RECORDBEDRAG VOOR ONDERWIJS: 6,7 MILJARD Beslissing toetreding Engeland tot E.E.G. een urgente zaak Economisch koste van evenwicht ten werknemers Niet tornen aan westelijke verdediging HOGERE ACCIJN OP SIGARETTEN LEVERT SCHAT KIST 87 MIL. OP Voorzichtig begrotingsbeleid noodzakelijk COMMENTAAR VAKCENTRALES: Minder geld voor B.B. Nederland ondertekent internationaal verdrag over rassendiscriminatie PAGINA 12j DE LEIDSE COURANT;, DINSDAG 17 SEPTEMBER (Van ome parlementaire redactie) DEN HAAG De klimaatverbetering van de laatste jaren in de betrek kingen tussen Oost en West zijn voor een goed deel teniet gedaan door de Russische interventie in Tsjecho-Slowakije. De vertrouwenssfeer, nodig voor een verdere ontspanning in de wereld, is ernstig aangetast. Onderstreept is, dat aan de gezamenlijke westelijke verdediging niet verder moet worden getornd. Maar de recente ontwikkelingen behoeven geen wezenlijke om buiging met zich mede te brengen voor het beleid van de Nederlandse regering. Aldus heeft de regering vandaag medegedeeld in haar beschouwin gen over het buitenlandse en het defensiebeleid. Beleidsombuiging is niet nodig, aldus het kabinet, omdat nog eens duidelijk is bevestigd, dat West-Europa het behoud van zijn onafhankelijkheid moet waar boven in een hechte Noordatlantische samenwerking, al zullen de bondgenoten zorgvuldig moeten nagaan, wat dit uit gangspunt in de nieuwe situatie aan prak tische consequenties kan meebrengen. Bestudeerd wordt reeds, of bijzondere maatregelen wenselijk zijn met het oog op de ontstane onzekerheid in het al gemeen en de gewijzigde militaire in spanning in Tsjecho-Slowakije en aan de Oost-Westgrens in het bijzonder Nog een tweede element in het Neder landse beleid tegenover het Oosten is onaangetast gebleven, aldus de regering, namelijk het streven naar een uiteinde lijke toenadering tot Oost-Europa, hoe zeer ook de vrijheidsberoving in Tsjecho- Slowakije zowel voor de menselijke als ook voor de internationale betrekkingen als een terugslag moet worden aange merkt en hoe moeilijk dit ook in de eerstkomende tijd zal vallen. Een op ontspanning gerichte politiek kan echter slechts slagen, als de Sovjet-Unie en haar bondgenoten de bereidheid ont wikkelen om in constructieve zin met het Westen te gaan samenwerken. Euroniarkt Hoewel in het afgelopen jaar op veel gebieden van de Europese integratie belangrijke voortgang werd gemaakt, Buitenlandse Zaken: geen bijzonder heden, zegt minister Luns. Maar Engeland moet bepaaldelijk in de E.E.O. worden opgenomen. Plaats voor 400 kleuterleidsters meer Beursgedeelte van studietoelage groter (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Minister Vcringa (O. en W.), wiens begroting voor 1969 een recordbedrag van 6777 miljoen aan uit gaven vergt, heeft voor 1969 o.m. de vol gende maatregelen aangekondigd: Met ingang van het schooljaar 1969/ 1970 zal een bescheiden begin worden gemaakt met een geleidelijke invoering van de derde faze van de leerlingen- schaalverlaging voor het gewoon lager onderwijs. Dit geschiedt door verruiming van de klassesplitsingsnorm voor het eerste leerjaar bij het toekennen van extra-onderwijzers Bij het kleuteronderwijs komen de zgn. margegetallen te vervallen, waar door de vraag naar kleuterleidsters met ca. 400 zal toenemen. Per 1 augustus 1969 zal een beschei den verlaging van de leerlingenschaal worden ingevoerd voor een reeks scho len voor buitengewoon onderwijs. Bij de opstelling van de begroting is. aldus minister Veringa, prioriteit gege ven aan de uitvoering van de wet op het voortgezet onderwijs (mammoetwet) en de daarmee samenhangende onder wijsvernieuwing. Voor overeengekomen verbeteringen in de salarisregelingen van het onderwijzend personeel is een extra-bedrag van 24 miljoen gulden uit getrokken. Het rijk neemt nu ook de be taling op zich van de werkelijke uitgaven