WINTERJAS
UW AUTO HEEFT OOK
EEN
NODIG
soflüpm
si
ZATERDAGS 23 NOVEMBER 1968
U trapt een paar keer op het gaspe
daal, trekt de choke zowat van het
dashbord, geeft ook nog de voetrem,
die er toch helemaal niets mee te ma
ken heeft een paar dreunen. Het helpt
allemaal niets. Alleen wat gekreun
van onder de motorkap zodra u op de
startknop drukt. Maar daarna is het
meteen stil. Het lijkt wel of uw auto
zegt: „Stik maar". En gelijk heeft hij.
Uw vrouw zou het ook vertikken met
u de winterkou in te gaan zonder een
nieuwe winterjas.
Starten
Waarom start uw motor in de winter
vaak zo moeilijk? In de eerste plaats
door de kou. De benzine die als damp
samen met lucht in de cilinder ont
branden moet, slaat voor die ontbran
ding neer op de cilinderwand, net als
waterdamp op koude ramen. De choke
compenseert dat benzineverlies voor
het grootste gedeelte,- maar ook dan
blijft het benzineverlies voor het groot
ste gedeelte, (want zo'n 100 ontplof
fingen per seconde laten uw motor
draaien). Er bestaan tegenwoordig
verschillende merken spuitbussen,
waarmee men een zeer licht ontbrand-
bare damp in de carburator kan
spuiten. De eerste paar seconden
draait uw motor dan daarop, waarna
de benzine het zelf wel aankan. Een
bezwaar is echter dat men dan steed§
de motorkap moet openen voor
starten.
Qm de benzine bij lage temperaturen
makkelijker te laten verdampen be
zitten verschillende auto's een w
teuitwisselaar: een gedeelte var
warm uitlaatgassen wordt gebruikt
om de inlaat te verwarmen. Bij enke
le andere auto's kan men de inlaat var
de luchtfilter boven op de carburator ir
twee standen draaien. Een zomerstand
waarbij frisse lucht aangezogen wordt
en een winterstand waarbij door de
uitlaat verwarmde lucht wordt aange
zogen. Deze inrichtingen hoe mooi ook,
helpen echter niet bij het starten. Al
les is dan nog koud, er valt geen
warmte uit te wisselen.
Vocht
De tweede belangrijke oorzaak van het
slecht starten in de winter is het
vocht, waardoor het ontstekingssys
teem hapert. En dat terwijl :r. de
LUKE; BILLY THE KID
winter het benzinegasmengsel juist
slecht ontbrandbaar is, en dus om een
extra-sterke vonk vraagt. Ook hier
brengen spuitbussen een oplossing.
Men spui' een vloeistof die water ver
dringt op de verschillende leidin
gen van het ontstekingssysteem. Al
lerlei scheurtjes in de isolatie, waarin
normaal water voor kortsluiting zorgt,
worden door deze vloeistof opgevuld.
Slecht functioneren van het ontste
kingssysteem wordt ook vaak -eroor-
zaakt door slijtage. In de zomer merkt
u »r niet veel van. Ook een zwakke
vonk krijgt de motor dan aan het draai
en. Laat daarom voor de winter in
valt het hele ontstekingssysteem nakij
ken. De bougies en contacten van on
derbreker en verdeler zullen eventueel
vervangen moeten worden, allemaal
slechts kleine reparaties. Ook een accu
heeft niet het eeuwige leven, laat die
dus even nakijken en doormeten.
Kou
Er is nog iets in een motor dat slecht
tivries, in allerlei merken verkrijgbaar
tegen de kou kan: het koelwater. An-
is hier de oplossing. Men kan het bes
te het oude koelwater af Oaten) tap
pen, en dan de radiator opnieuw vullen
met water en antivries. Téveel anti
vries kan schadelijk zijn. Het koelver
mogen van het water neemt erdoor af.
