VERJONGD CHINA
KLAAR VOOR
H ET JAAR 2000
soeharto's dilemma:
soebandrio sparen
of executie bevelen
NOG
TIEN
GENERATIES
STRIJD
President Soeharto van Indonesië laat
zich door niets van zün streven naar
een herstel van de economie, onder
steund door een gezonde munt. af
leiden. De berechting van oud-pr<y-
sident Soekarno heeft hü nog steeds
uitgesteld. Zulk een proces zou grote
beroering in het land verwekken. De
actiefronten van studenten en scho
lieren niet bun wilde demonstraties
heeft hü tot rede gebracht. 'Met
schreeuwen alleen brengt men geen
welvaart, heeft h|j vermaand.
In juni 1967 eindigde de Israël iach-
Arabische oorlog met de bezetting van
uitgebreide Arabische gebieden, in
clusief het Arabische deel van Jeru
zalem. wqlke stad ook voor de mo
hammedanen heilige grond is. De
mohammedaanse jeugd in Indonesië,
stelde zich in groten getale als vrij
williger beschikbaar en eiste naar het
front in het Midden-Oosten gezonden
te worden, om met de wapens in de
hand, tegen de Israëlische .aggressors'
voor de bevrijding van de heilige
plaatsen te strijden. President Soe-
harto beperkte zich tot verklaringen
van morele steun. Geen Indonesische
vrijwilliger, geen wapen ging naar
het Midden-Oosten.
Op de herhaaldelijk voorkomende in
cidenten tussen mohammedanen en
christenen, waarbij christenkerken het
moesten ontgelden, reageert Soeharto
met godsdienstige verdraagzaamheid
te prediken. Missie en zending leve
ren een positieve bijdrage tot de ont
wikkeling van het land. zo luidt het
officiële standpunt van de regering.
In de recente, felle uitbarsting van
emoties in Indonesië, over de terecht
stelling door ophanging van twee
Indonesiërs in Singapore, die in 1965
tijdens Soekarno's „confrontatie" met
Maleisië de stad waren binnengedron
gen on een bankgebouw hadden op
geblazen, waarbij drie mensen werden
gedood, spreek Soeharto over het
hoofd knel te houden. Het volk moet
geen dingen doen. die Indonesië on
waardig zijn en haar belangen kunnen
schaden.
Soeharto's politiek van behoedzaam
manoeuvreren begint vruchten af te
werpen. In Indonesië is de inflatie
vrijwel gestopt. Sedert maanden is de
rijstprijs de economische baro
meter van het land stabiel. De
buitenlandse investeringen beginnen
nu op gang te komen, hetgeen werk
gelegenheid maar vooral meer buiten
landse deviezen betekent voor de op
bouw van het land. Tot elke prijs
moet voorkomen worden, dat het
moeizaam opgebouwde internationale
vertrouwen wordt verstoord.
Maar een probleem, dat bulten het
kader der economische inspanning
valt, dient zich nu steeds sterker aan
Daarin zal Soeharto een beslissing
De voornaamste figuren in de „gesla-
pu"-beweging. die tot de staatsgreep
van 1 oktober 1965 met haar bloedige
gevolgen leidde, zijn nu berecht. Vooi
het overgrote deel zijn zij ter dood
veroordeeld. Zij hebben allen een ver
zoek om gratie lot de president van
Indonesië gericht In de gevallen,
waarbij een leidend en actief aandeel
in de voorbereidingen en uitvoering
van de opstand is aangetoond, zijrt de
gratieverzoeken door Soeharto afge-
heden het doodvonnis voltrokken,
met twee anderen zal dat spoedig ge-
geschieden. Op zeventien gratiever
zoeken moet nog een beslissing wor
den genomen.
Twee van de verzoeken betreften dr.
Soebandrio en Jorsoef, beiden mlniii-
ter onder Soekarno. In Indonrnië
neemt de minister een andere plaats
in dan wil hier in Nederland kennen.
Daar is een minister uitsluitend ver
antwoordelijk aan de president, die
teven* premier ia. Wanneer er kritiek
op zijn ministers werd uitgeoefend,
hield Soekarno het parlement altijd
onder het oog dat een minister slechts
een „pcmbantoe", een helper, een as
sistent van bem was en dat alleen hij
Soekarno verantwoordelijk was.
