IHKIMIBasinMMHBMIlMill
Voetganger heeft zaterdag
't rijk alleen op Promenade
I £2k
fT^
Meer
veiligheid
en economisch
belang
Heerstrate in Maredorp
werd Haarlemmerstraat
DOORGAAND
aVERKEER
Op 18 plaatsen vrij
parkeren in binnenstad
DE LEIDSE COURANT
AAPLEMMEP STRAAT
bromenade
tA
-r~A
Voor het eerst sinds jaren durft de Leidse wethouder mevrouw N. A. den Haan-Groen
(„Ik waagde er m'n enkels niet") zaterdag weer naar de Haarlemmerstraat. Met enig offi
cieel vertoon zal mevrouw Den Haan, wethouder van verkeerszaken, om 10 uur twee
derde van de Haarlemmerstraat openen als Promenade, een voetgangersdomein, waarin
men niet meer angstig stoep-op-stoep-af behoeft te wippen om tegemoetkomers te ont
wijken.
Van 's morgens 10 uur tot 's middags 5 uur kan
er rustig midden op de Haarlemmerstraat gekuierd
worden, is het geen ramp meer als kinderen zich
loswringen en de weg op schieten. Op straffe van
een bon is zaterdag voor het eerst alle gemotori
seerd verkeer verboden in de Haarlemmerstraat;
rijwielen mag men slechts aan de hand meevoeren.
Auto's krijgen overigens niet eens kans om de
Zaterdagmorgen is de Haarlemmer
straat - Promenade, waar de PSP'er
De Bruyn bij de begrotingsbehandeling
in 1966 om vroeg, eindelijk een feit.
Eindelijk, zowel voor het gemeente
bestuur. dat met de opening van de
Promenade het ingrijpende verkeers-
I plan Binnenstad" voltooid ziet en
eindelijk ook voor'het overgrote deel
van de ondernemers in de Haarlemmer
straat, die terecht vair mening zijn, dat
hun economisch belang op de eerste
plaats gediend is met rust en veiligheid
voor het kopend publiek, dat immers
in hoofdzaak te voet en in grote drom-
fen (62.000 op een gewone zaterdag is
:ns aangetoond) de Haarlemmerstraat
PROEF
Hoewel aan de opening van de Pro
menade een grootscheeps onderzoek
door het bureau Sociografie van de
gemeente Leiden, een onderzoek waar
de meeste ondernemers aan meewerk
ten, is voorafgegaan, krijgt het „voet
volk" de Haarlemmerstraat op zater
dagen tot augustus volgend jaar slechts
op proef. In augustus zal er wederom
beslist worden en dan definitief. Men
heeft namelijk tot een proefperiode be
sloten, omdat de gemeentelijke instan
ties en ook de winkeliers de Promena
de en alles wat daarmee samenhangt
eerst eens een heel winter- en zomer
seizoen willen aankijken.
RAPPORT
De Haarlemmerstraat-Promenade is
bepaald niet een zaak van alleen maar
afsluitingshekken plaatsen. Zoals hier
boven reeds geschreven is de opening
van de Promenade in feite de vol
tooiing van het verkeersplan „Binnen
stad," waartoe de gemeenteraad in fe
bruari besloot.
Het gemeenteraadsbesluit was geba
seerd op een rapport van de commissie
Verkeerszaken, waarin een aantal sug
gesties werden gedaan voor een betere
afwikkeling van het verkeer in de
binnenstad van Leiden en een betere
verdeling van de parkeerruimte. Uit
gangspunt van het rapport was, dat
het voor het behoud en de verdere
ontplooiing van de economische, sociale
en culutrele functie van de binnenstad
noodzakelijk was:
doorgaand verkeer te weren
de parkeergelegenheid te verrui
men en deze zo doelmatig moge
lijk te verdelen over kort- en
langparkeerders
„sterke" en „zwakke" verkeers
deelnemers te scheiden door waar
mogelijk voetgangersgebieden te
RIEVIERDIJK LANGS DE RIJN
het openbaar vervoer te bevor
deren door speciale verkeersvoor-
zieningen.
