GROTE LEIDER" CASTRO GAF IEDER DAGELIJKSE REDELIJKE BOTERHAM MENS WIL ZICH - OP EIGEN KRACHT ALS VOGEL IN LUCHT VERHEFFEN ZATERDAG 7 SEPTEMBER 19«8 KRIS EN KRAS DOOR CUBA I notoire die bet een Latijns-Ameri kaans gezicht heeft gegeven. Voor de ander een groot lei der die zorgt voor de dagelijkse hap eten voor zijn onderda nen. Voor de een een land dat als een mes de wespetaille van het Amerikaanse continent bedreigt, voor de ander een eiland van hoop. vanwaar de verlos sing moet komen van de knellende banden van armoede en feo dalisme. Onze spe ciale verslaggever vertoefde enkele we ken op Cuba en legde zjjn indrukken vast in een serie artikelen, waarvan de eerste vandaag verschijnt. (Van onze speciale verslaggever) HAVANNA De bus is van een kwaliteit, die men in Nederland alleen nog op een autokerkhof aantreft. De banden zijn al lang kaal. Er is geen spoortje van een profiel te ontdekken, maar het voertuig rijdt. En dat is het voornaamste. Cuba moet zich behelpen. De gevolgen van de door de Verenigde Staten uitgevoerde economische blokkade zijn hard. Dat is duidelijk. De chauffeur schakelt naar een hogere versnelling. De handeling gaat met een angstaanjagend rochelen gepaard. Het lijkt of het mecha nisme het elk moment kan begeven. De schrik is niet nodig: Langzaam maar zeker schokken wij naar een hogere snel heid. De bestuurder doet zijn best om een goede gids te zijn. Hij vergeet wel eens, dat tenminste een hand het stuurwiel dient te omvatten, als hij in zijn geestdrift met beide armen zijn woorden illustreert. Van het rappe Spaans begrijpen de meeste inzittenden niets. Zij komen uit Europa en waren een uur voor de rit begon op Rancho Boyeros, het internationale vliegveld van Havanna geland. Yankees koesterden alleen Havanna" ren ondanks de schaarste aan voedsel. Bovendien verzon hü, of een van zijn naaste medewerkers, een andere plaats voor vermaak: dansen op straat. In het weekeinde zijn bijvoorbeeld in Havanna vier brede boulevards over de gehele stad verspreid, voor alle verkeer ge sloten om de menigte gelegenheid te geven zich met bier en muziek te laven en uit te leven, 's Zaterdags mag dat tot vier uur in de ochtend van de zon dag, maar de avond daarna is twaalf uur „sluitingstijd". Castro waakt zo over het volk. Er moet aangepakt wor den. Cuba kan geen mankracht ver liezen. De doelstellingen zijn groots; in 1970 bijvoorbeeld wil Fidel Castro een suikerproduktie van tien miljoen ton. WERK VOOR ALLES En dan te bedenken, dat de gemiddelde jaarlijkse opbrengst tot nu toe zo'n 5.5 miljoen ton was. Maar niet alleen daar uit blijkt, dat er stevig aangepakt dient te worden. Behalve de „10-miljoeneis" gaat het aanleggen van de koffie- en citrusvruchtenplantages normaal door. Het werk gaat dus voor alles en Castro duldt er geen enkele inbreuk op. Van daar de „drooglegging". Cuba is arm, iedere Cubaan zal dat onmiddellijk be amen. Hij voegt er echter dan ook meteen aan toe, dat de onderontwikke ling geen schande is. „De regering doet immers alles om de achterstand in te lopen. En hoe was het toen de Yankees hier nog waren? Havanna vertroetelden zij als Washington of New-York, maar de rest van het land lieten zij ver pauperen. De arbeiders verdienden nauwelijks genoeg voor droog brood. Dat is nu wel anders", aldus een inge- nachtclubs gesloten; dansen op straat is toegestaan Iedere Cubaan krijgt tegenwoor dig voldoende voedsel. De land arbeiders nuttigen dat op de plek van hun dagelijks werk. nieur van een levensmiddelenbedrijf met wie ik in gesprek kwam. Inderdaad bijna acht miljoen Cu- De stralen ztjn dóórnat. Maar de-felle ton is alweer plichtmatig