Niettemin zijn Ncbandrio en Joesoef
ter dood veroordeeld voor daden, die
zij in die functie van minister van
Soekarno hebben begaan of nagelaten.
Zij waren do uitvoerders van Soekar
no's politiek Dit geldt vooral voor
Soebandrio. Joesoef was eon corrupte
/buiur.TIo door hem gepleegd* cor
ruptie geschiedde niet alleen met me
deweten van Soekarno, maar in meer
dere gevallen op diens last. Ken ge
tuige in Joesoefs proces verklaarde,
dat hij een transactie, waarvoor hij
door bemiddeling van president Soe
karno deviezen had verkregen. BOO.OOu
dollar commissie aan de president
moest afstaan. Dit bedrag werd op
een rekening van de president op een
bank in Tokio, onder codeletlers ge
stort. Soekarno heeft bevestigd, dat
hij het bedrag voor de aankoop van
een planetarium luid bestemd, om het
Indonesische volk van veel bijgeloof
over de loop van de hemellichamen
af te helpen. Niemand heeft Soekar
no sedertdien over deze zonderlinge
gang van zaken lastig gevallen.
In het proces van Soebandrio was
geen sprake van corrupte transacties.
Hier ging het er vooral om of Soe
bandrio van de op handen zijnde
staatsgreep afwist en aan de uitvoe
ring daarvan had meegewerkt door na
te laten om zijn chef, president Soe
karno daarover in te lichten. Uit ge
tuigenverklaringen in andere proces
sen is gebleken, dat aan Soekarno
over de voorbereidingen voor de
staatsgreep was gerapporteerd, maar
dat hij daaraan geen geloof had ge
hecht. Maar Soekarno stak geen hand
uit, toen hij met de feiten van de op
stand en de daarmede gepaard gaande
vermoording van zes generaals ge
confronteerd werd. Hij praatte over
„een rimpeling in de oceaan van d>'
revolutie". Hel was Soeharto. die in
greep en de opstandelingen, du- Soe
karno en zijn kabinet reeds hadden
afgezet, verdreef
Het lijkt ondenkbaaidut president
Soeharto het gratieverzoek zal wei
geren aan Soebandrio die slechts een
politieke zij het ook belangrijke
rol in Soekarno's dienst heeft ge
speeld, en hem ter dood zal laten
brengen, terwijl de hoofddader
Soekarno zelve ongemoeid wordt
gelaten. Soebandrio Is een internatio
nale figuur. Zijn terechtstelling zou
een schok in het buitenland vei oor
zaken en Indonesië geen goed doen.
Aan de andere kant heeft Soebandrio
door zijn bijzondere begaafdheid in
hoge male tot het succes van Soekar
no's buitenlandse politiek bijgedragen.
Dat heeft hem lot een der meest ge-
Indonenië gemaakt
Soeharto is bij de politieke leiders van
hel land te rade gegaan Zij hebben
weinig meer gezegd, dan dat hot ver
lenen van gratie een prerogatief van
de president van Indonesië is en dat
zij hel volste vertrouwen in zijn be
slissing hebben. Tegenover de pers
heelt Soeharto verklaard, dat hij in
zijn besluit niet alleen tegenovet volk
eii staat verantwoordelijk Is, maar ook
tegenover God verantwoording moei
afleggen.
Om tot een oplossing te komen, die
hel rechtsgevoel geheel bevredigt,
schijnt Soeharto nu bereid te zijn om
het politieke risico van een berechting
van oud-president Soekarno -- in
veler ogen nog altijd de grote leider
van de revoltutie te aanvaarden.
De vorige maand lekte uit. dat Soe
karno aan lange verhoren wordt
onderworpen. Desgevraagd Raf pre
sident Soeharto deze mogelijkheid toe.
Overigens bewaart de overheid een
volstrekt stilzwijgen hierover. Van het
uiteindelijk resultaat van het gerech
telijk onderzoek van hoofddader Soe
karno zal waarschijnlijk het lot van
zijn mededader Soebandrio afhangen.
P A VAN DER POEL
MIJN SCHILDERIJ IS NIET
ROOD GENOEG.
