u R.K. VAKSCHOOL VOOR MEISJES LEEFT NU NAAR NIEUWBOUW TOE Herinneringen van een oud-leerlinge EEN GOUDEN FEEST AAN HET GALGE WATER MEISJES VA KSCHOOL STARTTE IN EEN ONGEZELLIG LOKAAL ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1968 'Peo „Naar zo'n school ga je, als je nergens meer voor deugtDeze kreet, geboren uit een soort hautaine zelfoverschatting, werd in het verleden vaak gehoord. Elk meent ook nu nog vaak zijn uil een valk te zijn en een valk stuur je nu eenmaal niet naar een kookschool. In onze dagen is het gezonde verstand wel een eind- weegs gevorderd, maar nog steeds wordt vaak te hoog gegrepen. Veel ouders zien hun kind - ongeacht diens geeste lijke capaciteiten en gaven - voor hun geestesoog gloriëren op het nieuwbak ken atheneum of zich vermeien in de klassieke verworvenheden aan het gym nasium. Gebrek aan werkelijkheidszin I heeft veel teleurstellingen veroorzaakt. De grootste slachtoffers van eën derge lijke mentale instelling zijn echter de kin- De nieuwe school gaat onderdak bieden aan het middelbaar en hoger beroepsonderwijs. Het lager be roepsonderwijs blijft gevestigd in het oude gebouw aan het Galgewa ter, dat officieel op Driekoningen 1932 in gebruik werd gesteel; „heel gunstig gelegen voor de „kleintjes", vindt mevrouw Noordman, „want de 9chool hier is gemakkelijker be reikbaar voor de streekleerlingen die met de bus komen." Als het eenmaal zo ver is, zal dat wel wat „lucht" geven op het Galgewater, waar nauwelijks verkeer mogelijk is en de fietsen zich bijna tegen de schoolgevel opstapelen." Zevenhonderd leerlingen „We zitten dik tegen de 700 leer lingen aan. Dit gebouw is feitelijk berekend op 350." Mevrouw Noord man maakt een machteloos gebaar. „We zijn allang blij, dait we er 140 kwijt kunnen in de zeven lokalen, die dit jaar voor het eerst in de oude Ulo-school aan de Haarlem merstraat voor ons zijn vrijgeko- De R.K. Vakschool voor Meisjes blijft ook de naam voor de nieuwe school. „Het is een heel goeie naam, die niet veranderd hoeft te worden." zegt de directrice met voldoening, „maar toch trek ik liever niet meer publiek aan, want ik weet werkelijk niet waar ik ze laten moet." Iedereen weet de school te vinden. Er zijn onge veer 100 niet-katholieke leerlin gen, omdat hun ouders te kennen gaven, dat ze wisten wat ze aan deze school hadden. Godsdienst en „zorgvakken" Veelal volgen deze meisjes ook het godsdienstonderwijs, dat op een moderne en aansprekelijke manier gekoppeld is aan kleding - woning - voeding, de „zorgvakken," waar hier alles om draait. Pater W.J. Bootsma, deren zelf, die in deze jaren een zware psychologische tik kunnen krijgen. Vijftig jaar lang heeft de „Spinazie- academie" aan het Galgewater bewezen, dat de ouders van de duizenden meisjes, die hier een hechte basis voor hun toe komst legden, niet beter hadden kunnen beslissen. De R.K. Vakschool voor Meis jes te Leiden heetf niet alleen een regio nale, maar ook landelijke faam. Deze gonzende bijenkorf leverde in een halve eeuw vrouwen af, die nu overal hun spo ren verdienen; ontelbaren als 18 karaats huisvrouwen, vele anderen als doorgeef sters van hun kennis als huishoudkun dige leraressen. Deze school werd een bron voor dankbaarheid en levens vreugde. wordt met het jolijt gewacht tot half okober. De 34 klassen (20 meisjes per klas) met alles wait daar voor komt kijken, worden gerund door een driemanschap met mevrouw Noord man-van Mechelen aan het hoofd, gesecundeerd door de algemeen ad junct-directeur de