toneel
Broadway-op-straat wil
lange-he te-zomer afkoelen
EMMY VERHEY OVER HAAR RUSSISCHE ERVARIHG
„Die mensen geven weinig redenen
op voor hun wijze van handelen"
IK HEB ALTIJD
VALSE HOOP
GEKOESTERD"
Mona Lisa ereplaats
in het Lpuvre kwijt
Een getuigenis over een geloof (II)
PAGINA 2
DE LEIDSE COURANT
WOENSDAG 7 AUGUSTUS 1968
WflBOTIIlM
IACTUEEL
Het Theaterfestival dat nu voor de
zestiende maal In Avignon wordt ge
houden, heeft het niet gemakkelijk
met het progressieve Living Theatre,
dat door de burgemeester werd weg
gestuurd na al te schokkende toneel-
daden, die zich uitstrekten tot buiten
de zware muren van het middel
eeuwse pauselijke paleis, waarvan op
de grote binnenplaats de fcstivalvoor-
stellingen plaatsvinden. Het Living
Theatre, dat anderhalf jaar geleden
voor het laatst in Nederland was met
voorstellingen als „Frankenstein"
en „Mysteries and Smaller Pieces",
bracht in Avignon iets nieuws, „Para
dise Now" van leider Julian Beck.
De acteurs waren daarbij vrijwel ge
heel naakt, stond in de kranten.
Het ergste was wel dat zij zo de
straat opgingen met hun stuk. Dat
nam de burgemeester niet meer en
daarmee kwam een eind aan het toch
al omstreden verblijf van het Living
Theatre in Avignon. Dat de groep
door Jean Vllar voor een optreden
daar was uitgenodigd werd tamelijk
revolutionair gevonden; het schijnt
dat de leden van het Living Theatre,
die in het algemeen zeer lange haren
hebben, tijdens hun verblijf gemo
lesteerd zijn door aanvallers, die hen
met de schaar te lijf wilden, zoals
de Nederlandse marinejongens inder
tijd de langharlgen van het Centraal
Station wilden verdrijven. Het com
munistische Franse dagblad „L'Huma-
nité" schreef zelfs over „gaullistische
knokploegen", die tot in de hotel
kamers van de acteurs doordrongen.
Wat „Paradise Now" precies behelst
is voorlopig nog onduidelijk. In het
Londensc undergroundblad „Interna
tional Times" is onlangs een tekst ge
publiceerd van do hand van Julian
Beck, die dezelfde titel droeg, maar
die wat kort lijkt voor een voorstelling
van enige lengte, afgezien van het
feit dat dramatische kwaliteiten er
volledig aan ontbreken, althans in
deze publikatie. Maar het Living
Theatre staat bekend om voorstellin
gen, die vrijwel zonder tekst toch
boeiend zijn.
„Paradise Now" bestaat uit kreten.
Tegen het geweld, tegen het geld
(want dat is synoniem van geweld),
voor de liefde. „Laten we praten over
contra-revolutie", stelt Beek voorop.
Enkele citaten: „Revolutie is een pro
ces van vernietiging en creatie. Re
volutie is creatieve vernietiging, ge
volgd door zuivere creatie. De revo
lutie kan de technieken van de oude
beschaving niet gebruiken. Daarom
kan de revolutie geen geweld gebrui-
banken zullen vallen. En het
leger zal vallen als er geen betaling
is. En de regeringen zullen vallen.
En de mensen zullen opstaan". „Pa
radise Now" bestaat geheel uit derge
lijke leuzen, die de geweldloze revo
lutie prediken. Waarom de ac
teurs dan vrijwel geheel naakt moe
ten zijn en wat de reden ls van tij
dens de voorstelling gemaakte obscene
gebaren blijkt uit de tekst in „IT"
nergens.
We zullen trouwens langzamerhand
toch moeten gaan wennen aan half oi'
geheel ontklede acteurs in bepaalde
nieuwe stukken. New York gaat daar
in met grote spoed voor. Op Broadway
staat daar bijvoorbeeld „Hair", dat
met een advertentie-slagzin „The Ame
rican Tribal Love-Rock Musical" wordt
genoemd. Hij is gewijd aan levert en
liefdes van de jongelui, die men hip
pies noemt, en verwekte bij zijn Off-
Broadway-première eind vorig jaar
een sensatie, omdat er een scène in
voorkwam, waarin een grote groep jon
gens en meisjes geheel naakt ten tone
le verschenen. Het was weliswaar een
kort tafereel en de acteurs waren
schaars verlicht, maar de sensatie was
voldoende voor een grote publlekstoe-
loop, die zulke afmetingen aannam,
dat de musical werd overgeplant naar
een groot Broadway-theater.