van gemeentelijke gymnasia en lycea, waardoor de salarispost voor deze sector met 6 pet stijgt. De democratisering van het onderwijs geniet grote 'aandacht. Het parlement krijgt er van minister Veringa een studie over voorgelegd. De bewindsman is ook naarstig op zoek naar nieuwe vormen van inspraak bij het onderwijs. Voorko men moet echter worden, dat de slag vaardigheid van het beleid in ongewenste mate wordt aangetast, waarschuwt mi nister Veringa. Adviezen, nota's etc. zal hij steeds zo vroeg mogelijk publiceren om de publieke discussie een optimale HOE DE STAAT 1GULDEN ONTVANGT De studenten hebben met hun acties succes gehad: het beursaandeel in de studiekosten toordf groter en het deel, dat terugbetaald moef worden, kleiner. bijdrage tot de beleidsvorming te laten leveren. Dit geldt ook voor de aangekon digde nota-Posthumus over de herstruc turering van het wetenschappelijk on derwijs. Rijksstudietoelagen: hiervoor is voor 1969 een bedrag van 136 miljoen gulden geraamd. Dat is 12 miljoen meer dan voor 1968. De verhouding beurs-voor schotgedeelte van de toelagen zal voor de aankomende studenten worden gewij zigd ten gunste van het beursgedeelte. De zgn. gemengde toelage zal voor hen voor het eerst bestaan uit 60 pet beurs en 40 pet voorschot. Dit was het vorig jaar juist andersom. De toelagen voor post doctorale studies zijn omgezet in beur zen. De uitgaven voor het wetenschap pelijk onderwijs (82.000 studenten) zijn in totaal op 1539 miljoen geraamd (voor dit jaar bedroeg de raming 1406 miljoen, maar de vermoedelijke uitkomsten be lopen 1466 miljoen). Voor het lager on derwijs is voorts 2489 miljoen begroot (was 2129) en voor het v.h.m.o. 1013 (was 732). Voor het nijverheidsonderwijs staat er 824 miljoen op de begroting (was 836) Het wetenschappelijk onderzoek krijgt 113 miljoen (106). spreekt de regering toch van een stag natie in het ontwikkelingsproces. Het probleem van de toetreding van Groot- Brittannië en andere Europese landen vroeg veel lijd en aandacht en had een remmend effect. Ook de diepgaande poli tieke tegenstellingen tussen de zes. zowel over de Europese eenwoi'ding als over allerlei andere gebieden van buitenlands politiek beleid, vormden een ernstige belemmering voor de verdere verwezen lijking van de doelstellingen der Euro pese verdragen. De regering vindt, dat ook in de komende periode krachtig moet woi'den gestreefd naar een beslis sing over toetredingsaanvragen. Over de Benelux wordt opgemerkt, dat de regering ernaar blijft streven, de Beneluxregertngsconferentie. destijds uitgesteld wegens de regeringscrisis in België, zo spoedig mogelijk te laten plaatsvinden. Tijdens die conferentie zal de verdei'e uitbouw van de economische unie een der voornaamste agendapunten De ontwikkelingen in Griekenland hebben de volle aandacht van de regering, zo wordt vervolgens opgemerkt. Met name wil het kabinet de terugkeer tot een democratisch stelsel in dat land bevorderen. Verenigde Naties De regering wil haar beleid binnen het kader van de V.N. consequent voort zetten. Zij blijft de wereldorganisatie zien als het belangrijkste forum om de ge meenschappelijke doeleinden van de vol keren op politiek, economisch en sociaal gebied met elkaar in overeenstemming te brengen. De totstandkoming van het non-proliferatieverdrag wordt van zeer groot belang geacht. De recente gebeur tenissen vereisen bijzondeit» aandacht voor de veiligheid van de kleinere staten, die juist ook met het verdrag wordt beoogd. Met de Verenigde Naties zowel als met Indonesië wordt nauw contact onder houden over de komende volksraad pleging in West-Irian, waaraan de re gering grote waarde hecht. De situatie in het Midden-Oosten blijft de regering reden tot bezorgdheid geven. De bijdrage, die Nederland kan ver strekken aan het streven naar een op lossing is het steunen van het werk van V.N.