IK VEEG ALLES UIT EN
IK DOE HET OVER.
kend revisionisme, de grootste zonde
waaraan communisten zich volgens
Mao schuldig kunnen maken. De
geringe interesse voor het werken in
de landbouw bij een deel van de jeugd,
klachten over belemmering van de
studie door de politieke propaganda,
het stellen van het eigen belang boven
dat van de partij en de zeer sporadische
gevallen van een verderfelijke levens
wijze, die zich uit in het dragen van
lang haar, de weerstanden tegen het
opplakken van etiketten bij jongeren
die uit een „verdacht" milieu komen,
het zijn alle voor het regime onduld
bare aanwijzingen voor de aanwezig
heid van revisionistische stromingen,
die meedogenloos bestreden moeten
Daaróm ontwikkelde Mao een geheim
gebleven ..plan voor de jeugd", dat
terugkeer van het kapitalisme voor
goed onmogelijk moet maken. Om dat
te kunnen realiseren heeft Mao de
jeugd tot „erfgenamen van de revo
lutie"' gemaakt. Zij moeten er voor
zorgen dat het revolutionaire vuur
blijft brariden. Het zal lang. zeer lang
moeten branden voor China een stap
naar het echte coiïjmunis^e kan
maken. Guillain schat" dat er nog on
geveer 30 jaar nodig is voor de eco
nomische opbouw, maar vier- of acht
maal zoveel tijd om de politieke revo
lutie te voltooien. Al die tijd zullen de
jongeren als Mao's erfgenamen trouw
moeten blijven, een zeer sober leven
leiden en hard werken als leefregel
moeten voeren.
verdwenen mensensoort
Na verloop van vijf tot tien generaties
van dit strenge regime zullen de Chi
nezen er zeker van kunnen zijn de
kiemen der reactie te hebben uitgeroeid
en van de gehate kapitalisten een
Studie van de werken van
Mao Tse-toeng is de laatste jaren
een steeds belangrijker plaats in
het onderwijs gaan innemen. Som
mige leerlingen dragen ook in de
klas de armband van de rode garde.
Mao verzamelt zijn miljoenen.
Leden van het arbeidersleger
roepen anti-Amerikaanse leuzen
tijdens de massa-bijeenkomst in
Peking.
verdwenen mensensoort te hebben
gemaakt, zo „vertaalt" Guillain het
na anderhalf jaar gepubliceerde jeugd-
plan van Mao. Hij voegt er aan toe:
als zij trouw blijvenDe auteur
twijfelt er echter niet aan: Mao's den
ken zal de onuitputtelijke bron van elk
juist denken blijven.
Er zijn enkele punten, die in een voor
Mao gunstige eindconclusie pleiten: de
partijleider heeft de jeugd de noodzaak
van voortdurende revolutie ingeprent,
hü heeft het probleem van de vergrij
zende kaders mogelijk opgelost door
het op de voorgrond schuiven van de
jeugd die naar Mao's ideeën is ge
vormd, en Mao's leer is op een nog
nimmer vertoonde wijze in de hoofden
van miljoenen Chinezen gestampt.
Robert Guillain acht het niet uitgeslo
ten dat Mao. als hü zün positie ge
consolideerd heeft, begint aan een
nieuwe „grote sprong voorwaarts". De
kans van slagen is dan groter dan bü
de eerste sprong, omdat hij beschikt
over een miljoenenlcger van mini-
Mao's, die zo gedrild zün dat zij ieder
bevel van de grote leider opvolgen.
Robert Guillain zegt het aldus. „Op
een leeftijd waarop hij op zijn lauwe
ren kon rusten toont hij zich vollediger
revolutionair, veeleisender en jeugdiger
in de revolutie dan ooit. Als een schil
der, die niet tevreden is over zijn doek,
maar zeker genoeg van zijn scheppings
vermogen om zijn werk te durven
overdoen, verklaart Mao tijdens de
culturele revolutie ten overstaan van
zijn volk: „Mijn schilderij is niet rood
genoeg. Het bereikte resultaat is niet
nieuw genoeg. De veranderingen, die
ik heb aangebracht, gaan niet ver
genoeg. Dan veeg ik alles uit en ik doe
het over".
N.a.v. Robert Guillain: „China, revo
lutie en toekomst", uitgegeven door
hel Wereldvenster te Baain
hardhandig willen verstoren. Hij wilde
de wereld tonen dat de revolutie door
gaat. De culturele revolutie heeft ge
leid tot chaotische toestanden in China.
