KELNER
SLE
JTEL
DRANKJE
-
PRIJSBORDJES BIJ DE GRENS ZIJN VERHANGEN
Steeds meer
Nederlanders
gaan in
Duitsland kopen
kSJLS.
■MTi
Horeca langzaam op weg
naar automatisering
M J
(Van een onzer verslaggever»)
VAALS Aan de N'edcrlands-YVest-
duitse «rens zjjn de prjjsbordjes verhan
gen. Het is niet meer zo, dat b.v. de
detailhandel in Aken per maand een
omzet van tussen de 1 en 5 miljoen
IVlark verliest, omdat de burgers van de
Karelstad er de voorkeur aan geven om
per tram of auto naar Vaals te gaan.
in Nederlandse winkels in te kopen en
er dan ondanks invoerrechten en
tram- of benzinekosten toch nog
goedkoper van af te komen. Nederland
is dat hebben dit jaar ook toeristen
en vakantieganger*, moeten vaststellen
al lang geen prjjsoase meer binnen
de E.E.G.
En ofschoon West-Duitsland zeker geen
goedkoop land is. schünt het toch wel
zo te zün. dat het voor vele artikelen
de moeite loont uit het Nederlandse
grensgebied naar een Westduitse stad te
rijden om daar verschillende inkopen te
doen. In velerlei opzicht zijn de rollen
in het afgelopen jaar volkomen omge
keerd Nederlanders komen over de
grens om in West-Duitsland te kopen,
waar vele Westduitse kooplieden attrac
tieve prijzen kunnen bieden.
Er is vrijwel een einde gekomen aan
de ..ELnkaufsfahrten" van bonds-
republikeinse huisvrouwen naar Neder
land. In plaats daarvan „stromen"
thans steeds meer Nederlanders over
de grens. Prijsstijgingen in Nederland
hebben de aanbiedingen van Westduitse
winkeliers aantrekkelijker gemaakt.
Het verhangen van de prijsbordjea aan
de grens heeft in Kerk rade enkele dode
plekken in het winkelcentrum tot ge
volg gehad. Enkele supermarkten van
grootwinkelbedrijven die zich speciaal
vanwege de Duitse kooplust te
Kerkrade langs de Nieuwstraat. Holz-
en Hoofdstraat vestigden, zijn gesloten
of zullen geheel verdwijnen. Ook het
Kerkraadse Grenshotel op de hoek
Holzstraat Nieuwstraat staat leeg.
Vroeger was ri t hotel een trefcentrum
van kooplustige Duitsers en Neder
landse vertegenwoordigers, die winkels
en supermarkten van nieuwe goederen
voorzagen. Ook in Vaals zijn de vette
jaren definitief voorbij, hetgeen
De tram van Aken naar Vaals krijgt minder klandizie Althans
passagiers waarschijnlijk toenemen.
Duitsers. Omgekeerd zal het
alhoewel In mindere mate dan elders
tot sluiting van enkele op Duitsers
afgestemde zaken leidde. De nabijheid
van Aken blijft evenwel nog steeds
en dat ls traditie in Vaals duidelijk
merkbaar.
'n Limburg worden verschillende
supermarkten, die op Duitse bezoe
kers zijn afgestemd, opgedoekt. De
Venlose supermarkt Kombl heeft on
langs omgeschakeld. Men heeft alle
Duitse opschriften verwijderd en pro
beert nu de gunst van de Venlose
consumenten te winnen. Die Zwei
Brtidcr, de Venlose pioniers op dit
gebied, hebben nog geen dinectc
plannen tot winkelsluiting. Een van de
broers, Gerrlt Snetselaar, zegt niette
min, dat ..het bijna afgelopen is". De
woordvoerder van All Good-super-
markt deelt mee: „Er ls geen droog
brood meer mee te verdienen. Vooral
de laatste maanden is het helemaal
niks meer".
Ook de „benzinerltten" van Duitsers
naar Nederland hebben praktisch geen
zin meer. behalve voor de automobi
listen. die bet een Mercedesdiescl-
motor rijden Het komt zeer veelvuldig
voor, dat Nederlandse klanten van
Westduitse winkeliers vóór hun terug
keer over de grens nog snel hun tank
laten volgooieni niet omdat de benzine
In West-Duitsland goedkoper is, maar
wel. omdat zij beter is (een hoger
octaangehalte, dat minder Inspanning
van de motor eist). Bovendien willen
de Nederlandse automobilisten mee
doen aan de loterijen, die vele West
duitse olieconcerns hebben georgani
seerd om klanten aan te trekken. Bjj
deze loterijen wordt door de pomp
stationhouders de winst contant uit
betaald. Er zijn niet weinig benzine
pompstations in het grensgebied, dis
hun benzineprijzen in Nederlandse, va
luta aan de pompen vermelden. Het
behoeft wel geen betoog, dat ook
Nederlands geld in betaling wordt
genomen.