De regisseur ervan, Tom O'Horgan,
schijnt bet handelsmerk te bezitten
voor deze nieuwe vrijheden. In News
week werd hij onlangs vergeleken met
filmregisseurs als Lester en Godard, in
een bespreking van een ander stuk dat
hij regisseerde: „Futz" van Roebelle
Owens, dat ln een Off-Broadway-thea-
tcr door de groep van La Mama wordt
gebracht, ook met groot succes. „Een
acteur van O'Horgan brengt veel van
zijn tijd door met op zijn hoofd staan,
•p zijn handen lopen, zijn regels uit
spreken terwijl hij ingeklemd zit tussen
armen, benen of borsten (al dan niet
entbloot), of tussen zijn medeacteurs",
meldt Newsweek niet zonder Ironie.
Londen begint New York te volgen.
Niet alleen komt de première van
„Hair" (twee maanden uitgesteld, want
•r bestaan al moeilijkheden over),
maar ln de andere stukken, komen
daar acteurs zonder kleren het toneel
op. Onlangs ging er een eenakter-pro
gramma van Robert Anderson (de
schrijver van wie in Nederland „Thee
en Sympathie" lang geleden een suc-
ees was), waarin één stuk gewijd was
aan het probleem van de naakte ac
teur. Het programma („You know I
can't hear you when the water is run
ning") opent met een scène waarin
een producer en een toneelschrijver
discussiëren over een moment in het
nieuws stuk van de tweede: een man
stapt naakt uit de badkamer zijn
slaapkamer binnen om zijn vrouw, die
hem iets toeriep, toe te voegen: „Je
weet dat ik Je niet kan horen als het
water loopt". Die discussie krijgt leu*
ks kanten, als een werkzoekend acteur
wordt gevraagd of hij ervoor voelt een
dergelijke scène te spelen. Enkele cri
tici in Londen meenden overigens dat
dit probleem reeds achterhaald was, na
de recente voorstellingen, waarin naakt
heid voorkwam. Dio worden immers
steeds „normaler", zelfs bij gevestig
de instituten als het „National Thea
tre" is het verschijnsel niet vreemd
(door Jan Verstappen)
AMSTERDAM Emmy Verhey is weer terug in Nederland. Ongeveer drie weken geleden stond ze plotseling
tamelijk onverwacht weer op Schiphol. Veel ervaring, zoals zij zelf zegt, maar ook een desillusie rijker
keerde zij terug naar haar ouderlijk huis in het Gelderse Ellekom. Een jaar vioolstudie in Rusland was voorbij.
Waarom was Emmy teruggekomen? Niemand weet het. Emmy zelf ook niet. Tenminste dat zegt zij. Tijdens een
gesprek met haar krijgt men echter deindruk dat er toch iets is dat haar verblijf in Rusland heeft bekort.
Ze zit, een beetje nerveus, in een res
taurant tegenover het Concertgebouw
in Amsterdam. Buiten, onder een aan
plakbiljet met de mededeling dat Em
my Verhey in Amsterdam zal concer
teren, speelt een straatmuzikant iets
als „Jouw ogen zijn als sterren". Em
my steekt een sigaartje op („Het enige
dat ik rook"), en vertelt. „Formeel is
alles volkomen juist gegaan. Ik had er
alleen niet op gerekend. Ik heb altijd
valse hoop gehad. Dat is gewoon het
vervelende".
Wat is dan formeel allemaal juist ge
gaan? Emmy Verhey: „lk zal bij het
begin beginnen. Vorig jaar maart heb
ik de Oscar Backprijs gewonnen. Ik
kreeg dus 16.000 gulden voor studie in
het buitenland. Zelf mocht ik bepalen
waar ik naar toe zou gaan. Mijn ge
dachten gingen uit naar Amerika en
naar Moskou. Amerika omdat het le
ven me er aantrekkelijker leek en Rus
land omdat de studie er waarschijnlijk
het best is. Tenslotte heb ik voor Mos
kou gekozen". „Voor het geld van de
prijs zou ik er anderhalf jaar hebben
kunnen blijven. Een beetje studie duurt
echter op zijn minst twee jaar. Maar
de rest van het geld zou ik gemakke
lijk hebben kunnen krijgen door hier
concerten te geven. Daar gaat wel wat
reisgeld inzitten, maar dat heb je er
met één concert uit. Maar goed, wat
gebeurt er. Ik had een verblijfsver
gunning voor een jaar. Toen dat eer
ste jaar om was, moest ik een nieuwe
hebben en die heb ik niet gekregen".