Op het moment dat China op weg leek
naar een goede toekomst heeft Mao
zijn 700 miljoenen onderdanen bewust
bevolen een stap terug te doen. De
revolutie heeft de ondanks alle voor
uitgangen toch nog zwakke economie
van het land zware slagen toegebracht.
Het onderwijs dat China de zo hard
nodige miljoenen deskundigen op aller
lei terrein moet geven, werd lam
geslagen.
De geschiedenis zal moeten uitwijzen
of die enorme terugslag geën schijn is
geweest. Mao heeft zijn revolutie doel
bewust ontketend: Mao's verwijt aan
de kapitalisten is: u werpt u hals over
kop blindelings in hel gevaarlijke
avontuur van het jaar 3000, zonder
enige voorbereiding, zonder zelfs maar
te hebben getracht om de mens, die
met geweldige machtsmiddelen zal zijn
toegerust, te verbeteren, en zonder
zelfs maai te hebben geprobeerd om
de nieuwe mens, de collectieve men»,
die de niet te tellen mensenmeningen
van morgen zal vormen, in gereedheid
te brengen Mao meent dal de nieuwe
mens moet worden gevormd' vóór hem
de fantastische technische mogelijk
heden van het jaar 2000 kunnen wor
den toevertrouwd. Dat weegt zeker op
legen het verlies van enkele jaren,
terwijl bovendien niet eens zeker is dat
hel een verlies is. China zal, nu het tot
in zijn hart is gevormd, met zijn han
den sneller kruinen gaan en zijn ach
terstand sneller kunnen inhalen, aldus
Guillains explicaties van de vaak on
begrijpelijke gebeurtenissen in China.
Robert Guillains boek is een voortref
felijke „gids", die kan leiden tot beter
begrip van en voor dit land en zijn
miljoenen bewoners. Hij is niet naar
het land getrokken om de fouten en
mislukkingen van het regime op een
rijtje te zetten en zelfgenoegzaam een
alleen als burgerplicht, maar ook uit
voorzichtigheid en zelfbescherming: als
hij niet aanbrengt, brengt hij zichzelf
in gevaar. Op dezelfde manier als in
het oude China geen enkel bos kon
ontstaan, omdat een boom, zodra hij
aan het groeien was, door de Chinees
werd vernield, evenzo zijn in het
nieuwe China ontevredenheid en oppo
sitie zaken, die door het regime wor
den behandeld om ze op het niveau
van het individu op te ruimen, zo dat
het verschijnsel verzet nooit het niveau
van de collectiviteit kan bereiken".
Guillain is ervan overtuigd dat de
Chinezen, op zijn minst uiterlijk, hel
regime hebben aanvaard. De helft van
de bevolking kent bovendien alleen het
nieuwe regime. Vanaf de kleutertijd
wordt Mao's leer er in gehamerd. Na
werk- en schooltijd zijn de Chinezen
niet vrij: de politieke lessen, vergade
ringen en studies vergen veel tijd. Het
regime heeft een heel program van
collectieve, politieke meetings op
gesteld. De Chinezen vormen daarbij
een modelpubliek. Zij luisteren naai
de al honderd maal eerder gehoorde
propagandakreten alsof ze naar boei
ende onthullingen zitten te luisteren.
Het resultaat van de politieke scho
ling blijkt uit een citaat van Guillain
van zo'n bijeenkomst: „Zodra een
goede uitspraak is gedaan wordt de
rede onmiddellijk overstroomd met ap
plaus. Dat applaus wordt volmaakt
geleid: hel breekt bij iedereen en bij
allen tegelijk uit. Geen hand begint te
laat, geen hand ontbreekt. Hel is een
volmaakte eenstemmigheid. Het barst
opeens los en houdt opeens op, feilloos.
Dit publiek van onder de dertig is nog
slechts een enkel wezen, een collectief
wezen met goed afgestelde reflexen".
mini-mao's
De politieke indoctrinatie vindt zijn
hoogtepunt in een nauwelüks voorstel
bare en beangstigend consequent uit
gevoerde verheerlüking van Mao-Tse-
toeng. Mao is voor de Chinezen het
lichtend voorbeeld dat zü moeten na
volgen. En al kunnen zij onmogelük
Mao's gelüke zün of worden, het
regime zal voldaan zün wanneer het
land bevolkt wordt door 700 miljoen
mini-Mao's. De aanhankelükheid van
de jeugd ten opzichte van dc partij
leider is vrüwel algemeen.
