H Verleden en milieu drukken op jeugd uit volksbuurten Portugal wacht op veranderingen Uitspraak na jaren uitstel ANTJE DE KOE DWAALT AL TWAALF JAAR ROND IN DE RECHTSPLEGING HET LOO WELLICHT O.-NASSAUMUSEU M Inschrijfgelden gaan voorlopig niet omhoog 19 VRIJDAG 27 SEPTEMBER 1968 DE LEIDSE COURANT (Van onze juridische medewerker) >EN HAAG Er heerst onbehagen ind het burgerlijk proces. En niet <n onrechte. Wie voor de rechtbank •n procedure begint moet er reke- ing mee houden dat wanneer dc indere partij verweer voert pas na rerloop van anderhalf a twee jaar op ijn vroegst een uitspraak zal worden cdaan. Gaat daarna een van de par ijen in appèl, dan komt daar op zijn ïinst nog eens anderhalf tot twee jaar Er kan nog cassatie worden ;esteld. De Hoge Raad zou dan de sak kunnen verwijzen naar een ander of. En al die jaren wacht de eiser p zijn goede geld. moet hij een oge bankrente betalen wil hij zelf iet in moeilijkheden komen. Als hij lint kan de rechtbank hem wel een »ver de duur van het proces toe- Ijzen. maar niet hoger dan vijf pro- ent. Voor deze prijs kan hij nergens eld krijgen. Om van de kosten, die ulke jaren durende procedures mee- rengen. maar te zwijgen. In 1956 ;rd een procedure begonnen over n koe. ze heette Antje, het beest zijn weg gegaan van rechtbank naar if. van hof naar Hoge Raad. Ons ioogste rechtscollege verwees haar te- aar een ander hof, en op dit mo- 12 jaar later loopt Antje log steeds ergens door de vaderland- e rechtspleging rond. foor de proceskosten had men intus- len een bescheiden veestapel kunnen ipbouwen. teen des aanstoots Advocatuur wil burgerlijk procesrecht fors herzien dagvaarding op en laat die door een deurwaarder aan de gedaagde over handigen. In die dagvaarding staat wat de eiser vordert, de gronden waarop, en een oproep om op een be paalde dag voor de rechtbank te ver schijnen. Op die dag moet de gedaag de zorgen dat een procureur voor hem op de zitting aanwezig is, verschijning in persoon heeft geen zin. De procedu re wordt verder door de procureurs gevoerd. De wet heeft dit gewild om dat een deskundige de zaak doorgaans beter kan voordragen dan een leek. Maar daarmee is dan ook tevens de eerste vertragingsfactor gegeven. De advocaat en procureur heeft meer en soms lucratiever dingen aan zijn hoofd dat het voeren van een procedure. Dat betekent dat wanneer hij op een be paalde dag namens de gedaagde ver schijnt en van de rechter vier weken krijgt voor zijn conclusie van ant woord (de hele civiele procedure ge schiedt overwegend schriftelijk) hij na die vier weken weer eens een uit stel moet vragen van bijvoorbeeld nog gen te hebben. Op de dag voor het verhoor verschijnt een getuige niet en de zaak moet worden aangehouden weer zoveel weken. Is het getuigen verhoor aan de ene kant beëindigd, dan kan de ander tegenbewijs leveren, getuigen moeten worden opgegeven een dag voor verhoor moet worden bepaald en ook aan deze kant kunnen zich dezelfde oorzaken van vertraging voordoen. Na de getuigenverhoren willen de meeste partijen in zoge naamde conclusies na enquête de re sultaten van het getuigenverhoor be spreken, wederom met de mogelijk heid van telkens vier tot acht weken uitstel. Is het wonder dat een procu- dure jaren gaat duren? En dan heb ben we bijzondere complicatie;, il zich kunnen voordoen nog bulten be schouwing gelaten. Efficiency Van rechtbank naar Hof, van Hof naar Hoge Raad. Uiet alleen de eindeloze duur van civiele procedure is een steen des aanstoots, maar heel ons burgerlijk procesrecht is star en formalistisch en bereikt eerder het tegendeel van wat moest beogen: een soepele proce dure, waarin een makkelijk toegan kelijke rechter de geschillen met zo veinig mogelijk complicaties oplost. Twee jaar geleden heeft de Nederland- Vereniging voor Rechtspraak zich net het tempo van de procedure be uggehouden. En