Postzegels leiden u rond op Tahiti Dr. Pluizer vraagt uw aandacht Schone momenten in Berlioz' Dodenmis PALMEN Y. d. Hoogtprijs voor H. C. ten Berge a a - s n D - ■■Dl DO GD tl I A I li t Ai* 't 5 -ft PAGINA 14 DE LEIDSE COURANT ZATERDAG 22 JUNI 1968 LUCKY LUKE: NAIJVER EM PAINFUL GULCH ADVERTENTIE SUSKE EN WISKE- DE GRAMME HUURLING BIGGLES: HAWK SLAAT TOE Ben. laten we het hoofd ntet verUtzen. RdjK«n jtj die tempelrume, en Iwn ik heden avond dear noq Het ..smaragdgroen juweel in de Polynesische archipel" zoals het eiland Tahiti ook wel wordt genoemd, wordt aangedaan door de Franse luchtvaartmaatschappij TAI op haar luchtlijn naar Australië. Passagiers op de ze vlucht verblijven er twee dagen en raken al direct onder de indruk van de slo gan „Alta pea-pea" (het komt er niet op aan) het eiland is namelijk, ondanks de bars en nachtclubs in de stad Papeete, zichzelf ge bleven. Zijn we op het vliegveld van Otaheiti. zoals het ei land feitelijk heet. aange komen dan is het de ge woonte dat Vahlnes (meisjes) in fel gekleurde pareos een soort sarong van gebloemde stof. ons verwelkomen met upa-upa (bloemslingers) en worden we onthaald op dansen door dansers en danseressen, die wor den begeleid door gitaarmuziek Zijn er onder de passa giers enkele jongemannen, die graag met een meisje een longdrink willen gebruiken in een van de fraaie bars van Papeete dan dienen zij er wel op te letten op welke plaats het meisje de bloem (emestal een rode Hibiscus of een witte Tiaré) in heur haar draagt. Draagt zij de bloem namelijk links, dan heeft zij een vriend of is gehuwd, draagt zij de bloem rechts, dan wil dit zeggen dat zij nog vrij is. Vier postzegels uit de frankeerserie van Oceanië (2 tot 4 fr.) die werden uitgegeven tussen 1948 en 1958 geven een afbeel ding van zo'n meisje, met de bloem rechts. De vier laagste waarden uit de frankeerserie van Polynesië die in 1958 verscheen laten een gitaarspeelster zien, de dansers en dan seressen zien we op de 17 fr. uit dezelfde serie Verder op een Polynesische luchtpostzegel van 15 fr. uit 1964 een danseres' geportretteerd in volledig kostuum en op twee tegelijkertijd uitgegeven zegels voor gewone post (1 fr. en 3 fr.) eveneens een mooie afbeelding van een danseres. Het vliegveld dat voor bijna 30 miljoen oude francs op het keiharde koraal is aangelegd zien we op een luchtpostzegel in 1960 in Polynesië uitgegeven v 13 fr. ter gelegenheid van de ingebruikneming van de luchthaven. Vervolgens gaan we ons wat opfrissen in een luxe hotel in de stad Papeete, een plaats die op toeristen is ingesteld maar ook tevens het centrum is van de handel tussen de eilanden van de archipel, een handel die gevoerd wordt door middel van zeilschepen, die er ook kunnen worden ge repareerd. Een en ander is zeer duidelijk te zien op de ste zegel die met de landsnaam Oceanië (3 fr.) in 1956 werd uitgegeven. Ter verduidelijking: de postzegels die hier wor den gebruikt hadden de landsnaam Oceanië tot 1958. waar na deze naam werd vervangen door Polynesië. In de namiddag kunnen we de prachtige natuur bewonderen en per schoener een tocht naar de eilanden Huahine en Bora-Bora maken, hetgeen ook allemaal op de postzegels van Oceanië en Polynesië is te zien, terwijl we dos avonds, bij het zilverwitte licht van de maan kunnen luisteren en kijken naar de