Er wordt door do Westduitse detail
handel in het gebied van Aken thans
niet meer geklaagd over de exodus van
Westduitse hulsviouwen naar Neder
land. Hun aanbiedingen worden vooral
aantrekkelijker, omdat de belasting
op de toegevoegde '.vaarde (de
zogenaamde Mehrwertsteuer) die op
alle Westduitse waren ligt (elf procent
sinds 1 juli jongstleden op verzoek
van de Westduitse winkeliers geres
titueerd wordt. Dat betekent derhalve
een rabat van meer dan tien procent.
(Van eer onzer verslaggevers
GORINCHEM - „Kelner-sleutel-bcdie-
.ling" is de nieuwste ontwikkeling in
dc steeds verdere automatisering in de
horecabranche. Aan het buffet van
een volautomatische elektrische tapin
stallatie drukt een kelner op een van
de tientallen knopjes. Hij krijgt het
door de klant gevraagde drankje pre
cies op de juiste temperatuur en in de
exact aangegeven hoeveelheid. Tevo
ren heeft hü z\|n eigen sleutel in bel
hem toegewezen slot omgedraaid. Zo
wel de kelner als rijn patroon kunnen
op ieder uur van de dag een tussen
stand, dan wel een totaalstand aflezen.
Dat geldt per tappunt van ieder drank
je afzonderlijk en eveneens voor de
totaallijst. Dc patroon kan al *ün kei
ners controleren aan de hand van
automatische telwerken en een totaal
stand van zijn bedrijf opmaken.
Een dergelijke ingewikkelde appara
tuur is in ons land voor het eerst in
gebruik in een Motel te Gorinchem.
De directie is er tevreden over. De
kelners zijn content, omdat zij leder
hun eigen klanten bedienen en eigen
administratie volledig elektrisch voe
ren. En.... de klant heeft geen aan
merkingen, omdat zijn drankje de
juiste maat bevat en op de juiste tem
peratuur gekoeld, dan wel ver
warmd wordt geserveerd
Zo snel als de automatisering in ve
le takken van dc industrie ging, zo
aarzelend ging zij in feite in de ho
recabranche En nog steeds is bij
Overzicht van de automatische tapinstallatie in motel Gorinchem te Gorinchem. De koffiezetapparatuur links is ook op de installatie
aangesloten. Onder de tapinstallatie bevindt zich een gekoeld buffet, met voor elke ober een afsluitbare kast, waarin zich dié dranken
bevinden die slechts zelden gevraagd worden.
JI
nis
\J f
De gedistilleerd-unit van de automatische tapinstallatie van motel Gorinchem te Gorinchem. Links
en rechts zes sloten, voor in totaal 12 obers. Met het omdraaien van zijn sleutel deblokkeert de betreffende
ober alle zes knoppen. Improvisorisch zijn hier nog de benamingen van de dranken aangegeven. Binnen
kort worden deze vervangen door gedrukte zelfklevers.
Warmbloedig
kroegleven
mag niet
verdwijnen
veel meiiM-n de automaat in het ho
recabedrijf vervlochten met het
beeld van een automatiekhal, waai
mensen hun kwartje of gulden In de
muur offeren en van een kartonnetje
hun slaatje of kroketje verorberen.
Het werkelijke beeld ziet er iels an
ders uit. Juist in het horecabedrijf,
waar de relatie gastheer en gast een
primair gegeven is, dient er contact
ie zijn tussen hotelier en hotelgast,
tussen kastelein en bezoeker van zijn
etablissement, tussen kelner en ver
teerder. Tegen die achtergrond ziet
men de automaat in toenemende ma
te als een moeilijkheid voor aanvul
lende dienstverlening", niet als „ver
vangende dienstverlening".
Zou dit laatste het geval zijn, dan zou
ieder warmbloedig kroegleven in Ne
derland uitgesloten worden. De per
tafeltelefoon doorgegeven bestelling
/ou op een lopende band aan het ta
feltje worden aangevoeld In angsti
ge bewondering voor al dat dodelijk
vernuft, tegelijk in tragische een
zaamheid, kan de klant zijn consump
tie nuttigen. Wellicht zal men over
een aantal jaren die kant uitgaaan,
ren voor velen angstwekkend kroeg-
beeld voor de toekomst
Gast
Voorlopig wenst het Nederlandse ho-
recaleven het devies te huldigen van:
..Uit. goed voor u". Dat impliceert een
levendig contact van mens tot mens.
want de klant moet zich de immer
gewaardeerde gast voelen, omdat
ioodeenvudig zijn portemonnee de
kurk Is. waarop heel het horeca -
wezen drijft.
