maatschappelijk gezien op een eiland. Om een en ander te verbeteren dringt de KWJ aan op een ontwikkelings plan voor het lager beroepsonderwijs en op voor de l.t.s.-en verplichte con tacten met de maatschappij. Ook vindt de KWJ, dat binnen ieder regio elke vakrichting aanwezig moet zijn. Tenslotte wijst men erop, dat het woord „lager" in lager technisch onderwijs discriminerend is en niet meer gebruikt zou moeten worden. De resultaten van het onderzoek zijn onder meer bekend gemaakt aan de minister van Onderwijs. Priesters vragen bisschoppen: AMSTERDAM (KNP) Een groep van 70 priesters uit de bisdommen Haarlem en Rotterdam hebben hun verontrusting aan de Nederlandse bisschoppen kenbaar gemaakt over de te lange procedure, die een gehuwd priesterschap mogelijk moet maken. In een motie, die gisteren na een bijeenkomst in Amsterdam werd opgesteld, zeggen zij dat de kwestie geen verder uitstel duldt omdat veel priesters willen trouwen en na hun huwelijk priesterlijk werk willen blijven verrichten. Zij vragen de bisschoppen, in een aantal parochies in Nederland met instemming van de gelovigen het gehuwde priesterschap toe te laten. De letterlijke tekst van de motie luidt als volgt: Ondergetekenden, priesters van de bisdommen Haarlem en Rotterdam, hebben vernomen, dat op het pastoraal beraad te Noordwijkerhout door de bisschoppen de mogelijkheid is aanvaard, om priesters die door het huwelijk niet langer hun ambt volledig kunnen uit oefenen toch te blijven inschakelen voor de pastorale werkzaamheden, en dat zij beloofd hebben in Europees verband, het liturgische functioneren van de gehuwde priester ter sprake te brengen. Toch maken wij ons zeer bezorgd over de veel te lange procedure in een zo uitermate urgente kwestie. Met alle begrip voor de moeilijke positie van de bisschoppen, menen wij in geweten niet verantwoord te zijn, als wij langer zwijgen, omdat vele priesters concrete plannen hebben binnen afzienbare tijd te trouwen en intussen toch hun ambt uitoefenen en omdat wij niet kunnen geloven dat nog meer colUega's mogen worden opgeofferd aan -verouderde ker kelijke structuren. Het dringend voorstel dat wij aan de bisschoppen doen luidt: in een aantal parochies van Nederland, die daartoe na overleg met de plaatselijke geloofs gemeenschap geschikt bevonden zijn, gehuwde priesiers of priesters, die het voornemen hebben te trouwen, te laten wei-ken in volledige ambtsbediening. Wij doen dit voorstel in de overtuiging, dat alleen van onderop een doorbraak van de door de tijd achterhaalde structuren mogelijk is. Vanuit deze visie spreken wij onze waardering uit voor de moed van de initiatieven onder meer van de sludentenparochies van Amsterdam en Utrecht in de wetenschap dat vele pries- Synagoge in Madrid geopend MADRID (D.P.A.). Voor het eerst sinds de 15e eeuw is in Madrid een synagoog gebouwd, die maandag is ge opend. Met de bouw van deze joodse kerk wordt een periode van onderdruk king van de joden in Spanje, die met een decreet in 1492 begon, afgesloten. Deze onder druk van de R.-k. Kerk uit gevaardigde maatregel dwong ongeveer 300.000 joden hun vaderland te verlaten. In Madrid wonen thans 2500 joden, de grootste joodse gemeenschap in Spanje op die van Barcelona na. ters in een zelfde situatie verkeren. In het belang van de gehele Kerk en het functioneren van het ambt daarin en ook in het belang van de betrokken per sonen vragen Wij aan de bisschoppen, in deze een eigen beleid te voeren, dat af gestemd is op de situatie van de Kerk in Nederland, welk beleid uiteindelijk ten goede zal kunnen komen aan heel de Wereldkerk. En wij hopen dat de ge lovigen hiérvoor begrip zullen hebben en hieraan in parochie- of ander band zullen meewerken. Dit voorstel wordt door 70 met r genoemde personen gesteund. Uit de groep is een commissie gevormd die de mening van de priesters in Nederland over deze kwestie zal peilen. Gekrakeel om erfenis Tante liet neef geen cent na i onzer verslaggevers TEGELEN De Tegele naar H. Cuypcrs (30), fa- frikant van honden- en kattenvoer, wil de Duitse missiecongregatie van het Goddelijk Woord, beter be kend onder de naam „Paters van Steyl" een fikse ver goeding laten betalen voor het feit, dat hij 15 jaar lang de zakelijke belangen heeft behartigd van zijn tante, de weduwe M. Cuypers-Roe- vers uit Steyl. De weduwe overleed 14 no vember jl. op 82-jarige leef tijd. Bij de opening van haar testament, dat reeds acht jaar geleden werd op gemaakt, bleek, dat de we duwe, haar bezittingen twee ton, heeft nagelaten aan de Paters van Steyl en andere geestelijken. De heer Cuypers had zijn tante nooit om 'n vergoeding ge vraagd, omdat ze hem ver telde, dat het „later alle maal wel goed zou komen". Daarom had hij altijd