een aantal belangrij- suggesties gedaan voor de ver snelling daarvan. Vrijdag 20 septem- :r vergadert in Breda de Neder- ndse Orde van Advocaten en bij die /Vïof lTirmtinf gelegenheid stelt de Nederlandse balie Htbi Ul/tt meteen de reorganisatie en de modernisering van heel het burgerlijk procesrecht aan de orde. De kritiek is deze belangrijke Leiding aan rechter Ons burgerlijk procesrecht is te om zichtig. het wil iedere partij het volle pond geven, maar geeft in feite over wicht. Een tactisch advocaat zal dat in het belang van zijn cliënt uitbuiten, en het is hem niet eens kwalijk te nemen. Aan dc rechter kent het hui dige burgerlijk procesrecht slechts een minimum aan leiding toe bij het ge ding overigens met de beste be doeling. namelijk om die rechter zo onpartijdig mogelijk te houden en om willekeur van die kant uit te sluiten. Zo is evenwel de mythe ontstaan van d. „lijdelijkheid" van de rechter. In een doorbreking van die mythe ioy ken de advocaten de belangrijkste hervorming van de burgelijke rechts pleging Ken van de prcadviseuri stelt zelfs voor al de bepalingen in ons huidige wetboek over de lopende rechtbank procedure het zijn er on geveer 150 gewoon te schrappen en te vervangen door één artikel: „De rechter bepaalt dc gang van het pro- er, Hij geeft partijen voldoende gelc- "'•nheid hun standpunten uiteen Ie •tten en daurvoor de bewijzen aan te •oeren". Een lofwaardig initiatief.. Maar het steil hoge eisen aan de men sen die op een post in de rechterlijke macht benoemd worden en de indruk bestaat, dat bij dc recrutering de mythe van de lijdelijkheid sterker Is dan de eigenschap van leiding te kunnen geven. Figuren van het foi - maat en de kennis van een Engelse „high court judge" of van de Ameri kaanse „district court judge" komen we in onze rechtbanken maar weinig tegen. De salariëring ls er ook niet naar om zulke figuren aan te trekken, die kunnen elders veelvouden van een rechterssalaris verdienen. Moderniserini De advocaat van de eiser stelt een eens vier weken. Daarna kan de eiser nog een conclusie van repliek en de gedaagde een conclusie van dupliek nemen, en telkens kunnen tussen het wisselen van die stukken vier tot acht weken en soms meer verlopen. Heb ben partijen nog behoefte om brieven of bewijsstukken aan de rechter over te leggen, dan komt de zaak daarvoor weer op de rol (agenda) van de recht bank. En ook voor die proceshande ling kan weer het gebruikelijke uitstel verleend worden. Eer de rechtbank toekomt het wijzen van een vonnis is er op die manier een half jaar tot een jaar ver streken. Zulk een vonnis bevat in de meeste gevallen een bewijsopdracht. Daarna kan het tweede bedrijf van de slijtageslag beginnen. Partijen moeten getuigen opgeven, ook vaak na eerst zoveel weken uitstel daarvoor gekre- drastisch wordt gewijzigd, dat de werkwijze van balie en rechtelijke macht uit een oogpunt van efficiency grondig opnieuw wordt aangepakt, en dat de bezetting van de rechterlijke macht kwantitatief en kwalitatief wordt opgevoerd. De beide preadvi- seurs, die op de vergadering in Breda Het «are »e wenden dat „Den Haag" de initiatieven van „Breda" overnam en tot een daadwerkelijke moderni sering van het burgerlijk proces zou besluiten. Het zou te betreuren zijn, wanneer ook op het aanstaande con gres van de Nederlandse balie in Breda het stoute rijmpje van toepas sing zou zijn: „De heren dronken een glas. en ze deden eenen de zauk bleef zoals ze was". (ADVERTENTIE) OPTIMISME OVER OPVANG PASSIVITEIT IN VRIJE TIJD UTRECHT (ANP) Het gedrag en opvattingen van de bewoners van >lks- en achterbuurten van een grote ad worden in hoge mate bepaald door beperkte rechtszekerheid en de ma- riële en geestelijke tekorten, waaron- zij tot voor enige tientallen jaren ebben geleefd. Hoe ongunstiger in op- oedkundig opzicht het startmilieu van rngeren