Toch lijkt het er. volgens Guillain. wel
eens op dat hel regime de zaak niet
vertrouwd. Achter de betrouwbare
faqade vreest het regime een opdui
Na een maandenlange stilte heeft China zeer
recentelijk weer de voorpagina's van de kranten
gehaald met het bericht dat president Lioe Sjao-
tsji van al zijn functies is ontheven en uit de partij
is gezet. Het bericht vormt een bevestiging van
het al lang bestaande vermoeden, dat de partij
leider Mao Tse-toeng de grote overwinnaar is
van de geweldige revolutie, die maandenlang het
immense Chinese rijk heeft geteisterd. Of om het
met de Franse Chinakenner Robert Guillain (in
zijn pas verschenen tweede, bijgewerkte druk
van zijn boek, „China, revolutie en toekomst") te
zeggen: Mao Tse-toeng heeft bewezen dat hij nog
niet „aan het eind van zijn Chinees" is.
Deze conclusie lijkt gewettigd, maar
kan, en Guillain geeft dat bij voorbaat
toe, toch onjuist zijn. De ondoordring
bare mist, waarachter zich de culturele
revolutie heeft afgespeeld, maakt het
nog steeds onmogelijk een juist beeld
te' schetsen van de situatie. Er zijn nog
te veel vraagtekens en mogelijkheden
om definitief te kunnen zeggen dat
Mao de onbetwistbare overwinnaar is.
Robert Guillain somt een hele serie
onzekerheden op: heeft de revolutie
niet meer kwaads dan goeds gedaan,
nu in het volle licht is gekomen wat
verborgen was gebleven, namelijk dat
de Chinese communistische partij ern-
ïtig verdeeld was? Zit er in de, on
gekende verering van Mao geen mis
verstand, omdat men het er niet over
ens is welke betekenis zijn „leer"
<feeft? Zal de overwinning van de
maoïsten niet op losse schroeven
komen te staan indien de grote leider
er niet meer is? Heeft Mao met zijn
mobilisatie van miljoenen revolutio
naire jongeren geen krachten opgeroe
pen, die zich op een dag tegen hem
zullen keren?
Met de ontketening van zijn culturele
revolutie heeft Mao, zo stelt Guillain,
de droom van de vreedzame coëxisten
tie tussen kapitalisten en communisten
vergelijking te trekken met de door
Mao zo verachte kapitalistische samen
leving.
grote sprong
Onder aanvoering van Mao hebben de
Chinezen geweldige vorderingen ge
maakt in hun strijd voor economische
vooruitgang. Ondanks dat biedt China
een enorm decor voor een „sombere
film". De „grote sprong voorwaarts",
de poging om binnen vijftien jaar
vooraanstaande kapitalistische landen
voorbij te streven, is op een geweldige
mislukking uitgelopen door ernstige
beleidsfouten bij de opstelling en uit
voering van plannen, door natuurram
pen die hel land drie jaar achtereen
getroffen hebben en door het wegval
len van de Russische hulp, juist op het
moment dat China die het hardst nodig
had. Daarbij komt dat de ontwikkeling
van een Chinese atoombom miljoenen
guldens opslokte, miljoenen, die niet
gemist konden worden bij de econo
mische opbouw. Op het moment dat de
„grote sprong" moest beginnen was
China niet klaar voor die geweldige
krachtsinspanning. Mao Tse-toeng be
sloot voorrang te verlenen aan de
landbouw en de industrie een >,slaap-
kuur" op te leggen. Daarnaast begon
hij aan een politieke revolutie, die zijn
weerga niet kent in de geschiedenis.
Hij bouwde een politiek systeem op.
waarin de macht en de wens van de
partij allesoverheersend was. Iedere
vorm van oppositie is bijna onmogelijk
gemaakt.
Guillain zegt: iedere ontevredene, die
hardop zijn ontevredenheid uit of deze
in daden omzet, wordt direct aangege
ven door de mensen om hem heen.
Alles aan de partij overbrengen wat
tegen haar wil of besluiten indruist is
de gedragsregel van elke Chinees, niet
