Het rijk
der wassen
verbeelding
HPÜMW
mensen,
wat een.
mensen
PAUS WAARSCHUWT TEGEN
MODERNE GELOOFSUITLEG
Montgomery
onwel
tijdens
troonrede
Aanslagen op
waterleiding
van Parijs
f
Beter met Boter
Industriële giganten
moeilijk te werven
Geen stappen
stichting NDR
1 JNL^RDAG 31 OKTOBER 1968
DE LEIDSE COURANT
LONDEN Het regent in Londen
en het is een uitgezochte dag voor
een bezoek aan Madame Tussaud's.
Het is er dan ook druk en tussen
de voortschuifelende bezoekers
bevindt zich tenminste een bus
lading Nederlanders. Het is een
eigenaardige gewaarwording om
te wandelen tussen die haast
levensechte figuren, die je boos,
cynisch lachend of onverschillig
aanstaren. De meeste bezoekers
fluisteren, kennelijk bang om ge
hoord te worden door de stram
staande wezens over wie ze het
hebben.
Het museum zit vol grapjes. Hiel
en daar op banken zitten figuren,
alsof ze leven, en moe geworden
van het slenteren even. zijn neer
gestreken. Aan de Ingang van de
kamer der verschrikkingen komt
men oog in oog te staan met sup
poost Ham- Willets en het lijkt
zelfs alsof hij je naoogt als je de
trap afgaat naar de Bastille-ach-
tige diepte waar Engelands meest
bizarre moordenaars zijn samen
bracht met de hoofden van de ge
guillotineerde slachtoffers van de
Franse revolutie. Maar ook deze
Harry Willets is een man van was
en gips, het beeld van de man die
langer dan vijftig jaar met bij
zondere zorg de kanier der ver
schrikkingen en zijn grimmige be
woners onderhield. Elders staat
Malcolm Muggeridge. „echter dan
echt" en met een ironische trok
•rond de mond te kijken naar een
soort plastiek vol tv-schermpjesdie
beurtelings aan en uit flitsen.
Honderden raken hem hoewel
aarzelend aan. want tenslotte
wen je aan de grapjes van Tus
saud's.
Maar dan zit ook weer op een
bank, ergens boven aan een trap
een oud vrouwtje, zwaar geslui
erd. Tientallen bezoekers bukken
zich om htm ogen vlak bij de slui
er te brengen in een poging er
doorheen te kijken. Prompt volgt
een beschaamde schrikreactie: dit
vrouwtje is géén wassen beeld. Zij
zelf merkt overigens weinig van
de argeloze nieuwsgierigheid van de
muziekbezoekers, want ze slaapt,
Verplicht nummer
De nog tamelijk jeugdige artistiek
en zakelijk directeur van Madame
Tussauds. E. W. Gatacre, zit achter
zijn bureau waarop een grote goud
kleurige mannenkop van gips of
papier-maché rust.
Hij spreekt vloeiend Nederlands en
dat doet hein blijkbaar plezier. Hij
ziet er ernstig en driik bezet uit
(en dat is hij ook, want hij zit
midden in een verbouwing), maar
dikwijls tijdens ons gesprek splijt
zijn gezicht als het ware in een
brede lach en dan krijgen zijn
ogen achter de glazen van zijn iet
wat afgezakte bril een uitdrukking
die maakt dat je hem ervan ver
denkt in gedachten voortdurend
bezig te zijn met het verzinnen
van de meest bizarre practical
jokes met behulp van zijn was
sen beelden.
Mr. Gatacre die al langer bij Tus-
Directeur E. V. Gatacre, voortdurend practical jokes
sauds werkt en sinds een jaar of
vijf zijn huidige directeursfunctde
bekleedt, verheugt zich in een
groeiende belangstelling voor zijn
museum. Nog niet zo lang geleden
leidde het museum een wat kwij
nend bestaan en was het een soort
verplicht nummer voor wat oudere
buitenlanders en Britse provincia
len die Londen ..deden' Maar
Beatles Paul McCartney en Ringo Starr, als biljartballen
daarin is. eerst haast onmerkbaar,
maar ten slotte steeds sneller,
verandering gekomen
Mr. Gatacrc: „Daarvoor zün ver
schillende redenen. Op de eerste
plaats gaan vermaak en opvoeding
opnieuw steeds meer samen. In de
negentiende eeuw zag je dat ook.
maar sinds de eeuwwisseling tot
ongeveer een jaar of vjjf geleden
het juiste keerpunt is niet pre
cies aan te geven waren ver
maak en opvoeding streng van el
kaar gescheiden. Vermoedelijk
heeft de televisie grote invloed
gehad op de jongste ontwikkeling.