Emmy Verhey steekt een tweede si
gaartje op. „Ik heb het keurig via de
ambassade aan het ministerie van
Cultuur daar gevraagd", zegt zij,
„maar het was botweg nee. Ik heb on
middellijk aan David Oistrach. in
wiens klas ik gestudeerd heb, verteld,
maar die zei ook alleen maar: „Ik kan
er niets aan doen". Ik heb er nog met
de ambassadeur en iemand van Bui-
FILMFESTIVAL, VAN VENETIë
Chianini zegt
lidmaatschap
socialistische partij op
VENETIc (AP) Lulgl Chiarini. dc
controversioncle directeur van het con-
troversionele filmfestival van Venetië is
uit de Italiaanse socialistische partij
getreden. Zijn uittreding werd gisteren
bekend. Chiarini zei zijn lidmaatshcap
op toen het partijorgaan Avanti had
verzocht het festival dit Jaar uit te stel
len totdat een nieuwe wetgeving is aan
genomen om dit door de staat gefinan-
ciërde filmgebeuren op een wat orde
lijker basis te laten verlopen. Het blad
waarschuwde er voor, dat als het festi
val nu gehouden wordt, het zal ontaar
den in een vechtpartij tussen links en
rechts.
Het festival, dat van 24 augustus tot
7 september moet duren, zou net als de
Venetiaanse Biennale in juni verstoord
kunnen worden door betogingen en
vechtpartijen.
De Italiaanse communistische partij,
die het festival een slaaf van kapitalis
tische belangen heeft genoemd, heeft al
gedreigd met betogingen.
Grote internationale filmmaatschappij
en hebben al besloten niet aan het fes
tival deel te nemen omdat Chiarini
slechts moeilijke artistieke films een
kans zou geven, die geen geld opleve-
De storm bedreigt het bestaan van het
festival. Iedereen schijnt het eens over
een ding: Chiarini moet weg. Maar
Chiarini wil niet weg. „Het festival zal
van 24 augustus tot 7 september door
gaan, wat er ook gebeurt", zo beloofde
hij vorige week. Dit weekeinde is hij uit
zijn partij getreden om te laten zien
dat hij het meende.
tcnlandse Zaken over gepraat maar
niemand kon er iets aan doen. Toen
heb ik het maar opgegeven."
Zonder opgaaf van redenen werd haar
te kennen gegeven dat ze binnen
week uit Rusland vertrokken moest
zijn, vertelt Emmy. Toch blijkt dat
niet helemaal juist te zijn, want na
enig aarzelen vertelt ze toch dat men
gezegd heeft dat zij moest vertrekken
om anderen ook een kans te geven een
studie onder Oistrach c.s. te volgen.
„Ik weet niet of dat waar is. Misschien
wel, misschien niet. Ik ken dat land
langer als vandaag!! Je komt er bij
die mensen nooit achter. Ze geven
daar weinig redenen op voor hun wijze
van handelen. Zo is de mentaliteit. Je
hebt er niets mee te maken en daar
heb je je bij neer te leggen."
Wanneer ze dit gezegd heeft wil Em
my Verhey niet meer over de zaak
spreken. Ze zegt dat het alles is wat
ze weet. Wanneer men heel lang blijft
aandringen komt er toch nog iets meer
naar voren. „Ik heb eigenlijk wel een
vermoeden" zegt ze, „maar dat kan ik
echter niet zeggen. De mensen zijn zo
Emmy Verhey is ondanks alles toch
blij dat ze een jaar in Rusland heeft
kunnen doorbrengen. Ze heeft er enorm
veel indrukken opgedaan en de lessen
van David Oistrach betitelt zij als ge
weldig. „Ik heb veel stukken ingestu
deerd cn ik heb mijn stoktechnlek ver
anderd, Maar ook dat laatste heb ik
niet kunnen vervolmaken, want daar
zou ik minstens twee jaar voor nodig
gehad hebben" zegt zij.