-bemiddelaar Jarring en gaat voors hands niet verder dan het wegnemen van enkele misverstanden omtrent de weder zijdse opvattingen van partijen. Voort durende zorg heeft de regering ook over de burgeroorlog in Nigeria en het men selijk leed, dat daardoor wordt veroor zaakt. Langs directe en indirecte weg heeft de regering herhaaldelijk stappen bij beide partijen ondernomen, gericht op het toestaan van en medewerken aan de hulpverlening door het internationale Rode Kruis en andere charitatieve or ganisaties. Vietnam Hoewel de strijd in Vietnam in hevig heid is toegenomen, ziet de regering de inleidende besprekingen in Parijs als een positief element in het -streven naai vreedzame oplossing van het conflict. Er zal echter met langdurige en moeizame onderhandelingen rekening moeten wor den gehouden. Het wordt teleurstellend genoemd, dat Hanoi niet met een vermindering van de gevechtshandelingen heeft gereageerd op de gedeeltelijke stopzetting van de Amerikaanse bombardementen, welke stopzetting een eerste stap in de richting de de-escalatie was. Dit geeft volgens de regering grond aan de veronderstel ling. dat Hanoi nog hoopt op een militair s. dat voor de uiteindelijke politieke regeling van kardinaal belang zou kun- (Van i parlementaire redactie) DEN HAAG. De verhoging van de accijns op sigaretten en rooktabak is noodzakelijk om de schatkist meer inkomsten te bezorgen. De stijging van de rijksuitgaven 1969 is namelijk hoger, dan de ruimte, die hiervoor volgens een meerjarenplan van de regering toegestaan is. Het kabinet-De Jong heeft immers bepaald, dat de jaarlijkse stijging van de netto rijks uitgaven niet meer dan 6 procent mag bedragen. Normaal zou deze stijging voor 1969 iets meer dan 5 procent geweest zijn. Maar de sanering van het gemeentefonds, dat met hoge tekorten zit en de dringend noodzakelijke uitbrei ding van het gemeentelijk belastinggebied zijn er de oorzaak van, dat de stijging over de toegestane 6 procent heen gaat. Vandaar dat voor een deel van de bijzondere posten aan vullende dekkingsmaatregelen nodig zijn, aldus minister Wit- teveen van Financiën. De accijnsverhoging van sigaretten en rookabak zorgt ervoor, dat de schatkist volgend jaar 87 mil joen gulden meer ontvangt. Met deze maatregelen blijft de minister van Financiën binnen de ruimte, die hij zichzelf in 1967 opgelegd heeft. Deze ruimte geldt trouwens ook voor de jaren 1970 en 1971, zodat dan opnieuw extra-dekkingsmaatregelen nodig zijn, wanneer ten minste de stijging opnieuw hoger is, dan dit kabinet zichzelf toestaat. Met dien verstande dat deze ruimte in 1970 en 1971 niet 1,25 miljard is, zoals eerder vastgesteld werd, maar 1,405 miljard en 1.43 miljard gulden. Maar ook in deze jaren zullen het gemeentefonds en de provinciale en gemeentelijke belas tingen extra-ruimte opeisen. Het kabinet wil het gemeente fonds in de komende jaren vóór 1972 gesaneerd hebben. De vraag moet nog beantwoord worden, of dit zonder compen serende belastingmaatregelen mogelijk is. Anders ligt dit met het begrotingstekort van 2.54 miljard gulden voor 1969. Dit tekort is lager dan in 1968, toen het op bijna 2.8 miljard geraamd werd. De economische en financiële situatie keert zich blijkbaar weer ten goede en 1968 kan wellicht als een dieptepunt beschouwd worden, waar Nederland overheen gekomen is. Reserveringen Van het tekort van 2.54 miljard kan volgens minister Wit- teveen van Financiën ongeveer 1.45 miljard gulden aan reser veringen op de voorinschrijfrekening beschikbaar komen. Ongeveer 1.2 miljard moet dan nog op een andere ir gefinancierd worden. „De financieringsbehoefte moet zoveel mogelijk op de taalmarkt geschieden", schrijft minister Witteveen, die i dat het verbeterde evenwicht op deze kaptitaalmarkt i lijkheden biedt zonder opnieuw vergrote spanningen te oorzaken. In het totaal van zijn beschouwingen komt de minister