APOLLO 7: EERSTE ETAPPE VAN DE MAANREIS START MORGEN Schirra, Eisele en Cunningham gaan elf dagen ruimte in Geschiedenis van de bemande ruimtevaart "\f SCHIRRA'S LAATSTE RUIMTEREIS Reserve in actie Slapen blijft probleem RECORDS IN DE RUIMTE pCINZANOil Y |OaSV>>19 MAALTIJDEN MOGEN NIET ZWEVEN 'DONDERDAG 10 OKTOBER 1968 DE LEIDSE COURANT (Van onze ruimtevaartmedewerker G. J. Plukkel) Een kunstmaan met de afmetingen van een flinke vrachtwagen, bemand door drie ruimtevaarders, zal morgen, laat in de middag onze tijd, vanaf de Amerikaanse lanceerbasis Cape Kennedy de ruimte ingaan. Het is de Apollo 7, met aan boord de astronauten Schirra, Eisele en Cunningham, die gedurende bijna elf dagen banen om de aarde gaat beschrijven. Met deze lancering luiden de Verenigde Staten de finale in voor de mogelijk eerste expe ditie van de mens naar het maanoppervlak. ontsnappingsralcet voor noodgevallen bemanningverblyf raketeenheid verbindingsstuk raketcomputer tweede trap Wostok 1 (811) Gagarin Freedom 7 (VS) Shepard Liberty Bell 7 (VS) Grlssom Wostok 2 (SU) Tltov Friendship 7 (VS) Glenn Aurora 7 (VS) Carpentei Wostok 3 (SU) Wostok 4 (SU) Sigma 7 (VS) Faith 7 (VS) Wostok 5 (SU) Wostok 6 (SU) Woschod 1 (SU) Nicolajev Popovitsj Schirra Cooper Bykovskv Teresjkova 12-4-61 5-5-61 21-7-61 6/7-8-61 20-2-62 24-5-62 11 15-8-62 12/15-8-62 3-10-62 15/16-5-63 1419-6-63 16; 19-6-63 108 min. 15 min. 16 min. Walter Marty Schirra, de commandant van de Apollo 7, is met z'n 45 jaren de oudste Ameri kaanse astronaut. HU maakte deel uit van de groep van zeven testpilo ten, die in april 1959 werd geselecteerd voor het één mans Mercuryproject. In oktober 1963 maakte hü »'n eerste ruimtevlucht en to december 1965 vol bracht hü samen met Tom. Stafford in de Ge- inini 6 de eerste rendez vous in de ruimte. Schirra, die vader is van twee kinderen, is een ve teraan uit de Koreaanse oorlog waarin hij min stens twee Migs neer schoot. Hij heeft de rang van kapitein ter zee bij de Amerikaanse marine. De astronaut die thans 4500 vlieguren op zijn naam heeft staan, maakt in de Apollo 7 zijn laatste ruimtevlucht. Hoewel hij bekend staat om zijn punctualiteit en rustig optreden, vinden de keuringsartsen het, ge zien zijn leeftijd, niet meer verantwoord hem lezijnertijd nog bloot te stellen aan de inspannin gen van een maanvlucht. Donn F. Eisele, een 38- jarige luchtmachtmajoor, is de tweede piloot van de Apollo 7. Voor hem wordt het de eerste ruimte vlucht. Voordat hij in 1963 in het astronautenteam werd opgenomen, stu deerde Eisele ruimte vaartwetenschappen aan het Luchtmacht Instituut voor Technologie en haal de de hij als een van de e sten de brevetten aan school voor experimen tele testvliegers van lucht- en ruimtevaartui- Hij is gehuwd'en heeft Walter Cunningham, de derde piloot, is een van de weinige burgervliegers in het "Sstronaüténteam. Hoewel hij vroeger piloot was bij jhet Amerikaanse korps mariniers, ging hü in 1954 studeren aan de universiteit van Califor- nië in Los Angeles, waar hü doctoraal examen af legde in de natuurweten schappen. Hij is onder meer expert op het gebied van de elektronica. In zijn vrije tijd. vloog hij nog bij de mariniers. Later hielp Cunningham mee aan het bouwen van experimentpakketten in De bemanning va Apollo 7, v.l.n.r. com mandant Schirra. twee de piloot Eisele en derde piloot Cunningham, po seren hier in hun „ge wichtige", 360.000 gulden stuk kostende ruimte- pakken. Elke austronaut heeft er drie. De hoofd