Ze weet overigens nog niet wat z«
gaan doen. Het geld van de prijs is
nog niet op. Het moet echter in het
buitenland besteed worden en dat zal
voorlopig niet zo gemakkelijk zijn. Door
haar overhaaste terugkeer, heeft de
thans negentienjarige violiste namelijk
nog geen gelegenheid gehad zich er
gens voor een studie te melden. Wel
staat al vast dat zij zowel in Neder
land als in Londen en West-Duitsland
concerten zal gaan geven.
Artiesten spelen
gratis in getto s
der armen
NEW YORK (AP) Broadway-ster-
:n cn nieuwelingen in de theaterwe
reld geven deze zomer in hun vrije tijd
straatvoorstellingen in de armoewijken
New York. Men hoopt aldus iets
de spanningen die in de getto's
heersen weg te namen, en dc „lange
hete zomer" enigszins af te koelen. Aan
deze programma's werken grote namen
zoals Joel Grey, Diana Sands, Tony
Martin, Shelley Winters, Dave Bru-
beck. Butterfly McQueen, Herschel Ber-
nardi en Nancy Dussault, maar ook
mogelijke sterren van morgen zoals Dl-
n de Dinosaurussen en Teetsies
Afrikaanse dansers.
Als de artiesten met hun mobiele to
neel een straat inkomen verschijnen er
verbaasde gezichten achter de ramen
huurkazernes en vormen zich scep
tisch gestemde groepjes op het trottoir.
„In het eerst weten ze misschien niet
larom wij in hun buurt komen", zegt
Peg Murray, „maar aan het einde van
de middag is het zé duidelijk dat er
mand is die iets voor ze wU doen, en
iet alleen maar praten over bijstand
een keurig kantoor".
Sedert juni tot en met de maand sep
tember geeft Broadway-op-straat elk
weekeinde een voorstelling in de buur
ten waar de toeristen nooit komen en
waar rassenonlusten door het flitsen van
een stiletto tot explosie kunnen komen.
Er zullen 32 verschillende voorstellin
gen gegeven worden. Peg Myrray en
kwam van het door burgemeester John
Virginia North, beiden actrice, zijn me-
Utrechts museum
verwerft oud schilderij
UTRECHT (ANP) Het Centraal Mu
seum in Utrecht heeft onlangs een uit
1645 daterend schilderij, voorstellende 'n
„Interieur met musicerend gezelschap"
verworven. Het is van de Utrechtse schil
der Joos Cornelisz Droochsloot (1586-
1666), van wie slechts 'n enkel interieur
bekend is.
Dit schilderij is afkomstig van de fir-
a Nystad uit Den Haag. Met het voor
Droochsloot unieke „IJsgezicht" van
1632, verworven in 1952, is dit de tweede
keer dat de firma Nystad aan het Cen
traal Museum de mogelijkheid heeft ge
boden een zeldzaam schilderij van deze
meester aan te schaffen.
Het „Interieur" is geëxposeerd in de
Renaissancekamer van het Centraal Mu-
PARIJS (AP) De Mona Lisa, het
bekendste en volgeps sommigen het
meest waardevolle schilderij ter wereld,
heeft haar ereplaats in de Grande Gale
rie van het Louvre verloren en is naar
een mindere zaal overgebracht. De mi
nister van Cultuur, André Malraux,
heeft gebroken met een oude traditie en
heeft bepaald dat het Louvre op de eer
ste plaats bestemd is voor Franse schil
derijen. Nu hangt er Watteau's „Gilles".
In een officiële geschiedenis van het
museum schreef de hoofdcurator in 1950
trots: „De grote galerij is tot de Gia-
conda (Mona Lisa (-afzetting gewijd
aan de groei en de rijpheid van het Ita
liaanse klassicisme. Van de afzetting tot
achter in het Louvre kan men volledi
ger dan waar ook ter wereld de buiten
gewone groei nagaan".
Dit alles is veranderd. De Mona Lisa
viel ten slachtoffer aan de Franse trots.
Gilles, een nar, van de 18e eeuwse
Franse meester Antoine Watteau, heeft
dichters noch liedjesschrijvers geïnspi
reerd en ook heeft hij niet de avonturen
van Mona Lisa achter de rug.