Financiën tot de conclusie, dat een voorzichtig begroti beleid noodzakelijk blijft voor een beheerste voortzet van he herstel. „Het. financieel-economisch beleid dien bevorderen, dat de opgaande beweging in onze economie op beheerste wijze voortzet. Dit beleid moet enerzijd: herstel niet belemmeren, anderzijds moet het voorkeu dat de expansie te zeer versnelt. Op deze wijze kan meest doeltreffende bijdrage geleverd worden tot eei stabiel mogelijk prijspeil afgezien van de verhogingen door overheidsmaatregelen onvermijdelijk zijn - scheppen van een gunstig klimaat voor een evenwich inkomensvorming. Met de gevolgen daarvan voor de wi gelegenheid, voor de prijzen, voor de betalingsbalans e: het bereiken van extern evenwicht".. Geleidelijk Hij waarschuwt echter voor een te groot optimisme: evenwichtsherstel van onze economie wordt niet min of automatisch bereikt. Het is integendeel noodzakelijk dat beleidsinstrumenten worden gebruikt om de expansie g delijk te doen verlopen. Versnellingen in deze expi waardoor opnieuw spanningen zouden ontstaan, diene: worden vermeden omdat deze spanningen in mindere i kunnen worden opgevangen dan in een vorige periode herstel. Ten aanzien van de budgetpolitiek leidt dit tot eis dat aan de trendmatig bepaalde ruimte strikt de h moet worden gehouden. De werkgelegenheid moet v, bevorderd door een selectief beleid binnen het kader v begrotingsruimte. Naast het begrotingsbeleid en de mon politiek zal ook het arbeidsvoorwaardenbeleid een bijc- moeten leveren tot het voorkomen van nieuwe spanninj Van belang is daarbij het verloop van de arbeidsprodu! viteit. De bestrijding van de structurele werkloosheid v één der belangrijkste doelstellingen van de regering, werkt diep in op de begrotingspolitiek. Mede in verband stabilisering van het prijsniveau is een doeltreffend prijs- mededingingsbeleid van belang", aldus professor Witten (Van onze parlementaire redactie UTRECHT Het overlegorgaan van de drie vakceotralen ipeent als eerste reactie op de miljoenennota onder meer le moeten constateren, dat het kabinet het ge wenste evenwicht in de economie vooral probeert te bereiken en te handhaven via de weg van een duidelijke verschuiving in de inkomensverdeling ten gunste van het overige of winstinkomen- Bovendien wordt een aantal maatregelen ge noemd, die zullen leiden tot een opwaartse druk op de prijzen en een verschuiving de druk van de werknemer niet zal stijgen. Dit gehele complex van maatregelen verkenningen van het centraal plan- werkt ten nadele van de werknemer. Dit onaanvaardbaar, aldus het overlegorgaan, omdat de werknemers door beperking van hun looneisen een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan het herstel van het evenwicht, zoals duidelijk blijkt uit de macro-economische HEI DUURSTE VAN ALLES IN NEP. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG. De regering heeft aan de Tweede Kamer verzocht akkoord te gaan met de Nederlandse ondertekening van het internationale verdrag van New-York inzake de uitbanning van elke vorm van rassendiscriminatie. De situatie in Neder land is op dit punt volgens de regering overigens niet zo, dat grote behoefte zou bestaan aan nieuwe, speciaal tegen de rassendiscriminatie gerichte wettelijke rege lingen. Het New-Yorkse verdrag verplicht echter tot het heffen van bepaalde voor zieningen, ook op wetgevend gebied. Daarin voorzien twee thans ingediende wets- j voorstellen tot goedkeurinr en uitvoering van het New-Yorkse verdrag. Daarin wordt o.m. strafbaar gesteld het zich in het openbaar opzettelijk beledigend uitlaten over een groep mensen wegens hun ras, godsdienst of de grondslag van hun levensovertuiging. Voorts het in het openbaar aanzetten tot haat tegen of discriminatie van mensen of het gewelddadig optreden tegen persoon of goed van mensen wegens dezelfde redenen. Ook het openbaar