heer J. Lavèn en de staf-docenet mej. M. A. Busé. Aan de school, die geen uur on benut blijft, (in de avonduren ze telt er de Mater Amabilisschool en worden cursussen gegeven) zijn 55 docenten verbonden. Het huishou delijk en administratief personeel telt 10 leden. Internaat De school bevat ook een inter naat, speciaal voor meisjes van de vormingsklas en de leraressen- opleiding (ca. 20 leerlingen uit 't hele land), die in het patriciërs huis Noordeinde 50 wonen, waar de school het levenslicht aan schouwde. „Dat huis hangt zo'n beetje van monumentenzorg aan elkaar. Je mag er niets mee doen," vertelt mevrouw Noord- man. Aan de Haagweg zal ook een nieuw internaat komen. „We moe ten alleen een ander woord voor internaat verzinnen, iets minder kostschol erigs. De R.K. Vakschool voor Meisjes staat onder de zorgen van de Zita- vereniging. Waarnemend-voorzitter van het bestuur is pater P. Mikx ofm, penningmeester drs. Q. A. F. M. Hueber, de heer A. G. T. Laag land is secretaris. Lid zijn verder mevrouw A. G. M. van Woerden- Walenkamp. de heer O. Th. J. Bik en de heer J. Lijten als gedelegeer de van de gemeente Leiden. MEVROUW Th. C. NOORDMAN- VAN MECHELEN: tien van de vyf- tig jaar aan het roer de franciscaanse godsdienstleraar, die in het onderwijs te Amsterdam ervaringen opdeed, is enthousiast over de Leidse methode: „met deze meisjes hier kun je iets bereiken, omdat hier wordt uitgegaan van de belangstellingssfeer van de kinde- „We zijn nu in onze bruidsdagen," lachte mevrouw Noordman, die mét de school jubileert omdat zij tien jaar in functie is. Maandag begon het feest eigenlijk al, maar omdat je met zoveel nieuwe leerlingen de eerste de beste week niet meteen de bloemtjcs kunt buiten zetten Feestviering De jubileumviering wordt offi cieel ingezet op woensdag 16 ok tober met een interne receptie, gevolgd door een openbare ont vangst van 4 tot 5 uur 's middags. Des avonds is er voor de oudere leerlingen een groot bal in de Stadsgehoorzaal. Donderdag 16 oktober wordt in de Hartebrug- kerk een Eucharistieviering uit dankbaarheid gehouden, waarna de jorvgsten hun actie gaan voe ren op de lagere scholen, van waar zij gekomen zijn. Zij bieden hier hun feestgaven aan in de vorm van een zelf vervaardigd wandkleedje om in die school op te hangen en als kinderen van hun tijd love-in bloemen. De ouderen gaan op die dag iets doen voor de eenzamen en bejaar den. De plannen hiervoor moeten nog worden uitgewerkt. De leerlin gen van de eerste drie leerjaren kunnen 's middags in de Schouw burg genieten van een voorstelling door het Marionettentheater Brug man. Vrijdag 18 oktober tenslotte is de grote reünie voor de oud- leerlingen van de leraressenoplei- ding. Een keukenlokaal, dat een andere sfeer ademt dan vijftig Jaar gele den. Hier zijn meisjes aan 't werk die dit jaar hun leraressenoplci- ding voltooiden. De setel van de goude school aan het Galgewater in een zeldzaam rustige entourage. Onmisbaar instituut met een L uitstekende reputatie l Met deze veertien jonge vrouwen, leerlingen en leiwreascn, begon het eerste cursusjaar van de R.K. Vaki Jee In 1918. De meisjes van toen waren staande van links van naar rechts: mej. Kohschulte. mej. d. soeur Yvonne (\V. Indlë), mej. Ten Hage (lerares), soeur An (Heydeman), mej. Stoutenheek (lerares) rechts bovenaan de drie dames Duynstee, De Graaf en Perquin; zittend rechts mej. Meyknecht (wijlen mev beneden v.l.n.r.: de dames v. d. Kamp, Bots en Engels (thans mevrouw. Vreeburg, die de