Veel auto's zijn tegenwoordig uitgerust
met een gesloten koelsysteem. Daarin
zit reeds de nodige hoeveelheid anti
vries. Mocht u naar zeer koude ge
bieden gaan, informeert u dan bij uw
Vroeger was ook de olie gevoelig voor
lage temperaturen. De olie was daar
bij te dik. Men moest 's winters dunne
re olie gebruiken (de dikte van de olie
wordt aangegeven door een cijfer ach
ter de letters SAE-, hoe dikker de olie,
hoe hoger dat cijfer). De tegenwoordi
ge olies kunnen veel beter tegen grote
temperatuurverschillen. Er zijn dan ook
nog maar enkele autofabrikanten die
een andere olie in de winter aanbeve-
In de winter zult u veel vaker in het
donker rijden. Vergeet dus niet tijdig
de lichten goed te laten afstellen. De
reflectors in uw koplampen gaan mees
tal niet zolang mee als de rest van de
auto. De lichtopbrengst daalt aanzien
lijk door verroeste reflectors. Vervan
gen dan.
Roesten
Ook de buitenkant van de auto moet te
gen de winter beschermd zijn. Vooral
het met zout gemengde water op de
wegen werkt roesten sterk in de hand.
Ook het chroom kan men met 'n laag
je autowas bedekken. Er bestaan- ver
der spuitbussen met een speciaal afdek-
middel voor bumpers e.d. Tegenwoor
dig is dat een kleurloos materiaal, in
tegenstelling tot een paar jaar geleden,
toen men de bumpers beschermde met
een lelijk bruin goedje.
De onderkant van de auto heeft wel het
meeste te lijden van pekel. U merkt
er weinig van, totdat het te laat is en
er gaten in de vloer komen. Er bestaan
verschillende materialen om de onder
kant mee te beschermen. Sommige ge
ven 'n dikkere laag, andere 'n dunne
re. Ook de levensduur van de verschil
lende lagen is verschillend. Enkele
merken houden meer dan een jaar,
andere minder. Maar de langer houden
de zijn over het algemeen ook duur
der. Tectyleren wordt tegenwoordig
wel het meeste toegepast.
Zit er 's morgens een dun laagje rijp
op uw autoruiten dan is dat vlug eraf-
gekrabd. Een dikke laag ijs gaat
er echter niet zo gemakkelijk af. Spe
ciale spuitbussen zijn hier weer de op
lossing. Binnen een paar seconden
verdwijnt al het ijs. Ook vastgevroren
portiersloten gaan er vlot mee open.
Past u op met het gebruik van warm
water. Vooral de koude lak kan daar
slecht tegen, en krijgt er fijne barst
jes door.
Goede banden
Tenslotte de banden. Kijk daarbij niet
op een dubbeltje. Uw leven kan ervan
afhangen. Is het profiel van de banden
dun geworden dan moeten ze onherroe
pelijk vervangen worden. Vooral op de
natte wegen is 'n slecht profiel erg
gevaarlijk. In plaats dat het water
op de weg opgenomen wordt in de in
kervingen van het profiel, blijft het als
een dunne laag tussen band en wegdek.
Die dunne waterlaag heeft hetzelf
de effect als olie, de auto gaat slippen.
Aan het soort profiel kunt u niet de
kwaliteit van een nieuwe band beoor
delen. Vaak zijn het juist de hele klei
ne gleufjes die voor de beste waterop
name zorgen en niet een grof profiel.
Op besneeuwde wegen is hot anders,
Hoe groter het profiel hoe beter. Voor
al als u naar de wintersport gaat loont
het sneeuwbanden onder uw auto te
laten zetten. Meestal geldt er-wel een
maximumsnelheid voor dit soort ban
den op gewone wegen. Ze worden an
ders te warm. Rond de 120 km p.u.
kan er echter altijd mee gereden wor
den. Meestal slijten ze ook vlugger en
is de wegligging minder vast dan bij
gewone banden. En niet alle bergpas
sen okmt men ermee over. Vaak zijn
sneeuwkettingen verplicht.
HORIZONTAAL
1. hevige wind
9. makker
12. foei
14. geestelijke
waardigheids
bekleder van
hoge rang
16. uitroep
17. arbeidseenheid
19. toon
20. meisjesnaam
21. voegwoord
22. kindergroet
23. pers. voornw.
24. leerrede
27. lengtemaat
(afk.)
29. lidwoord
30. uitroep
31. voorzetsel
32. nevenschik
kend voegw.
33. familielid
35. vervoermiddel
38. rund
40. maanstand
41. oude
lengtemaat
43. teken in de
dierenriem
45. benedendeel
48. voorzetsel
50. boom
51. specerij
53. scheik. element
(afk.)