dansen, o.a. de ori-tahiti, een oude liedos- dans van het eiland. Een ansichtkaart, beplakt uiteraard met de mooie postzegels, kunnen we voor familie en vrien den posten bij het postkantoor van Papeete dat eveneens op een postzegel is afgebeeld (Polynesië, 16 fr.). Voor de meisjes onder het reisgezelschap zij vermeld, dat ook de jongelingen op dit eiland bijzonder knap zijn, het geen is te zien op de 4 fr.. 7 fr., of 9 fr. uit de Polynesische frankeerserie van 1958, zij moeten verder ook eens kijken naar de jonge kunstenaar op de Polynesische luchtpostzegel van 13 fr. (1958), die een gravure maakt in parelmoer. De tweede dag vinden we onze ontbijttafel opgesierd met een van de moiste bloemen van Tahiti. De Hibiscus, die ook is afgebeeld op de 25 fr. van de twee bloemenzegels, die in 1962 werden uitgegeven. De dag brengen we verder zoek met de aldaar geliefde sport, het vissen. Diverse post zegels van Polynesië tonen op welke manier men deze sport kan beoefenen: vissen met een werpspies, met een spies vanuit de kano, bij nacht op de rede van Moora. of met een visserskano midden op zee. En dat de buit over het al gemeen groot is, laat de eilander zien die op de Oceanië- zegels is afgebeeld van 50 c., 60 c. en 80 c. (1948). Welke vissen men vangt is op de Polynesische zegels te zien (een serie van vier zegels uit 1962). Voor we vertrekken kopen we als masker (afgebeeld op de postzegels heems godenbeeldje (zie postzegels nemen dan per vliegtuig afscheid vs Baai van Papeete (Oceanië luchtpostzegels 1934 en 1944) boven de lagune (Oceanië luchtpostzegel 1948, 50 fr.). een inlands i 1958) of een in- Oceanië 1934) en i het eiland boven de HORIZONTAAL: 1. gift 4. priem 6. niet begToeid 9. scheikundig element (afk.) 10. niet gesloten 12. zijtak Garonne 14. assistant engineer (afk.) 16. jaar (Lat.) 18. tuchtroede 20. losgerafelde naad 22. plaats in N.-B. 24. begerig 26. atmosfeer (afk.) 27. zoete lekkernij 30. water in Friesland 31. huisdier 32. achting 33. meisjesnaam 35. houten vat 36. hoekbalkon 38. telwoord 40. kleur 41. bedrog 42. dwaas 43. voorzetsel 44. spitse bek van een vogel 46. witte suiker 48. doorweekt 50. buitenhaven 53. boom 55. oude lengtemaat 57. verandering 60. lidwoord 61. de maangodin 63. vreemde munt 65. lusthof 66. dorp (Ind.) 69. geboorteplaats van Samuel 70. voornaamw. 71. leed (ZN) 73. einde 75. landbouw werktuig 76. lichte bedwelming 77. Europeaan 78. lipharen. Oplossingen dienen uiterlijk woensdag 27 juni 12 uur per briefkaart met ver melding puzzel P.B.T. te zijn ingezonden aan het bureau van ons blad. De oplossing van de puzzel van de vorige week luidt: horizontaal: 2. hesp. 6. Aser, 10. al. 12. stellig. 14. fa, 15. das, 17. Erato, 18. las. 19. damar, 21. noest, 23. Epos, 24. den, 26. snee, 27. Denen. 29. kroon, 31. totok, 34. ha, 35. o.l., 36. To, 37. as, 38. merel. 41. Timor, 44. natie, 47. taks, 50. sik, 51. sage. 53. Adèle. 55. staar, 56. lel, 57. riant, 60. lak, 61. om, 62. vennoot, 64. re. 65. bank, 66. taal. Verticaal: 1. ladder, 3. es, 4. ster, 5. per, 6. alt, 7. Sion, 8. eg, 9. laster, 11. laan, 13. laken, 14. faze, 16. smoor, 18. lento, 20. as, 22. os. 24. den. 25. net, 27. dolen. 28. notie, 29. kam. 30. oor, 32. Tom 33. kar. 39. enkel, 40. las. 41: tik. 42. oraal, 43. etalon. 