herinnering! hooi voor Mels- Wolk (lerares), mej. IJesker. r. Hrhlatmann); neerschreef Eerste lekeschool op dit gebied VUftlg Jaar geleden zag het er op het Galgewater, waar nu het grote gebouw van de R.K. Vakschool staat, geheel anders uit. Naast de Ned. Bank stonden een paar eenvoudige woningen. In een ervan huisde de Margaretha van Cortonastlchtlng, waar de vroedvrouw mej. Rykenberg, de leiding had, dan kreeg men een lango, hoge, bouwvallige muur, op het eind daarvan een poort en daar naast een theekoepel behorende bU het Patriciërshuis, Noordeinde 00. By de theekoepel had Liefdewerk oud papier haar opsla^laats. Als oud-leerllngè herinner Ik me dat zo goed, omdat we gebruik moes ten maken van deze poort. We kwa men dan door een grote, verwaarloos- ae tuin aan de achterkant de School binnen, die bestond uit enkele loka len ln dat grote huls. Er waren goed Ingerichte, maar kleine lokalen voor huishoudkunde, wassen en strijken, handwerken en een nieuwe ruime keuken met provisiekamers en nog een primitieve keuken ln de tuin. De theorie werd soms gegeven op kleine, onverwarmde kamers. Verder was er een kamer voor de directri ce, een huiskamer voor de lerares sen en wat later ook voor de interne leerlingen. Boven in het huis waren er kamertjes, die bewoond werden door winkeldames, deze kamers wer den door de eerste huishoudkundigen onderhouden en waren dus als zoda nig, leermiddel. Het was een heel Ingewikkelde toe stand, want ln de avonduren kwamen de dienstboden, die hun vrye avond hadden, daar ook hun gezelligheid zoeken in een lokaal, dat overdag voor andere doeleinden gebruikt Al deze onderafdelingen ressorteer den onder „het bestuur van de Zlta- verenlglng tot bescherming van meis jes". Dit was de officiële naam. Dit bestuur bestaande uit enige rooniitstrevende dames met als ad viseur pater Bouten ofm., een flin ke jonge Franciscaan, meende in die tijd te moeten komen tot de oprich ting van een R.K. Huishoudschool. Maar hoe, en wat, en wiet EERSTE SCHREDEN Pater Boute ra maakte in die da gen kennis met een jonge energieke vrouw, die wel haar medewerking wilde verlenen. Ze moest daarvoor (ze zou nl. de directie op zich nemen) eerst 'n opleiding volgen van 4 jaar aan een opleidingsschool voor lera- Dlt was een grote stap. Gelukkig heeft ze de moed kunnen opbrengen en werd ze de eerste directrice en medeoprichtster. Mevr. M. C. v. Oer- le-NIpper. De bedoeling was, om naast de gewone cursussen in ko ken en handwerken, ook leraressen op te leiden. Zo stonden op een zon nige septembermorgen in 1918, 8 meisjes en 2 religieuzen ln een onge zellig lokaal, als eerste huishoudkun dige leerlingen van de School. Deze cursus vormde het begin van de op leiding en duurde in die tyd 2 jaar. waarna nog een 2-jarige cursus volg de voor lerares. Dit alles ia heden ten dage anders. In die t(jd was er voor jonge meis jes niet veel kans. om Iets zelfstan digs te bereiken in de maatschappij. Onderwijzeres worden was al heel wat, verder kantoor of winkel, In de hulshouding bij anderen, of wat ook vaak gebeurde, thuis helpen en wat rondhangen. Er waren al wel acade misch gevormde vrouwen, maar dat waren toch nog uitzonderingen. No durft men tegen een oude dame achter het stuur te zeggen. „Ga sok ken stoppen Opoe", maar In die tyd •ei men dat In volle ernst tegen Jon ge vrouwen die zich een weg pro beerden te banen ln de maatschap pij. Er was een groot gebrek aan al lerlei opleidingen, en het Nijverheids onderwijs voor meisjes kwam dit