54. zijde
55. schoorsteen-
VERTICAAL
1. zwart in de
wapenkunde
2. voorzetsel
3. vlug
4. vreemde munt
5. kruipend dier
6. voorzetsel
7. algemeen
kiesrecht (afk.)
8. fabelachtig
monster
10. kweker
11. gezondheid (Fr)
13. slede
15. muzieknoot
16. uitroep
18. dwaas
20. maling
23. boom
24.' term bij het
schaakspel
25. eer
26. deel van het
gelaat
28. sporeplanl
34. bergweide
36. uitslag
op metalen
37. elk
38. boom
39. gekleurde
42. vlaggestok
44. overblijfsel
bij verbranding
45. zeer brandbaar
46. deel van de
bijbel (afk.)
47. myth, figuur
49. voegwoord
51. mens
52. duinvallei
54. dam langs
56. scheik. element
(afk.).
DAMMEN
MEN
Een treffen tussen de twee jongste
Internationale dammcesters, de 18-jarlge
Ton Sijbrands en de 15-Jarige Harm
Wierema trekt uiteraard steeds een grote
belangstelling. Ditmaal in de competitie
wedstrijd tussen het Amsterdamse Ge
zellig Samenzijn en de Friese damclub
Huizum, waarin Sijbrands weer eens en
kele geraffineerde staaltjes van zijn kun
nen ten beste heeft gegeven,, waartegen
benjamin Wiersma kennelijk geen af
doende verweer kan stellen. Deze uiterst
spannende en opwindende dampartlj
laten wij hieronder in zijn geheel volgen.
Wit: T. Sijbrands Zwart: H. Wiersma
35—30. 20—35, 40—35, 15—20, 44—40.
2024, 50-44. 14—20. 33—29. 24x33.
39x28. 10—14. 44—39, 18—23, 39—33.
2024. 31—27. duidelijk is, dat 34—29.
23x34,. rüet gunstig is voor wit, 1318.
36—31, 14—20, 41—36, 17—22. 28x17. 11x22.
31—26. 22x31, 36x27, 5—10, 46—41, 8—13,
41—36. 10—14, 37—31, 2—8, 42—37. 4—10,
5
6
15
16
25
26
CO Q
O Q O O O
35
36
O O o O W
C
45
46
O O
Een verrassende en spectaculaire voort
zetting deze 43—39, waarvan zwart
niet kan profiteren dooi- bijvoorbeeld
23—29A, 34x23, 25x43. 48x39, 19x28, 47x38,
zwart 13—19, 4x11, 16x7, sohijfwln6t voor
wit. A Indien zwart 23—28, dan slaat
33x22 en 24—29 geeft damalag aan wit.
Een diep berekende combinatie! Zwart
repliceerde met 10—15, 4843, 7—11,
want 2329 of 2429 biedt weinig per
spectief, 47—42, 12—17, 49—44, 17—22.
26—21, 22—28? hier kon 11—17, 8x17 wor
den overwogen, 33x22, 8—12, 31—26, 11—17,
22x11, 6x17; ten koste van een stuk staat
zwart positioneel sterker, maai- wederom
heeft wit een verrassing in petto, zie
diagram
Wit speelt 39—33 en zwart Taalt door
met 3—8 te antwoorden. Remise is moge
lijk door 23—29. 34x23, 19x50 (niet 19
naar 48) 30x8, 50—28!, 38x29, 18—32.
27x7, 16x49 en wit kan niet winnen.
Ih de partij geschiedde na 39—33 en
3—8, wit 33—29, 24x33, 38x29, 20—24, op
18-22. 29x7 van wit. 29x20. 15x24 42—38,
14—20, 44—39, 9—14. 37—31, 1—6, 39—33.
6
5
15
16
-
9S
26
v Q w.
O O O 9
8S
36
O O W
46
O O
45
Stand na wit: 39—33.
Hier had zwart moeten besluiten tot
23—29, 34—23, 19x48, 30x10, 20—24 en op
32—28 of 38—33 door 25—30 gevolgd
Zwart speelde echter: 17—22, 34—29.
25x34?, 21—17, 22x11. 27—22, 18x27. 29x7,
11x2 40x29, 8—12. 31x22. 32—28. 18x27.
26—21. 27-31, 36x27. 6—11, 38—32, 2—7,
28—22, 7—12, 32—28, 13—18, 22x13, 19x8.