45. tiran, 46. kerker, 48. adem. 49. s.l., 51. st., 52. gaar. 54. eren. 55. stoa, 58. ink, 59. not, 62. v.a., 63. Ta. De prijzen werden gewonnen door: 10 gulden: A. M. Kerkvliet, Westein de 73B Roelof arendsveen. 2,50 gulden: J. v. d. Wiel, Reseda straat 11 Leiderdorp. VERTICAAL: 37. soort 1. Spaans 39. dandy rijpaard 45. kennis 2. onderbaas 47. plaats in 3. en personne Groningen (afk.) 48. doen of 4. een zekere iemand er 5. sociëteit niet is (afk.) 49. gistmiddel 6. vreemde munt 51. telwoord (afk.) 53. myth, figuur 7. draad van 54. gezamenlijk radiotoestel verteer 8. slappe koffie 56. bereide of thee dierenhuid 9. voegwoord 58. plaats in 11. rivier Gelderland in Duitsland 59. Aziatisch 13. wier hoogland 15. hemelgeest 60. water 17. heden in België 19. gem. in Friesl. 62. lidwoord 21 jongensnaam (Fr.) 23. doorweekt 64. foei 25. meisjesnaam 67. grond die bij 28. slang 29. de eerste behoort minister 68. vreemde munt 31. klein kind 72. boom 34. zijde van het 74. van het teken voorhoofd af te herhalen 35. metaalsoort (afk. in de 36. water muziek). in Utrecht BRIDGEN J BLOKKADE Een onaangename gewaarwording voor leider of tegenspeler ls het te moeten constateren, dat een lange, vrije kleur niet kan worden geïncasseerd omdat de partner een of meer te hoge kaarten in deze kleur heeft, waardoor hij „blokkeert". Een simpel voorbeeld: 5.2 In Galerie Pulchri Studio, Lange Voor hout, Den Haag, wordt van 28 juni tot en met 18 juli een tentoonstelling ge houden van tekeningen van Kees van Roemburg. Dat veel mensen nog, als ze uit Hector Berlioz' oeuvre één werk van de ondergang mochten redden, net als de componist de „Grande Messe des Morts" zouden kiezen, trekken we in twijfel. Maar geen twijfel vinden we billijk, als het erom gaat dit gigantische werk van de Franse romanticus op ge zette tijden Weer eens aan de ver getelheid te ontrukken. Zo'n initiatief heeft vooral zin wan neer de dirigent, net zoals Jean Fournet vrijdagavond in Ijet Concertgebouw, niet in de eerste plaats streeft naar klank explosies wanneer de vier door Berlioz gewenste koperensembles en zestien pauken proberen de verschrikking van het laatste oordeel in klank te realiseren. Want de waarde van de „Grande Messe" zit minder in deze exuberante passages (Verdi bereikte naar onze smaak met minder materiaal meer spanning) als wel in de orkest- en koorfragmenten waar Berlioz schijnbaar minder expansief zijn romantische klankeninspiratie de vrije loop laat. Wij vinden anno 1968 bijvoor beeld het „Lacrimosa" nog altijd ont roerend en het qua tekst nogal vrij be handelde „Agnus Dei" op de keper be schouwd aangrijpender dan het koper- geweld van „Dies irue" of „Rex tre- mendae". We hadden de indruk dat Jean Four net de „Grande Messe" ongeveer met soortgelijke gevoelens heeft vertolkt Hij kon met het rijke materiaal van het Radio Filharmonisch Orkest aan alle instrumentale grillen van Hector Berlioz voldoen; maar Fournet maakte van het „Requiem" geen speurtocht naar or kestrale circusakrobatiek. maar hij zocht vooral naar lyriek; daardoor werden er gisteravond in het Concertgebouw schone momenten geschapen. In het Radio Filharmonisch Orkest trof Foernet vertrouwd materiaal waar de strijkersklank evenwel ook in Nederlands beste concertzaal toch een beetje droog klonk. Uitmuntend was het vocale ensemble, bestaand uit het Groot Omroepkoor en het