kappen bevatten een microfoon en koptele foons. De helm ont breekt hier. onbemande kunstmanen en in 1963 kwam hü als astronaut bü de NASA, waar hij een groot aan deel had in de ontwikke ling van experimenten, die volgend jaar door ruimtevaarders op de maan zullen worden uit gevoerd. Deze astronat, die 36 jaar oud is en 2500 uur heeft gevlogen, is gehuwd en vader van twee kin- Als reservebemanning voor de Apollo 7 rijn de astronauten Thomas Staf ford, John Young en Eu gene Cernan aangewezen. Stafford volbracht met Schirra de eerste ruimte- rendez-vous. Young maakte de allereerste Ge- minivlucht en Cernan was de man die tot nu toe het langst buiten een ruimteschip verbleef Hoewel slechts een bemanning van drie koppen met de Apollo 7 de ruimte in zal gaan, zullen vrüdag aanvankelijk vier astronauten in de capsule plaats- Het is n.l. gebleken dat de ruimtevaarders, ze vóór de start eenmaal met vastgegespte veilig heidsriemen in de Apollo liggen, bepaalde knopjes aan de zükanten van het instrumentenpaneel niet meer kunnen overhalen. Daarom zal John Young, een lid van dc reserve- bemanning, met Schirra, Eisele en Cunningham mee de cabine in gaan en hen assisteren bü de laatste controlehandelingen. Pas een tiental minuten vóór de eigenlüke start zal Young zün collega's zo snel mogelijk verlaten en een veilig heenkomen zoeken in een van de ondergrondse controlebunkers in de buurt van Ianceercomplex 34. Het is de eerste maal dat een ruimte schip van het type Apollo met een be manning a^n boord gelanceerd wordt. Toch werkt men reeds sinds 1960 aan dit programma. Aanvankelijk was het de bedoeling dat het zou resulteren in bemande expedi ties in banen om de maan, maar in mei 1961 gaf wijlen president John F. Kennedy een maanlanding de hoog ste prioriteit in de Amerikaanse ruim tevaart. Hij verklaarde dat er naar ge streefd zou worden, de eerste astronau ten vóór 1970 het maanoppervlak te la ten betreden. Sinds die tijd heeft praktisch het hele ruimtevaartpotentiëel van de Verenig de Staten paraat gestaan voor het Apolloproject. Tientallen grote con cerns kregen miljoenenorders voor de bouw van het ruimtevaartuig. Er wer den raketten ontworpen van ongeloof lijke afmetingen en met vermogens welke in miljoenen kilogrammen stuw kracht worden uitgedrukt, onbemande instrumentdragers maakten bijna hon derdduizend foto's van potentiële lan dingsplaatsen en onderzochten de bo demsterkte en- samenstelling. En als dan tenslotte volgend jaar de eerste twee maanvaarders het oppervlak van onze buur in het heelal zullen berei ken. weten ze dat dat mogelijk is ge maakt door een totaal investering van ruim 80 miljard gulden. Dat is meer dan 65 procent van al het geld dat sinds 1959 in Amerika aan de ruimte vaart werd uitgegeven. Rendez-vous De Apollo zal worden gelanceerd door een Saturnus IB-raket (een kleinere versie van de Amerikaanse te beman nen maanraket) welke het jjrote, tot in de finesses verfijnde toestel in een baan om de aarde moet brengen op een hoogte van 228 tot 278 kilometer. Gedurende de eerste twee, elk ander half uur in beslag nemende omwente lingen blijft de tweede trap van de ra ket bevestigd aan de cabine. Pas daarna zal Schirra loskoppelen, zijn ruimteschip een halve slag draai en en, achterwaarts vliegend, met de 18 meter lange en zeven meter dikke rakethuls gedurende enkele minuten in formatie de reis voortzetten. Zodra dat tot tevredenheid beoefend is, wordt de Apollo in een lagere baan gebracht, welke