is, des te problematischer •ordt de betekenis van het menselijk Ireefmilieu voor hun persoonlijkheids- orming en de maatschappelijke toe- Pedagogisch en didactisch onderzoek gewenst om na te gaan in hoeverre et van betekenis is de schoolperiode an het kind te verlengen en de leer- licht in te voeren bij het bereiken van et vijfde levensjaar. Dit zijn enkele an de 23 stellingen, die het proefschrift Uitdaging en antwoord" van drs. J. H. Grandia (55) uit Capelle aan den Jssel besluiten. Drs. Grandia begon zijn maatschappe- ijke carrière als dertienjarige loopjon en, werkte zich daarna op tot vakar beider en kwam door lange jaren van vondstudie aan de rijksuniversiteit in 'trecht tot de doctorstitel. Het proef- chrift is een sociaal-pedagogisch on- erzoek naar milieu-omstandigheden en Matschappelijke factoren, die een opti male ontwikkeling der talenten, hebben verhinderd bij inmiddels volwassen ieworden jeugdige ongeschoolde ar beidskrachten. giek. a de dissertatie is getracht door mid- van literatuuranalyse, een enquête interviews een scherper inzicht te (rijgen in de levenssituatie van jongc- en, die in de maatschappelijke achter hoede zijn opgegroeid. Nagegaan is welke 'actoren remmend hebben gewerkt op tun psychische en intellectuele ontwik keling, waardoor zij niet, of onvoldoende, het dragen van maatschappelijke verantwoordelijkheid zijn toegekomen. Het ideologische motief, dat aan de prn- 'leemstelling ten grondslag ligt is in feite Je sociale gerechtigheid. Het proefschrift «staat voorts uit een sociaal-pedagogisc onderzoek, waarbij van zeven vooronder- lellingen is uitgegaan. Drs. Grandia acht het nodig, dat een Psychologisch en sociaal-pedagogisch on derzoek wordt ingesteld om in de we tenschappelijke literatuur geconstateerde «rugval in intelligentie bij kinderen van *>geveer tien tot veertien jaar. die op boeien in de maatschappelijke achter hoede. beter te onderkennen en zo mo- Mijk te voorkomen. Uit de tabellen over belangstelling en •besteding van vrije tijd blijkt dat niet teringe verschillen bestaan tussen bij voorbeeld hts-leerli ngen en ongeschoolde logeren. Zo heeft 40 procent van de Mi'ers belangstelling voor klassieke muziek bij ongeschoolde jongeren is acht procent. Van de eerste groep "ezoekt 41 procent een concert bij ""geschoolde jongeren doet slecht tien Procent dat. Literaire romans worden '"or 54 procent van de hts'ers gelezen »n 48 procent leest een vaktijkschrlft. 8|J de ongeschoolden leest slechts acht Procent een vakblad en aan de literaire roman komt slechts drie procent toe. Ongeschoolde jongeren zijn in verge lijking met andere geënquêteerde groe pen jonge mensen eenzijdig in hun sportbeoefening, hoogfrequente bezoe kers van bioscopen, in mindere mate lid van een vakvereniging. Zij nemen meer dan anderen deel aan pantoffelparades van opgeschoten jongens en meisjes, be oefenen in mindere mate een liefhebberij en vormen de groep met het hoogste percentage ten aanzien van het passief doorbrengen van de vakantie. („Waar om zou ik wal doen?"). Zij maakten minder dan anderen vakantieplannen. De kranten worden door hen opper vlakkig gelezen (de sport, de ongevallen, de plaatjes en advertenties en opgesmukt nieuws trekt hun aandacht), maar zij kunnen weinig reproduceren. De promo vendus stelt, dat radio en televisie een sterke en positieve invloed kan uitoefe nen op het kritisch leren lezen. De heer Grandia komt tot de slotsom, dat in aanmerking nemende dat het onderwijs aan jeugdige arbeiders onvol doende is geweest en het milieu weinig bijdraagt aan hun culturele vorming er toch aanleiding bestaat om betrekke lijk optimistisch over hun belangstelling kaas uit het vuistje de b van beter één stuk in de hand en vrijetijdsbesteding te oordelen. „Vroe ger werd de weinige vrije tijd, die de fabrieksarbeiders hadden, in kroegen doorgebracht