NCRV Vocaal En semble. Voor solist Alexander Young betekent de „Grande Messe" 85 minuten wachten en halverwege 5 minuten zingen. Die vijf minuten deed hij evenwel wat Berlioz en Fournet van hem verwachten. Oost legt het Aas en speelt de 10 terug. Indien zuid nu de Boer legt, neemt west en speelt een derde maal waar door de kleur vrij wordt. Als zuid nog een slag in een andere kleur oost moet afstaan, verliest hij neg twee ♦-slagen. Maar als zuid in slag 2 de Heer op tafel legt, zijn de zorgen voorbij. West kan de Vrouw niet ondergooien, want dan is de Boer hoog en als west kleintje legt, kan zuid rustig een slag aan oost geven, want hoewel zuid geen dekking Ln meer heeft, doet het naspelen van die kleur geen kwaad. West komt met zijn enkele Vrouw aan slag en oost komt aan het binnenhalen van zijn niet meer toe. Een iets lastiger blokkade moet zuid in het onderstaande spel proberen te vermijden: 6, 2 <?7, 3 O 7, 4, 3, 2 A, H, V, 5, 3 V, 7. 5 O H. 10, 9, 2 O H, V, B, 10, A, H, 10 A, V, 8, 4 OA, 5 10 9,8,6 Zuid speelt 3 SA en west komt uit met O Heer, die hij mocht houden. De nagespeelde O moest zuid wel nemi het eenvoudig lijkende spel (zuid telde twee ♦-, één O-, één O-en vijf ♦-slagen) werd lastig, toen zuid vervolgde met twee hoge en west de tweede maal niet bekende. Daar de Boer er nog inzit moet de Vrouw worden gespeeld, maar hierna is zuids vierde hoger dan de beide van noord, zodat dan slechts vier ♦-slagen worden gemaakt. Het is verleidelijk de ontbrekende slag door middel van een O-snit tot stand te brengen, maar dat is toch niet de juiste methode. Daar oost in de tweede slag O bekende, is het zeker dat west niet meer dan drie O over heeft en daar zuid nog drie slagen mag ver liezen is de aangewezen speelwijze ln slag 5 O van tafel te spelen en daarop ln zuid een af te gooien. De blokkade is dan opgeheven, west kan zijn O-slagen incasseren, maar wat hij hierna ook naspeelt, zuid komt aan slag en kan met zijn éne resterende naar noords Vrouw spelen, waarna alsnog vijf ♦-slagen worden gemaakt. Niet zo érg moeilijk, maar in de praktik toch lastiger te vinden dan op dit geduldige papier. FELLE STRIJD IN BOLZANO Het was op 11 juni te Bolzano c bijzonder levendige en aantrekkelijke eerste ronde van de strijd om de wereld titel dammen. De jongste deelnemers, Tony Sijbrands (18 jaar) en Harm Wiers- ma (15 jaar) imponeerden door de krach tige en kundige wijze waarop zij zich teweer stelden. In het verdere verloop van deze krachtmeting is na acht ronden reeds gebleken, dat de Russische repre sentanten met onze spelers de strijd geheel beheersen, waarbij nog moet worden opgemerkt, dat de Russen met drie deelnemers enigszins in het voor deel zijn tegenover hun twee rivalen. Deze eerste ronde was al direct van groot belang door het treffen tussen wereldkampioen Iser Koeperman en Tony Sijbrands. Het werd reeds in de opening een scherp combinatiespel, be sloten met een algemene ruil, maar die de partij toch niet in rustiger banen kon leiden. Voor dammers, die zich met analyses bezighouden, een'leerzaam en door de toegepaste speelwijze, merk waardig duel. 32—28, 18—22, 37—32, 12—18, 41—37, 7—12, 46—41, 1—7, 31—26, 19—23, 28x19, 14x23, 32—28, 23x32, 37x28, 10—14, 38—32, 16—21, 41—37, 11—16, 43—38, 13—19, 37—31, 18—23, 31—27, 22x31, 36x27, 12—18, 35—30, 