Toch dient in de horecabedrijven ge
automatiseerd to worden. De twee
voornaamste factoren die daarbij een
rol spelen zijn het personeelsgebrek
en de voortdurende stijging van de
loonpost in de horecabranche Daarbij
komt nog het feit, dat de werktijden
in de horecabranche op ongeregel
de en vaak onaangename uren
en dagen vallen, terwijl toch dc
vraag naar meer vrije tijd overal op
geld doet. Uit doze gegevens vloeit
voort, dat de horeoa-ondernemer vaak
nog meer geld op tafel moet leggen
om de geschikte werknemer te krij
gen Arbeidsproduktiviteit is. in ver
band met de sterke loonstijgingen,
oen steeds belangrijker factor gewoi-
den. Dus moest men uitzien naar mo
gelijkheden om sommige diensten te
Ken Nederl;
een automat
langrijke rol gaat vervullen in het
kader van <J<- ..aanvullende dienst
verlening". Met diver grote bedrij
ven zijn onderhandelingen gaande,
enkele orders heeft men binnen en
een eerste „elektrische volautomati
sche tapinstallatie met kelner-sleu
telbediening" ls geplaatst tn het
Motel te Gorinchem.
De districtsmonager voor de Bene
lux van deze handelsfirma, dc heer
.1 van der Vliet uit Rreda, vertelt de
gang van zaken van de apparatuur,
zoals die in Gorinchem met 20 tap-
zuilen is geplaatst. „Door eer simpel
indrukken van de knop kan de kel
ner zijn bestelling tappen: van koffie
en frisdranken tot bier, jenevers,
whiskey, wijnen, likeuren en cognacs
toe.
de juiste temperatuur een van de 26
tappunten verlaat. En omdat 'n auto-
dan het handwerk van een buffètbr-
diende, betekent dit een groot voor
deel voor de exploitant van een ho
recabedrijf. Wnnt de automaat kan
precies afgesteld worden op 35 of 40
cc voor de Jenevers bijvoorbeeld. Die
besparing mug men begroten op tien
procent van de omzet. Letterlijk dus
een slok op een borrel. Vergeet bo
vendien niet. dut een apparatuur van
rond de zestigduizend gulden ook nog
drie buffetbedienden vervangt".
Eigen sleutel
De relatie buffelbediende-ober Is
voor de klant niet essentieel, tenzij in
de ruimte, waarin de klant zijn wen
sen kenbaar maakt, de bediening van
het buffet aan de obers wnt romme
lig zou verlopen. Bediening aan een
volautomatische elektrische tapinstal
latie die zich aan Gorinchem bo
vendien geheel aan 't oog onttrekt,
omdat de apparatuur daar buiten het
café-restaurunt is geplaatst, verloopt
geruisloos Bij dc k<-lner-sleutel-bedie-
ning heeft elke kelner, die gebruik
maakt van de automatische tapinstal
latie. ccn eigen sleutel, die corres
pondeert met een eigen slut. Wan
neer hij ccn consumptie wil tappen,
dun steekt hij zijn sleutel ln het aan
hem toegewezen slot en drukt op hel
knopje, waarop de drank staat, die
besteld Is Zonder omdraaien van de
sleutel: geen drank. Op een afzonder
lijk telwerk wordt bijgehouden hoe-
veil drankjes de kelner heeft gelapt
«•n op een totaaltelling kan de kelner
aan het einde van de dóg aflezen, hoe
veel hij zijn patroon moet afdragen.
Voor elke kelner is een individueel
telwerk aanwezig, dat voor elke drank
afzonderlijk de stand bijhoud, en alle
in werking treedt als de betrokken
kelner de Installatie via zijn eigen
sleutel inschakelt Die patroon heeft
het voordeel, dat geen bonnetjes
voor het buffet behoeven te
worden uitgeschreven cn dat de
ontvangsten r.tct aan de kassa gere
gistreerd behoeven te worden. Hij kan
aan de hand van de tellers zijn kel
ners controleren en leest dan ook de
automatisch bijgehouden totaalstand
van d" dag af.
De stelling van een deskundige, zoals
dr. M. C Tideman, docent aan dc ho
gere hotelschool in Den Haag. dat au
tomaten ook in de horecabranche, mits
goed toegepast, een grote toekomst
hebben, wordt door de heer Van der
Vliet volledig onderschreven. Het per
soonlijk contact ln deze sector zal, zo
als gesteld, eon /eer belangrijke rol
blijven spelen. Maar 't gaat er voor
alles om de behoefte van de gasten te
vervullen. Dank zij automaten slaagt
het horccawczen daarin nog altijd
Waarmee het zijn leus: uit, goed voor
u", getrouw blijft.