ver ondersteld, dat de weduwe zeker hem een deel van de erfenis zou schenken. Hemel beloofd De Tegelse fabrikant zegt: „Als ik dat tevoren had ge weten, dan had ik haar zeker de rekening gepre senteerd. Ik heb 15 jaar lang voor haar boodschap pen gedaan, belasting be taald, A.O.W. geïnd en al lerlei andere karweitjes ge daan. Mijn tante kreeg re gelmatig bezoek van een van de paters. Zij had een grote foto van hem op haar schoorsteen staan. Die pa ters zijn rijk genoeg. Ze hadden die erfenis nooit mogen accepteren. Ze zullen haar er wel de hemel mee hebben beloofd. Het is iets anders, als ze er een stich ting met een goed doel van maken. Dan heb ik er geen bezwaar tegen, als ik ten minste die tegemoetkoming krijg. Ik heb na de opening van het testament meteen contact opgenomen met de deken van Tegelen. Hij ad viseerde me om eens met de bisschop te gaan praten. Toen ik een audiëntie had aangevraagd, antwoordde secretaris Moonen van het bisdom me, dat de bisschop niets met deze zaak te ma ken heeft. Mijn tante had drie woonhuizen, drie grote stukken grond en nog an dere bezittingen. Een woon huis heeft ze geschonken aan de St.-Rochusparochie in Steyl, de twee andere aan de zusters, die in Steyl zitten. De grootste hap ging echter naar de Paters in Steyl". Over de grootte van het door de heer Cuypers ge claimde bedrag wil hij zich niet uitlaten. De econoom van de paters van het Goddelijk Woord, die de erfenis van de we duwe onder zijn beheer heeft, wenste geen c taar te geven. Nanterre toneel van onrust (Van i onzer verslaggevers) PARIJS Gaan wij in Parijs naar een herhaling van de studentenonlns- ten waarmee de universiteit van Nanter re in de mei- en junidagen is begonnen? Veel heeft het maandag niet gescheeld en nog staat te bezien wat de komende dagen zullen opleveren. (ADVERTENTIE) Ze hoopt erop, ze vraagt het u niet. Het raakt haar hart, toch geeft ze nooit een stille wenk. Want iets moois van goud moet je plotseling, zo maar, heel onverwacht krijgen. Goud maakt zo blij. De juweliers van Nederland nodigen u uit vrijblijvend te komen kijken naar hun cadeaus van goud en zilver. student die naar binnen wilde gaan zijn studentenkaart moest laten zien. Het mi nisterie van Onderwijs had per radio laten weten, dat er in normale tijden geen bezwaar tegen is wanneer ook niet- studenten de universiteit binnen komen. Doch dat in bewogen tijden de univer siteit alleen maar toegankelijk mag zijn voor studenten die er thuis behoren. Verscheidene studenten hadden die me dedeling, per radio verspreid, niet ge hoord en waren maandagmorgen dus niet in het bezit van hun kaart. Hun werd de toegang geweigerd door perso neel van de universiteit. Maar achter dit personeel stonden potige agenten in burger die als zodanig onmiddellijk wa ren te herkennen. Dat alleen was vol doende om de verontwaardiging op te wekken. De onrust werd nog veel gro ter toen men rondom de universiteit aan alle kanten dubbele hagen van politie zag staan, met op de achtergrond de zwarte wagens van de Parijse politie. Tegen half elf begonnen de eerste in cidenten. In de gang en van de univer siteit werd onder het "zingen van de In ternationale een betoging gehouden van omstreeks 1200 studenten, die van tijd tot tijd naar buiten kwamen om de hek ken van de politie omver te werpen. Dat ging niet zonder rake klappen over en weer. Onderdehand gooiden studenten ruiten in om op die manier toch zonder kaart de universiteit binnen te komen. Een gaullistische stand met opschrift „Participation" werd in brand gestoken en vernield. 's Middags hield de rector van de uni versiteit een persconferentie waarin hij zei hoe moeilijk het was voor een rec tor om het midden te houden tussen in structies van de regering en de solidari teit met de studenten. Hij betreurde dat de regering in zo grote mate politie had laten aanrukken en wat hem betreft zou hij voorstander zijn geweest van veel soepeler maatregelen Gisteravond heeft permier Couve de Murville geëist dat er een eind komt aan de studentenacties. Hij zal geen be zetting van de universiteiten door de stu denten dulden. Hij is van oordeel dat er voor politiek in het onderwijs geen Episcopaat Italië waarschuwt Mazzi VATICAANSTAD (Reuter - A.F.P.). De bestuursraad van de Italiaanse bis schoppenconferentie heeft zich uitge sproken tegen politieke samenwerking tussen communisten en rooms-katholie- ken in Italië. De raad zegt in een ver klaring dat het document van het Vati caanse secretariaat voor de niet-gelovi- gen, waarin aangedrongen wordt op eeti intensievere dialoog tussen rooms-katho- lleken en communisten, in Italië voo« politieke doeleinden is misbruikt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1968 | | pagina 7