Een samengaan van vermaak en
opvoeding zie je nu op allerlei
terrein denk maar eens aan de
geïllustreerde encyclopedieën.
Op de tweede plaats is er ook een
duidelijke verandering van smaak
merkbaar. Er is een tijd geweest
dat men zich afkeerde van het
realisme Men was het beu en
men had er te veel van gezien en
er Ie lang naar gekeken. Men
wendde zich tot het abstracte:
liever Mondriaan dan Rembrandt
maar nu zie je dat abstract uit
de mode raakt. Men kiest nu voor
pop-art. realisme. surrealisme.
Zelfs het uniform en de hoge hoed
zijn weer helemaal in.
Deze ontwikkeling heeft ons wind
in de zeilen geblazen. Goede en
bekende kunstenaars en ontwer
pers willen weer voor ons werken.
Er zijn er bij die zich jaren lang
op het terrein van het abstracte
hebben bewogen en nu weer rea
listisch werk voor ons willen ma
ken. Beeldhouwers vooral. Onze
expositie De slag bij Trafalgar
(kosten ongeveer een half mil
joen' ls ontworpen door Timothy
O'Brien, een van de beste theater-
en tv-ontwerpers van Engeland.
En ten derde", zo vervolgt mr
Gatacre. „heeft de tanende invloed
van de film ons geholpen. In En-
MADAME
TUSSAUDS
DOET GOEDE
ZAKEN
geland heeft de film altijd en veel
langer dan elders een belangrijke
plaats ingenomen op dat deel van
liet gezins- of privébudget. dat voor
amusement was bestemd. Pas sinds
de laatste oorlog neemt deze in
vloed van de film langzaam af.
Vroeger was het gewoon tweemaal
per week naai- de film te gaan
Nu niet meer. De televisie dauren-
tegen 16 geen concurrent voor ons.
Integendeel: Ik geloof dat wij goed
bij de (tv aansluiten."
Uiteraard een van de belangrijkste
onderdelen van Tussauds is de
galerij der beroemdheden en mach
tigen. dood of levend. Daar bevindt
zich sinds kort ook het wassen
oeeld van minister Luns. Hij staat
er naast een wel wat jonge De
Gaulle.
Waarom Luns?
Mr. Gatacre: „Er was gewoon veel
vraag naar hem. Wij houden voort
durend enquêtes onder onze bezoe
kers om te weten te komen wie
zij het liefst in het museum zien.
Minister Luns kwam daarbij naar
voren als de grote voorvechter
voor Engeland in de EEG".
Wat zei Luns toen hem zijn beeld
getoond werd?
Mr. Gatacre (sluit de ogen en
denkt lang en kennelijk diep na>:
„Hij zei: Mijn ijdelheid is zeer ge-
Zijn er andere normen dan de
wensen der bezoekers die bepalend
zijn voor het besluit Iemand in de
beeldengalarij te zetten?
Mr. Gatacre: „Natuurlijk, maar die
verschillen van geval tot geval.
Meer in het algemeen geldt dat
het figuren moeten zijn die - -mak
kelijk kunnen worden herkend
Veel gefotografeerde en geziene
mensen dus. Wij maken liever een
beeld van niemand die ln levende
lijve poseert dan aan de hand van
foto's. De koppen van degenen die
poseerden zijn ook historisch veel
belangrijker. Wij hebben lüer tal
van koppen uit de tijd toen de
fotografie nog niet bestond. Tal
leyrand bijvoorbeeld. Marie-Antol-
nette. Benjamin Franklin. Lodewijk
de Zesde. Robespierre en tal van
anderen uit de Franse revolutie.
Van velen van hen nam Mndnmc.
Tussaud. de stichteres van het mu
seum persoonlijk de dodenmasker^
of er werd voor haar geposeerd'
9 Richard Nixon stoel staat klaar.
Trafalgar
Naast de galerij der beroemdheden
beschouwt mr. Gatacre de sinds
vorig jaar in Tussauds aanwezige
tentoonstelling De slag bij Trafal
gar en de levende hcldenafdellng
als de belangrijkste onderdelen
van zijn museum.
De slag bU Trafalgar is een in
structief en uitermate boeiend
werkstuk. Om een van de lagere
dekken, waar de kanonnen stonden
opgesteld alsmede bet vertrek met
de stervende Nelson, na te bouwen
moest een bedrag op tafel komen,
hoger dan dat waarvoor destijds
het oorlogsschip Victory werd ge
bouwd. Tussaud's kon de betrok
ken dekken en schecpsplaatsen
nauwkeurig nabouwen want de
Victory, Engelands meest beroem
de oorlogsschip, bestaat nog steeds
en ligt goed geconserveerd
in een dok van de marinebasis
Portsmouth.