De Mona Lisa, die bij de wisseling
van de 16e eeuw door Leonardo da Vinei
werd voltooid, was één van de vier doe
ken die de kunstenaar meebracht toen
hij onder bescherming van koning Frans
I naar Frankrijk kwam. Toen Da Vinei
in Frankrijk stierf, ging, zoals was over
eengekomen, het schilderij over in het
bezit van de koning en kreeg het een
plaats in het Chateau Royal te Fontaine-
bleau. Als staatseigendom ging het over
van de ene op de andere monarch. Toen
het Louvre een koninklijk paleis werd
hing het daar.
Lodewijk de Veertiende bewonderde
het schilderij zó dat hij het liet ophan
gen in zijn slaapkamer in het nieuw ge
bouwde kasteel van Versailles. Zijn
voorganger was niet bezweken voor de
pogingen van Karei van Engeland om het
te kopen.
Na de revolutie keerde het schilderij
naar het Louvre terug. Napoleon, die
niet in de schaduw wilde staan van de
zonnekoning, liet het in zijn kamer op
hangen.
De raadselachtige glimlach van Mona
Lisa del Giaconda heeft bij veel bewon
deraars vreemde reacties opgeroepen. In
1911 stal Vincenzo Perugio, een Itali
aan, het schilderij. Hij bracht het uit va
derlandslievende overwegingen, zo zei
hij, naar Italië terug. Twee jaar later
keerde het terug in het Louvre.
Meer dan 40 jaar later gooide de 42
jaar oude Boliviaan Hugo Unjaga Ville-
gas een steen naar het schilderij, waar
door wat verf van de linker elleboog
werd geschraapt.
Maar de gewone reactie is meer ln
overeenstemming met die van mevr.
Nina Kroetsjev, die tijdens een bezoek
aan Parijs toen haar echtgenoot nog pre
mier was, zei: „Haar ogen hebben in
mijn hart een blijvende indruk achter
gelaten. Ik zal dit wonder nooit verge-
zeggen van
devoorzitsters van deze nieuwe onderne- ren en bekende acteurs desgewenst gra
ining in de showbusiness, het initiatief tis mogen optreden voor Broadway-op-
Lindsay gecreëerde gemeentelijk bureau straat.
Verschillende groepen geven ook reeds
overal in de stad gratis toneelvoorstel
lingen, maar Broadway-op-straat werkt
als enige groep onder auspiciën van
het gemeentebestuur.
„Wanneer ik een artiest vraag om
mee te doen, zeg ik allen maai „U
wilt toch ook dat de zomer goed ver
loopt, nietwaar?" vertelt Peg Murray.
„Tenslotte wonen we allemaal hier".
In sommige buurten treden in de va
riété-voorstellingen twee ceremonie
meesters op, de een spreekt Engels, de
ander Spaans.
Twee jaar gepraat
Om de onderneming van de grond te
krijgen moest er eerst veel bureaucra
tie worden doorbroken. De amusements
industrie wordt namelijk voortdurend
belegerd met verzoeken om gratis voor
stellingen voor het een of andere goede
doel. Na twee jaar beraadslagen heeft
de bond van acteurs besloten dat ster-
Joel Grey uit de musical „George M"
doet nu mee met nog 16 andere leden
van de musical, evenals een aantal te
levisie- en nachtclubartiesten zoals Gene
Rayburn, Sonny Fox en Norm Crosby.
„Als wij de getto's aan hun lot over
laten moeten we niet gek kijken wan
neer de mensen daar de boel in brand
willen steken", zegt Peg Murray.
„De straten waar we spelen zijn vre
selijk. We moesten er een keer de ge
zondheidsdienst bij halen. Die heeft toen
in zoverre het straatvuil weggehaald
dat we tenminste een plek hadden om
te werken. Maar het is voor ons ook nut
tig dat we zulke dingen aan de weet
komen".
De burgemeester heeft mej. Murray
de beschikking over een telefoon ge
geven. Een eerste voorraad ballonnen
heeft zij in juni toen de Voorstellingen
begonnen, uit haar eigen portemonnee
betaald. „Èallonnen geven een stemming
van onschuld en vrolijkheid en dat is
het wat wij de mensen willen geven",
zegt zij.