20—24. (Van onze kunstredaclie) DEN HAAG De Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs van de Maatschap pij der Nederlandse Letterkunde is op eenstemmig advies van de commissie voor schone letterkunde toegekend aan de in 1938 geboren dichter H. C. ten Ber ge voor zqn in 1967 verschenen bundel Personages. Ilct was de derde bundel van deze dichter, die was voorafgegaan door Poolsneeuw (1964) en Swartkrans (1966). In haar advies voor de prijstoekenning merkt de commissie op dat binnen het geheel van de jongere Nederlandse poë zie meer wordt gewerkt op de wijze als door Ten' Berge beoefend, niet alleen vanuit het inzicht, dat het dichterlijke materiaal zich van overal laat betrek ken en de dichter soms niet meer kan zijn dan een arrangerend intermedair, maar vooral vanuit de overtuiging dat de gebeurtenissen op zich meer laten afspelend of kunnen afspelen. Onder de dichters die op deze wijze te werk gaan komt de commissie H. C. ten Berge als de belangrijkste voor. Hij is niet slechts het origineelst, maar voor de ontwikke ling van de Nederlandse poëzie ook het meest perspectief biedend. Vandaar het unanieme advies voor deze prijstoeken- zwart 2024 De tegenstanders zijn eikaars krachten aan het meten. Een verrassing voor de aanwezige meesters was de grote afwik keling door wit gekozen, omdat hij hier door wel het middenbord verovert, maar aan zwart tempovoordeel toestaat. Ove rigens een voortzetting, die getuigt van Sijbrands' originele spelopvatting. Gespeeld werd: 4237!, 24x35, 2822, 17x28, 33x24. 7—11, 26x17, 11x33. 39x10, 5x14, 34—29, 6—11, 40—34, 11—17, 44—40, 35x44, 50x39, 17—21, 32—28, 21—27, 49—43, 16—21. 43—38, 14—20, 4540, 2731, terloops loert wit nog op het zetje indien zwart 17, waarna 29—23, 38—32. 39—33 en wint; 38—32, 9—13, 48—42, 8—12, 28—23, 13—18!, omsingeling, 3933, 27, 2319. 21—26, 40—35, 7—11, 33—28, 11—16, 35—30, 20—25, op 18—23, 29x7, 20x40, wit 19—14 met tweede dam, 2823, 39, 3228, verboden is 1913 vanwege 162127 van zwart. 1621. indien 1913 komt 31—36 en 21—27, op 47—41 volgt 31—36 met moeilijk spel voor wit, terecht be sloot deze tot de combinatie: 2420!. 15x22, 19—14, 18x40, 14x3, 25x34. 3—35 is remise, op 3439 komt 3549, 3136, 49x16 dreigt 4741, op 31—36, 3549 met remise. 18—19, 43—38, 19—23, 28x19, 14x23, 40—35, 8—13, 35—30, 23—28, 32x23, 15—20, 25x14, 10x28, 33x22, 18x27, de Italiaanse meester schuwt de moeilijk heden niet, het vervolg wijst uit, dat dit nogal riskant is tegen deze jeugdige opponent, 2923! zeer sterk, belemmert de samenwerking van zwarts linker- en rechtervleugel en gaat de schijf op 27 bedreigen, 12—17, 42—37, 7—12, 47—42, 2—8, 39—33, 5—10, 44—39, 10—14, 49—44, 14—20, 4510, 20—25, 33—29, 17—21, 38—33, 12—17, 30—24, 8—12, 3328!, de voorbereidingen zijn voltooid. 27—32?, zie diagram. 5 6 16 p m z: s IS 25 26 a a b 35 36 a - e <5 46 B Zwart denkt in de tekstzet een afdoend verweer te vinden, maar Wiersma heeft verder gezien en speelt 2318!, meei - slag, 13x33 en 29x18 is gewonnen. SCHAKEN 1 1 (Van onze schaakmedewerker W. J. Mult ring) Een van de mooiste partijen is zonder twijfel het onderstaande duel, waarvoor de witspeler een schoonheidsprijs ver wierf. Het is een party, die elke schaak speler zal aanspreken omdat hij zo volkomen logisch en begrijpelijk is en toch van een zeldzame schoonheid. Reeds