maken van een uitlating, waarvan men kan weten of vermoeden dat deze beledigend is of aanzet tot haat of discriminatie, wordt strafbaar, tenzij dit geschiedt ten behoeve van zakelijke berichtgeving. Strafbaar gesteld wordt ook het deelnemen of geldelijke of andere stoffelijke steun verlenen aan de rassendiscriminatie gerichte activiteiten. Tenslotte wil de regering strafbaar stellen het achterstellen van iemand wegens zijn ras bij het beroeps- of bedrijfsmatig aanbieden van goederen of diensten. (Vfli me parlementaire redactie) DEN HAAG ..De civiele verdediging („Bescherming Bevolking") heeft geen andere functie dan het zo goed mogelijk beperken van de gevolgen van een mo derne oorlog. De te treffen afweermaat- regelen zullen nimmer afdoende bescher ming kunnen bieden en slechts kunnen strekken tot het redden van wat er dan nog te redden valt". Dit is te lezen in het begrotingsontwerp van het ministerie van Algemene Zaken, dat ressorteert onder minister-president De Jong. Overigens zegt de premier een „onbeperkte kernwapenoorlog" minder waarschijnlijk te achten. Wel wil de re gering onderzoeken welke voorzieningen kunnen worden getroffen tegen che mische strijdmiddelen, waarvan het ge bruik „niet onmogelijk of onwaarschijn lijk" wordt genoemd. Overigens zullen de taken van de civiele verdediging moeten worden uit gevoerd met minder geld dan was ver wacht. Op de begrotingen van de diverse ministeries is in totaal honderd miljoen gulden opgevoerd. Vorig jaar had men erop gerekend in 1969 meer financiële armslag te krijgen. Deze verlaging wordt noodzakelijk genoemd „in het raam van het algemene begrotingsbeleid". De totale uitgaven voor algemeen be stuur worden geraamd op 1034 miljoen gulden; dit is bijna honderd miljoen méér dan voor dit jaar nodig was geacht. Tot de algemene uitgaven behoren de kosten voor het huis van de koningin, hoge staatscolleges, het kabinet van de konin gin, enz. Premier De Jong wil hiervoor in 1969 30 miljoen gulden meer hebben bureau. Deze beperking heeft tevens tot gevolg dat de overige inkomens sterk stijgen en wel met 5 miljard gulden in de jaren 1967 tot en met 1969. Deze en andere cijfers bevestigen het reeds in mei door de vakbeweging inge nomen standpunt dat er geen aanleiding is tot een ingreep in de« vrije loonvor ming. Het herstel van het economisch evenwicht gaat gepaard met een ver groting van de nationale besparingen die het overlegorgaan met de regering van groot belang acht voor een even wichtige ontwikkeling. Deze vergroting van de besparingen is echter evenzeer te bereiken door maatregelen, die tot gevolg hebben dat ook de werknemers hun deel krijgen in de groei van het nationale vermogen. Tenslotte verklaart het overlegorgaan ernstig teleurgesteld te zijn over de in houd van de troonrede. Weliswaar wordt een aantal maatschappelijke problemen gesignaleerd maar zelfs aan een pogen tot oplossing van deze problemen komt de regering niet toe. aldus het overleg orgaan van de drie Nederlandse vak- centralen. Perscommentaren In de Nederlandse dagbladen worden de miljoenennota en de troonrede uit voerig besproken. Het dagblad voor de bouwwereld, Cobouw, ziet het als een winstpunt, dat dit kabinet is toegekomen aan planning op middellange termijn. Voor de bouw sector biedt deze planning alleen maar voordelen. De kans bestaat, nu er van een zekere continuïteit sprake is, dat tot diepte-investeringen in het bedrijf kan worden overgegaan om uiteindelijk tot verlaging van de bouwkosten te komen. Immers de bouwnijverheid wist tot nu toe nooit wat haar een volgend jaar weer boven het hoofd zou hangen. Het streven van dit kabinet een zo gunstig mogelijk werkklimaat voor de ondernemer en zijn medewerkers te scheppen, kan als een verdienste worden beschouwd. Gebrek aan visie HET VRIJE VOLK levert onder de kop „Weinig kleur" onder meer het volgende commentaar