Als men als het ware het geechuta-
dek betreedt is het gevecht ln vol
le gang. Men ruikt de kruitdamp,
het. houtwerk, teer en, zweet. Het
gebulder van kanonnen en het ge
kraak van touwwerk wordt nu en
dan overstemd door geschreeuw en
gekrijs. Voortdurend strijken de
liohtflitsen van het mondingsvuur
over de beroete, bezwete en be
bloede lichamen van de stuksbe
manningen. De zware dikke kanon
nen glanzen dof in het. vage licht
dat binnensijpelt door de geschuts
poorten. Het is een afschuwelijk,
maar ook fascinerend geheel en
het is niet moeilijk meer zich de
verschrikkingen van een zeeslag uit
de late zelltijd voor te stellen. Even
inter .is riten ibij ftelson Men hoort
hot gekreun van dé gewonden.
Enkele officieren staan snmenge-
croept rónd de dodelijk gewonde-
admiraal die op het dek zit. ge
leund tegen een van de houten
spanten. De olielamp geeft een
zo vaag licht dat men zich moet
Inspannen om de stervende admi
raal nog eenmaal in de brekende
ogen te kunnen kijken. Het hele
tafereel ls verbijsterend suggestief
Beeld, geluld en licht geven een
perfecte weerguve van hoe het
werkelijk was. Teksten, kaarten en
tekeningen langs de wanden van
het Trafalgar-gedeelte geven ver
dere toelichting op de slag en de
betekenis ervan
Charles de Gaulle (dubbel zo groot
als ln werkelijkheid en met mono
tone stem voortdurend uitleggend
waarom Engeland nog niet ln de
EEG kun komen). Malcolm Mugge
ridge. Elisabeth Taylor en Richard
Burton in de stromende regen en
belaagd door onophoudelijk flitsen
de fotojournalisten. Met geluid en
luchteffcten wordt hier een voort-
durend voorstelling gegeven, w»
flitsend en levendig dut Met lijkt
«Isof de hele wa«*en bevolking van
Heroes Live ook werkelijk leeft.
Binnenkort komt hier weer een
nieuwe versie van de Beatles en
sinds kort ziet men er Alexander
Dubcek ln wjn tretnooupé terug
keren van Cierna.
ln snel tempo voert mr. Oatacre
ons door zijn wonderlijk palels.
Even laat. htj ons alleen om op
eigen houtje de zaai der koning*!
te bekijken (sinds 1809 hebben
Britse vorsten voor Tutsuiids i«
poseerd' en vervolgens leidt hij
ons door de ateliers van het mu-
seiun. Annen. benen, rompen en
hoofden, plukken haar en kleding
stukken liggen er soms kriskras
dooreen Iemund is bezig om haar
voor haar de wenkbrauwen van
Beutle John Lennon aan te bren
gen. Vanaf een plank kijken t^e
nog blljartbalkule hoofden van
McCartney en Ringo Starr grijn
zend toe. Het hoofd van Richard
Nlon ls ook bU Tussauds dut
van Humphrey ver vooruit Toch
ls de democratische kandidaat ook
al herkenbaar, zij het slectits nog
aan zijn mond Men ziet er meer
bekende hoofden op de planken
staan ln aanbouw of ln restau
ratie. Het ls een beetje gek alle
maal Een van de assistentes pakt
het hoofd van Nixon op, steekt
het naar voren als een pas ver
worven trofee en zegt: „Als MIJ
de verkiezingen wint, komt hij ln
de heroes-ltve-afdeling op het ge
stoelte dat al klaar staat". Het
hoofd vertrekt geen spier. Het
glimlacht slechts zelfverzekerd.
nuLur dat zegt niet veel want ook
het roze, gladde kale hoofd van
Humphrey doet dat.
Het ls alsof Je ln een andere
wereld terecht komt als je weer
buiten loopt over Marylebone Road,
ln de miezerige Londense regen.
Je bent weer tussen de levenden.
Dubcek
Ongetwijfeld opwekkenider Ls de
Heroes Ltve-tentoonstelling. Daar
ziet men Twiggy. Cassius Clay.
I Hubert Humphrey in aanbouw
(ADVERTENTIE)
(Van onze correspondent)
LONDEN De tachtigjarige veld
maarschalk Montgomery, die gis
teren tijdens de troonrede van k-
ningin Elizabeth een ceremoniële
rol had te vervullen, is tijdens de
plechtigheid onwel geworden. HU
wankelde en moest ondersteund
worden. Het grote zwaard, dat hij
in de hand hield, werd ijlings over
genomen. In de frisse lucht kwam
hij weer bij en des avonds voelde
h(j zich kiplekker.