in de opening verkrijgt de wit speler enig voordeel, dat uitgroeit tot een machtige aanval omdat de zwarl- speler te omzichtig is in de verdediging. Het hoogtepunt van de partij ontstaat als wit een prachtig offer brengt met een reeks combinatoire finesses, die stuk voor stuk haarscherp berekend zijn. Zwart poogt zich nog door een wanhopig offer te redden. Het blijkt uitstel van executie te zijn. Wit pareert de tegenactie en wint in grootse stijl! Wit: Schamkovitsch (U.S.S.R.) Zwart: Damjanovic (Joego-Slavië) Gespeeld in het toernooi te Sotschi. Siciliaans. 1. e2-eé, c,7-c5; 2. Pgl-f3, e7-e6; .3. Pbl-c3, Pb8-c6; 4. d2-d4, c5xd4: 5. Pf3xd4, a7-a6; 6. Lfl-e2, Dd8-c7- 7. 0-0, Pg8-f6; 8. Kgl-hl, LfS-e7 (Een goed alternatief is ruil op d4 gevolgd door 9Lc5. Ook direct 8 Lb4 is mogelijk. Na de tekstzet ontstaat I de Scheveninger variant van het Sici- 1 liaans)9. f2-f4, d7-d6; 10. Lcl-e3, 0—0: 11. Ddl-el!, Lc8-d7; 12. Ddl-g3, Kg8-h8 (Merkwaardigerwijze is de zwartspeler J nota bene een internationaal groot- fi meester niet op de hoogte van de I theorie. Juist was 12. Pd4:; l 13. Ld4: gevolgd door 13Lc6. Op 14. Ld3 bevrijdt zwart zich dan met |j 14e5!; 15. fe5:, Ph5. Na de tekst- zet krijgt Wit een sterke aanval.); ,13. a2-a3, Ta8-c8; 14. Le2-d3, b7-Dr>; .15. Tal-el, Dc7-bS (Om de opmars b5-b4 voor te bereiden); 16. e4-e5!. Pf6-g8 (Beter was 16de5: bij voorbeeld 17. Pc6:, Lc6:18. fe5:, Ph5; 19. Dth3, g6!; 20. Lh6 en zwart heeft nog redelijke verdedigingskansen. Het terugtrekken van het paard brengt zwart spoedig in onoverkomelijke moei lijkheden); 17. Pd4xc6, Ld7xc6; 18. Le3-d4, b5-b4 (Een handige tegenactie, die echter op fijne wijze onschadelijk wordt gemaakt. Op 19. ed6: volgt namef lijk 19Lf6 en zwart houdt ten koste van een pion nog stand.); 19. f4-f5! (Een prachtig offer. Men zie 19ef5:20. Tf5:, bc3:; 21. ed6:. Lf6; 22. Dh3! met de dreiging 23. Dh7:v. Kh724. Th5 mat. Op 22. h6 be slist 23. Tf6:, Pf6:24. Lfd: en zwarts positie is hopeloos.) Stelling na 19. f4—f5! ÏZ 19b4xc3; 20. f5-f6!, Le7xf6 (Op gf6:; 21. ef6:, Lf6: of 21 Pf6: beslist 22. Tf6:21. e5xf6, g7-g6; 22. Ld3xg6(Op 22fg6: volgt nu 23. f7f. e5; 24. Te5:!); 22. e6-ef>; 23. Telxeö Winnend was ook 23. Lh7 Lc6xg2t (Wanhoop; op 23. fg6: volgt 24. f7, op 23Pf6: beslist 24. Te7, fg6:; 25. Dh4 en op de5: volgt heel fijntjes 24. Le4!24. Khlxg2. d6xe5; 25. Lg6-e4. Pg8xf6; 26 Ld4xe5! en zwart gaf zich gewonnen. Schaakraadscl In de onderstaande positie aan de praktijk ontleend kan de witspeler op alleraardigste wijze een geforceerd mat afdwingen. Op te merken valt, dat direct 1. Tc8-clf niet juist ls we gens 2. Kal-b2ü en vooral niet 2. Tel:, dcl:Dt en mat op de volgende zet. Een fijne puzzel! a: wit E. Fanelli: zwart De winst van de jonge Fries kwam tot stand door een slagzet, op geraffi neerde manier in de positie verwerkt. 33—29, 19—24, 39—33, 14—19, 44—39, 20—25, 29x20, 25x14, 35—30, 17—21. 50—44, 21—26. 30—25, 19—23, 33—29. 11—17, 38—33, 7—11, 32—28, 23x32, 37x28, 26x37, 41x32, 16—21, 46—41, 21—27, 32x21, 17x26, 41—37, 1—7, 37—32, Zwart aan zet en wint Oplossing schaakraadsel Zwart vviot als volgt: 1Df2-f6> 2. Kal-bl, Tc8-clt; 3. Tdlxcl. Df6-alf 4. Kblxal, d2xal Dame t; 5. Ld3-bl. Dcl-c3 mat (Ferrandlz-Lommer Wa- lencza 1967).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1968 | | pagina 14