haar ongeveer 25 uur na de start van Cape Kennedy een voorsprong op de rakettrap moet ge ven van circa 150 kilometer. Dat is het moment waarop de boord- raket tot ontsteking gebracht zal wor den, waardoor de baan van het ruimte schip een zodanig elliptische vorm krijgt dat het een aanloop is om via nog een drietal manoeuvres opnieuw in de buurt van de nog steeds rond draaiende Saturnus te komen. Deze rendez-vous-procedure, die we ook in het verleden zo vaak hebben zien beoefenen in het tweepersoons Ge- mini-programma, is van 't grootste be lang voor de bemande maanexpeditie. Daarbij zullen straks de 2 maanrei- Slapen is voor ders altüd een groot probleem In de éénpersoons Mercury's was niet voldoende plaats om eens lekker behaaglük te gaan liggen en nogal veelvuldig optredende defecten eisten de grootste aan dacht van de inzittende op. Ook de eerste Gemini-astronauten kenden hun slaapproblemen. Aan- vankelük trachtten de twee ruim tevaarders beurtelings te gaan slapen, maar het bleek dat de bewegingen van de wakende pi loot büzonder storend waren voor zün rustende collega. Op latere tochten werd besloten dc astro nauten gelUktüdig van hun nachtrust te laten genieten. Bü deze Apoliovlucht zal echter opnieuw getracht worden een soort ploegenschema te handha ven. Men heeft het etmaal in drie delen van elk acht uur gesplitst. Gedurende de eerste periode zün alle astronauten op. de volgende acht uur gaan Schirra en Cun ningham slapen en de laatste rustbeurt is voor Eisele. Men heeft gemeend ,dit systeem té kunnen invoeren omdat de Apollo veel groter is dan bü- voorbeeld de Gemini, zodat de slaapplaatsen, die zich onder de eigenlüke stoelen bevinden, ook verder verwüderd zün van het compartiment waar gewerkt eerste trap N Woschod 2 (SU) Gemini 3 (VS) Gemini 4 (VS) Gemini 5 (VS) Gemini 7 (VS) Gemini 9A (VS) Gemini 10 (VS) Gemini 11 (VS) Gemini 12 (VS) Soyoez 1 (SU) Apollo 7 (VS) Apollo 8 (VS) Komarov-Jegorov- Feostikov 12/13-10-64 24 18/19-3-65 25 Beljajev-Leonov Grlssom-Young McDlvitt-W'hite Cooper-Conrad Borman-Lovell 8 dagen 23-3-65 3/7-6-65 21/29-8-65 4/18-12-65 15/16-12-05 26 uur 16-3-66 11 uur 3/6-6-66 3 dagen 18/21-7-66 3 dagen 12/15-9-66 3 dagen 11/15-11-66 4 dagen 23/24-4-67 26 uur Stafford-Cernan Young-Collins Conrad-Gordon Lovell-Aldrin Komarov Schirra-Eislc- Cunningham okt. 1968 Borman-Lovell Anders dcc. 1968 McDivitt-Scott- Schwelckart febr. 1969 De bemande Apollovluchten krügcn alle een onzekere tydsduur. die afhangt van de prestaties van het ruimte- Deze schets toont de ruim 70 meter hoge Saturnus IB- lanceerraket. Het torentje bovenop de Apolio bevat een raket die het ruimteschip en haar inzittenden gedurende de lancering in veiligheid moet brengen indien er iet* SATURN IB zigers, na beëindiging van het onder zoek op het maanoppervlak, ook via een aantal raketmanoeuvres de rest van de in een cirkelvormige baan om de maan achtergelaten Apollo moeten opzoeken, om verzekerd te zijn van een veilige terugkeer naar de aarde. De voor zaterdagavond op het pro gramma staande rendez-vous zal prak tisch geheel geleid worden door grond stations, omdat de Apollo geen radar installatie aan boord heeft. Pas wan neer de rakettrap voor de astronauten in zicht komt, zullen zc weer hun eigen berekeningen maken. Omdat afstanden schatten in de ruimte bijzonder lastig is, draagt Schirra tijdens deze faze een soort geweervizier voor zijn ogen, dat hem moet helpen op de juiste manier de rendez-vous te