en ontaardden volksfees ten en kermissen door de volkszonde van 't alcoholmisbruik. Fabrieksjongens wa ren 70 tot 80 jaar geleden voor een groot deel zelfs nog analfabeet." (Van onze correspondent) BARCELONA „Er was ook geen andere uitweg dan Caetano", zo luid de het commentaar van een hoog ge plaatste Portugese politicus op de uit eindelijke bekendmaking van de be noeming. „Wij hadden de keus tussen Macelo Caetano als eerste minister ol een algehele verwarring". Inderdaad liet Antonio de Olivcira Salazar, die met ijzeren hand Portugal regeerde todat hij enkele dagen geleden door een klapstoeltje zakte, veertig jaren lang een groot vacuüm rond zich heeft bestaan. Zijn opvolging was al tijd een verwarrend vraagstuk, om dat hij geen „kroonprins" naast zioli duldc. zoals ook Caetano aan den lij ve ondervond. Deze nu 62-jarige ex-journalist, ex- minister en ex-rector van de univer siteit van Lissabon verdiende zijn po litieke sporen onder het goedkeurend oog van Salazar. maar toen deze vond dat Caetano te hoog over het paard getild werd, nu precies 10 jaren ge leden, verdween Caetano plotseling uit het gezichtsveld, weggepromo veerd als lid van de staatsraad. Van daar dat men in de afgelopen dagen in Lissabon een duidelijke atmosfeer van verwarring aantrof. De Portuge zen hadden geen enkel idee van wat zij konden doen. De oppositie, die na het fiasco van Humberto Delgado in een onmachtige sluimer was geraakt, reageerde laat en met halve maatre gelen. Enkele pamfletten in de stad Oporto en veel gefluister in de ca- fé's van Lissabon, en daarmee was de oppositie al buiten adem. Ook de de almachtige staatsveiligheidspolitie PIDE en de generaals waren niet erg zeker van hun zaak. De legerleiding eiste bovenal een voortzetting van de militaire acties tegen Afrikaanse vrijheidsstrijders in Angola en Mo zambique, want dat garandeerde haar snelle promoties op het slagveld en een groot budget (momenteel cent van de staatsuitgaven). Caetano was voor het leger een zeer aannemelijk kandidaat, daar hij tij dens en kort na de tweede wereldoor log reeds minister van koloniën was geweest. Ook de Nationale Eenheids partij was nog niet vergeten dat Cae tano in 1949 de partij had gered van een verkiezingsnederlaag tegenover een verenigd links volksfront. De financiële machtshebbers en poli tici leerden Caetano vooral waarde ren in de drie jaren 1955 tot 1958 waarin hij als directe rechterhand van Salazar optrad. Als „minister van de presidentie", die in rang onmiddellijk op de minister-president volgt, vol deed Caetano zelfs te goed en Sala zar gaf er de voorkeur aan om deze potentiële rivaal weg te promoveren. Nu Marcelo Caetano uiteindelijk zelf het meest invloedrijke ambt In Por tugal uitoefent en in de komende da gen zijn nieuwe kabinet zal voorstel len, speculeert men in Lissabon met veranderingen in de politieke koers. Men spreekt zelfs van een nieuwe overzeese politiek. Niettemin lijkt het meer waarschijnlijk dat Caetano eerst zijn aandacht op het binnenland zal richten. Salazars principe om niet meer uit te geven dan er in de staats kas voorhanden was. heeft de Portu gese economie vroeger wel gesaneerd, maar stond geen ambitieuze ontwik kelingsplannen toe. Men neemt aan dat Caetano in de economie met iets meer vrije hand zal optreden, zoals men eveneens ver onderstelt dat zijn houding ten aan zien van politieke en persvrijheden iets meer liberaal zal zijn dan die van zijn vroegere meester en voorganger Salazar. Maar dit zal een langzaam proces zijn. Een politicus in Lissa bon merkte op: „Salazar waakte veer tig jaren zodat wij konden slapen. Het zal nu niet meevallen om ons té Restauratie van paleis Noordeinde DEN HAAG (ANP) Alhoewel ten aanzien van de bestemming van de pa leizen Het Loo en het Oude Hof aan het Noordeinde te Den Haag nog geen beslissingen zijn genomen