op de troonrede: „Troonrede en miljoenennota kondigen een verdere verzwaring van de lasten aan. Minister Witteveen is er niet in geslaagd de staatsuitgaven te verminderen. De belastingverlaging, waarop zijn politieke vrienden rekenden, zit er niet in. Integendeel, de totale druk van de belastingen is zwaarder dan ooit. Een mager resultaat voor een minister, die als kampioen van de belastingverlaging een stoel in het kabinet-De Jong kreeg. „Voorzichtig" en „evenwichtig" zijn woorden, die men herhaaldelijk in deze rijksbegroting tegenkomt We zouden ze willen vervangen door „gebrek aan visie" en „gebrek aan politieke durf", gevat in een kleurloos kader. Een verrassing is dat niet. We hadden niet anders verwacht. Wat dat betreft stelt deze begroting ons niet teleur, maar dat is dan ook het enige. Goede richting HET PAROOL verheugt zich in een commentaar op de miljoenennota over het herstel van de economie. „We weer ln de goede richting, al m. beheerst worden gestuurd omdat risico opnieuw uit de bocht te vliq groter Is dan na de inzinking 19571958, toen de betalingsbali en de concurrentiepositie meer spe. toelieten dan thans". Is het wel verstandig, zo vraagt dat straks de uit de geldontwaardi voortvloeiende progressiewerking o vier jaar in één grote operatie miljoen) wordt geneutraliseerd? Ontspanningspraat DE WAARHEID schrijft: „De begroting en troonrede aangekondi- pogingen om met knijpen en schuóó het Nederlandse volk in zijn rechten in zijn portemonnee aan te tasten niet nieuw. Nieuw is iets anders. Ni is de onverbloemde vreugde waar in regeringsstukken de fabelachtig toeneming van de winsten van de gro ondernemers wordt begroet. En conclusies volgen meteen. De 1 moeten tot het uiterste beperkt wo om te zorgen dat de stijging volgende jaar zal doorgaan. Daail past de aangekondigde verhoging i de bewapeningsuitgaven wonderwel, het Nederlandse volk flink gespeld hebben in de Tsjecho-Slowaakse trai moet het nu door de wringer van hogere NAVO-lasten. Wij hebben herhaaldelijk voor gewaarschuwd, t de gebeurtenissen van de lad weken deze bewapeningslust zoui aanwakkeren en dat er van alle ontspanningspraat niets zou overblijf Het blijkt nu van alle kanten, de stukken spreekt een duideli gevaarlijke aggressiviteit". Geweld Het dagblad DE TIJD schrijft over d troonrede en de miljoenennota: „In 4 internationale jaar van de rechten W de mens valt over het wereldgebeuren a schaduw van het geweld. Zo begint a troonrede zeer dramatisch, maar met vorderen van de volzinnen maakt de geladenheid plaats voor een toon vü matte gelatenheid. We zijn een constn» tief land. De NAVO, de EEG, de Veren:; de Naties hoeven niet op onze bijdrit te wachten. Onze boeken zijn prima i orde en we blazen onze partij in de t ternationale organisaties dapper n* In dit internationale jaar van de ree.' ten van de mens, en niet daarvoor noc daarna? Ligt dat dan aan ons? Wij het ben onze visie gesneden naar het int* nationaal organisatiepatroon. Wereldwi zijn we best in orde. Wat wil men meer? We kunnen toch niet eigen' Vrijheid De NRC schrijft o.m.: „De vrijt krijgt een bijzonder accent in de tro rede. Daar zouden wij geen ogent bezwaar tegen willen maken. Maar creatieve en inventieve kracht van democratie" zouden wij liever in ruimer verband willen zien, namelijk11 het verband van allerlei vernieuwing. IJ1 vernieuwingskrachten zijn nu veel he' tiger werkzaam dan bijv. in 1945. te* naast de drang naar vernieuwing de be hoefte aan herstel sterker bleek". „Deze troonrede ifi stellig wel kritiek vatbaar, maar daarnaast wille wij toch ook veel waardering uitspr ken. De vernieuwingstendenzen komen dit staatsstuk telkens aan de orde: K in de alinea's die aan onderwijs en tenschappelijk onderzoek zijn gewyd in de passages over het binnenlands be

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1968 | | pagina 12