voltooien. Voorts Is de uitgebrandde raket uitgerust met een vijftal sterke flitslichten welke al op 180 kilometer afstand te zien moe- Groot ruimteschip Na zestien onbemande testvluchten is het hoofddoel van deze missie om na te gaan of de Apollo geschikt is voor haar zware taak van het volgende jaar. Om dit aan de weet te komen, wil men de vlucht tien dagen en 19 uur laten duren, hetgeen een grote verandering betekent in de Amerikaanse ideeën oóer 'bemande rflimtevaat* De eerste Mercury- en Geminivluchten van eertijds namen respectievelijk niet meer dan 15 minuten en vijf uur in be slag. Overigens is het duidelijk dat de vastgestelde tijd alleen zal worden vol- gemaakt indien de Apollo aan de ver wachtingen voldoet. Bij defecten aan belangrijke appara tuur zal het astronautentrio eerder naar de aarde terugkeren. Dit Apollo-ruimteschip bestaat uit twee 1. een bemanningverblijf dat kegel vormig is, met een hoogte van 3,65 me ter, een doorsnee van 3,96 meter en een gewicht van bijna zes ton en een ra keteenheid, welke in wezen niets an ders is dan een zeven meter lange en tien ton zware metalen cilinder, volge stopt met brandstoffen, batteryen, zuurstofcilinders, koelinstallaties en raketjes voor de standregeling in de Dit laatste onderdeel kan volgetankt ruim 25 ton wegen, doch de beperkte draagkracht van de Saturnus IB maakt in dit geval onmogelijk. Pas bij toepassing van de 100 meter hoge en 2700 ton zware Saturnus 5- lanceerraket valt dit te verwezenlijken Het zes ton zware bemannlngsverblüf is het enige gedeelte dat op aarde zal terugkeren. Hier oefenen de astronauten in een berging op zee. De drüfballen moeten het ruimteschip, indien het ondersteboven in het water komt te liggen in de juiste positie brengen. Hoewel de Amerikanen zelf nog nau welijks geloven dat ze momenteel de Russen voor zijn in de ruimterace, (ADVERTENTIE) MCCHI ili' bf sti' rermoiitti tfjJU tJ' U f haml xlaitk ff» T ij eisen ze al wel een groot aantal re cords voor zich op die gevestigd zijn door hun bemande ruimteschepen of bun astronauten. Dit zijn de belang rijkste: De langste bemande vlucht: 330 uur 35 min en 17 sec. door Borman en Lovell in de Gemini 7. De eerste ïYndez-vous tussen twee bemande ruimteschepen, de Gemini 6A en Gemini 7. De eerste maal dat twee ruimte schepen in een baan om de aarde aan elkaar werden gekoppeld (de be mande Gemini 8 en de onbemande Agena 8). De astronaut met de meeste ruim te-ervaring: James Lovell met 425 uur en 9 min 31 sec. De meeste bemande ruimtevluch- ten: 16 (Rusland: 9). De meeste astronauten die in di ruimte zijn geweest: 19 (Rusland: II). De grootste hoogte door de mem bereikt: 1370 kilometer door Conrad en Gordon in de Gemini II. De langste ruimtewandeling aan één stuk: Eugène Cernan met 2 uur 7 min. De man die in het totaal de lang ste tijd buiten een ruimteschip ver bleef: Edwin Aldrin met 5 uur 30 Daartegenover staan echter ook de Russische ruimtesuccessen die indruk wekkend zijn, zoals: de eerste satel liet ooit gelanceerd, de eerste kunst maan die een landing op de maai maakte, de eerste mens in de ruim te (Gagarin), de eerste interplane taire sonde, het eerste ruimteschip dat een landing op de planeet Venus maakte, het eerste driepersoons tevaartuig, de eerste ruimtewandeling door de mens en het eerste ruimte schip dat na een vlucht -om de maan behouden op aarde terugkeerde. en kan bovendien als extra lading nog het maanlandingsvaartuig worden mee- Om de astronauten alle tijd te