(STER-
reclameultzendingen om
18.55, 19.03. 19.56 en
20.16)
NTS:
18.50 uur:
Barend de Beer
19.00 uur:
Nieuws in het kort
19.06 uur:
De bosbrigadiers,
tv-serie
19.31 uur:
Persoonlijk, portret
van een staatsman
20.00 uur:
Journaal
20.20 uur:
Sterren in de middag,
film
21.40 uur:
Uitz. Sticht. Socutera
21.55 uur:
Republikeinse
Conventie
(Na afloop tweede
journaal)
NEDERLAND II
(STER-
reclameuitzendingen om
18.55 en 20.16)
NTS:
18.50 uur:
Barend de Beer
19.00 uur:
Nieuws in het kort
NCRV:
19.03 uur:
Het levenswerk van
dr. Leakey, document.
NTS:
20.00 uur:
Journaal
NCRV:
20.20 uur:
Cliff, reportage show
in Haagse Houtrust-
hallen
20.50 uur:
Gezond gezin
21.40 uur:
Hier en nu,
actualiteitenrubriek
22.05 uur:
The Young Credo
Singers
NTS:
22.10 uur:
Tweede journaal
Televisie morgen
NEDERLAND I
NTS:
13.00 uur:
Republikeinse
Conventie
13.30 uur:
Commentaar
De met aangegeven programma's zijn kleurentelevlsieprogramma'
HILVERSUM I
VARA:
20.15—20.45 uur:
Spreekt'u maar, prijs-
bellen naar de studio
22.55-^215$ uur:
Contrasten
NRU:
20.00—21.45 uur:
Avondconcert
22.40—23.55 uur:
Iks een sprong i
het duister, i
programma
Radionieuwsdienst
HILVERSUM I:
7.00, 8.00, 11.00, 13.00,
16.00, 18.00, 19.30, 22.30,
23.55
HILVERSUM II:
7.30, 8.00, 8.30, 12.30,
18.30, 22.30, 23.55
HILVERSUM III:
Elk heel uur vanaf 9.00
RADIO
PROGRAMMA
HILVERSUM
Buitenlands
luws. 22.40 SOS-berichten. 22.45 Ac
:n. 22.55 Stereo: Contrasten: klassle
moderne muziek (opn.). 23.55-24.0
NCRV: 18.t
NRU: 19.00 Weg wezen..: vakantiemagazine
20.00 Stereo: Omroepkoor, -orkest en zangso-
listen: moderne muziek. In de pauze: 20.45-
21.00 Literair klankbeeld. 21.45 Franse poëzi*
e groenteman). 8.50
(11.00-11.02 Nieuws).
0 Lekenmoiaal e
Operettefragmenten. 21.18
arbeidsvitaminen (gr).
i de Koninklijke Militaire Ka
Er wordt tegenwoordig enorm veel
ge-debatteerd en geschreven over de
moeilijke situatie wadrin Kerk en ge
loof zich bevinden. Dit gebeurt niet
zelden met een grondige kennis van
zaken en in een eerlijke bewogenheid
over de moeite die vele mensen heb
ben met de Kerk en het, of liever ge
zegd* hun geloof. Maar het gebeurt
ook heel dikwijls in een nadrukkelijke
naprat erij van matig of niet be grenen
en in elk geval heel slecht verwerkte
nieuwe kritieken en ideeën. Paupert
haalt bijvoorbeeld enkele antwoorden
over godsbegrippen, gehouden door het
Institut Frangais d'Opinion Publique.
Die antwoorden vormen een verzame
ling gemeenplaatsen, zoals: „Er is een
harmonie in het heelal die wijst naar
een vooropgesteld plan. Ik voel ervoor
dit het Noodlot te noemen, en niet God.
Ik heb bezwaar tegen die term (omdat
de christelijke godsdienst ons heeft
voorgehouden) dat God de mens naar
zijn eigen beeld geschapen heeft. Dat
is dan wel een t ield dat heel erg te-
rsnvalt." Of „Ik geloof niet in de God
van een of ander dogma, maar in een
geest, die zich overal in het heelal uit;
in een kosmische orde die het heelal
vanaf het oneindig grote tot en met de
structuur van het atoom beheerst." Of
«Da bijbel gaf ons het beeld van God
de vader, maar niet dat van de God
die de kosmos bezielt. Dat is de reden
waarom ik in een kerk zo moeilijk tot
bidden kom. De godsdienst lijkt me erg
onbelangrijk tegen de achtergrond van
mijn eigen godsbeeld van een Albe-
zieler. Teilhard de Chardin heeft wel
iswaar het godsbegrip verruimd, maar
de Kerk moet nog heel wat bijdraaien."