De troonrede bevatte weinig
nieuws. Het enige opzienbarende
was. dat een speciale commissie
wordt ingesteld voor een herziening
van de Britse grondwet.
Velen schieten
doel voorbij
ROME (KNP) Paus Paulus heeft
gisteren tijdens de algemene audiëntie
in de Sint-Pieter opnieuw gewezen op de
gevaren die het geloof bedreigen. Tege
lijkertijd heeft hij nog eens herhaald,
waarom hü op 30 juni, bü de sluiting
van het jaar van het geloof, zijn Credo
heeft uitgesproken. Een van de redenen
was het feit, dat geloven tegenwoordig
steeds moeilijker wordt.
De mens van tegenwoordig, aldus de
Paus, is gewend alle kennis om te zeiten
in beelden en tekens. De werkelijkheid
wordt gemeten naar hetgeen men hoort
en ziet. Daarentegen vraagt het geloof
de tussenkomst van dq geest, die zich
richt op de totale werkelijkheid en
vooral op die werkelijkheden, die aan de
directe waarneming ontgaan.
Andere .moeilijkheden komen voort uit
het feit, dat men al maar bezig is het
geloof te onderzoeken zonder acht te
slaan op de traditie en de uitspraken
van het kerkelijk leergezag. „Wanneer
men het onderzoek van de Schrift aan de
eenlingen overlaat", aldus de Paus, „ko
men er zoveel meningen uit de bus, dat
het niet meer mogelijk is, subjectief ze
ker te zijn van zijn geloof. Bovendien
wordt dan de gelovige eenheid in gevaar
gebracht, terwijl het geloof juist de basis
van de eenheid moet zijn".
Sprekend over de pogingen die gedaan
worden om de geloofscrisis te boven te
komen, noemde de Paus er enkele op,
die zijns inziens verkeerd zijn. Sommigen
beperken de inhoud van het geloof tot
enkele basisstellingen. Anderen kiezen
uit de geloofsschat alleen de waarheden
die hun bevallen en lalen de overige
liggen of vervangen ze door stellingen,
die prettiger aandoen. Weer anderen
trachten de geloofsleer aan te passen bij
de moderne mentaliteit en door middel
van de vergelijkende godsdienstweten
schap tot resultaten te komen.
Ook keerde de Paus zich tegen hen,
die weliswaar op een prijzenswaardige
manier proberen de geloofswaarbeden in
(ADVERTENTIE)
begrijpelijke termen voor te dragen en
voor de mens van nu bevattelijk te ma
ken, maar daarbij hun doel voorbij
schieten. Volgens de correspondent van
het KNP is men in Vaticaanse kringen
van mening, dat de Paus hiermee de Ne
derlandse Katechismus bedoelde. Als
men de resultaten overziet, aldus de
Paus, zijn de successen maar heel gering.
Aan moeilijke dogma's gaat men eenvou
dig voorbij, men zwakt ze af of vervalst
ze. De methode van het interpreteren
noemde hij gevaarlijk, zelfs als men ertoe
gedwongen zou zijn. Alleen het ongerept
weergeven van de hele leer in begrij
pelijke termen is een grote verdienste.
Want de Heer zegt: „Uw ja zij ja, en uw
neen zij neen".
Aan het slot van zijn toespraak bad de
Paus in een eigengemaakt gebed om „een
volledig, vrij, standvastig, sterk, blij,
actief en nederig geloof".
PARIJS (AP) De Franse autoritei
ten hebben meegedeeld dat verscheide
ne hoofdwaterleidingen in het gebied
van Parijs door bommen zijn opgebla
zen en dat een verdacht pakje was ge
vonden in het theater van Palais Chail-
lot in Parijs.
Een hoofdwaterleiding, die een ge-1
deelte van Parijs van water voorziet
werd opgeblazen door een bom bij Pro- i
vins en bij Louveciennes werden andere
leidingen opgeblazen. Het vreemde pak- j
ketje dat in het palais Chaillot werd ge- 1
vonden is naar het politielaboratorium
gebracht voor onderzoek. Eerder deze
week zijn kneed bom men tot ontploffing
gebracht voor enkele gebouwen van de
Citroenmaatschappij. De polite onder
zoekt nu of er verband is tussen al de-
G)\6)
Echte boter i
erop,
dat is het !C?
eenvoudige, j
alledaagse
geheim van de j
allerlekkerste j boterham.