denkt de re gering voor paleis Het Loo. met zijn unieke historische wagrde, aan de inrich ting van een Oranje Nassau museum, nadat aan deze paleizen het karakter van ter beschikking gesteld zomer- of winterverblijf zal zijn ontnomen. Het Oude Hof in Den Haag zal verder voor respresentatieve doeleinden worden ge restaureerd. Dit wordt meegedeeld in van antwoord aan de Tweede Kamer inzake het wetsontwerp „Wijziging van de bedragen vastgesteld in de artikelen 22, 23 en 26, eerste lid. van de grond wet" (inkomen leden koninklijk huis). De memorie van antwoord draagt de handtekeningen van premier De Jong, minister Beernink (Binnenlandse Zaken) en minister Witteveen (Financiën). Het ligt in de bedoeling de thans in het Oude Hof gevestigde departemen ten en bureaus van de koninklijke hof houding daar te handhaven. Mocht t.z.t. blijken dat het Huis Ten Bosch voor de uitoefening van de koninklijke functie te klein is, dan zal in nauw overleg met het staatshoofd worden bezien op welke wijze aan de dan onstane be hoefte kan worden tegemoet gekomen. De mogelijkheid is niet uitgesloten dat dan het Oude Hof in plaats van een an der ter beschikking gesteld paleis op nieuw voor dit doel wordt aangewezen. De bewindslieden delen ook mee dat op verzoek van en na overleg van het gemeente bestuur van Amsterdam met het hof, gebruik van het paleis op de Dam in de hoofstad voor representatie ve doeleinden heeft plaatsgevonden en in de toekomst waarschijnlijk nog meer zal plaatsvinden. Het is nu nog niet mo gelijk het wetsontwerp op te stellen dat uiterlijk 1 januari 1971 in werking moet treden en dat in afwachting van een grondwetsherziening de basis zal leg gen voor een nieuwe financiële regeling van het rijk ten opzichte van het ko ninklijk huis. In de eerste plaats is het momenteel nog niet met voldoende nauw keurigheid bekend welke functionele kos ten van de koningin naar de gewone begroting kunnen worden overgebracht. Meer in het bijzonder is onzeker het aantal personeelsleden, dat al dan niet door indiensttreding bij de staat rechtstreeks ten laste van het rijk zal komen, alsmede hoe de rechtspositie van dat personeel zal worden geregeld. De bewindslieden verstrekken voorts een gespecificeerde opgave van het personeelsbestand, zoals deze van het hof is ontvangen. Hieruit blijkt dat voor 't onderhoud van paleizen en parken Den Haag, Amsterdam, Het Loo en Soestdijk 77 man werkzaam is. Aan overig personeel- en personeelgarages en stallen 47, huishoudelijk personeel 66, con cierges, portiers, boden 18, telefonistes 9, bosarbeiders en jachtopzieners 23, ad ministratief personeel 26 en hofdignita- rissen 13, allen tezamen 279 personeels leden. Ter verduidelijking van de begrotings post .joVerige zaken" verstrekte het hof een specificatie van kosten die op het ogenblik ten laste van de koningin ko men: onderhoud diverse gebouwen en bossen f 63.000,-, onderhoud inventarissen e.d. f94 000.verplichting en verwar ming f 141.000,-, kosten auto's (waaron der huur) en paarden f 174.000,- tele foon-, bureau- en algemene kosten f 303.000,- en representatie en diversen f 325.000,-, een totaalbedrag opleverend van f 1.100.000,-. Ojoekwoe: strijd begint pas OJOEKWOE (Reuter) De Blafraan- se leider, luitenant-kolonel Ojoekwoe heeft de geruchten dat de Biafranen op het punt staan de strijd op te geven en een regering in ballingschap te vormen, als volslagen nonsens betiteld, en gezegd dat de oorlog in feite pas begint. Hij verklaarde op een bijeenkomst van de raadgevende vergadering In Oemoe- ahia dat de Biafraanse troepen gereed staan voor nog hardere strijd, en dat „onze guerrillastrijders In grotere aan tallen worden geoefend en uitgerust". Buitenlandse agenten mogen dan pra ten van een Biafraanse regering in bal lingschap, „God verhoede dat ook maar één Biafraanse leider ooit zou overwe gen