aan het werk om de vochtigheid te verdampen. Aan de mensen in de straten is niet te zien dat het heeft geregend. Zij zijn onbe kommerd bezig aan hun zondagse wan deling. Of misschien ook wel op weg naar een restaurant voor een etentje. Een maaltijd buitenshuis nuttigt de Cubaan graag en vaak. Het is de enige vorm van vertier, die nog bestaat sinds Fidel Castro aan het begin van dit jaar aankondigde de cafè's, de bars, de ca sino's en de nachtclubs te zullen slui ten. Dat is inmiddels gebeurd. Zonder mokken accepteerde men het besluit van de grote leider. In zijn redevoering legde hij eenvoudig en duidelijk uit waarom hij die nare beslissing nam. De Cubanen begrepen het en zwegen.' Castro, verstandig als hjj is. ontnam Castro heeft de reusachtige tegenstellingen van rijk hun evenwel niet alle amusement. De de boeren die hem steunden in zijn strijd tegen Batista e restaurants mochten blüven functione- verjoeg. ?n arm in het vroegere Cuba weggenomen. Het waren i de kern vormden van de kleine strijdmacht die Batista banen krijgen elke dag voldoende calo rieën om hun arbeid gezond te kunnen blijven verrichten. Het voedsel is even wel op rantsoen. Iedereen ontvangt per maand drie pond rijst en vlees, 250 gram boter aangevuld met vis, gevo gelte, fruit, brood etc., waarvan ik de juiste hoeveelheden niet weet. Om deze etenswaren te bemachtigen is enig ge duld nodig. Het distributiesysteem loopt namelijk niet altijd even soepel en dat betekent voor de Cubanen veel wachten in de rijen voor de winkels. Men leert er onder het bewind van Castro mee leven. Een troost is dat iedereen van hoog tot laag vele uren kwijt raakt op het trottoir en dat ook de porties gelijk verdeeld zijn. Dat was tien jaar geleden niet zo. Toen aten veel mensen heel veel, maar miljoenen heel weinig of praktisch niets. Dankbaar Jong en oud krijgt nu elke dag een redelijke boterham te eten. Daarvoor zijn miljoenen Fidel Castro dankbaar. Maar niet alleen daarvoor. Een ander groot succes was zijn campagne tegen het analfabetisme dat toen hij aan de macht kwam, nog op vrij grote schaal bestond. Tegenwoordig vrijwel niet meer. Is het een wonder dat een heel groot deel van het volk dr. Fidel Castro Ruz, zoals de Cubaanse premier voluit heet, aanvaardt als wat zij noemen de „grote leider"? Maar behalve het enthousiasme van de massa bespeurt men uiteraard ook on tevredenheid. Vooral in Havanna en andere grote steden bestaat een nog vrij felle anti-Castrostemming bij wat eens de bezittende klasse was. Velen van hen verdwenen inmiddels naar Mexico of de Verenigde Staten. Zij die nog niet In de gelegenheid waren het land te verlaten, voelen zich ongeluk kig op een eiland waar geen handel meer mogelijk is. Zij dienen zich aan te passen in een bestel dat zaken doen niet toelaat. Het Is niet mogelijk hun ongenoegen openbaar kenbaar te ma ken; wie wel zijn mond opendoet, heeft kans op een proces en een eventuele veroordeling. Niettemin is er wel sprake van een soort oppositie, maar deze is zwak en gebrekkig georganiseerd. „Een hechte anti-Castrobeweging bestaat niet", verzekerde mij een rechtsge leerde, die al een keer poogde een groep ontevredenen bijeen te brengen. „Dat lukte niet. De mensen waren te bang. Ik zelf kan alleen niets ondernemen. Daarom vertrek ik binnenkort naar de V.S.. Het uitreisvisum heb ik al". Deze rechtsgeleerde is een van de naar schatting 3500 Cubanen, die maande lijks per vliegtuig van de luchthaven Varadero naar de Verenigde Staten gaan, omdat het bestaan op Cuba hen te benauwd wordt. Castro laat hen rus tig gaan. Zo raakt hij zijn tegenstan ders kwijt. LONDEN - gebroken te