29—23. eindelijk is zwarts tegenstand ge
broken 8—13, 28—22, 20—25, 43—39.
14—20, 23—18, 12x23, 21—17, 13—18, 17x6,
23-29, 29x38, 6—1, 38—42, 13-8, zwart
kan geen dam nemen en staakte de
hopeloze strijd.
A. JACOBS SR.
TELWERK
De voornaamste bezigheid van een
bridgespeler tijdens het verwerken van
zijn spelletjes is: tellen, Het aantal pun
ten waarover eigen en tegenpartij be
schikt, het aantal gespeelde kaarten ln
een kleur, de benodigde slagen, de ver
liezers en niet te vergeten de kaartverde-
ling van de tegenstanders.
Vooral in dit laatste onderdeel onder
scheidt zich de betere speler van de mid
delmatige en bedrevenheid op dit punt
is vaak de oorzaak dat er grote en i
spectaculaire winst wordt behaald.
Het onderstaande spel biedt de moge
lijkheid met zekerheid tot de kansrijkste
speelwijze te komen. Probeer uw krach
ten eens zonder vooralsnog kennis te
nemen van de o-w-spellen.
Zuid gever. Allen kwetsbaar.
H V 7 2
V A 108 5 4
AB 10
O H732
O A 8
A984
Nadat zuid met 1 SA geopend had,
noord met 2 (Stnyman) naar de aan
wezigheid van een vlerkaart in een hoge
kleur in de zuidhand had geïnformeerd
BIGGLES; MATO GROSSO
Oplossingen dienen uiterlijk woensdag
27 november om 12 uur per briefkaart,
met vermelding puzzel P.C.R. te zijn
ingezonden aan het bureau van ons blad.
De oplossing van de puzzel van de
vorige week luidt: horizontaal: 1. km,
3. verdrag, 9. op, 11. nam, 13. meier,
14. dra, 15. plug, 17. ets, 18. soes, 19. Gent,
21. telg, 23. er, 25. ia, 27. na, 28. ge,
28. rog, 31. ook, 33. ver, 34. beker,
35. alles, 36. ton, 37. aar, 39. ets, 41. Ot,
42. pa. 44. as, 46. el, 47. sago, 49. slok,
51. edik, 53. rel, 55. long. 57. Eem,
58. reëel, 60. Lee. 61. L.K., 62. honderd,
63. gr.
Verticaal: t. kapper, 2. mal. 4. Em,
5. reet, 6. dit, 7. rest, 8. ar, 9. ore,
10. passer, 12. mug, 14. dog, 16. gei,
18. sla, 20. na, 22. en, 24. robot, 26. do,
28. geste. 30. Gen, 31. ora. 32. kar, 33. ver,
36. toneel, 38. af, 40. slager, 42. pak,
43. ag. 44. al. 45. sol, 47. sim, 48. oren,
49. slee, 50. kol, 52. dek, 54. eed, 56. neg,
58. r.o., 59. Lr.
en zuid de O had getoond, stoomde
noord onvervaard naar 6 waartegen
west met 3 uitkwam. Allereerst zal
zuid een speelplan moeten opmaken.
Met zeven topslagen ln de bijkleuren
lijkt het alsof de troeven 22 moeten
zitten, of een honneur sec bij oost om
tot vi-'f slagen in te komen. Zuid nam
de eerste slag dan ook in de hand en
speelde Heer en -Aas, waarna bleek
dat oost een troefslag zou gaan maken.
Zuid mocht dus geen A-slag meer ver
liezen. En A kan weg op de vierde
maar daarmee is zuid nog niet uit de
zorg. Een goede methode lijkt oost met
troef aan slag te brengen op het moment
dat deze A of in de dubbele renonce
moet spelen. Zitten de A-honneurs ver
deeld, dan kunnen deze er belde uit
gesneden worden. Zuid 6peclde daarom
na, troefde een O af en speelde nog
tweemaal A, waarbij noord aan slag
kwam. Beide tegenstanders bleken drie
A te bezitten.