In de maatregelen, die de laatste
maanden op de Breestraat en omgeving
zijn getroffen (blauwe zones, parkeer-
meters, rijstroken voor de bussen en
eenrichtingverkeerswegenkan men
duidelijk een aantal van bovenstaande
punten herkennen. Dat geldt ook voor
de maatregelen ,die genomen werden
voor de Haarlemmerstraat en omge
ving. Nieuwe parkeerplaatsen. die
minstens het aantal parkeerplaatsen
van de Haarlemmerstraat zouden moe
ten vervangen, werden aangelegd aan
de Van der Werfstraat en de ir. Dries-
sanstraat, terwijl de Langegracht. de
Oostdwarsgracht en de Middelstegracht
thans ruimte bieden aan vele langpar
keerders,
Door de Promenade moest bovendien
de blauwe zone worden uitgebreid.
Ruimte daarvoor vond men aan de
■u,' Apothekersdijk, Stille Mare. Lange
jfH i Mare (beide zijden), Van der Werf-
straat, een deel van de Beestenmarkt
en een deel van de Hooigracht ter
hoogte van het Elisabeth-ziekenhuis.
(Buiten de zaterdagen is overigens de
Haarlemmerstraat zelf ook nog be
schikbaar voor kort-parkeerders)- Par-
keermeters werden voorts geplaatst
aan de Stille Mare en de Lange Mare,
alsmede op de Apothekersdijk.
„Pas" in 1355
ingelijfd bij
stad Leiden
De Haarlemmerstraat is een van
9 de oudste straten van Leiden. Ir. G.
I I.. Driessens, oud-directeur van Ge-
meentewerken, die in 1929 ztfii be-
kende boek „Leidschc straatnamen"
deed verschijnen, schreef er dit
REEDS VOOR 1266 bestond er tussen
de oude stad bezuiden en het Ma-
I* redorp benoorden de Rijn een verbin
ding over de Vischbrug; de bouw van
de Bostelbrug in 1321, maakte verdere
gemeenschap mogelijk. Bij de uitleg van
1355 toerd dit Maredorp bij de stad
FESTIVITEITEN
Rond de opening van de Prome
nade door mevrouw N. A. den
Haan-Groen, zaterdagmorgen om
10 uur bij de Mare, wordt door de
winkeliersvereniging uiteraard
het een en ander op *ouw gezet.
De gehele dag brandt de feest
verlichting; 's morgens maakt K
G een mars door ae Haarlem
merstraat en s middags is een op
treden gepland van de Franciscus-
band met een groep majorettes.
In verschillende etalages kan men
voorts zien hoe het vroeger was
op de Haarlemmerstraat. Meer
dan honderd briefkaarten en foto's,
zelfs ook een schilderij, werden in
bruikleen afgestaan nadat de
winkeliersvereniging in de dag
bladen een oproep had geplaatst.
ingelijjd en maakte voortaan daarvan
werkelijk deel uit. De schout oefende
toen zijn recht uit op de rode steen op
de Haarlemmerstraat bij de Hartebrug,
evenals dit voorheen reeds geschiedde
op de blauwe steen voor de Maarsman-
steeg in de oude stad en op de witte
steen op de Hoogstraat in het burggra-
felijk kwartier.
In 1357 is er reeds sprake van een
Heerstrate of Grote straete in het Ma-
rendorp, die later Haarlemmerstraat
zou lieten. Overigens was deze wijk tot
in de 15de eeuw nog grootendeels onbe
bouwd en hoofdzakelijk ingenomen door
de O. L. Vrouwenkerk en talrijke non
nenkloosters. Ook de Groote Straat be
hield nog lange tijd haar oorspronkelijk
karakter en uiterlijk van rivierdijk.
In l',13 werd deze weg bestraat, waar
toe de hulp van werklieden uit Haarlem
en Gouda moest worden ingeroepen,
I daar een bestrute of zelfs behoorlijk
verharde weg nog grote uitzondering
I was en men als regel door het zand
moest lopen.