er op dit moment tussen uit te knijpen", aldus Ojoekwoe. Tunesië boycot Arabische Liga n MS (Reuter-AFP) De Tunesi sche regering heeft besloten voorlopig alle bijeenkomsten van de Arabische Li- ga te boycotten, zo Is in een communi- qué bekendgemaakt. Naar het oordeel van Tunesië is de huidige Arabische po- I litiek niet afgestemd op de realiteit. Het weigert daarvoor verantwoordelijkheid te aanvaarden. Tunesië wil Roede betrekkingen mei elk der Arabische landen blijven onder houden. maar is ervan overtuigd „dat de Arabische Liga niet langer een plat form vormt voor inter-Arabische sa menwerking en dat voor elke actie om het hoofd te bieden aan Israël een kli maat van vertrouwen tussen de lidsta ten vereist is, gevrijwaard voor conflic ten, haat en nijd en ideologische strijd, een klimaat dat de Liga tot dusver niet heeft kunnen scheppen". Studenten mogen stukken inzien DEN HAAG Minister Vering» (O. en W.) heeft hel N.S.R.-bestuur gisteren tijdens een audiëntie verzekerd, dat aan neming van zijn begroting voor 1969 niet betekent, dat de inschrijfgelden daar door worden verhoogd. Voor die vcrliO' ging Is een wijziging nodig van de we op het wetenschappelijk onderwijs en d< minister zal daarmee wachten totdat bij met de N.S.R. alle aspecten van de studentenvoorzieningen volledig zal heb ben besproken. Voorts heeft minister .Veringa zich op verzoek van de Nederlandse Studenten Raad bereid verklaard om bij wijze van experiment tot 1 januari 1969 de N.S.R. inzage te geven in de uitgaande stukken betreffende de algemene studentenvoor zieningen. Wat betreft ingekomen stuk ken zal dit slechts gebeuren als de af zender daarin heeft toegestemd. Publi- katie door of vanwege de N.S.R. van ter inzage verstrekte stukken zal alleen in overleg met minister Veringa geschie de commissie Van Dijck. Voor wat be treft nieuw in te stellen commissies is minister Veringa voorstander van „be richtgeving in Fazen" terwille van de al gemene discussie. In dat licht zullen door hem ook verzoeken van reeds ingestel de commissies om tussentijds te publi ceren worden bezien. Minister Veringa schijnt (nogl niet Ingegaan te zijn op de els van de N.S.R. om ook de verrichtin gen van de ministeriële commissie An- driessen (studietoelagen) reeds openbaar te maken. Volgens de N.S.R. moeten stukken van de overheid in beginsel openbaar zijn. Terzake het reeds genoemde punt van de studentenvoorzieningen bestaan er momenteel twee visies. In de ene visie moet de aparte organisatie daarvan sa- menhanRend geconcentreerd zijn bij het ministerie van O. en W., in de an dere visie is er geen behoefte aan apar te voorzieningen maar moet er een in passing plaatsvinden. In de algemene voorzieningen verspreid over diverse mi nisteries. De N.S.R. zal thans in infor meel overleg met diverse ministeries de consequenties van deze twee visies on derzoeken. Aan de audiëntie namen behalve leden van de studentenvakbeweging ook een lid van „Stud 75" en een waarnemer van het Nederlands Studenten Akkoord (de oppositie) deel. Arabische meisje-s uit een Israëlisch vluchtelingenkamp heb ben gisteren op Schiphol een speelgocgpop gekregen. De acht jarige Zak gin El Rashaida en dr negenjarige Hania Murad zijn »w Nederland aangekomen, op initiatief van de Stichting Terre des Hommes, om hier door een plastisch chirurg behandeld te worden. Zij kregm ernstige verwondingen tijdens de jwnt-oorlog van vorig jaar. (ADVERTENTIE) DEN HAAG (ANP) H.M. de Konin gin heeft zich bereid verkluard aan do letterkundige Gerard Walschap de Prijs van de Nederlandse Letteren 1968 uit te reiken. Deze uitreiking zal plaats vinden tijdens de 18c algemene conferen tie der Nederlandse letteren in een be sloten bijeenkomst in het paleis op de Dam te Amsterdam, op vrijdag 4 okto ber a.s.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1968 | | pagina 9