vliegen met alleen zijn eigen spieren als aandrüfkracht zijn tot nu toe een onbereikbaar ideaal gebleven. Toch is er een sterke finan ciële drijfveer om dat ideaal te ver wezenlijken. En er worden ook serieuze pogingen toe ondernomen. De Britse industrieel Henry Kremer heeft jaren geleden een prijs beschikbaar gesteld John Wimpenny in de „stuurstoel" van de Puffin 1, t een afstand van 908 meter heeft afgelegd. van 5000 pond (dat was toen nog 50.000 gulden) en dat aanbod onlangs verdubbeld lot 10.000 pond (dat is nu 87.000 gulden) voor de eerste ononder broken vlucht langs een achtvormige baan. waarvan de keerpunten 800 meter van elkaar verwijderd liggen. Het aanbod was aanvankelijk beperkt tot inwoners van het Britse gemenebest, maar is nu uitgebreid tot alle landen. Als aan het einde van 1973 niemand de prijsvraag heeft gewonnen, kunnen de regels ervan worden herzien. Aan de prijsvraag van Kremer is bovendien een meer eenvoudig onder deel toegevoegd, namelijk een soort „slalom"-vlucht langs een kronkelbaan van 800 meter. Er is een rustperiode toegestaan en het vliegtoestel kan, zo nodig, halverwege op de grond worden gekeerd. Voor deze laatste vlucht zijn prijzen beschikbaar voor de eerste drie per sonen, die de vlucht volbrengen. De prijzen zijn 21 750, 13.000 en 8700 gulden. Toezicht en beheer van de prijsvraag zijn in handen gelegd van een speciaal benoemde commissie voor door mensen voortgedreven vliegtuigen van de Britse koninklijke luchtvaart- Met de Puffin 2 wil De grote natuurkundige-schilder-beeld- houwer Leonardo da Vinei heeft 500 jaar geleden al zijn idee gehad voor een door menselijke kracht voortbe wogen toestel met klappende vleugels. Sedert die tijd zijn veel mensen, die animo in het vliegen hadden, gegrepen door de uitdaging van ontwerp en lichaamskracht. Halverwege de dertiger jaren hebben experimenten in Duits land en Italië duidelijke mogelijkheden aangetoond. Daardoor geïnspireerd is in januari 1957 een groep mensen vol enthousiasme aan het praten gegaan in het luchtvaartcollge van Cranfield in Engeland. Al snel groeide de interesse onder de studenten. Zij bestudeerden ontwerpen, hoorden lezingen aan en verlangden steeds meer naar steun door gezamen lijke inspanning. Zo ontstond de ,.man- powered group" in de luchtvaartvereni ging. De luchtvaartvereniging was niet alleen van nut als administratief orgaan, maar stelde ook al spoedig een fonds in voor toekomstige constructeurs. Er kwamen bijdragen van individuele personen en bedrijven en een royale gift van Henry Kremer. zodat het fonds zon 50.000 gulden in kas kreeg. In juni 1960 was men daardoor in staat om hulp te verlenen aan degenen, die de meest belovende ontwerpen hadden. Intussen was men al begonnen dergelijke ma chines te construeren. „Er was zelfs een hele wedloop op gang gekomen tussen diverse groepen, die elk een eigen ontwerp trachten te realiseren. Die groepen werden bovendien gehol pen dooi goede mogelijkheden tot research en voor de bouw van machines en door een overvloed aan technische Op 9 november 1961 kreeg de eerste machine een test. Het was een toestel uit Southampton, met een vleugelw()dte van 24.40 meter en een gewicht van 82 kilo. /.weefvlieginstructeur Derek Piggott liet het een proef-,.sprong" maken op het vliegveld van l.axham. De test toonde aan dat atletische be kwaamheden niet >o belangrijk waren als vaardigheid in het vliegen. Piggott was echt zo jong niet meer, maar hij bad geen moeite om afstanden te over bruggen tot 550 meter. Hf) zat achter over en bediende met zijn voeten naar voren de pedalen. Zo bracht h(j zowel het enkele wiel als de aandrUfschroef (lengte 2.44 meter) in beweging. Theoretici hadden intussen uitgevon den. dat de vlieger anderhalve paarde- kraeht nodig heeft om op te stijgen en voortdurend een halve paardekracht om in de lucht te blijven. Omdat het wenselijk was langzaam te vliegen met rustige trapbewegingen, was het toestel groot en licht van constructie. Men kon er alleen maar mee vliegen bij lage windsnelheden en het kon gemakkelijk met het geringste zuchtje wind af drijven. Die eerste vlucht en ook een tweede, met enigszins gewijzigde staart, te West-Malling, werden dan ook af gebroken, omdat het toestel wegdreef van de veilige harde landingsbaan. De machine, de „Sumpa". staat nu in het luchtvaartmuseum in Bedfordshire. „Puffin" Al spoedig na de „Sumpa" kwum de Pul lm" In dc lucht te h.ii tiirwi. n mi het toestel ontworpen en vervaardigd was. De Puffin toonde dezelfde beper kingen als de Sumpa. De ontwerper, John Wimpenny, zag kans er 908 meter mee te vliegen. Het toestel ziet er wat spookachtig uit: een frame van balsahout is te zien door het door schijnende plastic, dat erop geplakt is. Het toestel was 25.60 meter lang en had een vleugelwijdte van 28.30 meter. Sedert die vlucht van 908 meter op 2 mei 1962 -zijn er nogal wat verande ringen aangebracht. Nu komt, telkens als de omstandigheden het toelaten, de Puffin 2 in de lucht. In september van het vorige jaar heeft deze tweeënecn- halve minuut ononderbroken gevlogen over een afstand van 1100 meter. Het toestel wordt voortdurend verbeterd, omdat men er een gooi mee wil doen naar de „slalom"-prijs van Henry Dan is er nog een groep in Southend, die een tweepersoons toestel heeft ont worpen, de Maufly. Het weegt slecht* H6 kilo en heeft een vlcugelwijdte van 27.40 meter. Het heeft maar één keet- een sprong gemaakt en wel in 1964. Sedertdien is de belangstelling getaand en staat het te wachten tot de interes se weer oplaait. Het is overigens geen gelukkig toestel, want de muur van zijn bergplaats is erop ingestort. Een tweepersoons toestel, zo meent men, heeft het voordeel, dat de andere de besturing in handen heeft. Veel technici zijn het daarmee eens en het ziet er naar uit, dat de afmetingen geen bezwaar zijn. De „pedaalvliegers" van Hertfordshire hebben dan ook al de essentiële onderdelen gereed voor een tweepersoons toestel, dat een vleugelwijdte heeft van niet minder dan 37.50 meter. De bedoeling is dat deze „Toucan" nog dit jaar gaat vliegen. De „pedaalvllegers" hebben een bijdrage gekregen van de luchtvaurtvereniging. Bovendien zijn het allemaal werk- aemara van Bandlnr Page ltd, die de pogingen sterk ondersteunt. Als het toestel gereed is, zal het zeker respect afdwingen van alle vliegtuigbouwers, want de reuzevleugel gaat naar schat ting slechts 30 kilo wegen. Heel geheimzinnig gaat het toe met n-n ontwerp van J. Ilodgess-Roper te Woodford in Essex. Deze man werkt helemaal op s(jn eentje. Men tegt dal zijn toestel een eenpersoonsmaehlne veel lijkt op vroegere Duitse experi menten. Wie weet. wordt het nog de grote verrassing van deze hele prijs- Wellicht het meest gewaagde ontwerp is de Ornithopter, die overigens nog gebouwd moet worden. De ontwerper is de natuurkundige John Elliott Farn- borough. Hij gelooft heel zeker, dat toestellen met klappende vleugels de voordelen in zich verenigen van de helikopter en de vliegtuigen met vaste vleugels. Er zijn expert», die het met hem eens zijn. Hovendlen is zijn theorie bevestigd bij proeven met mo dellen. En zo kan het misschien toch nog eens gebeuren, dat de mens gaat vliegen precies als de vogels.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1968 | | pagina 13