DE HAARLEMMERSTRAAT strekte
zich aanvankelijk over de volle
I lengte van de stad uit en was aan weers-
kanten door een poort afgesloten, t.w.
in het oosten door de Zijlpoort, die in
161,', buitenwaarts werd vedlegd en in
het westen door de Rijnsburger- of Lop-
senpoort, later ook genoemd Duitjrs-
l>oort, Haarlemmer- of Blauwpoort. Van
I de oorspronkelijke poort is weinig be
kend, des te. meer van de omstreeks
1610 voltooide Blauwepoort, aldus ge
heten naar de bij de bouw gebezigde
blauive arduinsteen. Aldaar vergaderden
de Rederijkers tot 1661,. toen ze genood
zaakt loerden te verhuizen naar de
Steenstraat, terwijl de Blauwepoort
werd toegewezen aan het gilde van de
apothekers of artsenijber eiders, geschei
den van liet gilde van de kruideniers.
In 1735 werd de poort wegens bouw
valligheid afgebroken en werd de La
kenhal aangexoezen als vergaderzaal
voor het Collegium Pliarmaceuticum.
De toren en de klokken .van de ge
sloopte poort werden gesteld op de Witte
poort en een deel van de arduinsteen
gebruikt voor herstelling van de noord
westelijke ingang van het raadhuis, die
daarna tot op deze tijd de blauwe gang
werd genoemd.
CIRCULATIE
Het meest ingrijpend en ingewikkeld
was evenwel het ontwerpen van een
nieuwe verkeerscirculatie rond de
Haarlemmerstraat, die immer op za
terdagen en in de toekomst wellicht
de hele week aan het verkeer zal
worden onttrokken. De hele nieuwe
verkeerscirculatie, waarover wij in de
afgelopen weken reeds enkele malen
berichtten, is afgestemd op de algehele
afsluiting van de Haarlemmerstraat.
Door het wegvallen van twee ver
keerswegen (Haarlemmerstraat-Oost en
-West) is de naastgelegen straten de
functie hiervan toegewezen. Doorgaand
verkeer kan deze „vluchtroutes" beter
mfjden vanwege, de geringe capaciteit.
Zo is op de Oude Vest eenrichting
verkeer ingesteld van Turfmarkt naar
Havenplein: Van der Werfstraat en Cae-
ciliastraat leiden het verkeer uitsluitend
in tegengestelde richting.
Van de vier Oude-Vestbruggen heb
ben er nu twee eenrichtingverkeer, na
melijk de Turfmarktbrug (van Turf
markt naar Nieuwe Beestenmarkt) en
de Pauwbrug (van Pelikaanstraat
Oude Singel iOok in de Pelikaanstraat
zelf geldt eenrichtingverkeer vanaf
Haarlemmerstraat
Om hei midden van de Haarlemmer
straat te bereiken is het verkeer bij
afgesloten Haarlemmerstraat aangewe
zen op Apothekersdijk, Stille Rijn en
Stille Mare talie eenrichtingverkeer).
Voor de Oude Singel geldt eveneens
eenrichtingverkeer, van Houtmarkt tot
Korte Mare. Het gedeelte tussen Korte
Mare en Nieuwe Beestenmarkt ls weer
in beide richtingen te beraden.
Mede in verband met de nieuwe route
van buslijn -13 (NZH) over o.m. Apo
thekersdijk. Mare en Lange Scheistraat
(eenrichtingverkeer) is het verkeer op
de Lammermarkt gescheiden: de noor
delijke rijbaan is voor verkeer in weste
lijke richting (Nieuwe Beestenmarkt),
de zuidelijke voor verkeer in oostelijke
richting (Korte Mare».
Op de Beestenmarkt geldt langs de
huizen eenrichtingverkeer naar de Steen
straat; op de parallelweg over het par
keerterrein kan het verkeer van Steen
straat naar Oude Singel.