DEBAT ZONDER UITKOMST
Op grond van dit soort uitspraken, die
alleen maar quasi indrukwekkend zijn,
wordt er dikwijls langdurig gedebat
teerd; het is geen wonder dat men nooit
verder komt. Men redeneert niet „rond
om een leegte", maar men wandelt in
een lege gedachtenloosheid rond een
vage of nietszeggende woordenkrame
rij. Paupert heeft hier een grondige
hekel aan. Bijvoorbeeld zegt hij over
bepaalde fervente telhardisten. onder
wie er veel z(jn die de jezïet meer
volgen omdat hij een modetoon aan
geeft dan omdat zij hem (kunnen) be
grijpen (hij zegt overigens hetzelfde
van bepaalde tegenstanders van Teil
hard): ze vertonen te veel „de neiging
om de gedachtenwissellng op het emo
tionele vlak te brengen, om iemand of
een theorie te verdedigen of te bestrij
den niet op grond van objectief vast
gestelde waarheden of dwalingen, maar
om wat zij geacht worden symbolisch
te vertegenwoordigen, namelijk of
bij deze of bij de tegenovergestelde
groep ingedeeld moeten worden. U kunt
rekenen op het publiek van deze kant
of van ginds, ids u de diverse sleutel
woorden in acht neemt."
Door deze geëmotioneerdheid wordt
ook de verhouding van de z.g. conser
vatieve en progressieve elementen
het Kerk- en geloofsleven soms sterk
beïnvloed. De groepen zouden stimu
lerend kunnen inwerken op eikaars
dachtenleven, maar ze stellen zich
steeds bitser tegenover elkander op.
Dit is jammer, immers „de evolutie
van de Kerk en van haar inzicht
haar eigen wezen voltrekt zich nu ei
maal volgens de dialectische wet i
de tegendelen, omdat de Mythe
haar volheid niets anders is als het
ondoorgrondelijke, onvergelijkelijke
voor ons kennen in beginsel ontoegan
kelijke mysterie van God." In deze
is er voor belde, voor progressivisme
èn voor conservatisme, 'n taak.. .Maar*,
zo zegt Paupert, „het gevaar van
conservatisme, waardoor het een kari
katuur wordt, bestaat in het vasthou
den aan een mythologie van het verle
den, die als de waarheid van de mythe
zelf beschouwd wordt. Of nauwkeuri
ger gezegd: het grote gevaar is gelegen
in het mythologiseren van de middelen
tot begrip, die in het verleden werk-
M«m waren om da weg te openen naar
de mythe, maar die verstenen en on
bruikbaar worden, zodra men ze om
hunszelfs wil gaat cultiveren."
Paupert zelf staat met kritisch voorbe
houd aan de kant van 't gematigd pro
gressieve, maar hij vraagt zich af
waarom de progressieven „soms zulke
onnozele halzen en belachelijke naïeve
lingen (zijn), die altijd de trein missen,
de beste aspiraties van de 'wereld' en
haar ergste misvattingen niet uit el
kaar (kunnen) houden, meehuilen met
de wolven, moedeloos worden tegen
over de harde waarheid.
GERINGE KENNIS
Een der oorzaken zowel van het kari
katurale conservatisme als van het
doordravende progressieve is de ge
ringe kennis van het christendom, zo
als het zich in zijn feitelijke èn zijn
spirituele geschiedenis heeft uitgedrukt.
Spreekt men over de materiële rijkdom
van de Kerk dan moet men ook de
mystiek van haar armoe kennen;
spreekt men over haar starheid in
denken, dan moet men ook iets af
weten van haar drang tot geestelijke
vernieuwingen. Een man als Paupert
kent de volledige geschiedenis
het christendom en ls daar
door in zijn boek gekomen tot het
ontwerpen van een mogelijkheid tot ge
loven, een ontwerp dat door Pauperis
persoonlijk getuigende stijl veel aan
trekkelijks heeft. Het gaat er niet om
dat men Pauperis ontwerp klakkeloos
zou moeten overnemen dat is ook
onmogelijk maar hat kan als hulp
Mensen en
meningen
oudere luisteraars
klavecimbel: klassieke muziek;
Omroep Kamerkoor: moderne 11
7.10 Het levende u >- jid. 7.15 Badinerie: klas
sieke grammofoonmuziek. (7.30 Nieuws; 7.32
Actualiteiten; 7.50 Overweging). 8.00 Nieuws.