ECONOMISCH
RAPPORT
VOOR 1975
j (Van onze parlementaire
DEN HAAG „We zitteu t
komst van grote industriële i
I te zien, maar we hebben ze
lotoren uit
nog niet".
DU niet erg optimistische geluid liet De C
minister De Itlock gisteren horen tijdens
de vergadering van de Tweede-Kamer
commissie voor Economische Zaken. Ge
probeerd wordt het buitenlandse hcdrijls-
j leven te interesseren voor vestiging van
j grote indstriële ondernemingen in ons
land, vooral in de gebieden met grote
I werkloosheid. Met name in de Ver.
i Staten wordt dc chemische, metaal- en
elektronische Industrie „bewerkt". Con-
tacten *Un daar al gelegd met 25 Interes-
santé grote ondernemingen. Deze acqulsi-
I tie vergt echter een zeer lange t^d.
Minister De Block zei wel vertrouwen
te hebben, dat onderhandelingen over de
vestiging van minder grote industrieën
ook al zijn dat .Reen giganten" tot
succes zullen leiden, zodat de wergele-
genheid in de streek van vestiging zal
worden gestimuleerd. Dc minister kon
geen verdere mededelingen doen over de
vraag om welke industrieën hot gaat.
Op een opmerking van de democraat
„MILIEU OP RENBAAN"
DEN HAAG (ANP) De stichting Ne
derlandse Draf- en rensport heeft
woensdag verklaard geen stappen te on
dernemen naar aanleiding van uitlatin
gen van de Rotterdamse officieren van
justitie, mr. B. van der Meulen, volgens
welke het paardesportmilieu „een bij
zonder slecht milieu en een bonte ver
zameling van ongunstige lieden" is. Ook
/.al de NDR zich afzijdig houden van de
door de heer T. Boomsma, secretaris
van de door de NDR niet erkende
eigenarenvereniging de noordelijke
drafsport, gevoerde actie.
Het bestuur van de NDR beschouwt de
uitlatingen wel als betreurenswaardig,
ongemotiveerd en als niet ter zake doen
de, omdat „er tussen de door de Rot
terdamse rechtbank behandelde zaak en
de Stichting Draf- en Rensport. In casu
de renbaan van Duindigt, geen enkel
causaal verband beets at
Van spionage
verdachte Tsjech
vrijgelaten
BONN (DPA) De correspondent
van het Tsjechische persbureau Ceteka
in Bonn. dr. Otakar Svercina. die ver
dacht werd van spionage is gisteravond
na een tweede verhoor naar huis gezon
den. Er is geen aanhoudingsbevel uitge
vaardigd.
Svercina is vandaag opnieuw ver
hoord. Op een persconferentie heeft hij
gezegd dut de Westduitse politie het ver
wijt dat hij voor de Tsjechische spio
nagedienst werkt, baseert op een lijst
met namen van spionnen, die een Tsje
chische majoor naar Oostenrijk heeft
meegenomen. Svercina ontkent echter
zich aan spionage schuldig te hebben ge
maakt. Wel had hij contact gehad met
Westduitse politici, maar alleen met het
doel de twee volken nader tot elkaar te
uorddo de minister, dat
een ket nenei gieci ntrale Ln het Zeeuw :>r
Sloegebicd best zou passen-
Dr. De Meijer (KVP) bepleitte het
scheppen :.n ven „upen havenfront" bij
Tcrenuzen, zodat dit gebied aantrekke
lijker wordt voor industriële vestigingen.
De minister kon geen concrete mede
delingen ilnen mei de went Hele vesti
ging van Shell Chemie in het Moerdijk-
gebied. waarover nog onderhandelingen
gaande zijn. De regering hoopt, dat er ln
dat gebied een chemische fabriek komt.
Wat betreft de lucht- en waterverontrei
niging zullen hoge eisen worden gesteld.
Staatssecretaris Krulsinga (Volksgezond -
I hcid) zal hiervoor een aantal voorschrif-
1 ten laten gelden.
j Wat betreft dc structuuronderzoeken
I in de verschillende bedrijfstakken zei de
minister, dat deze niet moeten worden
beperkt tot de industrietakken, die het
moeilijk hebben, maar dat mede door
onderzoeken moet worden geprobeerd
moeilijkheden in de industrieën te voor
komen Opdracht is gegeven voor een
studie van de economie in 1975
De minister zegde toe met de Hoog-
oven-Bi|!itongroep contact op te nemen
om te proberen een eventueel nieuw
kantoor te doen bouwen.
(ADVERTENTIE)