NOG MEER
PLANNEN
Als de proef slaagt zal de Haar
lemmerstraat volgend jaar zeer
waarschijnlijk ingrijpend geivij-
zigd worden. Men denkt reeds
aan sierbestrating, geen trottoirs
mee etc. Na definitieve afsluiting
gedurende de hele week, kan de
winkeliersvereniging ook een stap
je vei-der gaan bij het opvrolijken
van de pramenadeBloembakken,
hier en daar een zitje bijvoor
beeld. Er zijn overigens nog wel
wat problemen op te lossen voor
het zover is. De brandweer, politie
en ambulancewagens moeten ook
in een geheel nieuwe situatie nog
overal bij kunnen, terwijl de win
keliers zelf verzekerd moeten
blijven van goede aan- en afvoer-
mogelijkheden.
HOE ZAG HET ER VROEGER UIT?
Haarlemmerstraat - Promenade binnen te komen, I
want aan de Turfmarkt, bij de Hartebrugkerk en ter
hoogte van de Pelikaanstraat worden hekken ge
plaatst, die onverbiddellijk benen van wielen schei
den. Alle auto's die zich na tienen in de Promenade
bevinden worden zonder pardon voorzien van een
politionele „prent".
Aanwijzingen
voor
weggebruikers
Het lijkt allemaal heel erg ingewik
keld, maar al rijdend wijst het zich van
zelf. Het bovenste bord komt men tegen
op de Oude Vest ter hoogte van de
Schouwburg. Rechtdoor, verder de Oude
Vest op, is toegestaan; de terugwijzende
pijl geldt voor de Caeciliastraat.
Het onderste bord wordt 's zaterdags
geplaatst op de Marebrug. Linksaf, de
Oude Vest op is toegestaan. Het kleine
pijltje rechts geldt loederom voor de
Caeciliastraat.
Rond de eeuwwisseling zag de Haarlemmerstraat er zo uit. In lange rokken spoedden de koopsters, de
winkeliersters en de winkelmeisjes zich over de keien. Auto's waren toen nog geen probleem Deze foto
werd gemaakt bij de Pelikaanstraat. De ingang van deze straat is geheel rechts te zien. De volgende
opening rechts tussen de huizen is de ingang van de Leegewerfsteeg.
Uit het Leicis Oud-Archief haalden
wij dit fraaie 19e eeuwse gezicht aqua
rel op de Hartebrugkerk en de Stille
Rijn. Men ziet hier duidelijk, dat de
Hartebrugkerk een moment zonder
wélke de Haarlemmerstraat ondenkbaar
is er vroeger anders heeft uitgezien. De
oorspronkelijke opengewerkte toren
werd bij een restauratie in het begin
van deze eeuw vervangen door hel to
rentje, dat tegenwoordig op de kerk
staat. Er zijn in Leiden al stemmen op
gegaan om de Hurtebruglcerk, indien
hij in de toekomst weer eens aan res
tauratie toe is, in de oude staat terug
In de komende tijd zullen op het
politiebureau, op het Stadhuis, op
het VW-kantoor en bij een groot
aantal winkeliers in de Haarlemmer
straat - Promenade parkeerkaarten
gratis verstrekt worden. Op deze
kaarten staat precies aangegeven
waar de parkeermogelijkheden in
de Leidse binnenstad zijn. Belang-
rijk is ook, dat op de kaarten alle
j vrije parkeerplaatsen (waar geen
parkeergeld betaahd behoeft te wor-
den of waar men zijn auto zonder
parkeerschijf kan achterlaten) staan
aangegeven.
I In totaal telt de Leidse binnenstad
I thans 18 zgn. vr()e parkeerplaatsen, die
'n gezameni()ke capaciteit van bijna 2000
I personenauto's hebben.
De vr(je parkeerplaatsen zij
1. Schuttersveld
2. Stationsplein
3. Binnen terrein idem
4. Lammermarkt
5. Oude Singel
6. Beestenmarkt
7. Agnletenstraat
8. Langegracht c.a
9. JuJianastraat
10. Kaasmarkt
11. Ir. Drlessenstraul
12. Middelstegracht
13. Uiterstegracht
14. Geregracht
15. Garenmarkt
16. Steenschuur
17. Pieterskerkhof
18. Pieterskerkgracht
Tussen haakjes het aantal
parkeerplaats.
(300)
(210)
(120)
(180)
(120)
(90)
(100)
(100)
(75)