geven de voorgeschreven proeven .net de Apollo te doen, waaronder het uitpro beren van de boordraket door Schirra, het met behulp van een sextant en een kleine computer navigeren door Eisele en het controleren van de vita le boordsystemen door Cunningham, zal er maar weinig tijd overblijven voor het volbrengen van andere expe rimenten. Alleen Eisele zal proberen 600 foto's en tien rollen film te schieten voor het in beeld brengen van belangrijke geolo gische formaties op aarde en meteo- Ruimtepakkeil rologische verschijnselen in de damp kring. Medische experimenten zullen bestaan uit een uitgebreid onderzoek van de astronauten vóór en na de Het lijkt allemaal wat haarkloverij, wanneer het gaat om een ruimteschip van in het totaal 16 ton, maar welke gewichtsproblemen in de ruimtevaart nog een rol spelen wordt duidelijk geïl lustreerd door door het feit dat op een gegeven moment een conferentie werd belegd om vast te stellen of er 12, 26 of 40 aspirinetabletjes mee de ruimte in genomen zullen worden... In ieder geval is de televisiecamera weer terug aan boord en met een beet je geluk zullen we ook hier In Neder land van tijd tot tijd van zeer nabij ge tuige kunnen zijn van de „Apollo-ruim- Foto I: Dit is dc tweede trap De sterke niotor iü nog omgevei zullen de Apollo-a i de Saturnus IB-rakel toen deze enige tüd geleden uit de montagehal werd gereden ioor een besehermend hek hekwerk. Dit 18 meter lange en zeven meier dikke gevaarte rste verlaten en verlgens in de aardbaan opzoeken. KAAP KENNEDY (Reuter). De drie Amerikaanse ruimtevaarders zullen in elf dagen voor een waarde van 6000 dollar 21.600,-) opeten, per man onge veer 200 dollar per dag. Dat heeft het verpakte voedsel alleen al gekost. De miljoenen dollars die voor de ontwik keling ervan nodig zün geweest zün er niet bü inbegrepen. Voor een ruimtevlucht moet zeer spe ciaal voedsel worden gebruikt. Krui mels zijn ongewenst, want die gaan in de toestand van gewichtlooriieid sond- zweven en kunnen dan zelfs ergens kortsluiting veroorzaken. Borden en bestek en zelfs het voedsel op de borden zouden eveneens gaan zweven en van een diner een ware nachtmerrie De verpakking van het voedsel is dan ook speciaal ontworpen. Het voedsel zelf kan direct uit het pakje in ge droogde vorm worden gegeten of in blokjes met speciaal omhulsel tegen kruimelen worden genuttigd. Het voed sel ls gedroogd omdat het zo weinig mogelijk moet wegen en omdat het maanden goed moet blijven onder nor male temperatuur. Bovendien, en dat is het belangrijkst, moet het smakelijk zijn en de nodige calorieën verschaf fen. Iedere ruimtevaarder heeft zijn eigen kleur verpakking: Walter Schirra rood, Donn Eisele wit en Walter Cun- nnigham blauw. Zij vinden het eten smakelijk, maar hebben toch liever biefstuk. In de pakjes zün nog meer voedingsmiddelen verwerkt dan in de voorraad die met de Gemini's werd meegenomen. Sommige bevatten zelfs roomijs, chocolade en pudding. Onbrandbaar De eerstde bemande Apollo-vlucht had al moeten plaatsvinden op 21 febrari 1967, maar een brand in het ruimte schip, een maand eerder, verwoestte de hele cabine en bracht de astronau ten Griasom, White en Chaffee om het Schirra en zijn bemanning waren-toen reserve voor deze vlucht. Sindsdien is de Apollo op revolutionaire manier ge wijzigd. Alle nylonhoudende en dus brandgevaarlijke stoffen zijn eruit ver wijderd en vervangen door een nieuw ontwikkeld materiaal, met teflon geïm pregneerde Beta, dót niet kan branden