De positie was nu rijp voor de placing
in troef, maar zuid besloot eerst nog
eens na te gaan wat hij intussen alle
maal aan de weet was gekomen. De uit
komst wees er op dat west een vier- of
vijfkaart ln O had en dat betekende
weer dat oost er tenminste vijf, mis
schien zelfs zes had. Bovendien bleek
oost over drie troeven en drie A te be
schikken. Maar dat zijn al 11 of 12 kaar
ten en daar oost er zoals gewoonlijk
met 13 was begonnen, kon hij niet meer
dan één of twee A hebben' Zuid was dus
niet meer afhankelijk van het verdeeld
zitten van de A-honneurs, maar speelde
A Heer en -Aas. Pas daarna werd troer
gespeeld en was oost gedwongen in de
dubbele renonce te spelen, zodat zuid
oen A kon opruimen. Zoals u ziet was
dat ook de enige manier om het contract
thuis te brengen. Zorg dus dat uw tel
werk ln orde is. het loont de moeltet
Het is zonneklaar dat een schaak
meester die van zijn vak een beroep
heeft gemaakt, verre de meerdere is
van de gemiddelde schaakamatcur. De
professional moet dagelijks studeren en
analyseren en bovendien zal hij ten
minste enige malen per jaar aan een
toernooi deelnemen. Zulks is nu ten
enenmale uitgesloten bij een speler die
voor zijn liefhebberij zo nu en dan een
partijtje speelt.
Er zijn echter op deze regel uitzonde
ringen. Het komt voor dat een schaak
amateur om een of andere reden ver
boven zijn niveau speelt. Zo'n opmerke
lijke prestatie volgt hieronder: in deze
partij wordt door de witspeler wonder
mooi combinatiespel geleverd. Het hoog
tepunt vormt echter een offer van de
witte dame.tot zesmaal toe!
Een unicum in de schaakliteratuur.
Wit: E. Z. Adams Zwart: C. Torre
Gespeeld in New Orleans 1920
(Philldorvordediging)
1. e2e4, e7—e5; 2. Pgl—f3, d7—<16;
3. d2d4, eSxd4; 4. Ddlxd4, Pb8
c6; 5. Lel—b5, Lc8—d7; 6. Lb3xc6,
Ld7xc6; 7. Pbl—c3, Pg8—f6; 8. 0—0,
Lf8e?9. Pc3—d5, Lc6xd5.
(Op 9Pd5: om het loperpaar
te behouden kan volgen 10. edö:,
Ld7; 11. Dg7:, Tf8; 12. Tel met de drei
ging 13. Lh6 of 13. Lg5).
10. e4xd5, 00; 11. Lel—g5, c7—c8;
12. c2c4, c6xd5; 13. c4x.d5, Tf8—e8;
14. Tfl—el, n7a5.
(Om 15Tc8 of wellicht 15a4
en 16Ta5 te kunnen spelen).
15. Tele2, Ta8—c8 (beter was 15.
hfl); 16. Tal—el, Dd8—<17.
Stelling na 16Dd8—d7
i 9 I i
w r B
w T 9
■t
m
17. Lg5xf6! (het begin van een van
de mooiste combinaties uit de schaak
literatuur) 17Le7xf6 (op 17
gf6: volgt 18. Te7:I, De7:!, De7:; 19. Te7:,
De7:; 20. Dg4 en torenwinst op c8).
18. Dd4g4ü (het eerste van een reeks
spectaculaire dameoffers).
18Dd7b5 (het aannemen van
het offer faal. op 19. Te8:t en mat op
de volgende zet).
19. Dg4c4H! (een Juweel van een zet.
Ook nu is de dame niet te nemen wegens
mat in twee zetten. Aardig ls nog de
variant 19, Te2:; 20. Dc8:t, De8; 21.
De8:t, Te8:; 22. Te8: mal).
1»Db5—d720. Dc4—c7!Ü (weer
bepaald imposant. Op 20Tc7: of
20Dc7volgt 21. Te8:t en mat.
terwijl na 20Te2: eenvoudig 21.
Dd7: wint).
2 0Dd7—b5; 21. a2—a4!f (het
tactische motief van de witte combinatie
berust op hot feit dat de zwarte dame
op de diagonaal a4d7 moet blijven om
de «8-toren te beschermen. Direct 21.
Db7faalde op het prachtige dame
offer maar nu dus van zwarte kant!
31De2:f).
2 1Db5xa4; 22. Te2—e4M, Da4—
bS; 23. Dc7xb7ü en na dit zesdo dame
offer gaf de zwartspeler zich gewonnen.