me de verhelpen. Zoals het vaak btj nieuwe experi menten gaat ging de oprichting met enige moeilijkheden gepaard. De di rectrice ging persoonlijk op bezoek bU ouders, wier dochter was Inge schreven voor een cursus fyne keu ken, om te vragen, of het meisje geen huishoudkundige mocht worden, omdat de subsidie nog afhing van één leerlinge. Dit werd goedgevonden. STRIJDVRAAG De grootste strydvraag was ech ter al of niet de leiding geven in het Internaat aan religieuzen. De direc trice verzette zich met hand en tand, onidat er van dit soort scholen al ge noeg waren. Deze scholen leidden al len op voor het diploma van de Kath. Schoolraad en dit diploma gaf nogal eens moeiiykheden by sollicitaties op neutrale scholen. Deze hadden nl. een eigen bevoegdheid, het „Diploma van de Bond" genaamd. De Vakschool voor meisjes te Lei den was de eerste Kath. School met internaat, die opleidde voor dit diplo ma en geheel geleid werd door leken. Dit alles was voornameiyk het werk van de directrice, mevr. M. C. van Oerle-Nlpper. Ze was een vrouw met ruime blik en oecumenische In slag, die haar tyd ver vooruit was. Aan haar energieke leiding en grote liefde voor de School, dankt deze haar groei, ln de eerste moeilijke jaren. Daarvoor zyn vele vrouwen in en om Leiden én ver daar bulten, haar grote dank verschuldigd. PROMINENTE LERARESSEN In de eerste jaren had de school veel medewerking van prominente leraressen der neutrale scholen, o.a. van Martlne Wittop-Koning, die vele ouderen zich nog wel zullen herin neren door advertenties voor bepaal de voedingsmiddelen en waarin haar naam met grote letters prykte. Dit vindt men heden ten dage gewoon, maar ln die tyd was het nog iets exceptioneels. Inmiddels trad de wet op het Nij verheids Onderwys in werking en deden op het eerste Ryksexamen in 1922 in Den Haag enige leerlingen met goed gevolg examen voor lerares. Het Is daarna steeds crescendo ge gaan, een nieuwe school werd be trokken en vele meisjes kwamen naar Lelden om daar haar opleiding te ontvangen. Naast deze opleidingen voor de verschillende akten en be voegdheden, gaf de school een grote stoot aan de vorming van goede huis vrouwen, door het geven van cur sussen op hulshoudeiyk gebied. Het nationale Inkomen gaat voor 'n groot gedeelte door de handen van deze vrouwen. Ze te leren er op een verantwoorde wyze mee om te gaan, ls van groot belang voor de nationale gezondheid en het huiseiyk geluk. Zeer terecht hangt er In de eerst- gebouwde keuken een tegeltableau waarop staat: „De grootste sociale vraag, ls de kwestie van de maag", en wy. als jonge meisjes, voegden daaraan toe. „De weg naar het hart van de man gaat door z'n maag". De spreuk op het tegeltableau gaat nog alt yd op. zeer zeker ln onze da gen, nu de wetenschap overtuigd Is van de grote samenhang tussen een goede lichamelijke en geesteiyke ge zondheid. Koken en Voedingsleer biy- ven van belang voor Iedere vrouw met een gezin, alle verpakte en voor bereide maaltijden ten spyt. Moge de School onder de leiding van haar tegenwoordige directrice, mevr. Noordman-Van Mechelen en haar staf, nog vele Jaren haar zegen- ryke werk voortzetten. Hopeiyk ln een nieuw gebouwde school, zodat niet meer hy anderen lokalen moeten wor den betrokken. Half oktober viert de school op grootse wyze haar 00-jarig bestaan. opgeleide lerar Dat het (eest i zichten. -eUnle i Is Een oud-leerltnge i no de vaat ta d« dagen (en M lokaal)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1968 | | pagina 11