en pas bij 2.000 graden Celsius begint te smelten. Gedurende de faze vóór de start heeft de Apollo een cabineatmosfeer bestaan de uit 60 procent zuurstof en 40 pro eent stikstof. Eerst na de lancering zal zuivere zuurstof worden toegevoerd Ook is voor noodgevallen op de grond een groter en makkelijker te openen ontsnappingsluik aangebracht. Mocht er toch nog onverhoopt brand ontstaan dan is in de cabine een brandblusser aanwezig om een gevaarlijke situatie te voorkomen. Deze verbeteringen roepen echter ook nieuwe moeilijkheden in het leven. De Apollo werd te zwzzr en er zal niets anders op dan niet-dirrct noodza kelijke apparatuur weer te verwijde ren. Ook de bemanning nam aan dit onderzoek deel en het eerste wat zij weghaalde nas een drie kilogram awa re televisiecamera. Deze waa al lang een doorn in het oog van de kennelijk wat gevoelige astronauten, omdat ze het als een soort vrijheidsbeperking beschouwen herhaaldelijk vanaf de aar de geobserveerd te worden. Hun supe rieuren waren echter een andere me ning toegedaan. Op aandringen van de Amerikaanse publiciteitsmedia en ruim- tevaartautoriteiten. die van oordeel zijn dat er best weer eens wat recla me voor het ruimteonderzoek ge maakt mag worden, werd de camera ingebouwd en Eisele werd het verbod opgelegd een extra atel onderkleding Een ander probleem vormden de rulm- tepakken voor deze vlucht. Door het uitstel van ruim anderhalf jaar, zag men kans de originele maanpakken, in clusief meteorieten- en temperatuurbe- schermende lagen op tijd klaar te heb ben. Maar toen do drie astronauten op zeke re dag met het drukpuk aan wilden plaatsnemen in de Apollo, bleek er nog maar voor twee man ruimte te zijn, zo dik waren de kostuums geworden. Er zat niets anders op dan de te dikke elleboog- en schouderstukken te verwij deren en de middelste man. Eisele in dit geval, een ander soort pak te geven. Want ook bij de maanexpeditie zal een van de drie inzittenden nooit het be schermende ruimteschip verlaten. Het pak van Eisele weegt nu elf kilogram, dat van Schirra en Cunningham 25. Laastgenoemdc had daarbij al gauw uitgerekend dat ook de vroegere kruis vaarders in dergelijke „gewichtige wa penrustingen" gekleed gingen. „Daar bij hielden zij (de kruisvaarders) nog een kruis In de hand, wij dragen het on ze op een andere manier", voegde hij er lachend aan toe. Overigens zullen deze pakken alleen tij dens dc lancering en de terugkeer ge dragen worden. Voor de rest van de vlucht zullen de astronauten gemakke lijk vliegoveralls aan hebben. indien alle proeven met de Apollo 7 naar wens verlopen /.ai de landing plaatsvinden op dinsdag 22 okt., rond het middaguur. Ken goede afloop zal tevens van doorslaggevende betekenis zijn voor de Apollo 8-vlucht in decem ber van dit jaar. Afhankelijk van de behaalde resulta ten zal hierbij n.L getracht worden de astronauten Borman. Lovell en Ander» een vlucht om dc maan te laten uitvoe ren. Laat de Apolio 7 echter r. yg onop geloste problemen ach tor, dan zal de volgende bemande missie ook beperkt blijven tot een reiz In banen om de aar de. Vanaf nu staan ons in ieder geval nog maximaal vijf bemande proefvluchten te wachten, alvorens de maanlandlngs- ex-edltie Cape Kennedy kan verlaten. Maar velen, waaronder Apollo-roject- leider generaal Samuel Philips, geloven dat het er minder kunnen worden zon der dat daarbij overbodige risico's be hoeven te worden genomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1968 | | pagina 9