dagoglsche lezing. 10.20 Stereo: Muziek uit d
Barok (opn.). KRO: 11.00 Nieuws. 11.02 Vooi
de zieken. 11.55 Mededelingen. KRO: 12.0t
Lichte grammofoonmuziek. 12.26 Mededelin
gen t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30 Nieuws.
rieerd programma. 13.30 Stereo: Licht ori
(gr.). NRU: 13.45 Stereo: Fragmenten uit
musical Camelot, Loewe (gr.). NCRV: 1
Stereo: Viool en plano: seml-klassieke i
ziek. 15,00 Middagdienst. NRU: 15.30
mens z'n lust en z'n leven: programma o
bezetting: klassieke
nuzlek (opn.). 16.50 Spelen
HILVERSUM III (240 m en FM-kanalen)
NCRV: 9.00 Nieuws. 9.02 Voor de zieken. 9.30
Lichte instrumentale muziek. 10.00 Nieuws.
10.03 Muziek bij de koffie (11.00 Nieuws).
13.03 Actuallteiter
14,00 Nieuws. 14.03 Popmuziek.
15.03 Holster: licht platenpro-
0 Nieuws. 16.03 lORRRrrrr.
BRUSSEL NED. (324 m) 12.00 Nieu
- 12.40 Weerbericht, i
persoverzicht.
(15.00 Nieuws.). 16.00
weerbericht en
Tafelmuzlek. 14.00
d muziekprogramma.
ieuws. 16.03 Beursbe
richten. 16.09 Hand ln hand met Nederland.
■bericht en mededelingen.
e orgelmuziek. 17.30
Norbertijn in
KRO-dienst
HET BEGRIP „MYTHE"
De centrale plaats in Pauperis ontwerp
wordt ingenomen door zijn beschrij
ving van het begrip mythe. Men doet
er goed aan om deze beschrijving met
grote aandacht en kritisch te volgen,
omdat men dan ook kan oordelen of
Paupert gelijk heeft als hij zegt te kun
nen „stellen, dal God. Christus en het
Heil terzelfdertijd behoren tot de my
the, de rede en de geschiedenis." Hierbij
is van het grootste belang, dat men
weet wat de auteur precies onder de
term mythe verstaat. Door middel van
zijn mythebegrip slaagt hij erin om po
sitivistische begrippen op te nemen in
zijn religieus denken, omdat volgens
hem de verschillende typen van ken
nen geen etappes zijn in een horizon
tale ontwikkeling maar zich door hun
niveau, dus in verticaliteit, karakte
ristiek onderscheiden. Het overeind
zetten van het horizontale in het ver
ticale gebeurt door Paupert niet wille
keurig, al doet hij het misschien toch
wel te veel met „een Franse slag". Het
neemt niet weg dat de mythebeschrij
ving in zijn ontwerp vele perspectieven
D. OUWENDIJK
(Van onze omroepcorrespondent)
HILVERSUM Raymond van den
Bosch, norbertijn, uit Heemstede, zal
met ingang van 1 september in dienst
treden bij de KRO. Hij zal voorname
lijk worden belast met de organisatie
en het beleid rond de eucharistie-uit-
zendingen van de KRO-radio.
De heer Van den Bosch werd in 1925
in Alkmaar geboren. Na zijn priester
wijding in 1950 kreeg hij de opdracht
de ontwikkelingen binnen de liturgie te
bestuderen en te begeleiden. Vanuit de
priorij De Essenburgh te Harderwijk
werkte hij mee aan het liturgisch apos
tolaat van de norbertijnen en organi
seerde hij in het gehele land misweken
voor parochies en scholen, parochiewe-
ken en retraites.
Sedert 1965 maakte de heer Van den
Bosch deel uit van een team francis
canen en norbertijnen voor liturgische
zielzorg in de bisdommen 's-Hertogen-
bosch, Brede en Haarlem. Hij is tevens
lid van de adviesraad voor de litur
gie in het bisdom Haarlem en lid van
de werkgroep voor de liturgie van de
abdij van Heeswijk. De heer Van den
Bosch schreef een aantal speciaal voor
kleine kinderen bestemde kerkboekjes
en teksten voor liturgie.
